No. 101
Try dag 39 Januari 1915
39e Jaargang
Gemeenteraad van Goes.
Feuilleton.
De dag van Charleroi.
De Qroofe Oorëog.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Gees.
Hoofdbureau to Goes:
LAN iE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterhaan Le Cointre Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post. 1.25
Losse nummers0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
Zitting van D o n d e r d a-g a v o n d.
Voorzitter de heer D. I).' van den Bout,
wethouder. De burgemeester was wegens
sterfgeval afwezig. Verder was met kennis
geving afwezig de heer Joh. Pilaar.
Ingekomen zijn:
Berichten van de benoemingen en her
benoemingen van commissie- en bestuurs
leden, dat de benoeming door hen wordt
aangenomen.
Schrijven van het dagelijksch bestuur
van de Tuchtunie over „voetballen als
een middel van volksopvoeding".
Uitspraak van Ged. Staten inzake de
reclame van E. E. M. Laane te Bergen
op Zoom tegen een aanslag in den Hoof-
delifken Omslag dienst 1914.
Goedgekeurde suppletoire kohieren van
schoolgeld van school A en de Meisjes
school.
Goedgekeurd 2e suppletoir kohier van
den H. O. dienst 1914.
Verslag van den toestand der R. Land-
bouwwinterschool cursus 19131914;
idem van den Gezondheidstoestand te
Goes in 1914; idem van den toestand
van het Lager Onderwijs in 1914.
Schrijven van de N.V. Spoorweg-Mij.
Zuid-Beveland, houdende verzoek om een
samenkomst met den Gemeenteraad in
Gomité-Generaal, hetzij in particuliere
samenkomst tot bespreking van de bezwa
ren togen het door de Naamlooze Ven
nootschap gedane verzoek, welke volgens
de in de dagbladen gepubliceerde ge-
meonteraadsverslagen bestaan.
Een en.ander wordt voor kennisgeving
aangenomen.
De notulen der vorige vergadering wor
den goedgekeurd.
De heer Dekker verklaart er geen
bezwaar tegen te hebben dat het laatst
genoemde ingekomen stuk voor kennis
geving wordt aangenomen, doch zou het
op prijs stellen indien B. en W. met de
heeren van de Spoorweg-Mij. confereerden,
mits de besprekingen door haar schrifte
lijk bevestigd worden.
De voorzitter herinnert er aan hoe
B. en W. steeds genegen waren tot samen-
spreking, terwijl hij ook de wenschelijk-
heid van schriftelijke bevestiging op een
eventueel onderhoud bepleit.
Subsidie Spoorwegen.
II. Vervolgens wordt gestemd over het
bekende voorstel van B. en Wi. inzake
subsidie-aanvraag N. V. Spoorweg-Mij1.
Zuid-Beveland. Zooals men weet stelden
B. en W. voor het subsidie slechts te ver-
lecnen onder voorwaarde, dat de spoor
lijn GoesWolfaartsdijk .een rechtstreek-
sche verbinding via de z.g. Tiendenschuur
zou worden, en staakten in de vorige
Raadsvergadering de stemmen.
Voor het voorstel B. en W. stemden
de heeren van den Bout, Dekker, van der
Leeuw, Itisch, von Schmidt auf Alten-
stadt en Temperman.
Tegen de heeren Donner, Hollmann,
Kakebeeke, de Paauw en Fransen van de
Putte.
Zoodat het voorstel van B. en W. met 6
tegen 5 stemmen is aangenomen.
III. Vervolgens worden de pensioen
grondslagen voor diverse beambten van
de gasfabriek e.a. vastgesteld en wel als
volgt:
H. van Riel, gasmeester f1106; M.
Weststrate, stoker 1'754; Joh. Rrusket, sto
ker f754; P. Harinok, stoker f686; M.
3) (Slot.)
Eenigo mannen haalden uit een naburig
tuintje zelfs wat bloemen; toen wij hem
in zijn volle lengte, het hoofd naar het
Oosten, in zijn primitief graf hadden neer
gelegd, wierpen wij bloemen en aarde
op het lijk; een kort gebed werd uitge
sproken, het „Onze Vader" tot aan de
woorden: „Uw wil geschiede in den He
mel zooals op aarde!" Toen een ruw ge
timmerd kruis met het grafschrift in
potloodletters; de helm van den armen
kerel er bovenop. Een bedankje aan de
hulpvaardige soldaten en daarmee uit.
