Re. 119
Vrijdag 19 Februari 1915
29e «Jaargang
„De Zeeuw" in iVEilitair
Tehuis en Kamp.
De Groote Oorlog.
Statera-Generaal
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN HE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FC R? ft? A F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosierbaan Le Coirstre Goes.
De Ruig Serooskerke e.o. van J. V.
op G. G. heeft weder f 2.50 toegezonden
voor lectuur voor de militairen.
Hartelijk dank
Toen en nu.
Lusteloos en ontmoedigd, moet wel de
grondtoon zijn voor wie den loop van
dezen oorlog zooi willen bezingen.
Wie in 1912, zelfs in 1914 nog, van
de toekomst iets goeds verwachtte, moet
wel teleurgesteld zijn uitgekomen.
Hoe stond het in het voorjaar met
de verhouding der volken?
Keizer Wilhelm volbracht zijn gewone
jaarlijksche voorjaarsreis naar zijn „hum
re tiro" (mooi verblijf) op het 'idyllische
Korfoe in de Grieksehe wateren. Hij sprak
daar thet zijn ouden, trouwen vriend,
den Keizer van Oostenrijk. Daarna voer
hij af naar de wateren van Venetië, waar
hij, aan boord van de „Hohenzoilteirn",
een gesprek had met zijn tweeden bond
genoot, den koning van Italië.
Zoo openden deze drie de rij del
vorsten- en diplomatenontmoetingien welke
ieder jaaT zulke spannende momenten wis
ten te brengen in het leven der volkeren.
'Hierop is gevolgd een driedaagsclie con
ferentie in het Kurort Ahbazia, aan de
golf van Fiume, tusschen den Oos'ten-
rijkschen minister van buitenlaniïsohe za
ken, graaf Betcihtoid, ep den Italiaan-
sohen premier markies di San Giuliano.
Inmiddels zaten ook de Vorsten van
de Entente niet stil. Het Engelscbe ko
ningspaar bracht een bezoek aan den
president der Fransche Republiek; deze
laatste was benige dagen de gast Van
den C'zaar; waarna de Czaar op zijn
beurt wee'r oen samenspreking had 'te
Kopenhagen met den koning van Enge
land op een buitenverblijf van diens ge
malin Alexandra. Plannen wanen ge-
maakt voor een bezoek van den Czlaar
aan Parijs, en van het Engelsche ko
ningspaar aan Petersburg, met een te
genbezoek van dezen laatste aan Lon
den.
Zoo hielden vorsten en diplomaten
van den Driebond hun besprekingen, en
kwamen de staatshoofden van de Triple
Entente elkander met demonstratieve har
telijkheid begroeten; alles in het belang
van den vrede, naar men vertrouwen
mocht.
Voor de landen van den Driebond, in
zonderheid voor Oostenrijk en Italië sche
nen in dit opzicht de dagen "van Ab-
bazia van groot belang'. Daar was nau
wer aaneensluiting bij wederzijdse!:® er
kenning van gemeenschappelijke belangen.
Beide ovengenoemde mogendbpden kon
den daar nog eens vaststellen de ver
wezenlijking der noodzakelijke voorwaarde
die tien jaar geleden de Oostenrijksebo
minister Goluchowski en de Italiaansche
Tittoni reeds bij een samenkomst in dat
zelfde Abba-z'ia aangaven voor een blij
vende saamwerking: de neutraliteit van
de Adriatische Zee, zóó dat de hege
monie (het overwicht) van een van bei
de landen over "die zee zou zijn uitge
sloten.
Bij de sinds gevolgde bezoeken van
de ministers dezer beide landen was tel
kens weer de vervulling dier voorwaarde
een der voornaamste punten der gevoer
de onderhandelingen, zoowel in 1905 te
Venetië, als in 1907 te Decio en Rac-
conigi, op den Semmering en in Ischl;
zoowel in 1908 in Salzburg, als in 1910
in Ischl, Turijn en Racconigi, zoowel in
1912 in Pisa en San Rossom als in
1914 te Abbazia. 'Tot Albanië onafhan
kelijk werd, en hiermee de groote hin
derpaal voor een nauwere aaneengeslo-
tenheid uit den weg geruimd was, en
Oostenrijk en Italië in broederlijke eens
gezindheid hunne oorlogsschepen daar
heen zonden om den gang van zaken
te controleeren en den Vorst eenüuit-
scher! voor 't geval het mis liep in
veiligheid te stellen.
