No. 81 Woensdag 6 Januari 1915 29e Jaargang De Groote Oorlog. Uitgave van de Naaml. Veim. LUCTOR ET EMERGO gevestigd Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN iE VORSTSTftAAT 219. Bureau to Middelburg: FIRMA F. p. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan La Cointre - Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers ƒ1.25 0.05 Prijs der Advertentiên 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. Een antwoord asn „Patrimonium". Eerst nu, bij het opruimen ol nazien van nog niet gelezen nulnummers namen wij inzage van „Patrimonium" ran 3 December, waarin wij worden uitgenoodigd dezen volzin, uit een in ons blad voorko mende recensie te verduidelijken: „de v'erz'wagering tusschen Christendom en so cialisme, wat de praktijk onzer jongere democraten aangaat, is hoogst bedenke- „Patr." meende blijkbaar dat wiji het op haar hadden. Wij vragen vergeving, aan de redactie dat wij ten gevolge eener onachtzaam heid haar zoo laat te woord staan. Wij antwoorden alleen dat wij op 't oog had den de Christen-socialisten; en wij meen den dit te kunnen op grond van somrni- ger geschriften en uitlatingen in volksver gaderingen. Na deze toelichting' behoeven wij op het overige van hetgeen de redactie schrijft, voorloopig althans niet in te gaan. Samenwerking met niet-Christenen of niet-Christelijke organisaties tot een be paald doel zou ook door ons in bijzondere omstandigheden niet ontraden worden; terwijl een in den grond conservatieve actie hoofdzakelijk op negatieve socdalis- tenbesfrijding' gericht, méde door ons wordt afgekeurd. Van eenzijdigheid wen- soheii wij ons vrij te houden. Trachte ook Patrimonium dit te doen, ook waar zij zioo vaak, meer en eerder dan wij, geroe pen wordt om, op grond Van eigen en anderer, dit laatste niet altijd even be trouwbaar onderzoek, in een bepaalde richting te adviseeren. Niet ongerust, en evenwel^Voorzichtig. Dat is de conclusie van het artikel van generaal Staal in onsl'no. van gister. Wij' blijven het eens met „De Stan daard", die herhaaldelijk tot waakzaam heid aanmaant, en met de Regeering die het oorlogsgevaar nog lang niet geweken acht. „De Standaard" schreef reeds 9 De cember „Wie even nadenkt, voelt terstond, dat onze neutraliteit uitsluitend afhangt van de vraag, of beide oorlogvoerende' par tijen onze neutraliteit even gewenscht. achten. Zoolang dit aanhoudt, zijn,, we na tuurlijk buiten schot. „Komt hierin daarentegen beer, en acht een der beide partijlen, rechts of links doet er niet toe, dat het ons in oorlog brengen, haar bate belooft, dan zijn we er morgen dat 'dag ingehaald ©er we er op' bedacht zijn. „Bovendien, de krijgskans kon ook in het Westen keeren, en kwam' het er toe, Duitsche leger terug werd geslagen, door heel België heen werd teruggedrongen, en tegen onzei grenzen .kwam- opschuiven, zoodat het in den hoek tusschen Limburg en Noordbrabant vastraakte, zoo zou het zeer de vraag zijp., of interneering van wie over do grens kwamen, ons gelukken zou. Dit is niets als het om een 50.000 man gaat, maar als er een half millioen aan kwam dringen, konden we in zeer ernstig gevaar geraken. „Slechts deze twee gevaren gaven we aan. Er natuurlijk veel meer. Maar hoofdzaak is, dat onze neutraliteit, als ze ook maar één der oorlogvoerende par tijen wezenlijk hinderen gaat, op; staanden voet geschonden kan worden, en dan is het met onze onzijdigheid gedaan,1 en ge lijk gezegd, eer we er op verdacht zijn..