No. 121 Maandag 22 Februari 1915 29e Jaargang De Groote Oorlog» Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMMRGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN aE VORSTSTRAAT 210. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Ocsterbaan Lo Colntre - Goes. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers ƒ1.25 „0.05 Servië. I. Vele lezers van ons blad zullen met ons van gevoelen zijn, dat in dezen oor log vooral de kleine Staten België en Servië groote .sympathie verdienen. In de .eerste plaats omdat het kleine staten zijn die zich den vijand, aardig v'an 't lijf weten te houden, of althans dezen grooten last en oponthoud weten te ver oorzaken bij de uitvoering van diens oor logsplannen. In de tweede plaats omdat de naaste aanleiding waaruit zij in den oorlog' zijn betrokken geworden, gelegen is in .een onrechtvaardigheid van een der groote mogendheden, een aanranding van het volkenrecht: België zag zich benadeeld in zijn rechtmatige poging tot bew'aring zijner neut raliteit; Servië Zag zic.h bedreigd in zijn autonome recht op er kenning zijner o n a f h a n k e 1 ij. k h e i d. Van België zwijgen we nu. Maai' van Servië zij' het in dit ver hand nog eens herhaald: de eisch door Oostenrijk haar gesteld naar aanleiding van den moord te Serajewo, was onre delijk. Servië wilde de moordenaars straffen, doch mocht er niet dn bewilligen dat een vreemde staat op zijn bodem ambtelijk optrad op justitieel terrein. Dit is zelfs door een Oostenrijker, Pro fessor von Liszt, te Weenen, erkend. Deze toch noemde den eisch van de Oosten- rijksche regeering „ongewoon en niet in het Volkenrecht gegrond." .Natuurlijk cijfert dit nog niet weg het droeve feit dat de vorstenmoord in Bos nië door Serviërs is beraamd en uitge voerd, en de noodlottige vonk in het kruit is geweest. Evenals België is ook het land dat thans Servië heet, menigmaal het too- neel geweest van gruwzamen krijg. Het werd .tijdens de heerschappij van Keizer Augustus door de Romeinen onderwor pen. Tijdens de Volksverhuizing vestigden er zich de Oost- en West-Gothen. On der Keizer Heraklius trokken de' Avaren verwoestend door het land, die op hun beurt door de Kroaten werden ten'onder gebracht, tot deze in 633 voor de Ser viërs moesten plaats maken, die uit het gebied langs de monden van Dnjestr en Proeth waren gekomen, en het Christen dom aannamen. Toen het later tot een scheuring kwam in de eene Katholieke Kerk, schaarden zij zich aan den kant yan het Oosten, en wer den' Griekscih-orthodox. Jarenlang Was het land van den Oostersch Romeinschen Kei zer die te Byzantium (het latere Kon- stantinopol) zetelde afhankelijk, doch in 1365 werd Steïanus Nemanja, de stichter van een onafhankelijk Servisch rijk, het welk hij tot grooten bloei bracht, mede door de verovering van Albanië, Bulgarije, Macedonië en Thessalië. Helaas was deze bloei van korten duur. Reeds een kwart eeuw daarna viel het land den Turken ten buit. Wel vochten de Serviërs -zich in 1443 weer vrij, doch reeds in 1459 werd Servië, na een bloedige verdediging: van Belgrado opnieuw aan Turkije gebracht. De nederlagen op 'tAmslel- of Lijsterveld (hoogvlakte van Kossowa) maakten .Servië tot een Turksohe provincie. „Nog op den huidigen dag gedenken de fiere Serven met weemoed die slagen, waarin hun ko ning, hun adel, hun geestelijkheid, hun gansclhe bestaan vernietigd werd; 'tis de tragische tijd hunner geschiedenis biji uit nemendheid. Treurig en klagend dwaal de sedert de volkspoëzie der Serven op het Lijsterveld rond." Zoo bleef Servië eeuwenlang onder het juk der Turken, behoudens dat het van 