De drie eeresalvo's, welke de doode
zoozeer verdiend had moesten achter
wege blijven, uit vrees voor een paniek.
Zoo'n begrafenis, die, omdat er een
kuil gegraven moet worden, ongeveer 20
minuten duurt, vergt meer van de zenu
wen dan een lijkdienst, waarbij honderd
personen aanwezig zijn rond één graf."
Daarna trok de troep verder de stad
wit en kwam biji de Sambre, aan den,
overkant waarvan de Franschen hen af
wachtten.
„Wij waren tusschen 5 en 6 uur bij
Kiters, stoker f686; M. W. de Kok, sto
ker, f686; Joh. Gelok, hulpstoker f582;
W. Meliefste, fitter f724; A. Verrijzor,
fitter f608; J. Visser, fitter f556; A. do
Kok, smid-fitter f520; M. J. C. Mocns,
politie-agent f725; P. Zandee, politieagent
f725.
IV. Op de aanvragen om afschrijving
(teruggaaf) van belasting van J. Wester
en do erven Th. A. van der Hell en die
tot afschrijving van schoolgeld van J.
Dogger te Schore wordt overeenkomstig
het jidvies van de financieele commis
sie gunstig beschikt.
V. Aan den heer D. H. C. Ittmann wordt
op zijn verzoek met ingang van 1 Mei
1915 op de meest eervolle wijze ontslag
verleend als Hoofd van de O. L. school
C, onder dankbetuiging voor de vele goede
diensten, die door den heer Ittmann ge
durende 48 jaren in deze gemeente aan
het openbaar onderwijs zijn bewezen.
De voorzitter spreekt nog een woord
van bijzonderen dank voor al wat de
heer Ittmann voor hot onderwijs te Goes
heeft verricht in die vele jaren.
VI. Alsnu is aan de orde het voorstel
tot het verleenen van een gratificatie aan
den stadsaanplakker H. Hengstmangers,
voor het verrichten van meerdere werk
zaamheden in de maanden Aug.Dec. van
het vorige jaar. Zijn bezoldiging is f50
per jaar, terwijl de omvang van zijn werk
niet omschreven is, B. en W. achten het
daarom alleszins billijk hem een grati
ficatie van f 10 te geven.
Dit voorstel wordt zonder discussie cn
z.h.s. goedgekeurd.
VII. Verder stelden B. en Wt. voor .een
gratificatie van f 40 te verleenen aan den
Concierge van de Meisjesschool, wegens
het verrichten van werkzaamheden in
verband met de lessen van den Handels-
cursus, die in de lokalen van die school
werd gegeven in het jaar 1914.
Die extra-werkzaamheden betreffen het
aanhouden van kachels en het aansteken
en uitdraaien van de lampen, in 2 lokalen
5 dagen en in 1 lokaal 3 dagen per
week.
Do voorzitter licht het voorstel nog
kortelijks toe.
Dje heer Hollmann vraagt of het
schoonmaken van de lokalen enz. geheel
ten laste van de gemeente komt én of
daarvan niets op rekening van den cursus
komt.
De voorzitter antwoordt, dat de Ha.n-
delscursus het gebruik ervan heeft inet
inbegrip van vuur en licht, enz.
De heer Fransen van de Putte had
den post liever op de begrooting voor
het loopende jaar gezien, doah na de
toelichting van den voorzitter, heeft hij
tegen de late indiening van het voorstel
geen bezwaar.
Het voorstel van B. en W. wordt daarna
z.h.s. goedgekeurd.
VIII. De verordening regelende het pen-
sionneeren van gemeenteambtenaren en
bedienden die op 1 October 1913 in vas
ten dienst der gemeente waren en die
niet vallen onder de bepalingen der pen
sioenwetten 1913 is nu aan de orde.
Op voorstel van den heer Pilaar had
den B. en W. enkele redactiewijzigingen
overgenomen.