Tusschen de drie leden van de Triple
Alliantie (Drievoudig Verbond) scheen een
onverbreekbaie band van saamhoorig-
heid gelegd. Het was al botertje tot den
-boom.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post.
Losse nummers
ƒ1.25
„0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
En nu de Triple Entente (de drievou
dige Overeenstemming)
Geen alliantie was 't tusschen Frank
rijk, Engeland en Rusland; een entente
slechts was het van Frankrijk en Enge
land, en ook tusschen Rusland en En-
land, doch waarbij Engeland zich alle
rechten voorbehield.
Wel waren de afgelegde en voorgeno
men bezoeken te Parijs, Petersburg en
Londen zoovele bewijzen dat naar hech
ter aaneengeslotenheid werd gestreefd,
doch de bestaande betrekkingen werden,
dank zij Engelands vriendschappelijke re
serves, niet nauwer toegehaald. Het kwam
niet 'tot een „verbond", gelijk dat van
de andere drie. Zoo juist omschreven
als de betrekkingen tusschen de „be
vriende en verbonden" landen Frankrijk
en Rusland waren, vooral na het Lieven-
verdrag van 13 Juli 1912 "ten opzicht©
van de marine, zoo algemeen en vaa,g
bleven do betrekkingen tusschen Enge
land met Frankrijk en Rusland.
De Entente cordiale tusschen Engeland
en Frankrijk van 8 April 1904, wefd wel
in 1907 ook tot Rusland uitgestrekt, doch
zonder eenige verbintenis van Engelands
zijde. Zoo zelfs dat nog in het voor
jaar van 1914 door leden der EngeJsabe
regeering in het Lagerhuis de Verkla
ring. werd afgelegd, dat geen bepalingen,
tusschen deze drie bestonden welke En
geland zouden kunnen verplichten troepen
naar het vasteland te sturen ingeval Van
een Fransch-Duitschen oorlog.
Dat Engeland weigerde de Entente-ban
den te versterken tot Alliantie-banden
was voor de vredevrienden een groote
geruststelling, dewijl men wist dat de
versterking dier banden gevraagd werd
door de Russische pan-slavisten en de
Fransche chauvinisten, of, in goed Neder-
landsoh, door de Russen, die de macht
van Rusland, van het Slavische ras naar
alle zijden (gelijk het woord „Pan" te
kennen geeft) willen uitbreiden; en door
die Fransche averechtsche vaderlanders,
welke op wraak zonnen vooir 1870 (re
vanche) en Duitschland wilden dwingen
het geroofde van 'toen terug te geven.
Engeland weigerde hierop in te gaan.
Niet uit liefde voor Duitschland, dat
heeft men altijd wel beter geweten; doch
misschien wel uit wantrouwen tegen Rus
land, welks machtsuitbreiding het ©en
ramp achten zou voor zijn handel en
een gevaar voor het staatkundig éven
wicht in Europa. Zoo toch stond Engeland
tegenover Duitschland, doch niet minder
tegenover Rusland.
Hoe het zij men had reden voor ge
ruststelling.
De uitkomst heeft jammerlijk getoond,
dat men zich hiermee vergist heefti
En toen de oorlog van 1914 uitbrak
heeft men nog meerdere verrassingefn be
leefd.