--" Beschieting. De beschieting van Hartlepool, Whitby en Scarborough in Oost Engeland, door de Duitschers, is deels een daad van moed geprezen, deels als een moreel on verdedigbare overval gelaakt. Er ligt iets stuitends in het geval. Wij denken ons dat Nederland in een oorlog niet Engeland gewikkeld werd, en dat d© Engelschen overkwamen om de bewoners van Zoutelande, Westkapelle en Domburg, Haamstede en Renesse te be nauwen met Zeppelins, of hunne woningen plat te schieten uit hunne vlootkanonnen. Iets dergelijks hebben de Dujtschers 'op de Britsdhe kust uitgehaald. En dat niet tegenstaande artikel 1 van het verdrag betreffende het bombardement door eene scheepsmacht in tijd van oorlog uitdruk kelijk verbiedt het bombardeeren van" ha vens, steden, dorpen, woningen of ge bouwen, die niet verdedigd worden. Want wel' maakt artikel 3 eene uitzondering voor het geval1 de plaatselijke overheden, door eene formeel© aanmaning in {gebreke gesteld, weigeren te voldoen aan requi- sitres van levensmiddelen of proviandee ring voor de onmiddellijke behoefte van de scheepsmacht di© zich voor de plaats bevindt; doch zelfs in dit geval mag volgens artikel 6 gqen bombardement ge schieden, voor dat uitdrukkelijk kennis is gegeven van het voornemen om hier toe over te gaan. Dat geval van artikel 3 is hier uitga sloten geweest, en tevens werd artikel 6 kortweg ter zijde gesteld. Weshalve hier mag vastgesteld dat schending van ar tikel 6 van bedoeld verdrag1 heeft plaats gehad. Tenzij men aanneemt dat bedoeld verdrag in geval' van oorlog krachteloos was, dewijl eenige Staten van Europa bij de vaststelling van het verdrag ge weigerd hebben daartoe mee te werken. Evenwel onder deze onwilligen was Dnitschland niet. Uit het oogpunt van moed, althans van durf nrag de aanslag bewonderenswaardig schijnen, als uiting van hetgeen in den modernen oorlog geoorloofd is, verdient 'hij geen lof. De Engelschen hebben in 1809 Vlissin- gen gebombardeerd, en de heugenis hier van is door de Vlissingers jarenlang «be waard gebleven, en zulks niet in het voor deel van der Engelschen reputatie. Beknopt overzicht van dan toestand. Wat is de beteekenis van de bezie tting Van Steinbach door de geallieerden? Het dorp Steinbach ligt in den Boven- Elz-as bij Thaunn, in dat gedeelte (van het Duitsche gebied. Waar de Fransche troepen do grens zijn overgetrokken met het doel de Verbinding: met Mühlhausen te verbreken en het spoorwegverkeer in do richting Van Belfort\te belemmeren. Joffre heeft nu. gepoogd daar den flank der Duitsche lejfërs te bedreigen, of lie ver te doorbreken of om te trekken. Steinbach is bij1 deze pogingen genomen, na een Verwoed gevecht van man tegen man. Ook Cernay kan spreken v'an strijd en bloedvergieten. Deze gevechts,berichten uit den Roven-Elzas toonen wel, met welk een kracht Joffre poogt in dit gebied de Duitschers tot den terugtocht te nood zaken. Er trouwens niets anders „over dan te pogen door het omtrekken van een der beide vleugels den vijand tot een partieele positiewijziging te noodza ken. Makkelijk is dit echter niet. Zie maar naar den strijd aan de Yser. In het oosten wordt de strijd voortge zet. lin den rivier-vierhoek, tusschen de Bsoera, de Rawka, de Pilica en de Nedda hadden onophoudelijk artillerie-beschie tingen plaats. Wat er over gemeld wordt is van wei nig belang. Uit Galicië bereiken ons de meest te genstrijdige berichten, doch Voor de kan sen van de Oostenrijkers geeft men iniet veel. Het Kaukasisch gevechtsterrein brengt een onverwachte verrassing. De Rus sen hebben zich weer meester gemaakt van Ardagan en de Turken er uit ver dreven. Weg zijn de Tnrksohe illusies! Het lijden san den Yser. Van een zeer hooggeplaatst Engtelsch officier, wien ik ©enige- inlichtingjeni vroeg, ontving ik, schrijft dato 1 Jan. een cor respondent uit