scha Steen. 151 Maandag 39 Maart 1915 39e Jaargang iBZEN, e Geit, oi aankomende, leid ssen De Groofe Oorlog. Ia., de visser, Paard, den ©n een id, |P: IeINEPIER, Hoï- Jnierse, Dienstmeid, 1.26 0.06 O te koop I rshond, Reu, s f 30. Franco Zusterstr. 240, ?eulen, bij erooskerke (W 1 bij Vrouwepolder. trke, 't Zaud, 5IKHUIIZE en I delburg. notenhouten exira mooi. Meubelmaker, kl B 57. Jde 17 jaar. ise, Mr. Bakker, }pkerke (W.) aan Iers gevraagd, |iE, Souburg. nog vroege >op. vraagd lerij „De Hoop", (ekerke, Breeweg s. |e GROENE Wzn., age- kd: riek. 10765. Adv-Bur. lam. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN aE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRW1A F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre Goes. 553® Zij, die zich met ingang van 1 Aprii a. s. op „Do Zeeuw" abon- neeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers GRATIS. Het imtand. Naar aanleiding van de verkiezing van mr. Lucasse to-t lid der Eerste -Kamer veroorlovo de vrijzinnige pers ons een. opmerking. Natuurlijk zijn wij der Middelburg se h e Courant dankbaar voor do le vensbeschrijving die zij aan den opnieuw1 gekozene wijdt, eene attentie die ons met te meerder trots vervult Wijl do heek Lucasse voorzitter is van liet bestuur van ons blad. Toch zouden wij wel eens willen vra gen wat denkt gij nu wel van de houding der 19 Zeeuwsche liberalen die, zonder inachtneming van het Bestand, door u met zoo groote voorliefde Godsvrede ge- heeten, hun stem, ter vervanging van den antirevolutionair Hovy, schonken aan den. vrijzinnig-demcraat mr. E. Fokker1? Natuurlijk, toen de liberale Statenc.lub eenmaal besloten bad aan de stemming deel t-e nemen, sprak bet vanzelf dat zij als één man op dezen politieleen oud- gast ging. Maar, mogen wij vragen, wjas 't in den haak? Vooral de Goesch e Courant, die zoo principieel voor het Bestand pleitte en zoo verontwaardigd doen kan, wanneer aan dit Bestand getornd wordt waar over straks meer! moet wel bijzondeic ontstemd zijn geweest over de negentien stemmen o-p tour. Fokker, en zal zich gehaast hebben haar naamkaartje met p. f. te bezorgen op den Stationsweg. Immers, wat lezen wjj in D e Goesche Crt. van 23 Maart? ^•'1 „Constateeneij wij allereerst, dat al leen bij geruchte het candideeren van een vrijzinnige in de vacature-Ilovy tot 1 uns kwam. Naar onze meening zou, in dien het gerucht waarheid werd, een fout worden gemaakt, welke wij zeek zouden betreuren. Voor ons is de Gods vrede, gevolg van de zorgvolle tijden, die wij beleven, meer dan edn fraze. Onthouding van candidaat- stelling zou dus plicht zijn voor de vrijzinnigen". Na voorts geconstateerd te hebben dat do antirevolutionairen het met dien „Godsvrede" elders ook niet zoo nauw nemen, roept zij „met den meesten ernst" „den vrijzinnigen leden van de Provim ciaie Staten van Zeeland" toe: laat den e'efcel van Ilovy aan de liberale partij want Alles, wat de eenheid des volks in deze ernstige tijden schade zou kun nen toebrengen, dient te worden ver meden. De omstandigheden zijn er thans niet naar, politieke geschillen en verschillen op de spits te drijven. Later, als cle Vrede niet meer een vuriig- beigeerd, doch een Verkregen bezit is, kan de staatkundige strijd in Nederland opnieuw gestreden worden. Dat da'n ook de vrijzinnige leden va a Ze elands Staten toonen, w a a r 1 ij k v r ij z i n n i g te z' ijn J Deze laatste woorden spatieerden wij. En wij1 zullen afwachten of de G oe sc h e Crt. bare conclusie herhalen zal, dat de vrijzinnige Statenleden van Zeeland getoond hebben niet „waarlijk Vrijzin nig te zijn"! Doch wij zouden zoo zeiden wij nog even terugkomen op de beschuldiging aap der antirevolutionairen adres, als zouden wij het met dien „Godsvrede" niet zoo nauw nemen. Het vrijzinnige blad toch schrijft: i „Wij behoeven slechts aan de zeer ondergeschikte verkiezing voor leden Van de Kamer van Koophandel te Lei den te herinneren, om te doen zien, dat voor rechts het begrip Godsvrede een fraze was. Op het laatste oogen blik en in het geheim werde'n tegen over de aftredende vrijzinnige leden ©andidaten van rechts gesteld en de stemming had een buitengewoon onver kwikkelijk verloop. Ook wat dezer da gen bij de verkiezing van een lid van den Doadtschen Gemeenteraad ge schiedde, geeft te denken, f j i Deze laatste volzin heeft wel iets van een orakel. Men kan er uit lezen dat de antirevolutionairen te Dordt in ver band met den „Godsvrede" iets heel lee- lijks inebben uitgehaald. Toch is niets minder waar dan dat, en 't is inderdaad jammer dat de Goesche Crt. zich niet gehaast heeft dat voorbeeld van Dcurdt uit baar betoog los te maken. W<at toch vis de zaak VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Er was -te Dordrecht een vrijzinnig- democratische raadszelel opengekomen, en nu besloten de antirevolutionairen om dezen zetel aan de vrijzinnig-democraten niet te betwisten, met 't oog natuurlijk op het Bestand. Doch wat gebeurt nu? De soc.iaal-democrateu te Dordrecht, even als die te Goes maling hebbende man het Bestand, stelden een tegencandidaat en toen ontstond gevaar dat de Vrijzinnig democraat door een socialist zou wor den vervangen, dewijl de vrijzinnig demo craten te Dordl de zwakste partij 'zijn. Daarom besloot de a.-T. partij, niet mede weten van do vrijzinnig-democraten, dit te beletten door ook een candidaat te stellen. Nu komen de a.-r. en de s.-d. candidaatin herstemming en de vrijz.- diem. kiesvereoniging besloot den kiezers aan te raden op den a.-r. candidaat to stemmen, en wel hierom, omdat de anti revolutionairen „van den beginne gezind wren geweest den opengevallen v'rijzin- nig-democratischen zetel onbestreden ts laten". Het is dus juist zooals D e G o e s'c h q Courant schrijf F: „Wat daar geschied is geeft te denken", maar zij vergiste! zich in do aanwijzing van den. delin quent: zij had dien niet rechts maar links moeien zoeken. En wat do verkiezing te Leiden betreft, 't is wiaar, daar hebben zestig, zegge zes tig, wij zullen maar veronderstellen alle maal, rechtsch© kiezers zich vergrepen aan den „Godsvrede" door twee candi- daten te stellen tegenover of ©vijf, toevallig allegaar linkscbe, aftredende leden dier Kamer van Koophandel. Nu merken wij op dat de G o e s e li o C r t. zelve deze verkiezing een zeer on dergeschikte noemt, en clat het te Leiden ineer de quaes ti e b escherming dan de vraag rechts of links gold. Wanneer het blad er ©chler aan toevoegt: „de stem ming had een zeer onverkwikkelijk ver loop", dan moeien wij ook dezen wissel van peehts naar links endosseeren, want de amokmakers waren niet de rechtschen miaar die vrijzinnige herkozen leden, en hunne geestverwante medeleden in be doeld. college, benevens de vrijzinnig© kiesvereeniging die door partijgescbreeuW de minderheid zocht te intimicleeren. Wij zeggen dit niet, om het gevial-Leiden te vergoelijkeni n d e z e n t ij d hadden wij, Varen wij tot adviseeren in staat geweest, het optreden te Leiden ontraden. Men met© echter de qu'aestie niet breeder uit dan behoorlijk is. Wij behouden derhalve, na bovenstaan de rectificatie van de Goesche beschul diging onze vrijmoedigheid om aan de vrijzinnige pers in onze provincie te vra gen: Vindt gij niet, met de Goesche- C o u r ,a n t, het optreden der 19 Zeeuw - sche vrijzinnige Statenleden, h -e t t e g e n- d e -e 1 van w a a r 1 ij k v r ij z i n n i g Beotand-diplomatie. Ter illustreering Van bovenstaande zij het volgende meegedeeld: Hot bestuur der a.