Woensdag 3 Februari 1915
39e «laargang
No. 105
De Groote GorGog.
Uitgave van
de Naaml. Yenn. LUCTOR ET KM ERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN iE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkere:
Oosterbaan Le Colntre - Goes.
"De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post1.25
Losse nummers0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
Tholen.
Tholen is een beslist Christelijke stad.
De overgroote meerderheid belijdt er nog
den Christus. Het is een gemeente van
even drieduizend zielen met een Hervorm
de Kerk, een Gereformeerde Kerk, ont
staan uit de saamsmelting van de oude
Chr. Geref. Kerk en de kerk in doleantie,
en dan nog een Gereformeerde Gemcpnte.
Eiken Zondag is er in alle drie de ker
ken een rechtzinnige prediking, vele men-
schen gaan trouw opterwijl nog anderen,
die niet opgaan, in huiselijke godsdienst
oefening (conventikelen) of in afzondering
opgaan; de mensohen zijn er derhalve
alleszins godsdienstig.
En toch zijn zij op staatkundig gebied
erg beginsellos, zoo niet beginselloos.
Voor de Staten en den Gemeenteraad
stommen er velen, hun streng rechtzin
nige beginselen ten spijt, de liberale aan-
didaten; ten gevolge waarvan in den ge
meenteraad op het oogenblik slechts twee
antirevolutionairen zitting hebben; de
rest zijn liberalen, vertegenwoordigers van
het kleine linksche clubje, dat te Tho
len den toon aangeeft.
Daarbij komt dat de Thoolsche Christe
nen niets voelen voor organisatie of ver-
eenigingslevenmen is er "hel liefst in
dividualist: apart zitten in eigen celletje,
en vanuit dat celletje alles bedillen wat
met het klein© verstandje niet stpookt
of nog niet tot het kleine hoofdje ver
mocht binnen te dringen; en dan wil
lens en weteins spelen in de kaart van
de niet-geloovigen. Zelfs de kleine kies-
vereeniging onzerzijds is nog verdeeld;
de een weet 't al beter dan de ander,
en wanneer het op stemmen aankomt,
valt de kiosveieeniging in twee helften
uiteen. Geen wonder dat de liberalen
trachten uit dergelijke verdwazing munt
te slaan.
Thans staan er twee candidaten te
gen elkander over: de heeren Goossen
en Van Hide, die nu natuurlijk geen
van beiden kans hebben; terwijl de po
sitie nog verslechterd wordt door het op
treden van liberale gnootmachtigen met de
candidatuur van Kees v. d. Berge. Deze
candidaat, die positief Christelijk, van
Gereformeerden huize is en in de oud
Geref: Kerk kerkt heeft op kerkelijk noch
op staatkundig gebied iets met het libe
ralisme gemeen. Toch laat hij zich door
het liberalisme gebruiken om zijn eigen
broeders de nederlaag te bezorgen niet
alleen maar om zelf op den zetel van
den heer Kegge te gaan zitten, en daar
als spreekbuis (of mogelijk als stemima-
chine?) der liberalen te fungeeren. AVant
men zal het zien: do antirevolutionaire
candidaten vallen nu buiten de herstem
ming; de herstemming gaat tusschen de
beide liberale candidaten, en dan wordt
onze vriend v. d. Berge gekozen.
Wij keuren een dergelijk on-emstig op
treden in 'de antirevolutionaire kringen,
van Tholen ten zeerste af. De tijden zijn
er waarlijk niet riaar om in verdeeld
heid heil te zoeken, en allerminst om
zich door de tegenpartij te laten gebruiken
om een zetel der eigen partij te doen
verloren gaan. Men spreekt"van Gods
vrede, doch waar ergens in Tholen moe
ten wij dien nu toch zoeken?
Het Kamerlid uit Ommsu».
Mr. Bieb on heeft in de Kamer met de
socialisten mee' gestamd tegen het regee-
ringsvoorstel om de gemobiliseerden tot
Juli" in dienst te houden. De voor de
regeering beleedigende toelichting zijne(r
stem is door ons meegedeeld; ook wij
hebben onze afkeuring hierover uitge
sproken; de heele pers, zoo dachten wij,
zou den heer Bichon over diens treurige
houding afvallen. Dit is dan ook geschied.