Veurne, de vaderlijke ver maning: „Officieel zou ik genoodzaakt .zijn u te laten aanhouden -en u veel last te veroorzaken, neem daarom den niet of- Ti cieelen raad van mij aan,en.... maak dat ;ui wegkomt." Ik maakte dat ik weg kwam om elders wat te vernemen. Ik kan mede- deelen, dat de Duitschers, vooral {de laat ste vijf dagen in de streek ten Noorden Van Dixmuiden en. Nieuwpoort buitenge- 'woon hardnekkige pogingen in het werk stellen om den aanval met kracht te her vatten. Dag en nacht, doch meest nog des nachts wordt gewerkt om tal van slooten en zijiwegiem zoodanig door het aanleggen van houten bruggen bruikbaar te maken om in het. gtewechtsplan te wor den opgenomen. Mij werd verzekerd dat bij dezen arbeid welke op het onderge- loopen land in den nacht'geschiedt, meer slachtoffers vallen dan dikwerf bijl het hernemen van een loopgraaf geëischt worden. Nachten achtereen werken de naar het doel voortgedreven, jonge mannen men weet dat aan den Yser het aantal' baar- delooze knapen zeer groot is in het I ijskoude moordende water. Zij die liet leven op hun huiveringwekkende' nachte lijke expedities niet laten door! het moor dend lood der geallieerden, of in een verraderlijke; onder het wateroppervlak onzichtbare sloot, niet verdrinken, komen in letterlijken zin meer dood dan Levend van hun tocht terug. Vooral het moreele 'effect van het weinige resultaat dezer expedities is ontzettend. Men schijnt aan de Duitsche zijde er dan ook thans reeds de voorkeur aan te "geven, een punt van minder strategisch belang in handen van den vijand te la ten, dan het ten koste van offers welke niet in verhouding tot de waarde van het punt staan terug te winnen, zooals bijv. het geval moet zijn geweest ten opzichte van het platgeschoten St. Joris. In t>n om Antwerpen. Aan het „Vad." seint men uit Brugge: Ik verneem, dat de Duitschers te Ant werpen druk bezig zijn met bet herstel' en vernieuwen der vestingwerken. In ver band hiermede zijn tal van personen pok die zich te dichf bij deze werkzaam heden vertoonden of wel teigroote nieuws gierigheid aan den dag legde gearres teerd, onder verdenking van spionnage. Het gerucht blijft hardnekkig gaan clat de Duitschers in sommige fabrieken enkel© Antwerpsch© smelterijen worden met name genoemd bij twee en drie aaneengebonden, hun do oden verbranden. Vele praatgragen weten djselijke bijzon derheden te vertellen. Het schijnt dat ten opzichte van deze lijkverbranding de 'Duit schers de grootste omzichtigheid en ge heimzinnigheid aan den dag leggen. Ongerustheid is bij de militaire auto riteiten in België teweeggebracht door het bezoek der Engelsche vliegeniers aan Cux- haven en men versterkt sinds'den aanval' allo Zeppelinloodsen op zeer bijzondere wijze. Zaterdag zag ik een Zeppelin.tin Ooste lijke richting varen in de richting Gent. Men wijst hier overal in België daar d© loodsen staan en men vanjverre de voor bereiding voor de a.s. Zeppelintochten kan gadeslaan, elkaar de hallen aan en fluistert hoofdschuddend over de Zeppelin-invasie in Engeland. Men vermoedt algemeen dat de opstijging der luchtvloot niet vóór de lente zal plaats hebben. In alle dorpen en plaatsen zijn mededeelingen aan de bevolking aangeslagen, waaruit toenemen de vrees voor spionnage bijl het Duitsche legerbestuur blijkt. In Antwerpen is het aantal arrestaties zeer groot. De ondergang van de „Fotmidable". De in Engeland aan land gebrachte over levenden van de Formidable zijn eenstem mig; in hun lof omtrent het gedrag van kapitein Loxley en luitenant Simmo'nds. De kapitein voorkwam door z'ijn kalme heldhaftige, patriottische woorden een pa niek. Tot het laatst bleef