:n. No. 139 Maandag 15 Maart 1915 29e Jaargang EREN, thuis. koe, rzen, necht, houdster nstmeid De Groot© Oorlog. »nkooi en kies, o's, sigaar) rembours. Nijmegen. ;kt op 't Zand A. T. drukker ag .kapelle. LOUWERSE, 9 H.A. witte >n en I1/» H.A. ingewacht vóór 5R Az., Kapelle. PI Vliss. weg. j. DE PAGTER, rden. oud 4 en veulendragend, 8 en 10 maan- )E, Aagtekerke. aagd nwerk en hoef- NS, Kruiningeö. benoodigd, bij It zich aan liefst bij een ider letter H, Joes. !r week, bif zn., Zonneraaire (Zeeland.)' ;n Mei oudster, een klein gezin letter W Firma Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANUE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre Goes. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.25 Losse nummers8.05 Prijs der Advertentiën 15 regels f 0.50, iedere regel meer lö ct. 8-maal plaatsing wordt 2-maaJ berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels fl iedere regel meer 10 ct. Engeland. De koning van Engeland regeert over 425 miljoen onderdanen. Engeland oefent van alle staten van Europa de uitge breidste macht Uit, en wel in alle we- relddeelen. Om hiertoe te geraken heeft Engeland vele oorlogen moeten voeren, menigen staat van Europa moeten bena- deelen, en menig volk buiten Europa moe ten berooven. Hetgeen Engeland in den loop dei- eeuwen zooal van anderen heeft inge palmd, vormt een indrukwekkend cijfer. Het is goed dat wij dit feit vasthou den bij de beoordeeling van het aandeel dat Engeland neemt in den huidigen oorlog. In De Nederlan der had de hoogst bekwame historicus mr. V., wiens artike len in den regel ook door ons met stich ting worden gelezen, aan Engeland wel wat veel lof toegezwaaid in zake En- gelands belangelooze bezorgdheid voor het lot der kleine staten. Een inzender C. V. v. N. (bekende voorletters)komt tegen deze qualificatie van belangeloos op. Hij toont aan dat Engeland steeds voor eigen pro fijt de kleine staten heeft gesteund; dat •Engeland bij de teruggave onzer koloniën in 1814 de Kaap en Ceylon en de kust van Koromandel behield. Hij had er bij kunnen voegen dat met name Java ook wel, evenals Ceylon, zou zijn achterge houden, indien de Engelschen kans had den gezien daar met succes te boeren. Engeland heeft na 1814 steeds België be voordeeld boven en ten koste van Neder land, dit is waar, doch deze duurzame vriendschap werd enkel door het eigen belang bestuurd. Dit laatste zal wel door niemand weer sproken worden; evenmin bijvoorbeeld als dat eigenbelang ons, Nederlanders, doet hopen, dat België nimmer zijn onafhan kelijkheid verliest, en Dnitschland nooit België en met name Antwerpen behoudt. Van Engelands liefde voor de kleine Staten mag derhalve wel wat pi. Nederland herinnert zich vijf oorlogen met Enge land, vier van de vijf werden aangegaan zonder geldigen beweeggrond van Enge lands zijde; in drie van de vijf nam Engeland nog voor de oorlogsverklaring schepen, enz. van ons of van de Oost- Indische Compagnie in bezit/ Hoe deed Engeland met Denemarken, ook een kleine staat? Het vernielde de Deensche vloot en bombardeerde de Deensche hoofdstad, en dat zonder eenige geldige reden. En dan Zuid-Afrika? Tot driemaal toe dreef Engeland de Boeren van Hollandschen en Franschen stam uit hun land. Natal, Vrijstaat en Transvaal kunnen getuigen hoe onze Boeren telkens, omdat de En- gelschman zijn vlag op hun erve plantte, gedwongen werden nieuwe nederzettingen te zoeken; en de heele beweging van De Wet c. s. tegen Botha's hondentrouw- politiek om Duitsch Z.O.