De verordening wordt daarna z.h.s.
goedgekeurd.
IX. Vervolgens worden behandeld de
voorstellen in verband met de reorganisa
tie van het O. L. onderwijs (reeds uit
eengezet in ons nummer van gisteren.)
een tamelijk smalle Sambrebrug gekomen,
rechts en links Reusachtige, donkere fa
brieksgebouwen, groot genoeg om in elk
een regiment infanterie onder te brengen.
Vooruitrukken was voorloopig niet mo
gelijk, daar de straat vóór ons versperd
was door onze eigen troepen. Zoo stond
een deel van ons regiment onder aan den
berg, een klein deel aan de overzijde
van de brug en niemand wist of djeze
niet elk oogenblik opgeblazen zou wor
den.
Onophoudelijk suisden kogels boven ons
hoofd, afkomstig uit het hooger gelegen
stadsdeel, enjeens zelfs hoorden wij het
tikken van een machinegeweer, dat er
gens op het dak van een huis moest zijn
geplaatst; maar de kogels gingen al te
boog en te ver en troffen geen doel ;>ons
althans raakten ziji niet. Wij waren allen
de meening toegedaan dat, indien nu onze
laatste infanterie over de 'brug zou zijn
getrokken, wiji, die d© achterhoede van
het detachement vormden, wederom al
de woede dier bevolking op ons zouden
zien gekoeld. Daarom besloot onze be
velhebber om d© rest van de ruiters aan
den anderen kant van d© brug in de
schaduw der huizen op te stellen.
Dat gebeurde.
Boven op de hoogte, misschien een
half uur van ons verwijderd, woedde de
veldslag. Duidelijk onderscheidden wij het
De heer Donner vraagt of het aan
vangssalaris van f 1800 plus Vrij wonen
enz. voor het aan te stellen hoofd niet
wat hoog is, vooral in aanmerking ge
nomen, dat hij ook de normaallessen voor
zijn rekening krijgt.
Do heer v. d. Bout wijst er op, dat
het gewenscht is een goede kracht te
hebben, die dus goed betaald moot wor
den. Waren er geen normaallessen, dan
zouden we nog hooger moeten gaan, zegt
spr. Iemand met de gevraagde acites mag
dit salaris wel verdienen.
De heer Donner wijst er op hoe hoog
hij kan komen, n.l. ,wel tot f 3000.
De heer Fransen van do Putte
zegt, dat die onderwijzer nimmer de ge
meente f3000 zal kosten. Wat hij in
zijn eigen tijd doet gaat de gemeente
niet aan. Spr. stelt er prijs op, da,t er
een eerste klasse onderwijzer komt.
Do heer Donner meent, dat men op
een aanvangssalaris van f 1600 ook wel
een goede kracht kan krijgen, vooral wan
neer hij uitzicht heeft op flinke perio
dieke verhoogingen.
De heer Hollmann wil een oproep
doen tegen half Augustus, uit een oog
punt ran zuinigheid.
De heer v. d. Bout wijst er op, dat
we wel nog de subsidie zullen krijgen,
doch dat do benoeming dan ook zoo
spoedig mogelijk moet ingaan. De school
opziener had nog een maand vroeger wil
len oproepen.
Het voorstel van B. en Wi. wordt daar
op z. h. s. aangenomen.
X. Vervolgens wordt besproken het
voorstel van B. en W:. naar aanleiding
van het adres vande afd. Rotterdam
van „Schuttevaer" houdende klachten
van do heeren Ossewaaide en Dekkers
inzake bevoorrechting van de stoom-
bootdienst-onderneming Van der Schuijt.
Do heer v. d. Bout wijst op een
paar onjuistheden in het adres. B.v. al
leen de „Admiraal de Ruijter" had recht
van voorschutting.
De heer Fransen van de Putte
vraagt of men niet vérder kan gaan,
en ook voor andere dan stoomschepen
en motorbooten de brug in den Polder
te doen openen. Waarom is er geen vol
komen gelijkstelling? 'tls een bepaling
uit de oude doos, welke opgeheven dient.
Do heer v. d. Bout zegt toe, dat met
deze opmerking (rekening gehouden zal
worden bij de besprekingen met de Di
rectie van den Wilhelminapo'der.