17181739 voor een deel met 'Belgra do 'tot Oostenrijk behoorde. Kort na bet intreden der negentiende eeuw had de eerste groote opstand plaats tegen de Turkscke dwingelandij, onder Georg Petrowitz (zoon van Petrus, dus ous Nederlandsch Pietersen of Petersen!) Deze had den naam Kara of' C-zemy. Kara Georg, dat is ruwe Georg. Deze verloste het land van de wreede Janitsaren in Tuxkschen dienst; en in 1807 eindigde met de bestorming van Belgrado het eerste tijdperk van den Servischen vrij heidsoorlog. Bij den vrede van Boeka rest, tot sluiting waarvan de Serviërs' ver plicht waren, wijl Rusland hun «zijn steun onthield, werd hun algemeene amnestie (vergiffenis) en zelfstandig bestaan be loofd; doch de Turken kwamen trou weloos terug; waarop Kara Georg den oorlog hervatte. Vluchtende voor de over macht vond hij een schuilplaats in Oos tenrijk. Doch een andere volksheld: Mélosj Obrenovitsj (zoon van Obreen!) hield stand en slaagde er ten slotte in den erfvijand uit het land te verdrijven. Melos werd in 1815 de eerste erfelijke vorst in Servië. Het land had zich der halve een eigen bestuur verworven, doch bleef schatplichtig aan den Sultan, die ©enige vestingen ten pand beziet hield. In 1839 werd Milosj evenwel afgezet, omdat hij te despotisch regeerde, evenzoo in. 1842 zijn zoon Michaël. Toen werd. die zoon van den anderen volksheld, Karageorg, bedoelde zoon heette Alexan der, op den Servischen troon gepiaatst, doch ook deze moest in 1858 weer ruimen voor den in 1839 ai'g-cz-etten Milosj, zooda.t de Karageorgevitsj weer door een Obre- nowitsj vervangen werd. Toen deze in 1860 stierf, volgde zijn zachtmoedige zoon Michael hem op, dezelfde die in 1842 voor Alexander Karageorgewitsj had moe ten opstaan. Dan, in 1868 werd hij' door de aanhangers der vorige dynastie, door niemand minder dan evengenoemden Alexander, in het <park van Topsjider ver moord. Dit was jammer, want Michaels wijs beleid had de Turken bewogen al de Servische vestingen te ontruimen, zoo- dat nog slechts de jaarlijksohe schat ting het eenige teeken van Servië's afhan kelijkheid van de Porte bleef. (Wordt vervolgd.) Herziening grondbelasting. Zon het waar zijn, dat minister Treut wil overgaan tot herziening van de onge bouwde eigendommen voor de grondbe lasting? - Indien ja, zouden dan voor dezen toren bouw de kosten wel zijn overrekend? De krachtens de wet van 1879 geschiede herziening, heeft tien jaar geduurd en kostte circa drie en een half miljoen gulden. Terecht herinnert De Rotterdam mer aan de volgende door een kenner van de administratie en van het bedrijf van den landbouw geopperde bezwaren. „De daaraan verbonden rompslomp en kosten schijnen mij alleen gerechtvaardigd, indien het de bedoeling is de grondbelas ting aanzienlijk te verhoogen. In beginsel schijnt deze verhooging zeer billijk. Dei grondprijzen zijp in de laatste jaren be langrijk gestegen, hoofdzakelijk tengevolge van maatschappelijke oorzaken. Wat is redelijker dan dat door hen, die van deze stijging hebben geprofiteerd, een deel daar van wordt afgestaan aan de gemeenschap, die haar voortbracht? Toch is de zaak niet zoo eenvoudig1. De laatste herziening ligt eene kwarteeuw, achter ons en meer en meer maakte men zich vertrouwd met het denkbeeld, dat, mede met het oog' op de kosten, eene nieuwe herziening wel achterwege zou blijven. Bijl het koop-en van land werd met eene mogelijke verhooging der grondbe lasting dan ook over 't algemeen niet gerekend. Komt zij: nu toch, dan zijn in zonderheid die landbouwers daardoor ge dupeerd, die in den laatsten tijd tegen; hooge prijzen' hebben gekocht en tot be taling