i\0. 61 Donderdag 10 December 1914 39e Jaargang Uit de Pers. De Groote Oorlog. Zeeuwsche Stemmen. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN *E VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre Goes. Omvang Onder dit opschrift schreef dezer da gen ('28 No-v.) De Standaard: De oorlog drong nu tot alle we- relddeelen door. Hij drong in heel Europa door. met uitzondering alleen van Scandinavië, Nederland, Italië, Spanje, Griekenland en twee der Balkans taten. In Amerika gaat het Mexicaansche geval door, en is Canada mee op 't oorlogsveld. Australië staat geheel onder de Oor- logsvlag. In Afrika legt de Oorlog beslag op de Kaap, op alle Diuitsche, Engelsche en Belgische Koloniën langs Oost- en Westkust, en hooger op zijn in den oor log gemengd Soedan, Nubië, Egypte, Tunis, Algiers en Marokko. En in Azië verkeeren in oorlogstoe stand Siberië, Mandchurie, Japan, ge heel Voor-Indië met Ceylon en de Straits Settlements, en, ten Westen, Klein-Azië, Arabië, Syrië, Palestina en Afghinistan. Wie dan ook een wereldkaart- voor zich neemt, en alle hind dat in den oorlog betrokken is, met ziwart over dekt, heeft een kaart voor zich, die voor het grootste deel somber en donker getint is. Ook in vroegere eeuwen greep de oor log soms ver 0111 zich. Als het Ro- meinsche rijk in oorlog was, hing de rouwvlag in al 't land om de oude wereldzee uit. Maar zooals 't nu is, was het toch nooit. -En het bangst nog is de vraagZal 't daarbij blijven Perzië trippelt reeds, om mee te doen, China is al aan bewapening toe. Van Portugal werd reeds voor 4 weken ge zegd, dat 'tmet Engeland optrok. 4'an Brazilië hoorde men laatstelijk even on rustwekkende geruchten. Dusver breidde zich hij de maand het terrein, dat door de oorlogsvlag over schaduwd werd, uit. Wat z'al 't zijn, eer het ja.ar, dat zoo schoon begon, en zoo jammerlijk ein digt, zijn 'laatste klokken op 31 De cember bengelen laat. Nog steeds is de jammer klimmende I Sinds ons hoofdorgaan dat schreef, is de donkere kaart van het oorlogsveld reeds weer bezig zich te wijzigen. Wie zal zeg gen ob bet Von Bülow te Rome gelukken zal Italië in de vredesstemming te hou den? Wie, nu de lurk den oorlog, verklaar de aan de rijken die do Middellandsche Zee met hunne vloten beheerschen, fciet niet het dreigend gevaar, dat ook Pales tina, gelijk België, het tooneel van den oorlog wordt? Reeds „Het Handelsblad" voorspelde dat Engeland en Frankrijk, om het Suezkanaal en Egypte te beschermen, Jaffa, Jeruzalem en Akko bezetten, ten einde dus den Hedjas-spoorweg af te snij den. Ja, het blad ziet in het geval zelfs de vervulling komen Van de in Openb. 13:18 te vinden profetie van den we reldoorlog van Har-Megiddo of Arma geddon. Het is zoo te bejammeren, dat de Chris tenvolken die in oorlog zijn aan de gUnst van Heiden en Mohammedaan boeleeren. Heeft Frankrijk zijn Turco's en Singalee- zen, Engeland heeft zijn Ghoerka's inge roepen; en Duitschland verheugt Zich in den indirecten steun van "den Turk, den aartsvijand van het. Kruis, waarin deze Christenvolken nog roemen. Doch het erg ste van allen maakt het Engeland, die de hulp van Japan inriep en om hulp van den heiden bedelde om de Duitsche Zende lingen uit Kiautsjau te weren, en zelve de Christelijke Zending in Kameroen en Voor-Indië den nekslag toebracht, door de mannen Van de Missie met hunne vrouwen en kinderen in de gevangenis te werpen. En wat er nu nog gebeuren kan, wan neer Boeddha en Mohammed winnen De Japanner is de prediker van het verlichte heidendom hetwelk dweept met de Nirvana, het eeuwige niet, >vaa;r alle levende ziel eens weg zinkt, de hel-ct onder- wiens adem alle geestelijk, leven verkilt in den dood. De Turk is de roe ver, die zich werpt op het stoffelijke leven van de volken rondom heen, zoodat het spreekwoord in alle beschaafde lan den burgerrecht verkreegWaar een Turk den voet zet, daar groeit geen gras. En aan deze beiden wordt nu door het Christelijk Europa de hand gereikt opdat zij ook