De Raad gaat geheel met B. eu Wi.'s
voorstel acoooird.
Waar deze zaak de belangen van twee
gemeenten betreft moeten Ged. Staten hun
goedkeuring er aan verleenen.
XI. Dan wordt overgegaan tot benoe
ming van een afgevaardigde naar de ver
gaderingen van aandeelhouders der N.V.
Waterleidingmaatschappij „Zuid-Beve-
land" en zulks ter voorziening in de
vacature, ontstaan door het benoemen,
van den heer Joh. Pilaar tot lijd van
den Raad van Beheer.
De voorzitter zegt nog, dat Bi. en
W. zullen vragen om een rapport over
bet verhandelde in de algemeene vergade
ringen dezer Maatschappij.
De heer Fransen van de Putte
Vraagt, of 't niet beter is, dat de af
gevaardigde der gemeente rapport uit
brengt.
De voorzitter stemt dit toe, waar
op in dien geest besloten wordt.
Bij de eerste stemming voor afgevaar-
artillerievuur.
Maai- al te goed wisten wij', dat, als
het verkeerd mocht gaan. daarginds, wij
door Charleroi terug moesten trekken en
ik geloof, dat elk van ons zich liever
op de plaats zelve had laten doodranselen
dan nog eens te proheeren, door deze
hel terug te gaan.
4k kreeg het hevel, met mijn troep
naar links te gaan en te verkennen of
niet een weg naar Chatelet voerde.
Ik bracht dit bevel ten uitvoer, maar
Wij wiairen nog niet lang op weg toen ik
meende te bemerken ,dat mijn brave rui
ters niet den waren moed hadden pm
verder te gaan. Hun gang werd langza
mer, zijl trachtten steeds ijveriger burgers
op te vangen, in een woord, ik begoiï te
vreezen voor de noodzaak op* te treden
tegen mijn eigen troepen, het hartver-
scheurendste wat iemand in den oorlog
kan overkomen, toen een estafette ons
terug kwam roepen. Nauwelijks hadden "wij
ons omgewend of op d© heuvels ter lin
kerzijde ontbrandt een geweldig vuur,
mlaar alle kogels vliegen over ons heen,
niemand wordt getroffen en in gestrekten
draf naderen wij' in de duisternis weder
ons regiment. Ik was verheugd, dat ik
niet verder had behoeven te gaan.
Maar luistert nu! Stelt u een tamelijk
treeden straatweg voor, welke leidt naar
een werkmansstad, maar welke weg zoo
digdo verkreeg de heer Dekker 5 st.,
de heer Kakebeeke 2, en de heeren De
Beaufort, Donner en Hollmann ieder 1
stem. Bij de tweede vrije stemming de
heer Dekker 5 st., de heer De Beau
fort 3, dhr. Hollmann 2 en dhr. DonneJJ
1 st. Bij de herstemming tusschen de
heeren De Beaufort en Dekker vereenig-
den beide candidaten 5 st. op zich, waar
op door het lot de heer De Bteaufort
wordt aangewezen.
Als laatste punt wordt aan de agenda
toegevoegd een verzoek van den heer
Gemeente-ontvanger, om een uitgeloot ef
fect tot de borgtocht behoorende (een
stuk van de gem. 's Gravenhage vian
f 1000), te mogen vervangen door een
effect van de gemeente Rotterdam.
De financieele commissie heeft hier
tegen geen bezwaar. Ook de Raad gaat
ermee accoord.
Vervolgens werd overgegaan tot een
geheime zitting.
Beknopt ovsrzicht van den toestand.
De belangrijkste tijding van gisteren
was wel de mededeeling omtrent een
eventueele sluiting van het Suezkanaal.
De plannen tot sluiting zijn natuurlijk
een gevolg van de aanvallen door de
Turken op het Suez-kanaal bij El Kan
tara gedaan, en op andere punten tegen
het Snez-kanaal beraamd.
En het spreekt vanzelf, dat de Kanaal-
Maatschappij wier aandeelen grooten-
deels in handen der Engjolsche regeering
zijn zich niet aansprakelijk kan stel
len voor schade door strijd aan het Ka
naal, aan neutrale schepen toegebracht,
noch voor vertraging in de reis.