Engeland dat heel goed de gevolgen
van een Russische overwinning doorziet,
en van geen al te nauwe verbintenis'
met Rusland weten wilde, heeft zich met
Rusland .vereenigd. Met welk doel; dit
is bekend. Doch de verwezenlijking van
zijn plan z'al ook machtsuitbreiding van
Rusland ten gevolg© hebben. Engeland
weet diten toch gaat het voort
Rusland te steunen, zich borg te stal
len voor de betaling van een deel van
Ruslands schulden door den oorlog ver
oorzaakt en hopeloos vermeerderd. En
geland, dat heel geen plan scheen te
hebben om zich 'in een oorlog op het
vasteland te mengen (of was 't slechts
om Duftsehlands oogen te verblinden dat
het slec-hts voorgaf deze staatkunde te
voeren?) baast zich om de volken van
het vasteland te hulp te komen. Nu, onder
het voorwendsel van op te komen voor
het recht der kleine staten, van België
in het bijzonder, hij die zoo menigen,
kleinen staat om koud hielp, en de arme
Zuid-Afrikaansche republieken na jaren
Van dreiging en moord, onschuldig ke
tende aan zijn zegekar I
De „Entente" was blijkbaar een hecht
Verbond geworden, zoo het dit ïnder1-
daad niet altijd geweest was.
En de driebond 1 Terwijl iedereen dacht
dat nu Oostenrijk bedreigd werd, Duitsch
land en Italië ziclh bij' hem voegen zou
den, komt alleen Duitschland hem te
hulp en zint Italië, dat zich onzijdig
houdt, op machtsuitbreiding in de in
vloedssfeer van zijn bondgenoot. Een
machtige Entente, door eendracht saam
verbonden; tegenover een Driebond, door
het uitvallen van „den derde in den
Bond" verzwakt; en de leidende staats
lieden zoo van Oostenrijk als van Ita
lië, van het weïreldtooneel verdwenen, de
eerste Bewchtold wegens aftreding,
de laatste, De San Giuliano, wegens over
lijden.
En dan het kleine Servië, de eenige
schuldige in het geding, nog altijd in
ongerepte kracht overeind gebleven, ep
het kleine België, gansch onschuldig en
slechts opkomend voor zijn rechten, in
zijn bloed vertreden, van zijn vrijheid
beroofdMen staat hier voor ondoor
grondelijke raadselen.
Zou men de oplossing somwijlen mogen
zoeken in lusteloosheid die de strij
dende mogendheden bevangt hij de toe
nemend© onzekerheid waarin deze oorlog
hen gevangen houdt?
Beknopt overzicht van den toestand
Omtrent de tenuitvoerlegging van
Duitschland's plannen tegenover Engeland
zijn de meeningen tot op heden zeer ver
deeld.
Over 't algemeen is men geneigd te
denkon, dat 't slechts bluf was, dat 't
zoo'n vaart niet loopen zal.
Toch is het dunkt ons nog cle
vraag of Duitschland het 'hij (dit '.geschreeuw
zal laten. We gelooven integendeel, dat
de Duitsche matrozen, luchtvaarders en:
mijnenleggers door hun daden zullen be
wijzen, dat het Duitschland inderdaad;
ernst was met de maatregelen tegenover
Albion en de waarschuwingen aan het
adres der neutralen.
Reeds herhaaldelijk heeft men van
Duitsche zijde gewaarschuwd tegen de
gedachte aan bluf, zoodat onze Ooste
lijke buren om meer dan een reden ver
plicht zijn ei* tegen te 'waken, dat de scep
tici in hun meening gesterkt worden.
Duitschland is verplicht te handelen;
allereerst is het zichzelf verplicht de
woorden door daden te laten volgen. En
mocht er toch nog iets weifelachtigs in
z'n houding zij,n, dan zal het misschien
door den honger genoopt worden hande
lend op te treden.
Want rooskleurig ziet 't er niet uit.
Terecht is de opmerking gemaakt, dat
door het antwoord, dat de Duitsche Re
geering op het protest van Amerika ge
zonden heeft, die toestand van verplich
ting, waarin Duitschland zichzelf gesteld'
heeft, nog verder geaccentueerd wordt.