-r. Statenc.lub in Zeeland Vroeg tijdig schriftelijk aan het bestuur deT liberale Statenclub om mot het oog op het Bestand van het stellejn van ee.n tegencandidaat tegenover hun candidaat te willen afzien. Het bestuur der liberale club antwoordde dat die club eerst op Vrijdag-middag 1 uur Verga derde, en derhalve pas daarna het schrij ven der a.-r. club kon beantwoord wor den. Vrijdagmiddag 1 uur! En Vrijdagmid dag 2 uur was 'tStatenvergadering! Moest somwijlen eerst afgewacht wie ontbraken, ear wat de heer Van Dalsum Van plan was, en woog rlaarom de vraag in verb'and met d'en „Godsvrede" zoo zw'aar? Menschvergoding. Steeds meer breekt de gewoonte onder de Nederlandsche vrijzinnigen door, om hun kunstenaars te huldigen. Die in de hoofdplaatsen gaan voor; en wanneer de aangebedenen daar voldoende bewierookt zijn geworden, rijden ze de dorpen en de kleine provinciesteden af om daar in het klein nog eens aan zich te laten over doen, wat hun elders in het groot is te heurt gevallen. Eerst was het Speenhof, wiens lieder lijke liedjes, zooals De Standaard ze wel eens signaleerde, zoo vaak een groot deel van ons volk ergerden. Toen volgde Couperus, de fatalist, die na jaren zwervens, in het vaderland terug gekeerd, zich door de Hagenaars liet be- wierooken. Het succes is zoo overweldigend ge weest dat er tegen Dinsdag een herhaling van de voorstelling is beloofd. Men loopt niet meer naar den duivel van Verkade, maar nu 'is de god Couperus aan de beurt. Van de mise en scène (de vertoooing bij het spel) verhaalt een der bewonde raars van Couperus Just Havelaar een en 'ander dat door De Maasbode aan critièk wordt onderworpen. Men had er een soort tempel van gemaakt, een tempel met een sterk my stieken toon. Aan de zoldering brand den zrcht olcctrische lampen, verscho len in schulpen van onyx of omhuld met zacht-kleurige zijden sloffen. Op een tafeltje witte bloemen in een vaas, en nóg enkele vazen met witte aarons- kclken en een ombloemde lauwertak. En het altaar van dezen exotischen tempel was een groot gouden Boeddha beeld, dat „achter des dichters slanke gestalte hoog, heel hoog, verrijzend met een gebaar van onuitsprekelijke stilte en met een glimlach van meer dan mystische- wijsheid hem te zegenen scheen". „Steeds dichter vulden zich de ruim ten met oen uitgelezen©, aangename, modest glimlachende menigte". „Vele dames", getuigt Just Havelaar, „zeer vele dames, nooit genoeg". Toen hij), de priester der kunst, ein delijk binnentrad, „doofden op geheim zinnige wijze alle lichten, behalve daar, waar de dichter stond". „Doch geen hel licht omglansde zijn hoofd neen, het was een licht., dat bloeiend door 'albasten vazen en door lichtzijden stoffen, van oen zedig my sterie vol schoen. In de schemerende diepte dor zich aaneen rijende zalen ritselde en flonkerde geheimzinnig de wachtende schare. Van het licht, van het mystieke, doch getemperde licht, sprak ook de heer Couperus, van het licht en van de duisternis". Hij las voor uit zijn „Zonen der Zon", een boek van hem, dat prozaisch gezegd nooit gegaan is, omdat de lozers het niet begrepen. Nu met deze mystieke mise en scène is het waarschijnlijk wel verstaan, voor al door 'de dames. Het