hier hun moorddadig werk van eeuwen zouden verrichten. Wie denkt bij het gezicht hiervan niet aan het woord Gods: Zij hebben Mijne Wet verlaten, wat wijsheid zouden zij nog' hebben Tholer. Ons zijn vertrouwelijke inededeelingen toegekomen, welke ons, in de veronder stelling dat zij juist zijn, nopen ons oordeel inzake de burgemeestersbenoeming al daar te verzachten. Het schijnt toch daar een benoeming geweest te zijn met goedvinden, zoo niet op aandrang Van de anti-revolutionairen zeiven. Is dit zoo, dan houden wij verder ons oordeel voor ons; doch niet zonder ons de vraag te veroorloven of van anti-revo lutionaire zijde niet liever een verzoek had kunnen uitgaan om voor dez© over wegend anti-revolutionaire gemeente een flink man van gezond anti-revolutionaire beginselen, desnoods iemand van buiten de gemeente, in het ambt te plaatsen. Er zijn in een paar steden van Zee land, vooral onder anti-revolutionairen in vloed indertijd liberale burgemeesters aan het bewind gekomen, op dezelfde ma nier .als nu in Tholen is geschied, doch dat waren overwegend liberale gemeenten of twijfelaars. Maar Tholen! Ieder die Tholen kent, sLemt ons toe dat Tholen in overgroote meerderheid rechtzinnig is, en, mits goed voorgelicht, anti-revolutionair stemt. Rij1 stemmingen voor den gemeenteraad ondergaat Tholen, gelijk vele andere gemeenten in Zeeland, nog te veel persoonlijke en familie-in vloeden. Maar bij die voor Kamer en Staten heeft bij steeds meerderen de an tithese den boventoon. De stemmencij'fers in de laatste kwart eeuw aldaar behaald, kunnen dit bewijzen. Gaan we slechts terug tot 1909, dan vinden we Tweede Kamer 11 Juni 1909 Lobman 237, Borgesius 112, Prov'. Sta ten 14 Juni 1910 Hollestelle 270, Noske 198. De stemmingen van 1913 kunnen niet als maatstaf dienen; toen spraken zoovele andere invloeden mee, o.a. Tarief, de Kerk en de Laster, zoodat de „recht zinnige" liberaal 243 stemmen haalde te gen 221 op Lobman.terwijl voor de Sta ten De Casembroot 349 en Brinkman slechts 175 stemmen bekwam. Dit buiten gewone geval daargelaten mag1 veilig ge constateerd dat Tholen is een in meerder heid anti-rev. of althans Christelijk histo rische gemeente. Wij hadden derhalve re den om op een minder partijdige benoe ming te hopen, al waren wij overigens op dit punt niet verwend; immers ook onder het kabinet-Heemskerk viel- onzer zijds meer dan één partijdige benoeming te boeken, partijdig, naar den liberalen kant. Althans in Zeeland. XXVI. Merkwaardige maand.. De maand December van het jaar 1914. In velerlei opzicht. Heerlijke, bemoedigende adventsstem- men luidende doodsklokken. Lichtende verten angstig donkere toekomst. Blij vooruitzicht bij het naderend Kerst feest met z'n rijkdommen aan troost en bemoediging diepe weemoed bij het zien van al de krijgselienden, waarvan belaas niet kan gezegd, dat zie- met het oude jaar verdwijnen. Geen heimwee naar al wat achter ligt onzekerheid omtrent hetgeen 1915 zal brengen. Zeker,- door velen zal het a.s. Kerst feest met .gemengde gevoelens gevierd worden. Meer dan ooit zal nu doorvoeld wol den wat Ernst von Wildenbruch zong: Die Winternacht hangt schwarz und [sohwer, Ihr Mantel fegt die Erde leer, Die Erde wird ein schweigend Grab) Ein Ton geht sitternd auf und ab Sterben Sterben. Met dit verschil, dat thans niet de winter in de eerste plaats, maar bovenal de oorlogsfakkel aan de aarde heur som bere doodsklok schonk. In gewone omstandigheden pleegt de maand December ons niet enkel tonen van weemoed en rouw te brengen. Haar winteravonden konden zoo belangrijk zijn, zoo „gemüthlich", doch thans niets van dat alles. De innige poëzie van den winter moest wijken voor "het ontzettende proiza, de nuchtere werkelijkheid en den diepen ernst van een beroerde wereld. Weg' de inti miteit van het huiselijk verkeer, weg de zorgeloosheid, waarmede des Konings winters streng bewind geduld of verbeid werd. Alles en allen bevangen door de on gerustheid en onzekerheid van deze da