We zullen hopen, dat deze maatre
gelen niet anders dan zeer tijdelijk zijn,
want hier staan ook onze belangen op
het spel.
Voor do gemeenschap met onze Kolo
niën is het Suez-kanaal voor ons schier
onmisbaar.
Wie schetst de moeilijkheden, die zul
len ontstaan, als straks de vaart defini
tief gestremd isl Laat ons daarom ho
pen, dat dit gevaar alsnog afgewend
kan worden.
Van het Westelijk oorlogsterrein, bereikt
ons nog niet veel nieuws, dat op een
verandering van de posities wijst.
Het belangrijkste zijn de aanvallen bij
Tracy en Soissons tegen de Fransche
linies, en die bij Souain en Perthes tegen
de Duitsche stellingen.
Verder worden er vaak ernstige ge
vechten geleverd, doch in het groote ge
heel van minder belang dan die bij bo
vengenoemde plaatsen.
'Een merkwaardig beeld vertoont ons de
toestand in het Oosten, op het lange
front van de uiterste grens van Oost-
Pruisen tot aab de Boekowina. In het
middengedeelte, bezuiden den Weichsel,
voor Warschau, tot aan de noordgrens
van Hongarije toe, de passen van Doekla
en Oszok, valt weinig voor. In het noor
delijk deel, benoorden den Weichsel, poog
den de Russen de Duitsche grens aan te
vallen, om daardoor de Duitsche legers
uit den boog dien de Weichsel vormt,
uit het gebied van Bzoera, Rafka en Nid-
da weg te lokken.
En tegelijkertijd werd in de Boekowina
een inval gedaan, door de Karpathen
volkomen bezet is, dat men geen ipas
vóór- of achterwaarts kan doen. Overal
machinegeweren, munitie, artillerie, ca-
vallerie, infanterie, pioniers, alles vlak
Lij elkander en daarbij geweldige hitte,
veroorzaakt door den brand der aanlig-
-gende huizen, waarvan er telkens een
instort. Dan dekken de brandende gebin
ten de machinegeweren en de paarden,
die daarvoor zijln gespannen; alles wordt
verkoold tot een onherkenbare massa.
Daarbij het vuur, afgegeven door de franc-
tireurs, dat meestal geen schade aan
richt, maar gierend vliegt over de hoofden',
der manschappen, soms te .pletter slaat
tegen electrische geleidingen en alle ze
nuwen spant en prikkelt tot het uiterste.
De electrische draden knappen af, zij'
zijin nog met stroom geladen en bieden
het grootste levensgevaar voor mensch
en dier, voor ons jan (ruiter. Jn de onmiddel
lijke nabijheid op een heuvel ontbrandt
steeds feller het heftige vuur van artil
lerie en infanterie. En intusschen moeten
wij daar in de nauwe straat wachten
wachten op de overwinning, want als het
verkeerd gaat, moeten we, zooals ik reeds
boven zeide, ons nog eens wagen door
die hel.
Tegen tien uur in den avond komt
eenige beweging in de gevechtsliniewij
marcheeren op en gaan voorwaarts. Al
schaarscher en schaarscher worden de
bij Kirlibaba, om de Oostenrijkers te
noodzaken troepen te zenden naar dal
gebied.
Beide pogingen zijn mislukt. In het
noordelijk gebied hebben de Duitsohers
de aanvallen op Gumbinnen en het noor
delijk daarvan gelegen terrein, afgesla
gen, zoodat volgens het bericht van den
generalen staf de aanval niet kon wonden
doorgezet.
En in het gebied van de Boekowina
waren de Russen zeer verrast te stui
ten op een Oostenrijkschen tegenaanval.
Daar vonden zij 500,000 Oostenrijkers
klaarblijkelijk gereed om over de Karpa
then in Podolië of Bessarabië t© vallen
en nu klaar om de Russen te bestrij
den.
De Zeppelin-raid boven Engeland.