word, getuigt Havelaar, waarlijk een zingen, een psalmodisch zingen als van een zaliglijk verveerden priester.... „Doch dan wiesen de zoete litanieën weer aan, wiesen zij aan tot de mach tige accoorden van haat, den toorn, de wanhoop en van de juichende triomf- eixtaiso...." Het uitgelezen publiek was één v-er- rukking. Het is to verstaan dat De Maasbode met deze menschaanbidding en met dat Boeddha-beeld den draak steekt. Doch wat bewijst al dat vertoon weer? Dat ook de niet-geloovige mensch een soort „godsdienst" moet hebben, en waar hij! den 'oenigen God verwierp, zich een pnderen god uitkiest om dien te vereeren en te verheerlijken. Van daar de huldebetuiging te Goes aan Speenhoff namens de gansche burgerijl nog wel; de demonstratie aar) Couperus; straks de vergoding van Heijer- mans, den realist, den sociaal-democraat, en zijne artiesten, door de keur onzer liberale -Goesenaren. ,.De Vluchteling". We ontvangen het eerste nummer van „De Vluchteling", Blaadje voor de Vlaams sche Vluchtelingen in Nederland, uit gave van R. M. Smits, te Middelburg. In de Inleiding wijst ds. A. W. Frater er op, welk 'n goede gedachte het was, om een Christelijk blaadje uit te geven, Uiitd rakkei ijk voor de Vlaamsche vluchte lingen bestemd, niet om er een voordeel van te trekken, of propaganda te maken, maar om hen te troosten ën te bemoedi gen in hunne droevige omstandighede|n. Dok de Vlaming J. C. van Bellegjbem roept het blaadje een hartelijk welkom toe, terwijl „Jan van Brabant" op on derhoudende wijze het blaadje verder Vol praat. Ook wij roepen het bescheiden Orgaan een welgemeend Welkom toe, en hopen, dat het velen Belgischen vluchtelingen) tot troost en zegen moge worden. Onze tijd heeft inderdaad behoefte aan geeste lijke opwekking. Den uitgever komt dank toe Voorn z.'n onbaatzuchtige bedoelingen met dexle uit gave, die zeker niet gedekt zal kunnen wtorden door den verkoopsprijs van één cent. Beknopt ovorzioht van den toestand. Ontleden wiji de communiqué's, die ons inlichten omtrent het verloop van den strijd op bet Westelijk oorlogsteiTein, dan moet geconstateerd, dat de actie over 't algemeen niet veel om het lijlf heeft, en dat de verliezen volstrekt niet even redig zijn aan de resultaten. De Parijsche berichtgever zoekt, het thans in de lengte van zijn rapport. Hij geeft een lang communiqué met tal van bijzonderheden, die ons omtrent den stand van zaken overigens vrijkvel geen licht verschaffen. 't Bleef de vorige week bij het nemen van een hoeve, gevechtjes met mijinen, artillerie-schermutselingen, en ten slotte bijl eenige actie in de lucht, welke actie niet veel moer uitwerking had dan een paniekje hier en een brandje daar. Bevestigd wordt, dat de Franschen den top van den Hartmannswoilerkopf be reikt en van de Duitschers afgenomen hebben. Verder vraagt do strjj'tl aan het Yser- front nog onze aandacht, De stafrapporten doen er het zwijgen toe, doch 't is vrij zeker, dat er zich weder een actie ont wikkelt, die niet van belang ontbloot is. Er is daar hardnekkig gestreden. Over de geheele linie, terwijl ook cle Engelsche oorlogsschepen zich niet onbetuigd lieten. Op de hoogte van Westende en Middel- kerke zijh de Belgen wat vooruit geko men langs de kust. Eveneens hebben zij de Duitsche stellingen hij Dixmuiden en tusschen deze plaats en Nieuwpoort be stookt. Veel gewonden zijin te Oostende aangekomen, aldaar opgenomen of door gezonden naar Brugge. Treinen met ge wonden zijn ook oostwaarts gereden. Ver der hebben de Duitschers ambulances in gericht in sommige grensplaatsen als te