-Afrika aan En geland te brengen, wordt geleid door de wetenschap, dat bij wélslagen van dezen aanslag aan de Boeren het laatste toe vluchtsoord ontvalt om in tijd van nood aan Engelsche heerschzucht te ontkomen. Engeland heeft Nederland alle eeuwen door ernstig benadeeld. Nieuw-Amsterdam, eilanden in Midden Amerika, Negapatnam, de hoofdstapelplaats van onzen katoen en wolhandel, het specerijen rijke Ceylon, de Kaap, nog, na meer dan honderd jaren, niet voldoende verengelschtGuyana, en zoovele andere bezittingen en handelsge legenheden, eigen traagheid en Engelsche roofzucht werkten saam om ons dit alles te doen verliezen. Reeds in ons nummer van 13 Augustus 1914 gaven wij een overzicht van hetgeen Engeland in de 19e? eeuw alzoo heeft buitgemaakt; en zou dit alles geschied zijn ter wille van de kleine staten? Wie kan dit nu gelooven! Wij schreven I 1 In 1834 begonnen de Engelschen in het van ons geroofde Zuid-Afrika. een oorlog met de Kaffers; in 1837 hadden zij een opstand in Canada te dempen; in 1839 maakten zij oorlog met Afgha nistan; in 1840 begonnen zij? den Sidon- oorlog welke met de inneming van Ley rout eindigde; in 1841 krrjgden zij inet China; in datzelfde jaar met Afgha nistan; in de jaren 1843 tot 1845 zien wij hen ingewikkeld in de Scind-, Sitch- e» Gwalior-oorlogen; in 1850 krijgden zij weer met de Kaffers; in 1851 met de Bjrmanen; in 1854 bestreden zij Rusland in den Krim-oorlog; in 1857 maakten zij oorlog met China en Perzië; in 1863 met Ashantie; in 1867 met Abes- synië; in 1873 andermaal met Ashantie, welk rijk.zij in 1874 tot Engelsch bezit maakten. In 1879 moesten in Zuid- Afrika de Zoeloes onderworpen worden; tegelijk hervatte Engeland den oorlog met Afghanistan. Inmiddels waren moei lijkheden gerezen (of gezocht) met Transvaal, welk rijk geweigerd had toe te treden tot een confederatie van de Zuid-A frikaansche bezittingen van En geland, Engeland eischte toen erkenning van zijn „souvereiniteitsrechten" over de Boerenrepublieken. De bevolking schikte zich onder protest. Het kwam in 1880 en 1881 tot strijd, waarin evenwel de Boeren overwinnaars bleven. In 1882 volgde de oorlog met Egypte, welke de verdrukte Fellahin onder nog knellender juk bracht; en met de be zetting van Egypte door de Engelschen eindigde. Dat is in die vijftig jaar één oorlog om de nog geen twee jaar! Ieder zal toe stemmen dat zelfs de grootste houwde gen er mee tevreden zijn kan. In 1886 werd weer een oorlog gevoerd om het bezit van Birma, dat bij En- gelsch-Indië weid ingelijfd. In 1890 legde Engeland beslag op een deel van Oost- Afrika, en de Chartered Company (Britsch Afrikaansche Compagnie) op de landen ten W. en ten N. der Boerenrepublieken. In 1896 volgde een krachtig optreden tegen den Mahdi in Egypte, die na een bloedigen strijd overwonnen werd, de aan voerder der Engelsche troepen: Kitche ner, dezelfde die nu weer het opperbe vel voert, maakte zich in dien oorlog, vooral na den slag bij Omdoerman in 1898 berucht door zijn wreedheden. Uit breiding van Egypte in Zuidwaartsche richting Chamberlain en Rhodes droomden toen reeds van een Engelschen spoorweg en telegraafkabel van Kaap stad tot Kaïro! was het doel en werd het gevolg. De poging van den Fran schen majoor Marchand om de Engel schen voor te zijn aan den Boven-Nijl gaf aanleiding tot de Faschoda-quaestie, die leidde tot een regeling in voor Enge land gunstigen zin. Frankrijk was het oude Frankrijk van Napoleon niet meer. In 1898 ontnam Engeland aan China de haven Wei-hai-wei; en in 1899 on dernam het den schandelijken Boeren