gen. De St. Nicolaasavond bracht in som mige kringen even 'n kwasi kinderlijken geest, doch geen blijvende herinnering gaf teerkost voor een kinderlijk-blijde winter- viering. Hoe zou het ook, in dezen ernstigen tijd, waarin de tonen van rouw alle an dere geluiden overstemmen! Maar toch Er is een „maar" aan verbonden, een heerlijk „maar". Want vieren wij niet in December ons Kerstfeest? Geen winteravondoverpeinzingën, geen Sint-Nicolaasgedachten, en geen Oude jaarsavondstemmingen beheerschen ons daarom. Slechts de rijke, onuitputtelijke kerstgedachte vervulle onze ziel en vei'- binde aan de maand December de schoon ste bekoring voor het onrustige en ge jaagde menschenhart. Dan is niet alles somber, en doodsch meer. l>a horch im totenstillen Wald Was für ein süsser Ton erschallt? Da sieh in tiefer dunkier Nacht Was für ein süsses Licht erwacht? Als wie von Kinderlippen klingt's, Von Ast zu Ast wie Flammen springt's, Von Himmel kommt's wie Engel sang, Ein Flöten-und Schalmeienklang Weihnacht! Wedhnacht! Dan zal er licht zijn in dei duisternis en het gejuich zal het geween overstem men. Letten wij op de adventsstemmen. Hoort gij niét de gezanten, die u toe roepen „Hij komt, die voor uw smarten Verlossing heeft en troost"? Welk 'n genade, dat vóór de laatste nacht des jaars zal dalen, de Kerstzon over ons straalt 0, zij het waarlijk. Kerstfeest voor ons. Make de Heere het een waar Chris- tusfeest voor ons. Opdat we ons in Zijn armen veilig voelenopdat alle armoede vervangen worde door onmetelijken rijkdom. Immers Hij, rijk zijinde is arm gewor den, doodarm; eenTindeke in die kribbe, een gefolterde aan het kruis, opdat Hij ons rijk zoude maken. Hij heeft smaad geleden ter wille van onze verlossing. Blijve ons hart niet gesloten voor de rijke Kerstvreugde en Kerstvrede, maar smeeken wij God, dat Hij ons in Zijn rijkdommen doe deelen De Paus heeft tot de hoogste staats lieden der oorlogvoerende mogendheden de bede gericht, om Je trachten te be werkstelligen, dat met a,s. Kerstmis een wapenstilstand worde gesloten van één dag, opdat niet, wanneer het „Vrede op aarde" weerklinke, o.p het slagveld dood en verderf gezaaid worde. Er ligt hierin ongetwijfeld een schoone gedachte. Wanneer het groote feit van de geboorte van onzen Zaligmaker tot in alle hoeken der aarde herdacht wordt, wanneer wij in g,©dachten heengaan naar de velden van Bethlehem's kribbe en Gode danken voor Zijn verlossingswerk, dan trachte men zich op te heffen uit het gewoel der wereld, dan ziwijge ook op het slag veld het geschut en keere men tot zich- zelve in, opdat de blijde boodschap ook in de loopgraven geopende ooren en toe bereide harten vinde. Ik zóu het dus zeer toejuichen, als aan 's Pausen denkbeeld uitvoering' gegeven kon worden. Ook in den Kerstnacht van 1870 was een wapenstilstand van eenige uren inge- ueden en het gezang der soldaten galmde langs de met een sneeuwkleed overto- gen slagvelden. En als het lied verstomd was, ver hieven in het vijandelijke kamp de stem men zich. Dat was het antwoord. Eén oogenblik voelde men zich éen. De Kerstgedachte vereenigde de vijan den, doch slechts voor enkele minu ten Toen barstte de strijd opnieuw los, wel dra ontaard in een wreede slachting. Of de practijk nu inderdaad aan het hooge ideaal zou beantwoorden is een andere vraag, 'k Meen het te moeten be twijfelen. Laat ons niet al te optimistisch zijn in dat opzicht. Ook al zwijgt het kanon en al worden de geweren afgeworpen, daarmede is de wederzijdsche haat nog' niet afgelegd. Die haat, die zich reeds op zoo me nigvuldige en steeds ondubbelzinnige wijze heeft geopenbaard en die ons durft voorbe reiden op een worsteling van minstens drie jaren, die volkomen vernietiging van de vijandelijke legers zich ten doel stelt! Hoe kan bij zulk een stemming de Kerstvrede nederdalen in de harten! Wellicht zal men dien dag van be stand Voor de positie van de stellingen pro ductief te maken, om zoo nog een voor sprong op den vijand te