der koopsom het gekochte met -eene' zware hypotheek hebben moeten belasben. De verhoogde belasting zal zoodoende dik werf moeten betaald door een weinig kapitaalkrachtigen eigenaar, die van de prijsstijging niet heeft geprofiteerd, terwijl zijn door die stijlging rijk geworden voor ganger vrij' zal uitgaan. Dit bezwaar zal nog grooter zijn, zoo inmiddels in de tegenwoordige 'bloeiperiode eene kentering' komt. Bij velen schijnt het denkbeeld als het ware ingeroest, dat grondbezitter en rijk aard synoniem zijn. Men ziet veelal voor hij, dat hier te lande het kleine landbouw bedrijf overweegt en het boerengrondbezit voor een belangrijk deel der waarde met hypotheek is bezwaard. Dit laatste is dan ook oorzaak, dat het heffen van opcenten op de grondbelasting gewoonlijk met elk beginsel van belasting naar draagkracht spot." Beknopt overzicht van den toestond. Toen de 18e Februari verstreken was, zonder dat een Duitsche duikboot op de wateren van Engeland een slachtoffer had gemaakt, werd in Engeland de spot ge dreven met Duitschland's voorbereidselen tot den onderzee-oorlog. Ziet ge wel, zeide men, dat hel niets dan snoeverij geweest is. En men lachte 'n beetje om' de druk doenerij van den mof. Doch 'tis dan 'toch wel ernst geble ken. Trouwens, we hebben hieraan geen oogenblik getwijfeld. DuitschLand moest handelen, wild© het geen at te zot fi guur maken. Thans heeft het dan gehandeld. De duikhootenoorlog': is ingeluid. De „Di- norah" opende de rij slachtoffers. Het schip kon nog bijtijds de kust bereikten. Toen was het de „Belridge", die door een torpedo .getroffen werd. Het s.s. was in het midden van het Kanaal, toen het ongeval plaats had. De bemanning schijnt gered to zijn, en het schip is blijkbaar drijvende gebleven tot nabij Deal, waar het in gevaarlijken toestand aan den grond werd gezet. Waar de „Belridge" van .Araeirikaan- sche nationaliteit is, zal de verhouding tussohen de Ver. Stalen en D-uitschland er dus niet heter op worden. De we- derzijdsche verklaringen liepen niet over van vriendelijkheden, doch nu zal de wrij ving nog bedenkelijker wolrden en men mag zich met bezorgdheid .afvragen, of dit geval wel voor een minnelijke op lossing vatbaar is. Vervolgens is het s.s. „Cambank" uit Cardiff in de Iersohe zee (uit de kust van Anglesea) zonder vooraf gaande .waar schuwing, blijkens het Engelscihe bericht, door een Duitsche duikboot ^getorpedeerd. Drie leden der bemanning gijn door de on Lp 1 offing gedood, -twee vz,ijn verdron ken bij het springen in een b-oot, de an dere opvarenden zijn glered. De „Cambank" was 16 jaar oud, mat 3112 ton bruto en behoorde aan do Me- revale Shipping Cy. te Cardiff. Tot overmaat van ramp (Vermelden de bladen van Zondag, dat .een Engelsoh transportschip met 2000 man -troepen in het kanaal in den grond is geboord. Londen liet ons tot hedenochtend onwe tend omtrent dit gev:\' doch Aftonbla- det van Gothenburg, hetwelk .het b-erioht heeft -ontvangen, staat in yoor de ver trouwbaarheid van de bron. 'Staat men nu nog zoo sceptisch tegen over Duitschland's maatregelen en waar schuwingen? Ons dunkt, dat de resultaten van de eerste dagen wel de o-vertuiging hebben doen geboren worden, ,dat ft hun inderdaad ernst is. Engeland vooral heeft dit vreeds zeer tot z'n schade ervaren. Op het Oostelijk oorlogsterren! schijr nen de Russen bij de Oost-Pruisische grens er in geslaagd t-e zijn aan de Duitsche achtervolging te ontkomen en zioh lang zaam te herstellen. In het Duitsche oorn- minuqué wordt er melding van gemaakt, dat ten N.W. van Grodno en ten N. van Such-awsla de achtervolgjngs-geveichten hun