Van het lange stuk /waarvan we gisteren
een kort uittreksel plaatsten is de korte
zin immers: wij' moeten zoo handelen,
wij bevinden ons in een noodtoestand,
deels door het onrechtvaardige optreden!
van onze" vijanden, deels door de onneu
trale houding van de neutralen, en nood
breekt wet. Alle bedrijgingen blijven dus
gehandhaafd en zullen worden toegepast,
ondanks de grove onrechtmatigheden, die
wij er, ongewild, misschien door begaan
zullen, zoodat het voor de ineutrale scheep
vaart dringend geraden is, om uit de ge
vaarlijke zone te blijven.
De eenige concessie, die Duitschland
Amerika, waarmede het toch zoo ernstig
rekening te houden heeft, doen wil, is on
derhandelingen aanknoopen over het con-
voyeeren van Amerikaansche handelssche
pen in het oorlogs-zee-gebied en daar
door de veiligheid van die schepen te
verzekeren. Wanneer men echter even de
voor de hand liggende moeilijkheden over
weegt, die met het convoyeeren van zoo
talrijke sichepen gepaard zouden moetert
gaan, dan kan men gemakkelijk begrijpen,
dat de concessie aan Amerika weinig te
beteekenen heeft en dat het protest zelfs
van dien machtigen staat al heel weinig
heeft gebaat.
Is er dus geen reden om aan te nemen,
dat de toestand inderdaad kritiek is?
In het Oosten ontwikkelt zich de ver
dere strijd, ten voordeele voor de Duit-
schers. In Pruisen hebben de Russen af
gedaan. Zooveel is thans wel duidelijk.
Alleen in Polen, ten N. van de Weichsel
schijnen ze nog verzet te bieden.
Noch uit de Karpathon, noch van het
Westelijk front bereiken ons berichten, die
op een positie verandering wijzen. Met af
wisselend succes wordt hier gestreden.
We zullen de lezers niet vermoeden met
'allerlei bijzonderheden, die toch geert
nieuwe gezichtspunten openen, noch de
hoop wekken op een spoedig naderend
einde.
Engeland bszbgt onzen lof.
De „Times" schrijft lieve woorden aan
ons adres. Lees maar:
Wij hebben de Nederlanders al lang ge
kend als een edelmoedig en vriendelijk
volk, met een hijzonder oog en vriende
lijkheid voor ons. Deze gevoelens werden
een tijd onderbroken, maar met Generaal
Botha, den eersten minister in de Unie
en don leider van hun strijdmacht in het
het veld, verheugen wij ons in de gedach
te, dat de tijdelijke vervreemding ver
dwenen en de oude sympathie herleefd
is Red. De Zeeuw).
De zorg en teederheid, welke onze hu
ren in Holland hébhen getoond jegens
onze gewonden op hun thuisreis uit Duit
sche gevangenschap, waren een nieuw
bewijs voor de hreede menschelijkheid,
welke zij in den heelcn oorlog aan den
dag hebben gelegd. Van de weldadigheid
laan de ongelukkige vluchtelingen voor
het Duitsche terrorisme in België hebben
wij vroeger reeds verteld. Met diepe en
wezenlijke bewondering zijn wij deswege
vervuld.
Ten opzichte van de Engelsche soldaten
en matrozen, die na Antwerpen's val de
grens overgingen, hebben zij alle wel
willendheid en eerbied bewezen, weikei
hun eigen neutraliteit toeliet.
Thans zijn zijl begonnen, onze gewonden
te ontvangen, die onder do nieuwe over
eenkomst voor de uitwisseling van gevan
genen, zijn vrijgelaten.
Onze bijzondere correspondent seint van
hetgrensstation Oldenzaal, met hoeveel
zorg en hulpvaardigheid het Nederland
se!® Roode Kruis den hospitaaltrein op
wachtte. Een groep geneesheeren en een
afdeeling van de organisatie te Amsterdam!
stonden gereed, om zich met He invaliden
te belasten, terwijl de burgemeester van
Oldenzaal en lokale R.-K. organisaties
zorgden voor soep, chocolade en sigaret
ten.
Al deze mannen zijn- zwaar gewond,
want alleen zij, die niet meer kunnen
vechten, worden losgelaten.