De liberale pers ging hierbij ze'is voorop.
Dit deed ons goed. Immers de erkente
nis lag hierin opgesloten dat de libe
ralen zich vergist hadden toon zij dezen
candidaat hun stem schonken. Het ging
toen immers tegen de rechtsche „regee;-
ïing"? En zie, nu hindert de gekozen©
de linksc'he „regeering", glad tegen de
bedoeling in!
Wij meenden dat het nu wel in nie
mand zou opkomen het voor den spreker
uit Ommen en diens malle critiek en dito
stem zou opnemen. Vooral na de waar
schuwing der regeering dat voor ons land
het gevaar om in den oorlog gewikkeld:
te worden noig groot is en derhalve geen
onzer krijgers kan gemist worden, en de
regeering met het oog op het landsbe
lang onmogelijk, zelfs niet in geheime
zitting, aan de Kamer kon mededeelen
hetgeen zij weet. Doch wij hebben gere
kend buiten het „Twentsch Zondagsblad".
In dit blad brengt S. (naar men meent
te weten een bekend Twentsch predi
kant) aan den heer Bichon van IJssel-
monde hulde voor diens optreden.
De schrijver neemt het op voor diegenen
onzer mannen die tehuis ernstige belan
gen te behartigen hebben en „niet be
seffen waarom (zij) gedwongen blijven
Voortdurend in dienst te blijven".
Men zou zeggen dat het de pliciht van
dezen Bichon-vendediger ware geweest in
deze teleurgestelden dat besef te wekken,
mot verwijzing naar het motief der re
geering en de toezegging van minister
Bosboom om deze mannen niet langer
in dienst te houden dan noodig is.
Doch in plaats daarvan smaadt hij het
ministerie en prijst hij de socialisten, ter
wijl hij den heer Bichon als em schoot
hondje aan zijn boezem drukt.
S. schrijft:
Het Ministerie heeft niet het voor
beeld gevolgd van Zwitserland waar
r/t der militairen naar huis gezonden
is, evenmin dat van Denemarken waar
regeering èn kamers samen de be
zwaren der neutraliteit oplossen. On
danks de zweep van Troelstra, den
drang van de kopstukken Dr. Bos
Patijn, Duymaer van Twist, Ter Laan,
ja zelfs van Bichon van IJssel-
monde bleet' alle mededeeling, zelfs in
't geheim uitgesproken, den Kamerleden
vreemd. i
Dat is nog het oude conservatieve
standpunt: gewichtig doen, en vooral
geen volksinmenging in staatsaangele-
genheden. Dat is nog de toepassing
van het denkbeeldwij Hof en Diplo
matie zijn een heel andere, hooger-
staande klasse van mensahen dan de
rest, van 'tmenschdom. Daarom houden
wij1 zooveel mogelijk de macht aan
ons, beschikken we over leger en vloot
zooveel mogelijk eigenmachtig, achten
we het mede-oordeelen eener volks-
vertegenwoordiging uit den booze!
Inderdaad, een welgemeend eere-
saluut aan den Ommer afgevaardigde
die de verantwoordelijkheid der 2e
Kamer niet gedekt achtte door het
stilzwijgen der Ministers. Dat was een
woord op z'n pasl
Nu lette men op dat „ja zelfs", beluiste-
re den revolutionairen toon, dien zelfs
de meest verwoede klassenstrijder niet
verbetert en late den schrijver met
„zijn welgemeend saluut" stil passeeren.
Het Kamerlid Bichon mag, bij zooveel
verdiende critiek als hem ten deel viel,
toch nog wel één vriend overhouden, die
hem een hoera! toeroept.
Beknopt overzicht van den toestand.
De invloed van de Duitsohe onderzee-
vloot-actie doet zich reeds gevoelen op
den gang van zaken in Engeland.
Eenige geregelde nachtdiensten van En
geland op Ierland zijn geschorst. De groote
passagierslijnen blijven den dienst onder
houden, vertrouwende op de maatregelen
welke de admiraliteit ten aanzien van de
Duitsohe duikbooten heeft genomen.