hij op den brug een sigaret in den mond en zijn trouwen hond Bruce naast zich. De kapitein ging met zijn schip naar de diepte. Luitenant Simmonds deed 't mensch-mogelijke Voor het te water later der booten. Daar het schip sterk helde en een wilde storm de zee sloeg kon men maar aan een zijde van het schip de booten laten zak ken. Bij kalm weer zou, meenen allen, de geheele bemanning gered zijn. Op het oogenblik zijn nog maar 200 geredden bekend. De heele bemanning legde den grootsten heldenmoed aan den dagj terwijl de stokers door het uitlaten van stoom en het doo- ven der vuren een ontploffing der ke tels wisten te voorkomen. De velen, die die aan boord moesten achterblijven, wer den het laatst gezien, kalm staande op het dek van het wegzinkend schip, een sigaret of pijp rookend, wedijverend in doodsverachting met hun kapitein, wiens houding geschetst wordt als van iemand, die met sleepende ankersde haven binnenvaart. Het oogenblik van de ramp had nog iets bijzonders dramatisch. Men had juist Nieuwjaar ingeluid en ingeklonken met zestien bellen en tinnen bekers. De overlevenden leden vreeselijk voor zij aan land waren gebracht. De triomf der organisatie. De Amerikaanse!]© oorlogscorrespondent James Archibald schildert de verrichtin gen van het Duitsche leger op het Weste lijk front aldus. Bij dit leger blijft niiets ongedaan. Niets wordt over het hoofd gezien. Elke man heeft bet volslagen van zelf sprekend ge loof aan de alles overwinnende kracht der Duitsche wapenen. De producten van Frankrijk zijn voor het Duitsche leger van ontzaggelijk groot nut geweest. Generaal Von Ëmmich, de veroveraar van Luik, vertelde mij ik hond zij;n mededeleling voor het gewich tigste van wat ik sinds mijn verblijf te velde vernam dat hijl tot December noch levensmiddelen noch voedsel uit Dnitschland noodig had, doch uitsluitend van de Fransche voortbrengselen geleefd heeft. Dat is een hoogst belangrijk feit. Men stelle zich voor een leger als het Duit sche, dat in vijandelijk land staat, uitslui tend op dit land leeft en voor elk ding betaalt. Generaal Von Heeringen, bevel hebber van het zevende leger, vertelt mij, dat hij aan de Fransche boeren zijn ar- tilleriepaarden leende, om bijl het oog sten en het zaaien te helpen. Waar de mannen te velde stonden, gaf de generaal ook manschappen om de vrouwen, en kin deren bij het oogsten te helpen. Ik zelf heb dozijnen dorschmachines gezien uit sluitend bediend door Duitsche soldaten. Deze machines reden van hoeve tot hoeve tot het werk klaar was. Daarna kocht de Duitsche commandant een deel van den oogst en betaalde in 'haar gen goeden prijls. Eindelijk werd bet zaad onder Duit sche vakkundige leiding gezaaid. Deze landelijke voorzorgen wijzen er niet op, dat do Duitschers aan een spoedigen te rugkeer denken. Ten slotte wint altijd de organisatie en als zoodanig heb ik in mijln 25-jarige loopbaan niets gezien, dat met het Duit sche leger vergeleken zou kunnen wor den. Zoo zag ik in Laoni een volmaakte in richting om op ieder uur van den dag en den nacht aan 1000' man ©ten te kun nen ge vein. De telefoondienst is een ander wonder der Duitsche organisatie, 's Nachts lag ik eens in een gemoedelijke kamer van een oud kasteel, bet hoofdkwartier van het Duiftche leger en luisterde naar een slag,, die over 100 K.M. van, (het front woedde. En toen, om een proef -te geven van het geen mogelijk is, liet de generaal verschil lende punten van het front telefonisch oproepen en verscheidene loopgraven aan sluiten. Ik hoorde shrapnells ontploffen, ik hoorde het geknetter vair .machinegewe ren, het rammelen van het geweervuur, en toch was het