einde naderen, hetgeen-dus zeggep wil, dat de Russen- ,zieh van de Duit sche achtervolgers hebben vrij gemaakt 'en zich weer kunnen herstellen om aim den Duitschen opinarscfa weerstand te trachten te bieden. In 't Russische com muniqué wordt gemeld, dat bij Augustof het Russische defensief zich met goed succes begint ,tfe ontwikkelen. Intusschen is de frontlinie aanmerke lijk gewijzigd. Deze van het N. naar Z. uitstippelend kunnen wij de lijn, waarop in Oost-Pruisen en Polen gevochten wo/dt, .als voilgt aan geven Tauroggen (Donderdag door de Duit schers bezet), verder de girenslijn tot tus- sehen Lyck en Johannesburg, vervolgens, het dal van de Narew langs Ostrolenska, daarna naar de Weichsel hij Plosk, van hier terug naar de Bsura, langs de- Bsura en Rawka, voorts een ,lijn getrokken over Rawa, Tomaschow, Opotschnoi, vervolgens langs de rivier de .Nida, en ten slotte langs de D.unajec. Het dal van deze rivier voert ons in Zuidelijke richting naar de Karpathen, die zich van hier in Z.-O. richting in een gebogen lijn uitstrekken tot pan de Bu- kowina. Op het Westelijk front wordt nog hef tig gestreden. De strategisch© balans is echter nog steeds in evenwicht. Morgen hopen we den stand v,an za ken nader te bezien. 1 De Duitschers in België. Losse berichten ontleend -aan de „Maas bode" Gisteren werd in Brussel geafficheerd, dat vanaf 1 Maart voor België in het Linnenlandsch verkeer geen paspoorten meer' noodig zijn, uitgezonderd in de ver sterkte plaatsen Antwerpen, Luik, Namen en de beide Vlaanderen. Alle weerbare Duiitschers, die in België vertoeven, hebben bevel -gekregen zich bij de verschillende Kommandanturen te melden om in geval van nood onder de wapenen te kunnen komen. Te Fouron St. Martin (bij; Visé) war den door de Duitschers éen 60-tal Belgen gevangen genomen, terwijl ziji op het punt stonden -de grens over te gaan. 'Over Bree, in Belgisch Limburg pas seerden Vrijdagnacht twee Zeppelins in Noord-Westelijke richting. De luchtschepen voeren zeer laag en gaven lichtseinen met de troepen, die de Zeppelins blijkbaar verwachtten ten tegens-einen gaven inet rood, groen en 'blauw licht. Iemand uit Opglabheck weet mede te deelen, dat uit die gemeente, uit Ge-nck, Diepenbeek, Lummen en de dorpen in den omtrek meer dan drie honderd jonge Belgische mannen zijn gearresteerd enj als krijgsgevangenen naar Aken vervoerd. In geheel Belgisch Limburg treden die, militairen streng tegen de ouders van vluchtelingen op. De strijd bij Lyck. Over den strijd bij Lyck, waarbij de keiz'er aanwezig was, wordt aan het hoofd bureau nog het volgende geseind: Terwijl uit de omgeving van Tilsit de troepen van generaal von Eichhorn hij' sneeuw en ijs in geforceerde marschen in So-ewalki en Sejny aanrukten en de rechtervleugel van het Duitsche leger zich over Grajewo naar Augustow baanbrak, moesten de cen trumtroepen van generaal von Below zich in verscheidene dagen durende gevechten door -de omgeving van Lyck trekken. Be gunstigd -door de natuurlijke verdedigings middelen, die -de Masoerische merein bie den, bood de vijand hardnekkig weerstand. De vijand die hier zijln beste Siberische troepen 'had staan, gevoelde zich zoo sterk, dat hiji op' -enkele plaatsen in de nauwe strooke-n tusschen de Masoerische meren tot een aanval was overgegaan en ver sterkte stellingen had ingenomen, die ver scheidene kilometers voorbij het Lycfc- sche meer in westelijke richting vooruit geschoven waren. De Duitsche troepen hadden deze stellingen op- 12 Febr. ge n-omen; de vijand was teruggetrokken, doch hield nog stand eenerzijds in het land geeden ltusschen het meer van