Lloyds deelt mede, dat als gevolg van
het optreden der Duitsche duikbooten te
gen de koopvaardijschepen zeven sche
pen Maandag als „over tijd" Werden aan
gemerkt. Het gevolg is natuurlijk, dat de
verzekeringspremies belangrijk stijgen.
Zoo was de vorige week 'de oorlogsrisico
premie voor schepen van Londen naar
Liverpool 5 sli., en nu is ze reeds 10
sh. tot 12 sli. 6 d. Ook de verzeke
ringspremies voor de groote overzeesche
lijnen zijn omhoog gegaan.
Zoo wordt ook in Engeland het inter
nationale verkeer langzamerhand geheel
ontwricht.
Wat Luitsehland dan ook bedoelt.
De laatste officieele berichten 'maken
weer melding van verwoede gevechten,
die zoowel op het Westelijk als op het
Oostelijk oorlogsterrein hebben plaats ge
had, maar die in den algemeenen toestand
weinig of geen verandering gebracht heb
ben .en niet tot eenig belangrijk resul
taat geleid hebben.
In het Oosten was vooral Polen too-
neel van heftigen strijd. Hier strekt het
gevechtsterrein zich in hoofdzaak nog al
tijd uit langs het vierstroomen-gebied, en
heeft het gevecht steeds meer het karakter
aangenomen van een starren positiekrij'g.
Om het bezit van Borzimof is Zondag
weer met uiterste verwoedheid gestreden
en het effect ervan is geweest, dat de
Duitschers een deel der Russische loop
graven in bezit hebben kunnen nemen
en een kasteel. Volgens het Russische
communiqué was hun vreugde maar van
korten duur en moesten zij weldra weer
wijken onder de hardnekkige aanvallen
der Russen.
Gelijktijdig met den aanval bij Borzimof
deden de Duitschers een reeks herhaal
de en verwoede aanvallen aan het front
bij het dorp Goumino en de hoeve
Mogholy.
Deze aanvallen werden echter, naar St.
Petersburg doet weten, alle afgeslagen, ge
deeltelijk door der Bussen vuur, gedeel
telijk met de bajonet. „Tusschen 12 en
2 uur (van Zondag) zijn de Duitschers
er door de krachtige bedrijvigheid van
hun geschut tegen onze loopgraven in
geslaagd een gedeelte daarvan te bezet
ten, maar na 2 uur 's middags hebben
de Russen een algemeenen tegenaanval
ondernomen, tengevolge waarvan de vij
and zich tegen den avond slechts in een
klein gedeelte van onze vooruitgeschoven
loopgraven en in een kasteel, een buiten
verblijf, kunnen handhaven."
Wij citeeren hier even een stük uit
het uitvoerige Russische stafstuk, om te
laten zien dat er inderdaad verwoed ge
vochten is. Het algemeen karakter van
den strijd is echter oorzaak, dat de re
sultaten gering zijn.
De positie-oorlog kent geen massaver
schuivingen. De vijanden liggen in den
grond gewoeld als twee locomotieven, die
op elkander ingereden ziijïi. Alle beweging
is gestuit in het zand en inden
modder.
De Oostourijksche overwinningen waren
aanvankelijk wel wat overdreven voor
gesteld. Zeker, z'e hebben succes gehad
met de bezetting van meerdere Karpathen-
passen en het terugdringen van de Russen
van het Hon gaars che gebied, maar ovan
een gedesorganiseerd wijken der Russische
legermassa's schijnt nog geen sprake te
kunnen zijn.
Dus hier ook al geen verschijnselen,
die op een naderend einde wijzen.
Uit W»st-België
De correspondent te Sluis van de Tel.
meldt dd. 30 Januari
AA7at de Duitsche communique's deze
week meldden over de beschieting van
West.ende, Middelkerke, Slype, vindt hier
al zeer Weinig geloof, om de eenvoudige
reden, dat wij van dat bombardement niets
gehoord hebben. Als 't Engelsche zeege-
sohut flink in Werking gaat tusschen Ost-
ende en Nieuwpoort, en dat moet het
om Slype, 8 K.M. landwaarts, te treffen,
dan rolt het gedonder ook door Noord-
Vlaanderen en doet het soms in Zeeuwscih-
Vlaanderen nog de ramen trillen. Zoo
hoorden we heden heel goed, dat men
bij Yperen streed.