behalen. Men zal misschien Versterkingen aan brengen, nieuwe loopgraven maken, nieu we batterijen opstellen, kortom alles in het werk stellen, om Van dien eenen dag zóóveel mogelijk partij te trekken, en straks den vijand de grootst mogelijke ver liezen te berokkenen. Toch hoop ik, dat het tot een wa penstilstand komt. Kan het nog geen definitieve zijn, dan maar een van 'n dag, 'n uur. Dat alom de Kerstvrede gesmaakt worde KEES VAN DER MEER. P.S. De Duitsche verzen geef ik hier vrij vertaald weer: De Winternacht spreidt z'n zwarten en zwaren mantel over de aardkorst uit. De aarde wordt een zwijgend graf. Slechts één sidderende toon wordt gehoord: Ster ven Sterven. Maar hoor welk 'n lieflijke toon weerklinkt daar door 'tstille woud? Maar ziet welk 'n stralend licht wordt daar in dien duisteren nacht ont stoken 't Is alsof 't van kinderlippen kwam, als of het vlammend van boom tot boom zich voortplantte, en uit den hemel klonk het als engelenzang, als de tonen van fluit en schalmei: Kerstnacht, Kerstnacht! Het gebeurde te Zeist. Het gebeurde te Zeist geeft a,an de „Stand." de volgende opmerkingen in de pen: Het gebeurde te Zeist met de geïnter neerde Belgische soldaten heeft, heei 't land over, een pijnlijken indruk gemaakt. Voorzooveel het publiek oordeelen kan, is ook voor deze geïnterneerden door hiet Departement van Oorlog zooveel doenlijk gezorgd. Er is gedaan, wat men meende te kunnen doen, om den altoos onaange- namen toestand voor zulke geïnterneerden dragelijk te maken. Van mogelijk verzet kwaun dan ook zelfs het vermoeden niet op. En voorzooveel eenigszins mogelijk, werd zelfs zekere vrijheid van beweging gelaten. Uit Engeland en Duitschland kwam' over de behandeling die aan de geïnterneerden uit deze beide landen te beurt viel, dan ook niet alleen geen enkele klacht, maar in meer dan een orgaan van hun Pers werd zelfs geroemd in wat men hier te lande voor de geïnterneerden deed. En nu zulk een onzinnig pogen om' zich gewelddadig tegen de wacht die ter be waking aangesteld was, te verzetten. Zoo te verzetten, dat 't zelfs tot een begin van opdringen kwam. En daarbij een uit dagend geroep en gescheld. Hoe kon men toch tot zulk een onzinnigheid komen? Men wist toch vooruit, dat de sterke hand aan onze zij zou blijven, en dat 't op straffe des doods voor den schuldige uit kon loopen. We waren in de vier laatste weken met België juist op zooveel beteren voet ge komen. Eerst liepen er in België wel allerlei booze en onware geruchten te onzen nadeele, maar van 't oogenblik af dat de vluchtelingen met tienduizenden ons land binnenstroomden, en zoo heusch en gastvrij ontvangen werden, keerde die onjuiste opinie in België dan toch geheel, en sinds werd schier algemeen de dank bare hulde voor de uitnemende wijze, waarop de gevluchte particulieren ten on zent schier waren ingehaald. Waarom moest er dan nu; in vollen vrede, op onzen vaderlandschen bodem toch nog Belgisch bloed vloeien? Natuurlijk verstaan we teri volle, dat 't voor een dapper soldaat onuitsprekelijk hard is, bijaldien zijn land nog steeds in gevaar verkeert, en de oorlog er doorgaat, niet meer aan den strijd te kunnen deel nemen, en doelloos en werkeloos in een vreemd land opgesloten te zitten. Maar ditzelfde wedervoer a,an de Engelsche en Dujtsche geïnterneerden, en over geen hun ner viel' klacht. Toch hopen we van harte, dat het ge beurde te Zeist niemand onzer tegen de Belgen in Zeist verbitteren zal. Er mag geen. kwaad bloed worden gezet. En wel verre van aan de nu nog elders geïnterneerden toe te rekenen, wat in onbezonnenheid te Zeist misdreven is, hopen we veeleer, dat men ten onzent èn van llegeeringswege èn van particuliere zijde voort zal gaan, met overal den Bel VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.25 Losse nummers0.05 Prijs der Advertentiën 15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. gischen geïnterneerden het lot zoo dra gelijk mogelijk te maken. Vergeet niet, ze zijn zoo dicht bij' de grenzen van hun vaderland, en hun va derland vooral heeft zoo bitter geleden, en lijdt nog zoo bang. Beknopt overzicht van den toestand. 