Maldeghem en Eecloo en in cleze laatste gemeente worden reeds gewonden ver pleegd; blijkbaar verwacht men er ook te Maldeghem. Ook Zaterdag, alclus seinde men uit Sluis aan de „N. R. C." daverde het ge schut weer uit de richting van de Yser. Soms hoorde men heele salvo's. Ook het marineigeschut en het gedonder van cle zware mortieren was weder te hoorei) temidden van het lichtere geluid der veld- batterijbn, en dat niettegenstaande de wind fel blaast uit het noordoosten tegen de richting van het geluid. Het gerucht dat de Engelsche oorlogs vloot de haven van Zeebrugge blokkeert, is ongegrond. Geen enkele krEngelsche kruiser is daar te bespeuren. Een bericht uit de stad aan den Gouden Hoorn komt de sensationeel© tijdingen van landingen bijl de Dardanellen of in den Golf van Saros op de volgende wijze neutraliseeren: „Sedert het verlies van drie slagsche pen had de vloot der bondgenooten tot den 26ston dezer niets tegen de Dardanel len of tegen Turksche plaatsen aan de Egeïsche Zee ondernomen. In den nacht van Vrijdag op Zaterdag hebben vijandelijke torpedobooten met ïnijinvegers getracht na ondergang van de maan de buitenste mijlnversperring te naderen. Zij zijn echter dadelijk door het vuur der batterijen verdreven. De berichten in de Engelsche pers over landingen van troepen Wij Dardanellen of in cle bocht van Saros zijn verzonnen." Tasscht-n twee vuren, Een beklagenswaardig stadje, zoo wordt uit Duinkerken gemeld, is Buly, aan den spoorweg van Lens naar Béthune. De Duitsche zware artillerie was meen dan vier weken gericht op de stellingen der bondgenooten tegen de heuvelhellingen van Brias. Aan beid# zijden werd Ver- Woed gevochten met shrapnels en brand stichtende blommen. Het valt op te mer ken, dat de Franschen in de juiste plaats bepaling van het vijandelijk geschut vaak superieur bleken. Daar- Buly tusschen de twee vuren lag, had het zeer te lijden, zoodat het stadje voor twee derdien ge heel verwoest is. Menschenlevfètis gingen echter niet verloren, daar de plaats ge heel ontruimd was. Na het Engelsche succes bij La Bassée staakten de Duitschers hier het vuren en trokken zij zich uit eigen beweging tot Liévin en Lens terug. Ook weken, ze terug, over een afstand van Buly tot Aubigny naar gene zijde van de spoorbaan. De artillerie der Duitschers onderhoudt nog een levendig vuur op de stellingen der verbondenen; bij Noeux voerden zij eenige dagen geleden een krachtigen aan val uit. De strijd woedde het hevigst langs een beekje, dat uitmondt in de Lede, en dat leeds geruimen tijd als loop- gpaaf was gebruikt. Hier stonden de Fran- scbe soldaten tot aan het middel in het water. Aan beide zijden zijn de verlie zen zwaar, doch de Duitschers werden teruggeslagen. Korte Oorlogsberichten. De wederopbouw van Bel gië. De Vossische Ztg. verneemt uit Luxemburg, dat het Duitsche militaire Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers Prijs der Advertentiën 15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. bestuur groote voorraden hout in Ant werpen beschikbaar stelde, om het weder- opbouwen van Vernielde gebouwen in België te vergemakkelijken. De Pragcr Tagcspost bevat een rap port van den luitenant-vlieger Stanger, die Przemysl het laatste verlaten heelt. Al bij zijn aankomst, die den avond voor de overgave onder hevig granaat kartetsvuur van dc Bussen plaats had, was met de vernieling van de verdedi gingswerken een begin gemaakt. Stanger bracht aan het garnizoen de laatste met geestdrift ontvangen post over. Generaal Kusmanek, de bevelhebber van de ves ting, liet met