Telkens doken weer geruchten op vol
gens welke de Zeppelins bij hun tocht
werden gieleid door een of meer automo
bielen, welke lichtseinen gaven. Het La
gerhuislid voor King's Lynn, Hoicombe
Ingleby, bevestigt ze in de „Times":
Daar dö geschiedenis der automobielen,
welke do Zeppelins bij zijn bezoek (aam
deze streken vergezelden, officieel niet
schijnt te worden geloofd, meende ik
goed te doen een tweede bezoek te bren
gen aan Snettisham. Het resultaat is een
volkomen bevestiging van de feiten, in
mijn vorig schrijven medegedeeld. De ge
tuigenissen zijn niet alleen overstelpend,
doch schijnen haast ongelooflijk.
Eerst bezocht ik een gezin, levend inl
een hoeve op de helling boven de kerk
van .Snettisham en iets meer dan (een
kwart mijl daarvan verwijderd. De vader
had iritijj reeds de geschiedenis verteld en
nu hoorde ik deze opnieuw van de doch
ter, een zeer oprechte en intelligente ge
tuige, in tegenwoordigheid van haar moe
der en broeder.
Om de zaak duidelijk te maken, moet
worden medegedeeld, dat ongeveer .300 a
400 yards boven de kerk naar het Oosten
een plaats is, waar vier elkander kruisen-'
de wegen niet kunnen samenkomen, we
gens de eigenaardige situatie van het ter
rein. ,Dezo plaats is in de streek bekend
als „Sixpenny Hole". Dit gedeelte van
den weg ligt juist tusschen de hoeve en.
de kerk, dichter bij de eerste idan bij
de laatste.
Op den avond van de „raid" had de
dochter do deur geopend om op den!
terugkeer van haar broeder te wachten
en al wachtende, zag zij een groot licht
in „Sexpenny Hole", dat aanstonds werd
gedoofd. Juist toen haar broeder kwam,
hoorden zijl het gesnor van de Zeppelin.
De dochter meende, daL 't de motor
van den automobiel was, die onklaar was
geraakt. De auto zelf was niet zichtbaar.
De heele familie kwam nu naar buiten
en zij zagen een aantal lichtschijnsels ko
mende van „Sixpenny Hole". De Zeppe
lin gaf ook een lichtschijnsel, blijkbaar
als antwoord en toen het luchtschip ver
der ging, liet de automobiel nog eens hot
licht schijnen en verdween door een laan,
die voor een gedeelte oen zij'weg paar
Sandringham vormt, naar het Zuiden. Tot
dan toe hadden de toeschouwers alleen,
gegist, dat het licht van een automobiel
kwam. Het knarsen der wielen bij tot
vertrek, maakte dit vermoeden tot zeker
heid.
Naast deze hoeve woont de intendant
van sir Edward Green, leen zeer welopge
voed en betrouwbaar man. Hij' bevestigt
dit verhaal geheel. Met den veldwachter
huizen en plotseling bevinden we ons op
een breed plateau onder Gods sterren.
De avondster flonkert ons toe en de pool
ster schijlnt te zeggen: „Ik behoor bij u,
vanwaar die kleinzieligheid?"
Aan den overkant strekt zich een woud
uit, rechts ligt een klein dorpje (ert
dan verder overal wijde landen, ruime
velden, waarover veel zwaargewonden
worden weggedragen. Maar ieder van ons
zegt tegen den ander, bijna fluisterend
en met tranen in het oog: „Wij hebben
overwonnen. Voor heden hebben we
rust en in de open lucht kunnen wijl ;den
nacht doorbrengen."
Ons regiment is gescheiden van de
andere troepen, we tobben onze bivak
plaatsen, we hebben stroo gevonden voor
ions en hooi voor de paarden en ieder
legt zich te slapen waar hij' staat, -aan)
den kant van een sloot, of in de voren'
van een aardappelveld.
Maar geen kan den slaap vatten, ieder
kijkt overgelukkig naar den sterrenhemel*
aan het wederzien waarvan wijt dien lan
gen dag zoo dikwijls hebben getwijfeld.
Ik zag niemand eten.
Ziet ge, beste kameraden het was een
lange, een afschuwelijke dag en ik zou
niet zoo'n tweeden willen doormaken';
maar het was een dag van strijd, leerza
mer en meer hardend dan iets anders."