De bedoeling dier oommuniqué's schijnt
te zijn een blaam te werpen op de En-
gelschen, die de dorpen van een verbonden
land zouden teisteren. Er moet daarom
o-p gewezen worden, dat de Engelsche
vloot nooit opzettelijk onze gemeenten
heeft beschoten, maar alleen dan in wer
king kwam, als ze den opmarsch der
Duitschers stuiten kon. Dat veel dorpen
daardoor leden, spreekt van zelf. Even
min hebben de Belgen alzoo eigen gebou
wen kunnen ontzien.
Het Belgische volk, ook dat der kust,
begrijpt heel goed, dat dergelijke offers
gebracht moeten worden en het wil -ze
ook nog brengen, als daardoor de over-
heersoher maar verwijderd kan worden.
Een Bruggeling zei het onlangs nog: „Bij
't bombardement van Zeebrugge kwamen
veel menschen aan de deur staan luiste
ren. ,,'tls het Engelsoh geschut", ver
telden ze elkander. En er was blijde hoop
in het harte. D<e dagen, dat wij geen
kanongebulder hooren, zijn de somber
ste".
Al meer en meer bijzonderheden dringen
in Vlaanderen door over de door de burge
rij der Yservallei geleden ellende. Heden
vernam ik dat onder de burgers van
Eesen, bij Dixniuiden, 87 dooden zijn,
„ongerekend de nog' niet gekende", voeg
de men er bij'. De meesten zijn slacht
offers van bommen. Wat er in vele kel
ders geleden werd tij'dens de hevige ge
vechten bij Dixniuiden, is onbeschrijflijk.
De echtgenooten N. zaten in den kel
der. Men bracht een gewond Duitsch sol
daat binnen. De soldaten riepen om de
bewoners. Dezen kwamen naar boven en
juist viel een bom door het dak. De bur
gers werden gtewond. Ze moesten water en
andere benoodigdheden geven. Later ver
lieten ze het dorp. De man is onderweg
gestorven.
Dit en andere verhalen hoorde ik he
den weer van een mij bekend en ver
trouwbaar persoon. Hij1 had bericht uit
Eesen gekregen. Dan is 'tWeer: „Man,
vrouw en kind N. in hun huis doodge
slagen."
Veel lieden zijn ook op hun vlucht
gestorven. Zoo sprak men mij1 van-een
aamborstig man, die snel vluchten moest
en bijna niet kon en van afmatting e!n
angst bezweek.
87 burgers op één dorp I We hebben
getuigenissen van andere gemeenten al
daar gegeven. De Yserdie naam zal
ook berucht blijven, wat het lijden der
burgers betreft.
De Duitschers hebben het zich te Dix-
muiden zoo gemakkelijk mogelijk gemaakt.
Ze huizen meestal in de kelders der ver
woeste woningen en verwarmen die. Dat
ze met puin en andere middelen zich ook
goed versterkt hebben, spreekt vanzelf.
Intusschen halen zij den omtrek leeg
en snuffelen overal.
Heden ontving een inwoner van een
dorp der Yserstreek dit laconiek briefje
„De Duitschers hebben uw wijn en pa
pieren waarden gevonden. Den wijn heb
ben ze natuurlijk uitgedronken en de pa
pieren bij opbod voor duizend frank yer-
kocht."
„En ik had duizend flcssohen tamelijk
ver van 'thuis in den grond gedolven",
vertelde mij de burger. „Op de plaats
had ik een stroomijt gezet. Ik dacht:
„dezen wijn vinden ze nooit". Maar 't
is wel of ze den drank ruiken. En mijn
papieren ook weg. Zoo moet ge in dezen
tijd geheel geruïneerd worden. Ik weet,
dat mijn huis er nog staat, maar van
binnen is 'tleelijk gesteld."
Met allerlei listen weet men alzoo nog
wat nieuws van de streek te krijgen en
er zijn altijd menschen, die zich nog op de
gevaarlijkste plaatsen wagen.
Sommigen trachten voor goed terug te
keeren, ook al ligt hun dorp aan de
strijdlinie.