De Nederlanders zijn oeroude Vereerders
van de pijp; sedert de dagen, toen hun
groote zeelieden ons' bevochten en dik
wijls leelijk klop gaven op de zeeën.
Evenals wij, hebben1 zij! een goeden smaak
voor tabak, en zij weten, dat, lerwijll de
sigaret de rooklust aangenaam kan prik
kelen en de zegsman een welkome afwis
seling kan zijn, de piijip toch het echte
solaas van den waren rooker is. Dien
overeenkomstig hadden zij voor iedereen
pijlpen en tabak, naast sigaretten en siga
ren. Met vruchten en andere vervelrschin-
gen haddén zijl wijselijk geoordeeld de ver
veling van de reis te moeten bestrijden.
De waarde der giften werd nog verhoogd,
door het hartelijk, Nederlandsch welkom!,
dat hen begeleidde. De soldaten waren,
naar wij vernamen, zichtbaar getroffen
door de aan hen betoonde vriendelijkheid.
Zij zullen die :niet gemakkelijk vergeten
en wij evenmin.
Drama in de lucht.
Van de verrichting van twee Fransche
vliegers, d.w.z. den bestuurder van het
vliegtuig en zijn mitrailleur, die den öden
dezer drie Duitsche vliegtuigen neerg©1-
schoten hebben, wordt in het officieel©
proces-verbaal do volgende mededeeling
gedaan
Terwijl ik boven de streek van G.
B.vlieg, nadert er een Taube in mijn
richting. Op ongeveer 50 meter richt ik
mijn mitrailleuse; de Taube keert om;
ik "zet ze na op 100 meter, terwijl mijn
mitrailleur aanhoudend vuurt. Nadat de
achtervolging een minuut geduurd had,
glijdt de Taube lang op een vleugel en
valt ten zuiden van G.B.., het voorste
gedeelte omringd doör rook en vuur, stuk
ken verscheurd linnen aan d© vleugels.
In dezelfde streek zie ik vervol gpiis
twee Aviatiks, waarvan de ©ene ten noord
oosten van M. vliegt. De dioktsbij zijnd©
beschiet ik met mijn mitrailleuse. Bij het
eerste schot is het vliegtuig geraakt. Ik
nader het langs een vertikale lijn, al
schietende en ik zie de Avialik omlaag
storten.
Ik breng mijn toestel weer op 1500
meter hoogte, stijg hooger en vervolg de
tweed© Aviatik, die ten N. van M. vloog.
Ik val hem met mitrailleusevuur aan,
terwijl hij 40 meter onder mij' is. Vijftig
seconden doet. de Aviatik aan het gevecht
mee .door met een automatisch geweer
te schieten, maar weldra wordt 'hij ge
troffen. In zweefvlucht blijf ik hem be
schieten en aan vleugels en staart ge
troffen stort de Aviatik omlaag. Om vijf
minuten voor twaalven land ik te S.-M.,
bestookt door vijandelijke granaten van
alle kaliber.
Korte Goriogstierichteri.
Naar wij vernemen, is het lucht
schip L 3, op een verkenningstocht bij
een zuiderstorm ten gevolge van averij
aan den motor op het eiland Fano© aan
de westkust van Jutland gevallen. Het
luchtschip is verteren. De 'heele beman
ning werd gered.
Ten Henry Chappelle (bij Verviers)
is een persoon, wiens zoon de grens
is overgevlueht om hij het Belgische le
ger dienst te nemen, tot een boete van
800 francs veroordeeld. Ook wordt, hiep
veel bij do boeren opgeëisefht.
Te Clermont (hij Luik) is de brood
prijs tot 1 fr. per kilo gestegen. De be
volking lijdt groote armoede.
De verwoesting van G a 1 i-
cië. Van de 78.117 vierkante kilometer
en van 'de 8 millioen inwoners van Ga-
licië zijn slechts 4.915 vierkante K.M. en
742.241 inwoners niet door den oorlog
getroffen. In Oost Galicië werden 17.840
vierk. K.M. totaal verwoest; op deze op
pervlakte wonen 1.G05.G59 personen. Het
ergste liad het gebied te lijden, dat aan
heide zijde van de San gelegen is, in de
huurt van Przemysl. De oppervlakte van!
deze landstreek beslaat 10.709 vierkante
kilometer. Op deze oppervlakte, welke,
in grootte ongeveer gelijk is aan Opper-
Oostenrijk, wonen 1.127.820 inwoners.