't Had nog al voeten in aarde eer de Russen hun nederlaag wilden erkenen en toegeven, dat Lodz ontruimd is geworden. Eindelijk is 'tdan zoover gekomen. Als reden voor de ontruiming van, LodZ; wordt aangegeven, dat die plaats geen defensieve beteekenis meer had, nu het offensief der Duitsohers op het front Lodz Lowitsch mislukt was. Een andere reden voor de ontruiming van Lodz wordt gegeven in het ongemak dat de bezetting er van voor de Rus sische troepen bood door de groote om buiging van het front daardoor noodzake- gemaakt en de moeilijkheid van approvian deering daarmee samenhangend. Maar voor het behoud van die „ongemakke lijke positie hebben de Russen toch bloe dige en ziware gevechten wel over gehad! Het heeft er dan ook allen schijn van of de veranderde positie, die in de streek van Lodz in het vooruitzicht wordt ge steld, de aankondiging' is van een belang rijken terugtocht van het vooruit gebo gen Russische front in het centrum. Uit het Duitsche bericht zóu men op maken, dat de Russen bij' hun terugtocht niet veel tijd hadden om aan strategie te denken Intusschen i s de strijd op de beide vleu gels van hef Russische leger ontbrand, n.l. in de streek 'Pzasnysch-Ziechanow, dus in Z.W. richting' van Mlaw'a, en ten Z. van Krakau, waar Duitschers en Oos tenrijkers een machtig bolwerk vormen. Hier wordt hard gestreden, zoodat spoe dig belangrijke gebeurtenissen tegemoet gezien kunnen worden. Voor 't oogenblik is de ontwikkeling van den strijd nog niet ver genoeg: gevorderd om een veronderstelling' te wagen. Ook de strijd op het Westelijk front leent zich nog niet voor gegronde ver onderstellingen. Aan de Yser valt verhoogde actie aan de zijde der Duitschers te constateeren. Uit Afrika voor de Engelschen blijde tijding. Ook Beijers onschadelijk gemaakt. Misschien dood Arme Boeren Uit België en Duitschland. Uit Luik wordt aan het „Vad." gemeld, dat gisterenochtend een vijiandielijke vlieg machine over de stad vloog. Daar het donker was, kon men echter niet zien in welke richting het ging, waardoor de trefkans onzekerder werd. Men kon aan het scherp opflikkeren van hel licht dui delijk zien, dat het vliegtuig met een zoeklicht werkte. Een onderofficier maakte mij er attent op, dat men door het werken met het zoeklicht kon bespeuren, dat het een vijandelijke vliegmachine was. Waar schijnlijk, zei hij1, heeft men weer het voornemen een aanslag op de Zeppelin- hallen te Dusseldorp te doen. Verder meldt men ons uit Visé: Alhier komen tal van karren met aard appelen langs, die onder geleide van Duitsche soldaten naar Luik worden ver voerd. Een boer, met wien ik ©en eindje opwandelde, vertelde mij, dat hij duizen den kilo's aardappelen leverdie en dat hijj er zelf nu geen meer had. De Duitschers, voegde de boer er treurig bij, geven-al tijd een bon, die na den oorlog betaald wordt. Uit Homburg, aan het traject Luik Aken, wordt ons gemeld: Er kwamen hier 1200 licht gewonde militairen aan van het front in Noord-Frankrijk en de Yser- linie. Zij werden in twee lange goederen treinen naar Aken vervoerd. Verder arriveerden hier ©en 20-tal' En gelschen en 30 Zouaven, die bij Armien- tières gevangen genomen werden. De Zou aven zagen er in hun schilderachtigs kleeding typisch uit, terwijl zij met hun onafscheidelijke sigaret in den mond vrien delijk tegen de menschen lachten. De En gelschen zagen er zeer sportachtig uit in hun costuum, terwijl zij stroef en stijf stonden te kijken. Drie Duitsche kruisers in den grond De Duitsche kruisers „Seharnhorst", „Gneisenau" en „Leipzig" zijn ter hoogte van de Falkland-eilanden (in den Atlain- tischen Oceaan, ongeveer 400 K.M:. van de Patagonische kust) gezonken. De Maasbode teekent hierbij aan: De „Seharnhorst" en de „Gneisenau" zijn gewapende kruisers, in 1906 gebouwd,

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1