tranen in de oogen aan Stanger een liefegram yan den Kei zet; zien, naar aanleiding van den laatstee, uitval uit de vesting gezonden. Hij zeide „Ziet u, dat is het gevolg van onzen vijf maanden lang volgehouden strijd, bij dag en bij nacht. Niet do vijand heeft ons bedwongen, maar wij moeten zwichten voor den honger." Toen Kusmanek aan Stanger de hand tot afscheid reikte, zeide Kusmanek aange daan: „U bent in elk geval de eenige van ons, die, naar ik hoop, uit dez© vesting zult komen. Vertel u wat u hier gezien hebt, opdat de menschel) weten wat wij geleden hebben, opdat zij over tuigd zijn, dat wij tot het laatste oogen- blik gestreden en onzen plicht vervuld hebben." De laatste nacht was ontzettend. Heel den nacht duurden het in do lucht la ten vliegen van vestingwerken en het artillerievuur voort. Heel de omtrek was vervuld met stofwolken, die uit de ver nielde forten opstegen. Te midden van die eindeloos lijkende voorzee steeg Stanger voor zes uur 's och tends op en vloog op een hoogte van zeshonderd meter over de Russische li nies heen, zonden door kogels getroffen te worden. Ritmeester Lehmann was bij hem als passagier. Deze omarmde hem nadat zij goed en wel geland waren, om hem voor zijn redding uit de gevangen- gchnp' jte bedanken. Er is geen bericht ontvangen over het lot van den vuurwerkmaker Meltsch, die voor Stanger om vier uur 's ochtends ondanks de heerschende duisternis te Przemysl was opgestegen. Bij Manonviller is een Duitsch vlieg tuig neergeschoten. Gave van organiseeren. In de Echo- de Paris kan men lezen: De Duitsche gave van organiseeren is bij zonder opmerkelijk. Wanneer wiji zullen overwonnen hebben, na een glorierijken vrede, moet zij onzen naijver nog prik kelen. Ook na de overwinning zouden wij overwonnen zijn, vonden wij de be kwaamheid niet terug die wij, in andere tijdperken, in zoo hooge mate bezaten, in de eerste jaren der negentiende eeuw namelijkzin en gave om onze werk zaamheid aan algemeen© doeleinden dienstbaar te maken. Sedert acht maan den ondervinden wij tot onze groote scha de de wonderbare wijze waarop de oor log bij de menschen voorbereid was. Bo naparte zegde dat men zijn vijand nooit mocht minachten. Wij zijn het eens in onze bewondering van de buitengewone bekwaamheid der Duitschers waar het stel selmatige organisatie betreft," Voor het loslaten van burgemeester Max is te Berlijn een petitie ingekomen waarvan het aantal handteekeningen 200000 bedraagt. De duikboot- en mijnoor- l og. Reuter meldt uit Liverpool, dat het stoomschip „Vosges" aan de kust van! Cornwall door kanonvuur in den grond is geboqrd, dat vermoedelijk van, een duik boot afkomstig was. De eerste-machinist werd gedood, drie man ernstig gewond door een granaat kartets. Dertig koppen van de bemanning zijin te Newquay aan wal gebracht. De „Medea". Naar de „Ned." verneemt heeft baron Hartogensis, de handels-attaché van het Duitsche gezantschap in den Haag, zich tegenover een handelsman uitgelaten in* dezen zin, dat uit het geval der Medea niet mag worden afgeleid dat Duitsch- land ©enigerlei onwelwillende gezindheid ten aanzien van Nederland koesteren zou. Echter kan het feit dat de duikboot de scheepspapieren niet heeft teruggegeven, aanwijzing geven tot het vermoeden dat de „Medea" nog andere lading dan sinaasappelen in had. In deze richting zout, meende hij, de verklaring van het gebeurde mogelijk zijn. In verband met deze mededeeling van de „Ned." maken we nog melding van een gerucht, dat hier loopt, volgens hiet-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1