In deze streken van Oost- en Midden-
Galicië zijn bijna alle huizen en fabrieken
totaal verwoest. Over het gehetel is 70.7
percent van ide 'geheel© oppervlakte van
Galicië vernield en 13 percent van Galicië
is voor de ellende vain den oorlog ge
spaard gebleven.
Keizer Wilhelm is voor een kort
verblijf te Berlijn aangekomen.
D u i t s c h communiqué. De vij
andelijke aanvallen duren voort, zonder
tot successen te leiden.
Aan den straatweg AtrechtRijssel
wordt het gevecht om het kleine stuk van
onze loopgraven, waarbinnen de vijand]
eergisteren gedrongen is, nog voortgezet.
Het aantal soldaten, gisteren ten Noord1-
Oosten van Reims door ons gevangen ge
nomen, is nog toegenomen. De Franschen
leden hier ook zeer zware bloedige ver
liezen en zagen van verdere aanvallen!
af. Tn Champagne wordt ten N. van Per
thes nog gestreden. Ten 0. van genoemde
plaats zijn de Franschen onder zware
verliezen teruggeslagen. Zij handhaven
zich nog slechts- op enkel© punten in onze
voorste loopgraven. Het gisteren gemelde
aantal gevangenen is tot 11 officieren en
785 man gestegen. Tot een volkomen mis
lukking leidden -ook de aanvallen tegen
onze stellingen hij BoureuillesVauquois,
ten Oosten van het Argonner-woud en ten
Weisten van Verdun. De op 13 Februari
genomen hoogte 3G5 en het plaatsje Nor-
roy, ten Noord-Oosten van Pont-a-Mousson
zijn na de verwoesting der Fransche ver-
sterkingswerken, weder door ons ont
ruimd. Een poging om deze stellingen we
der met geweld van wapenen te verove
ren, ondernam de vijand niet.
Overigens valt er niets bijzonders te
melden.
Tweede Kamer.
Het pnblicoereri van von-
nie.-en van echtscheiding.
Wat de practyk lecren zal.
Or? Maaskanalisatie.
Nadat het Lagerhuis enkele zaken van
meer ondergeschikt belang had afgedaan,
werd het debat geopend over de meest
wenschëlijke wijze van aankondiging en
bekendmaking van echtscheidingsvon-
nissen.
Minister Ort had ook een bepaling voor
gesteld, waardoor bij' verstek gewezen von
nissen van echtscheiding niet langer ongte-
veer krachteloos kunnen worden gemaakt
door onbekendheid met het vefblij'f van
den man. Ook wilde de minister drie
maal herhaalde plaatsing van een uit
treksel van het vonnis in een der Pro
vinciale dagbladen en in de Staatscourant
voorschrijven.
De heer Schim van der Loeff wilde
echter plaatsing in de dagbladen schrap
pen (deze zou toch geen effect hebben,
volgens dezen afgevaardigde terwijl
de heer Mendels een amendement voor
stelde, om te verbieden, dat de gronden,
waarop het vonnis berust, in het uittrek
sel worden opgenomen.
Terecht heeft echter de heer Beunier
opgemerkt, dat de heer Mondeis iets
heel aparts in de wet won brengen. En
wat den inhoud van het amendement
aangaat, deze is ongetwijfeld nog wel
aan bedenking onderhevig. Het kan wel
zijn, dat men uit wraakgevoelens de re
den voor de echtscheiding of de schei
ding van goederen in de courajit zét,
maar er zijn toch ook tal van redenen
denkbaar, waarvan dc vrouw er een be
lang bij hebben kan, dat de oorzaak >vordt
openbaar gemaakt.
Toch werd hèt 'zonder stemming aan
genomen en zal het straks in het Staats
blad verschenen.