De verbondenen liggen nog steeds aan
den overkant van den Yser, in de wijk
over de Hooge Bingen, de steenbakkerij;
op den weg naar het station van Caes-
kerke.
Geruchten over ontruiming van Dix-
muiden door de Duitschers, bleken dus
geheel ongegrond.
Bij mogelijken terugslag schijnen de
Duitschers den weg Ostende—Thorhout
als verdedigingslijn te willen gebruiken.
We melden u de opstelling van geschut
te Ghistel. Kanonnen staan ook in het
zoogenaamde Prinsenbosch, behoorende
aan de familie Arenberg, grondgebied Cou-
chelare, langs den weg ThorhoutDix
niuiden. De dikke muren van het oude
kasteel Wijnendale, eveneens op den weg
OstendeThorhout, en 2V2 K.M. van
laatstgenoemde plaats, vertoonen gaten,
waarachter mitrailleurs opgesteld kunnen
worden. De slottuin gelijkt soms een echt
militair park.
't Kasteel Wijnendale is zeer oud; het
werd vroeger door de graven van Vlaan
deren bewoond. De omgeving is zeer
boschrijk.
Ik kan u de versterking van 't Yserfront
nogmaals bevestigen.
Onlangs verhaalde ik hier een drama
op de Blanckaert, een groote kreek te
Woumen, bij Dixmuiden, waar een bootje
met eenige voorname vluchtelingen om
sloeg.
,,1'Echo de Paris" -meldt nu, dat de om
gekomen notaris. Proot, zijn vrouw en
twee kinderen zijn, een familie, in Vlaan
deren zeer bekend. Duitsche soldaten zou
den op den notaris en de zijnen die over
.de Blanckaert, in de richting Dixmuiden,
wilden vluchten, geschoten hebben. Dooi
de beweging van schrik der inzittenden
moet 't bootje dan omgeslagen zijn met
het jammerlijk gevolg.
Een spoorwegoorlog
De Weener „Zeit." schrijft: „Met goed
recht kan men den tegenwoordigen oorlog
een spoorwegoorlog noemen. Verplaatsing
en verdeeling van groot© strijdkrachten
zijn in de grootste orde en met groote
nauwkeurigheid geschied; geheele Duit
sohe legerkorpsen zijn tusschen de ooste
lijke en westelijke grenzen van Duitsoh-
land op bewonderingswaardige wijze heen
en weer geschoven, en toen 'Parijs be
dreigd was, is aan Fransche zijde een
geheel leger binnen enkele dagen van
het Zuiden naar- het Noorden gezonden.
Nu moet men bedenken, dat men ge
middeld rond 150 treinen noodig heeft
om een legerkorps van de eene plaats
naar de andere te vervoeren en dat op
trajecten met dubbel spoor de minste
tijdruimte tusschen twee rijdende treinen
tien minuten bedraagt; voor het vervoeren
van een geheel legerkorps heeft men dus
26 uren noodig; zooveel tijd verstrijkt
tusschen het vertrek van den eersten en
van den laatsten trein. En daarbij komt
nog het vervoer van munitie, levensmid
delen enz.; bovendien moet men er op
rekenen, dat treinen met gewonden, die
van het front naar den operatiebasis te-
rugkeeren, het verkeer zeer belemmeren
en tijdelijk kunnen verlammen. In Frank
rijk heeft men, om ook in den oorlog
het verkeer zoo gelijkmatig mogelijk te
doen geschieden, bepaalde stations als
verkeersregelingsstations ingericht. Het
commando op zulke stations voert een
officier van den. generalen staf, die, daar
hij bij de opmaking der mobilisatie- ©n
der oorlogsdienstregelingen betrokken
was, van al het noodige op de hoogte
is. Óp ieder de® verkeersregelingsstations
bevinden zich wagen- en munitie-Voor
raden, levensmiddelen- en paardenvoer-
depöts enz. De treinen, die men naar
behoefte laat loopen, gaan van het be
gin der mobilisatie af met een snelheid
van 25 kilometer per uur, hetgeen den
dienst zeer vereenvoudigt. Een bepaald
aantal treinen laat men dagelijks loopen,
de noodige buitengewone treinen wouden
ingelascht.
0« slag bij Sarykamysh.