oorlog, welke met de inlijving van de beide onafhankelijke Boerenrepublieken eindigde in 1902. Zoo trad Engeland op buiten Europa. Hoe het in Europa optrad en zijn lief de tot kleine staten met eigen profijt wist te combineeren, is aan het licht gebracht toen Engeland in 1878 Turkije noodzaakte Cyprus af te staan, „een wachtpost (v. V. in D e Nederlander) in de Middellaedsche Zee tegenover het door Engeland toenmaals bezette Egypte". Dat de Engelschen in de door hen overwonnen gebieden veel goeds stichten, mag dankbaar erkend worden, doch dit behoeft niet uit het oog te doen verlie zen, dat Engeland deze gebieden alte- gaar bezet heeft uit ingenomenheid met het zelfstandig bestaan der kleine staten. Tegen het drankmisbruik. Gaarne geven wij hier plaats aan on derstaand schrijven van den Ring Wal cheren van „Patrimonium Aan de Kerkeraden, Dxankbe- strijdersvereenigingen, Sociale- en Vakbonden e.a. corporaties! Het bestuur van den ring Walcheren van „Patrimonium" Vraagt uwe volle aan dacht voor bet volgende: Op de bestuursvergadering Van gte- noemde organisatie, 8 Maart j.l. gehouden, werd besloten het volgende onder aller aandacht te brengen: Het zal wel niet meer noodig zijn om aan te joonen, dat het drankmisbruik veel geestelijke en stoffelijke schade heeft aangericht. Nog nooit is de drank als genotmiddel een zegen geweest. Veel ver woesting is ei' slechts door aangericht, de kerken en organisaties hebben daarvan genoeg ondervonden De vijand waarmede we echter te kam pen hebben is echter nog niet gering. Het valt niet makkelijk hem te verslaan. Toch worden we in de gelegenheid ge steld om telkens een middel te beproeven zijn macht 'te verkleinen. Zulk een middel, biedt de drankwet. Om de vijf jaren kan het Verzoek aan de gemeenteraden gedaan worden het ma ximum aantal vergunningen te verlagen.. De beslissing berust dus bij de gemeente raden. In het belang van de christelijk sociale beweging, in het belang van de kerk en het gansche maatschappelijk leven is het onze roeping die poging te doen. Op aller steun dient te worden gere kend, w.o. allereerst de drankbestrijdelrs- organisaties. Het kwam ons dan ook voor hiertoe den stoot te moeten geven. Dool' ons wordt een ontwerp-adres ge bruikt, wat op aanvrage aan den 2en ondergeteekende gratis wordt verstrekt!- Laat dan nu op elke plaats in Zee land de zaak aangevat worden. Waar drankbestrijdersorganisaties zijn treden (die allereerst naar voren en plegejn overleg met. kerkeraden en andere christelijke or ganisaties. In plaatsen waar geen drank bestrijdersorganisaties zijn, daar pakke Patrimonium en Christ. Nat. Werkmans bond het aan en waar die er niet zijn, daar is de 'kerkeraad geroepen die ge legenheid aan te grijpen. In elke gemeente moet een adres aan den Raad worden gericht, opdat ook daal] de geesten openbaai' worden. Terwille van het welzijn van de gan sche samenleving aan het werk. De er varing heeft geleerd waar de gelegenhe den verminderen, het drankgebruik af neemt. Wij wijzen u op twee landen, Nederland en Frankrijk. Slechts één sterk bewijs: Vóór de in werkingtreding dei' Drankwet was bet ge bruik van gedistilleerd ten onzent 9,82 liter per h'oofd; welnu in den lootp van 1882 tot 1908, de jaren van het beperkt aantal vergunningen, is het gedaald tot 7,07 liter per hoofd. Stelt daartegenover Frankrijk Hier was weleer het aantal drankge legenheden beperkt, maar sinds 1880 be staat algeheele vrijheid van drankdebiejt. Is hok hier, evenals hij ons, vermindering) van het drankgebruik te