Lass- miad en het dorp Wosnozellen en het meer van Lyck. Voor de Duitsche aan voering kwam het er op aan, om den toegang tot -de stad, van het Noorden uit, te (op-enen; het in bezitne-men moest daar bij- van beslissende b-eteekenis zijn. De voor den aanval aangewezen troepen be stonden uit landweer en het fuselier-regi ment 33, terwijl de troepen van de gene raals von Falck en von Butlar op- de eng ten zelf .aanrukten. Deze -gevechten om Lyck hadden plaats onder de ooge-n van den keizer, en met gespannen aandacht volgde -deze de afzonderlijk© p-hasen van den -strijd t-ot 'het invallen der duisternis. Een lichte regen viel neder toen het vanen gaandeweg ophield. Alleen hij' de- engte van Woszozellcn werd nog v-erder gestre den. Den morgen van 14 Febr. werd de strijd -om de meer-engten biji Lyck zoo lang voortgezet, tot deze door den vij'and ontruimd werden. Op het bericht, dat Lyck was veroverd, wilde de keizer naar deze stad. Nog voordat de keizer op he;t markt plein van Lyck zij-n automobiel verliet, werd hij met donderende hoe-ra-uitroepen begroet; de soldaten omringden hem jube lend en allen stemden in met het „Heil Dir im Siegerkranz" en „De-utschland, Deu-tschland über alles". Het was een aangrijpend schouwspel van wereld-histo rische beteekenis. De keizer hield (één) korte, kernachtige toespraak tot de stil zwijgend om he-m geschaarde soldaten. Acht-er den keizer verhief zich als .eten ruïne de kerk, wier hooge toren, gehieel was uitgebrand, terwijl ook de- huizen rijen links en rechts van den keizer tot o-p den grond waren uitgebrand. Het ge lukte nog o-p- dezen dag aan de troep-en om -den vijand voorbij Lyck te vervolgten en -o-p 15 Feb-r. stond geen enkele Rus meer o-p Duitschen grond. Oost-Pruisen was van den vijand bevrijd. Japan en China. Een Russisch blad ontving uit Tokio een telegram, meldende, dat de Japan- sche ministerraad besloten heeft een ul timatum aan China te zenden. De „Rjetsj" schrijft ovter het Chineesch- Japansch conflict: Wat men voor een praatje in de bladen had kunnen hou den, is werkelijkheid geworden. Het uit gebreide program, in de verklaring der re geering te Tokio vervat, vernietigt de po litieke onafhankelijkheid van China geheel en al. Van belang is, dat de Vereenigde Sta ten de monopoliseering van de h-eele Chi- neesche markt niet kan toestaan. Indien Japan echter vast besloten is de verwe zenlijking zijner eischen toch doolr te zet ten, is het ook bereid het tot een conflict met de Vereenigde Staten te laten komen, waardoor de wereld-catastrofe nog, Aan merkelijk zou .gecompliceerd worden. Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. Een gemeenschappelijke lijkdienst van Schotten en Duitschers. Een veldpostbrief uit den omtrek van Rijssel luidt aldus „Helaas werd op den lsten Kerstdag een kameraad, die op post stond, dood geschoten, terwijl zeker zijn ouders te huis in zorgende liefde aan hem dachten. Maar plotseling verandert het toorueel; er viel geen schot meer, en tot hiertoe, 30 December, hebben wij om zoo te zleggen vrede met de Engfelsch-en. Ilaast. niet te gelooven. Hoe gebeurde het? De Engel se,hen hadden e-enige uren wapenstilstand verzocht, om op den namiddag van den eersten Kterstdag .hunne dooden, die tussöhen de beide loopgraven lagen, lie begraven. De-ze was gaarne toegestaan, ook omdat sedert weke'n vele dooden van qns daar lagen die bij den eersten storm aanval gevallen waren. Zoo kwamen dan allen uit de loopgraven te voorschijn, die slechts circa 80 metelrs uiteen lagen. Wij- begroetten elkander en begroeven onze dooden. Kort daarop versoheen een En gelsch