naastbijizijnde punt 20 K.M. verwijderd. De Wet's gevangenneming. In de „Volkstem" van Dinsdag 8 Dec. komt een uitvoerige beschrijving voorwan De Wet's gevangenneming door de'motor- brigade van kolonel Jordaan, waaruit blijkt dat het een heel karwei is geweest om De Wet en zijn,' laatste volgelingen te bemachtigen, ofschoon de vervolgers door hun auto's natuurlijk heel wat beter wa ren uitgerust. Toen De Wet was ontwa pend, zeide hij' tegen Jordaan: „Ik moet jou gelukwens met die ma nier waarop jij! jou werkui tg e voor 't. Dit was ba jet knap. Maar ik is vooral blij dat ik deur 'n Afrikaner gevang is, en nie deur 'n Engelsman nie." Na de inspanning, zegt de schr. in de Volkstem dan, was kol. Jordaan natuur lik uitgeput en vreeslik dors. De Wet bied hem daarop zijn waterfles aan, en ook sijn tabak-sak. We ontleenen aan hetzelfde blad nog een artikeltje: Rebellie en Pieteit: Toen, na 't mislukken van de Jame- son-inval, Cecil Rhodes te Londen als 'n soort beschuldigde voor de onderzoek- kommissie van 't Lagerhuis verscheen, woonde de toenmalige Prins raar Wales later Koning' Eduard een der Zit tingen bij en ging uit z.'n pad, door ten overstaan van alle aanwezigen, aan Rho des de hand te reiken en diensvolgens 't prestige van de aangeklaagde te verze keren. Dit incident valt ons te binnen, nu we in sommige bladen opmerkingen le zen op de kleine oplettendheden, waar mee de officieren, die Genl. de Wet na z'n gevangenneming begeleidden, de re- belle-hooftlman hadden omringjd. We ge loven niet dat de personen, die thans in de pers aandringen op behandeling van Genl. de Wet als ware hij 'tr minder waardige krinrinele misdadiger, Van na ture bijzonder hardvochtig zijnwe kunnen zelfs die pressie tot gestrengheid goed genoeg verklaren uit drijfveren van ge krenkt rechts-gevoel, dat zoo menig on zer bevangen houdt. Toch waarschuwen we ',t publiek om 't geval van Gen. de Wet met omzichtigheid te manipuleren; en we hebben op prijs gesteld dat. met 'n en kele uitzondering, onze Engelsche colle ga's op zoo delicate wijze de in-hechte- nis-neming van de rebelle-hoofdman heb ben «behandeld. Genl. de Wet was 'n nationale held; en dat hij1 thans, tenge volge van ziekelijke fanatisme, te Johbg. in 'tfort zit opgesloten is voor duizenden in den lande een pijnlijke en beschamen de gebeurtenis. Laat dan ook niemand aanstoot nemen aan de tederheid, Waar mee zi'n oude wapenbroeders en zii vroe gere bewonderaars de geVangen Genl. de Wet wensen o-mringd te zien. De zware arm der justitie drukt alreeds ziwaar ge noeg op 't grijze hoofd Van de Vrijsta ten Waarom hem de nauw zichtbare nu ances van respekt te misgunnen, waar mee 't droeve lot van Christiaan Se Wet wellicht 'n beetje kan worden verzlaciht! Korts Oorlogsberichten. Uit den veldpostbrief van een jeug digen vrijwilliger, 'die aan da Aisne in een loopgraaf ligt: Lieve Moeder! ...„Onze loopgraven naderen elkaar meer en meer. Stuur mij toch als het U be lieft, een paar pakjes Eucalyptusbonbons, maar goed in katoen ingenaaid. We wil len die naar do Franschen overgooien. De arme kerels hoesten zoo, afschuwelijk, dat het niet meer aan)'te hooien is."