clonstateercn Integendeel, van 6,79 liter is het in den loop van vele jaren gestegen tot 18,21' liter per hoofd. Toch wordt ook in ons land nog teveel gedronken. Dat moet telkens verminde ren. Aan allen de taak dat te bewerken. Op een zegel van 221/2 cent kan het adres wlorden gesteld, aan twee zijden beschreven. Vraag dus het ontwei" p-a d r e s a a n. Gaarne ontvangen wij tevens later den uitslag van ons pogen, dat wederom zal gepubliceerd worden. Andere bladen, die met ons strevep; instemmen, Worden verzocht dit over te nemen. Namens den Ring „Patrimonium", C. S. SCHOUT, Voorzitter. W- WATTEL, Secretaris, Sleeperssingel, Middelburg. Middelbrug, 15 Maart 1915. ft Beknopt overzicht van den toestand. De stemmingsbeelden uit \ltalië stem men niet zeer hoopvol. De inwendige toestand is zeer gespannen, ja schier over spannen. 't Zal nu van de kalmte en nuch terheid der diplomatie afhangen of het al of niet in den krijgsstroom meegesleurd zal worden. De Perseveranza bevestigt dat de Ita- liaansche regeering ook stappen ter in leiding van onderhandelingen met de mo gendheden der drievoudige entente heeft gedaan. De Sampa verwacht dat de jnilitaire en politieke invloed van Duitschland en de schranderheid van Von Bülow een vredelievende overeenstemming zullen be werken. Dat de moeilijkheden die zich bij de onderhandelingen voordoen tot een breuk tusscherf Duitschland en Oosten rijk zouden leiden, houdt de Sampa voor ondenkbaar. Hoe zenuwachtig het volk er onder is, moge blijken uit het volgende bericht uit Rome: „Minister Salandra had geweigerd een interpellatie van den afgevaardigde Dappa over onderhandelingen, die met Duitsch land en Oostenrijk zouden zijn gevoerd, toe te staan. Dit heeft zoodanige opwin ding veroorzaakt, dat Martini, de minister van koloniën, meende de gemoederen tot kalmte te moeten brengen, hetgeen hg deed met de volgende toespraak: „Wij zijn een volk van zenuwzwalcken. Eerst verbeeldt ge u iets en dan wensoht ge van ons te weten of het waar is. Uit het bezoek van Salandra bij Giolitti en uit 't bezoek van Von Bülow bij Salan dra trekt ge reeds de slotsom dat er van nu af aan Duitsche muziek zal \vor- den gespeeld. Ik zeg u dat de in om loop gebrachte geruchten verzinsels zijn, van 'teerste tot 'tlaatste woord." Of deze vriendelijke( kwalificatie bij zonder geschikt is 0111 de gemoederen te kalmeeren, meenen we te moeten betwij felen. i I Li !»(tj Het kritieke van den toestand, het wei felende in Italië's houding heeft alle nuchterheid verbannen. Wat er uit deze onzekerheid zal voort komen is nog niet te zeggen. Volgens een telegram uit Rome aan de Daily Telegraph is graaf Tisza, de Hon- gaai-sche minister-president, Woensdag door keizei' Frans Jozef in audiëntie ont vangen en heeft getracht hem te over reden tot goedkeuring van de concessies, welke Italië voor de handhaving van zijn onzijdigheid verlangt. De keizer zou hebben geweigerd. De correspondent zegt verder, dat men te Rome algemeen van oordeel is, dat Italië tegen 't eind van Maart de zijde der bondgenooten zal kiezen. Hij voegt daaraan echter toe, dat de onderhande lingen tnsschen het kabinet en prins von Bülow nog voortduren. Do actie bij' Neuve Chapelle in Fransch- Vlaanderen (het plaatsje ligt tusschen het Kanaal van La Rassée en de Leye, aan den weg die van eerstgenoemde plaats naar Armentières voert) is een opera tie, die geheel in het kader van den oorlog op het Westelijk front pastmoord dadige gevechten met talrijke slachtof fers, doch minieme vorderingen. Voorloopig zijn