Een correspondent van -een Russisch
blad. geeft een beschrijving van de ge
vechten, welke in de huurt van Saryka
mysh zijn geleverd en die met een neder
laag der Turken eindigden.
De slachting, sclirijft hij, was bijzonder
hevig op twee naburige hoogten en in een!
kleine engte, waardoor deze worden ge
scheiden. Hier was het gjevecht zóó moord
dadig geweest, dat het letterlijk onmoge
lijk was om een stap te doen zonder op
lijken te trappen. Niet minder dan 1500
dooden waren in deze kleine ruimte
opgehoopt.
De engte tusschen deze twee heuvels
was een ware vallei des doods.
Toen de Turken op de hoogten door
de orkaan van ons artillerievuur werden
verrast, renden zij instinctmatig naar de
zen schijnbaren uitweg, waai- zij zich als
schapen opeenpakten. Onze artilleriei
wachtte geduldig dit oogenblik af en tracht
te zelfs door haar vuur hen nog mlear
opeen te drijven. Doch zoodra de opening
geheel gevuld was voltooide drie salvo's
het werk der slachting. Niemand slaagdel
ei1 in te ontsnappen.
De Turksche granaten spröngen slechts
zelden, ,doch sloegen alleen diep© gaten in!
den grond. Wanneer ziji van Duitsch maak
sel''zijn hebben de verdedigers van Sary
kamysh aan de Duitschers een schuld,
van diepe dankbaarheid. De meerderheid
der gevangenen en gewonden zijn ver-
schikkelijk bevroren. De hospitalen zijjni
overvol, de genees heeren werken van 16
tot 18 uur aan één stuk door.
Onder den buit bevinden zich 150 ka-
meelen, waarvan elk in staat is om 500
pond bagage, of zooveel als twee paar
den,' over de bei-gen te dragen. De moei
lijkheden van het transport in deze stre
ken £ijh bijna ongelooflijk. In sommige!
passeri, kan men niet meer vorderen, dan
500 tot 600 voet per uur.
Terechtstelling van Fourie.
In het Februari nummer van „De Be
weging" wijdt Albert Verwey twee ge
dichten aan de nagedachtenis van Jozef
Fourie.
Het tweede gedicht, dat tot mofctlo draag!
het laatste verzoek van Fourie: „Jullie
moet niet in mijn gezicht schieten. Ik
heb een groot Afrikaander hartdaal;
is plaats genoeg voor een kogel", laten
wij hier volgen:
Groot Afrikaander hart, met plaats genoeg
Ook voor een kogeldoor dat eene woord
Leeft ge in de erinring van de mensohbeidj
[voort:
Een Held, die min dan dood de ont-
[lui,string droeg
Van 'tfier gelaat, en als genade vroeg:
Schiet daarin niet. De felle kogel boort
Tot de hartkamer en hij valt. De moord,
Door wet gewijd, gebeurde. 'tTrefschot
[joeg
Z ij n bloed de wangen uit, maar wan-
[gen in
Het bloed van andren. Botha bloost en
[Smuts,
•En elk die schijnrecht boven waar recht
[houdt,
Scherp recht voor meer dan menschelijke
[zin.
Schaamte Verteert hen. De innerlijke bluts
Deukt hun geweten, en hun hart wordt
[koud.
Korte Oorlogsberichten.
Men verwacht in België, dat de En-
igelschen 'in den loop van deze Week,
Ostende zullen bombardeeren. Vele in
woners vluchten naar Brugge en omstre
ken.
Uit goede bron wordt gemeld, dat
nog deze maand een 'nieuwe spoorweg
verbinding 'tusschen Antwerpen en Hasselt
zal tot stand komen. Tweemaal daagsl
zal de trein loopen. Ook het overige
spoorwegverkeer zal aanmerkelijk worden
verbeterd.
Piet Grobier, een kleinzoon van
wijlen President Krugter, een parlemets-
lid, behoorende tot de Hertzog-partij1, isl
gedagvaard onder beschuldiging van hoog
verraad.
Kempen Maritz. De Uniie-relgee-
ging heeft "bericht ontvangen, dat binnenl
een, week die overgave van Kemp en Ma
ritz tegemoet kan worden gezien als een
gevolg van geschillen met de Duitschers.