... De bisschop van Mechejlen. „De Tijd" meldt, dat de kardinaal aarts bisschop van Mcchelen in zijn eigen paleis gevangen genomen is, naar aanleiding van: een herderlijk schrijven. Verschillende huiszoekingen door justitie en politie heb ben plaats gehad in de pastoriën van het aartsbisdom. Talrijke geestelijken zijn ge vangen genomen, doch grootendeels na enkele uren weer in vrijheid (gesteld. Zon dagavond zou in de Antwerpsche kathe draal het Lof door kardinaal Me rei er ge celebreerd worden, doch in zijn toespraak verklaarde pater Rutten, dat de kardi naal niet kon verschijnen wegens, een bij zondere omstandigheid. Mijnen. De laatste dagen zijn een enorm aantal drijvende mijnen aan de zuidkust van Noorwegen geland of in de Noordzee drijvende gezien. Do in Christiansund aangekomen stoom boot Golland meldt, dat liet ook aclit mijnen bij Honsrief (Noorwegen) voorbij kwam en de stoomboot Sitona passeerde 26 December zeven mijnen tusschen Hanst- holmen en het vuurschip. Het schijnt dat het gedeelte; der Noord zee van de Hebriden naar ..Nederland, De nemarken en Noorwegen sedert dei Kerst stormen vol losgeraakte mijnen is. De toestand in Al b ani Vol gens te Napels ontvangen berichten:wordt de toestand in Albanië ernstiger. De tegen stand, dien Essad Pasja ondervindt, .wordt steeds grooter. Door een talrijken groep opstandelingen is een voorloopig© negee- ring uitgeroepen. In Durazzo zijn,all© mo gelijke maatregelen voor de verdediging der stad getroffen, daar men een opmarsch der opstandelnigen naar Durazzo vreest. Brazilië en de neutraliteit. Daar een Duitsche vrachtboot heimelijk de haven van Pernambuco verliet, heeft de regeering een raad van onderzoek inge steld, waarvoor de Braziliaansohe auto riteiten, die verantwoordelijk zijn voor het schenden der neutraliteit, moeten (ver schijnen. Reizigers, komende uit Antwerpen, verklaren dat de Duitschers de vernieuw de forten rondom Antwerpen beproefd heb ben. De kogels kwamen te recht tot bij de schepen, welke bijl Rilland-Bath i liggen. Het gedeelte van de bemanning der Bmden dat ontkomen is dus de lan dingsdivisie, die op de Kokos-eilanden, de kabels kwam doorsnijden en biji.de komst van de Sydney op een zeilschip is ge vlucht blijft de vijandelijke, koopvaar dijvloot bestoken, een aantal kustsohepen en stoombooten heeft die bemanning ge nomen. De scheepvaart te Rangoon in Achter-Indië is gewaarschuwd tegen een driemaster, de Agosha, waarop het ontko- pien troepje van de Emden zich zou be vinden. Het moet over vier machinege weren beschikken. Het kolenschip' Oxford is door hen genomen en ;in een hulpkruiser veranderd. Spionnage. De „Tiedegr." mieldt: De justitie is ©en ernstig', geval1 van spion nage op het spoor, dat tot de arrestatie van een geëmployeerde bij' den dienst der telegrafie beeft geleid, in hoofdzaak komt het vergrijp hierop neer, dat (telegrammen va,n een dier oorlogvoerende mogendheden werden ingezien jen uit verschillende plaat- seq des lands door bij het "uitgebreide complot betrokkenen, naar een andere oorlogvoerende mogendheid werden over gebracht. Volgens een Nieuw-Yorksch blad zou Marokko tot Fransche, kolonie zijn ver klaard. Officieel© kennisgeving uit het groote Duitsche hoofdkwartier Ten Noorden van Atrecht hebben onze troepen een loopgraaf van 200 M. lengte in de lucht laten vliegen en daarbij eenige gevangenen gemaakt. Latere tegenaanval len van den vijand zijn mislukt. In Ar- gomie zijn verscheidene aanvallen der Franschen afgeslagen. Een aanval der Franschen tusschen Steinbach en Uffhoiz is, in een bajonet-gevecht, afgeslagen. In Oost-Pruisen en in Noord-Polen is de toestand onveranderd. Onze aanvallen ten Oosten van den Bzura, bij Kozlow Bistripi en ten Zuiden daarvan, ^vorderen. Ook ten Noorden van Balimow (aan de Rawka) zijn onze troepen over, Hunua en de heuvels ten Noorden daarvan' vooruit- gerukt. Verder Zuidelijk tot aantde Pilica en op den rechteroever dier rivier is da toestand onveranderd. De. toestand der (wegen en bet ongunstige weer hebben on- zo bewegingen belemmerd.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1915 | | pagina 1