de Bondgenooten en kele kilometers gevorderd, natuurlijk ten koste van groote verliezen. De Duitschers hebben echter minstens 2 divisies verster kingen gekregen, zoodat het niet onmo gelijk is, dat de kans den Bondgenooten weer den rug toekeert. In Champagne hetzelfde verschijnsel. Hevige strijd, veel bloedvergieten, kleine vorderingen. Wat de wekenlange strijd hier aan mensC'henlevens heeft gekost is ditmaal eenigszins te benaderen, omdat beide par tijen een verzamelberioht over dezen strijd hebben bekend gemaakt, waarin van Duitsche zijde de verliezen der Fran schen op 44000 man werden geschat, terwijl die der Duitschers 1/3 daarvan zouden bedragen hebben. Tezamen dus in ronde getallen 60000 man. En wat is er nu gewonnen? Zoo goed als niets. Elk van de 3 K.M.'s vooruitgang dei' Franschen heeft niet minder dan 20000 man gekost, d.i. 20 per meter. Over den strijd in het Oosten een paar teekenende persberichten, welke een hel der oordeel inhouden omtrent Duitsoh- land's oogmerken. De correspondent van de Times te St. Petersburg noemt Prasnysch de poort van [Warschau. Een groote Duitsche troepen macht is te Willenberg samengetrokken en onderneemt door het dal van de Orzyc een nieuwe omvattingsbeweging tegen Pras nysch. Van 3 zijn daartoe de Duitsche strijdkrachten in deze streek op 10 leger korpsen gebracht. De Duitschers hebben blijkbaar mini mum en maximum oogmerken. Zoo ook hier minimum object: een doorloopend frontlinie van de Bsoera over de Weich- sel heen; maximum object: Ossowiec, de sleutel van Oost-Pruisen, waarmee zij' den toegang tot die provincie zouden kunnen afsluiten en tevens de Russen van hun streven in de richting van Berlijn kunnen afleiden. Een ander blad beschouwt de ver meerderde activiteit der Duitschers bij de Pilica als een manoevre om de Russen te verhinderen troepen naar Noord-Polen en de Karpathen te zenden. Ook in de Karpathen verwacht dit blad nieuwe ac tiviteit, te weten van de Oostenrijkers. Wat den sleutel van Oost-Pruisen be treft, in Berlijn koestert men de hoop, ja meer, heerscht de overtuiging, dat Os sowiec binnenkort in Duitsche handen zal zijn. Uit België. Aan de Antwerpsche bevolking is door aanplakking meegedeeld, dat het verbo den is, op straffe van volgens krijgs- reeht gestraft te worden, petroleum te scheppen bij de petroleumtanks. Inderdaad verzamelde men petroleum, door 't graven van putjes. Er is sprake van dat de café's een uur vroeger .zullen moeten worden gesloten, indien het nog voor komt dat de schoolkinderen voor de Duit schers kwetsende liedjes op straat zin gen. Les Chantiers Navals Anversois in Ho boken (een Engelsche maatschappij) weir- ken met een 300 man personeel van de Kielerwerf. Zelfs op Zondag jwKwrdt met voile kracht giewerkt. De uitvoer van me- taal b e world ngsün ach i nes uit België is veïf boden, 'behalve naar Duitschland. Even wel wordt het vervoer naar België ge makkelijker gömaakt. De bruggen hij Stroo- brugge en St. Laurent zijn weer vfryffiei hersteld en vluchtelingen, die met hunne meubelen naar België terug willen, (mo gen de bruggen passeeren, nadat eerst alles aan een streng onderzoek is onder worpen. In België zelf is de toestand voor de bevolking nog treurig. In Gent wordt ontzettend veel armoede onder de1 bevolking geleden. Wel wordt per dag een rantsoen brood verstrekt, maar het brood heeft niet veel voedingswaarde. Op de voornaamste hotels is door de militaire macht beslag gelegd en deze worden dool! hen beheerd. Alles wordt betaald melt b'ons, welke ie deren