predikant, en door middel van een kameraad die Engelsch verstond, deed hij het voorstel, gemeenschappelijk een lijk dienst te houden, waarmede onze majoor, zeer ingenomen was. Men droeg mij op, met den predikant alles nader te bespre ken, hetgeen door middel van onzen tolk ook -gelukte. Nadat alle dood©n begra ven en eenvoudige houten kruisen op de graven .geplaatst ware-n, kwamen wij te zamen. Aan de eene z'ijde stonden de Engelse,lien, Hooglanders van de Schot se he garde, met de korte rokken en knie kousen, en aan den anderen kant de Duit schers in grijze uniform, in het midden de Engelsch© predikant en ik. Hij las den 23sten Psalm voor; ik zeide dezen in het Duitsch na.x Daarop deed de predi kant een Engelsch gebed, dat hij opge schreven had en dat ik in het D-uitsch na hem uitsprak. Dit gebed luidde als volgt: O Heere onze God! wij zijn hier op het Kerstfeest vergaderd o-m onze dap pere kameraden te hegraven. Wij geven hen in den naam van Jezus Christus, onzen Heiland over, tot hunne langie rust. Zegen allen die hun lief waren en om hen treuren, en houd ons in leven en sterven als uwe goede en getrouwe knech ten en getrouwe dienaars staande, om -Christus wil, Amen". Daarmede was de korte, eigenaardige plechtigheid geëindigd. Wij gaven elkander de, hand en namen afscheid. Maal' de Engelschen waren ken nelijk het vechten moede en verzochten ons -althans gedurende de feestdagen niet meer te schieten; zij zond-en het ook niet doen. Dit werd overeengekomen. En nu ontstond er een vriendschappelijk verkeer tusschen de heide loo-pgraven. De men- schen stonden in groepen tusschen de loopgraven, knoopten gesprekken aan en wederkeeiig, werden geschenken gegeven. De Engelschen deden ons bussen met Cor ned Beef, conserves toekomen, terwijl zij yan ons sigaren enz,, kregen. Wij ver trouwden de zaak eerst niet recht, maar zij hebben niet geschoten. Dat was een onvergetelijk Kerstfeest in de loopgraven! Maai' ook na het feest toonde niemand neiging om de vijandelijkheden weder te beginnen. Het werd ons wel bevolen te schieten wanneer iemand uit d-e loopgra ven kwam, maar de schoten -gingen jn de lucht. De 'Schotten .schieten in het geheel niet; zij laten ons ongestoord over het vrije veld naar het dorp gaan. Of zij met de Franschen overhoop liggen, gelijk men hier zegt, en daarom zoo wei nig geneigd zijn oorlog te voeren, of dat zij onze kogels vree-zen, het is kort en goed o-p den duur een onhoudbare toe stand, deze vrede gledurende den oorlog Het is toch jammerlijk, dat twee volken, die zoo gemeenschappelijk tot den He- melschen Vader bidden kunnen, elkander zoo bloedig beoorlogen". Het spreekt wel vanzelf, dat van hoo- ger band aan dergelijke toestanden een einde gemaakt is. (Heraut.) firi de Vogezen. Een oorlogscorrespondent van de „Nord- deutsc.he Allgemeine Zeitung" heeft een bezoek .gebracht aan de Duitsche troepen in de Vogezen. Bijna iedere afdeeli-ng, zoo vertelt hij, heeft zijn eigen fabriek. En iedere fabriek heeft weer haai' spe cialiteit, die zij door de ondervinding heeft geleerd. De correspondent heeft fabiier ken gezien, die met voortreffelijke ma chines en electrisch© drijfkracht alle on- derdeelen vervaardigen, die bijvoorbeeld) voor sleden noodig zjjn. Hjj heeft zelfs een fabriek gezien, waar men op de draaibanken enz. machinegeweren repa reerde. In de eerste plaats sneeuwschoe nen, die voortreffelijke diensten bewijzen, bergstokken, waarmede de meeste offi cieren en manschappen zijn ptge'rust, draagbaren van verschillende constructie voor het Vervoer op de bergwegen, enz.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1