Zaterdag op het ge meentehuis tegen zilvergeld worden inge wisseld. Passen naar Brugge worden niet af-* gegeven. Die stad ligt geheel geïsoleerd. Niettegenstaande al dat oorlogswee lijkt het of hier en daar België weer iets opleeft. In plaatsen als Dendermonde, waar zooveel huizen vernield zijn, be gint men hier en daar weer nieuwe wo ningen te bouwen. Wat nog hersteld kon worden, wordt hersteld en langzaam maar z'eker keert ook daal' de bevolking terug. Van de Duitsche grens. Uit Oldenzaal wordt dd. 13 Maart aan de Maasbode gemeld In tal van Duitsche grensgemeenten, waar inkwartieringen plaats vinden, begint men bij de schaarste der voedingsmidde len te mopperen over de ongenoode gas ten. De inkwartieringen zijn dan ook een drukkende last vooral voor de kleinere luiden. Deze, zoowel als weduwen krij gen 34 man thuis, terwijl middenstan ders 612 man te onderhouden hebben. Vele burgers, die vroeger hun meeste levensbehoeften zelf verbouwden, moeten thans alles koopen, de aardappelen bij voorbeeld voor 6.25 tot 6.50 mark per ILL. Brood- en vleeschprijzen staan op zulk een hoogte, dat de burgers reclameeren voor 1.20 mark per dag geen man te kunnen herbergen. En dan nog wel voor een viertal weken achter elkaar. De last der inkwartiering drukt meestal op dezelfde gemeenten, terwijl andere door haar ligging er geheel en al van ver schoond blijven. Hierom tracht men in eerstgenoemde gemeenten, een dubbele schadevergoeding te krijgen, olt te be werken dat bij de tegenwoordige uitgeputte middelen en lage verdiensten de gemeen ten de verzorging op zich nemen. Het ophouden der varkensfokkerijen heeft de prijzen dezer dieren doen stijgen. iBdggen van 6 weken kosten 1215 mark. Voor vette varkens van 200 pond' ge wicht betaalt men thans 80 mark per 100 pond. Korte Oorlogsberichten. Een Engelschehulp kruiser gezonken. De Engelsche admiraliteit deelt mede, dat de hulpkruiser Bayano op een patrouilletocht is verloren gegaan. Het wrak en lijken zijn den Hen Maart gevonden onder omstandigheden, die er op wijzen, dat de Bayano is getorpedeerd. Acht officieren en achttien man zijn ge red, de overigen waarschijnlijk omgeko men. Het stoomschip Castlereach van Bel fast rapporteert, dat het, toen het Don derdagmorgen om vier uur het wTak en lijken passeerde, verhinderd werd een na der onderzoek in te stellen door een vijandelijke onderzeeër, welke gedurende twintig minuten jacht op het schip maakte. Sipido aan het front. Men schrijft dd. 9 Maart van het Belgische front aan de N. Ct.Men zal zich her inneren hoe eenige jaren geleden een lid van de Soc. Jonge Wacht te Brus sel, bij gelegenheid van het bezoek van den Engelschen koning een mislukten aan slag deed op dezen vorst. Men zal zich eveneens herinneren, dat het jonge mensch er toen genadig afkwam. Doch nu zou hij bespeuren, dat zijn daad niet was vergeten. Eenigen tijd geleden zou hij vertrekken naar het Fransch-Rolgisdhle front. In Vlissingen waren zijn passen op via Engeland te reizen, geviseerd. De reis werd dan ook door hem aangevan gen. In Engeland aangekomen, werd na tuurlijk de pas weer nagezien. Sipido ging na onderzoek aan wal. Het hotel, waar hij zijn intrek had genomen, ver liet hij voor eenige uren. Toen hij er terugkwam, werd hij reodq opgewacht, door twee politiedienaren van den vei ligheidsdienst. Deze namen hem mee en met een volgende gelegenheid word hij teruggezonden. De toegang en het Ver blijf in Engeland was .hem ontzegd op grond van zijn verleden.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1