No. 50
Vrijdag 37 November 1914 39e Jaargang
De Qreofe OerSog.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN IE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Coïntre - Goes.
c-,*3crr.'-r.-vy:-r-.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
ƒ1.25
„0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
8-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
In draf
De sociaal democratische Kamerleden
hebben het bij een deel hunner partijge-
nooten buiten de Kamer verkorven. Zij
hebben namelijk gesproken of gestemd in
een geest, welke niet is die van de krin
gen waaruit zij' zijn voortgekomen. Ver
leden jaar reeds kwam het gtoöte mee-
ningsverschil in de S. D. A. P. uit, toen
enkele Kamerleden zich verklaarden voor
het zitting nemen van soc. democratische
staatslieden in een „burgerlijk" kabinet,
en meer dan één partijgenoot buiten de
Kamer zich ergerde over kleinere ver
grijpen der leiders, bijv. het zich vertoonen
op een audiëntie bij; de Koningin, bij een
opening van het vredespaleis, bij' het kien
passeeren van een nationalen optocht, en
dergelijke.
Erger evenwel schijnt men te hebben
gevonden dat de soc. dem. Kamerleden
spraken en stemden voor de oorlogscre-
dieten. Zou met de ontstemming die .al
meer onder de partijgenooten losbreekt,
ook in Verband staan de fiere taal door «nr.
Troelstra deze Week geuit in de Tweede
Kamer
Het ging om eene gewenschle spoedige
afdoening van .het leeningsontwerp, waar-
Van de voorzitter sprak. De heer Troel
stra kondigde al dadelijk de tegenwerking
(obstructie) der sociaal democraten aan.
Dat ontwerp mag niet te vlug worden be
handeld, want „het volk" moet er zich
over kunnen uitspreken. Ook vond hij dat
het met den Godsvrede, immers ook door
de sociaal democraten bezegeld, nu maar
uit moest jsijn.
In een volksvergadering deze week ge
houden heeft hij bet gesprokene aange
dikt, en Velerlei gezegd, dat bij zijne soc.
democratische hoorders en hoorderessen
in goede aarde viel. Het leeningsontwerp
noemt hij een kaakslag voor de arbei
dersklasse, een toewerpen van den hand
schoen aan de democraten, een kniebui
ging van Treub voor Kuyper, en derge
lijke.
Geen wonder dat hij luide toegejuicht
werd; en de indruk gevestigd werd dat
het nu Weer in draf, in felien draf aan
ging op de plannen van den bourgeois
Treub.
Jammer voor mr. Troelstra altijd
dat een debater uit de S. D. P. dien in
druk kwam verstoren.
Voor den nuchteren buitenstaander zal
het dan ook niet moeilijk vallen van deze
comedie den indruk te bewaren 'dat deze
parade in draf meer heeft van een pasmar-
keering, mét gelijkmatige voetbeweging,
doch waarbij de vertooner niet van Zijn
plaats komt en de bedreigde in casu
minister Treub Veilig op zijn plekje kan
blijven staan.
BsknoDt overzicht van den toestand.
Een belangrijk telegram is gisteren door
het Duitsche hoofdkwartier wereldkundig,
gémaakt.
Wat het .Westelijk front betreft, ver
mag het geen nieuwe gezichtspunten te
openen; in de streek van St. Hilaire en
Souin werd een Fransche aanval, die met
aanzienlijke strijdkrachten ingezet maar
zwak doorgevoerd werd, onder groote ver
liezen voor den vijand afgeslagen, terwijl
de Duitschers hij Apremont eenige vor
deringen maakten.
Ook in Oost-Pruisen leek de toestand
onveranderd.
Doch in de gevechten tegen de troepen
van generaal Mackensen bij Lodz en Lo-
wics leden het eerste, tweede en dee-
len van het vijfde Russische leger zware
verliezen.
Aldus het communiqué en dan geeft
het cijfers, die op een .voor hen schitteren
de overwinning wijzen. Behalve vele doo-
den en gewonden, verloren de Russen
niet minder dan 40000 ongekwetste krijgs
gevangenen, terwijl 70 kanonnen, 160 mu
nitiewagens en 156 machinegeweren door
de Duitschers veroverd en 30 kanonnen
onbruikbaar gemaakt werden.
In hun opgetogenheid maken de Duit
schers met bijzonderen lof melding van
de heldhaftige houding van hun jonge
troepen, ondanks de groote offers, die
deze worsteling van hen geëisoht heeft.
Dat het, niettegenstaande zulke schit
terende resultaten, nog niet gelukt is een
beslissing te krijgen, vindt, volgens het
ambtelijke belicht, zijn oorzaak in het
ingrijpen van den vijand van uit het Oos
ten en het Zuiden.
De strijd is derhalve nog niet definitief
geëindigd.
We gelooven gaarne, dat de Duitschers
door een handigen zet van Von Hin
denburg een voordeeltje hebben kunnen
behalen, doch het ware wellicht verstan
diger geweest met het gejuich nog even
te wachten, tot de definitieve beslissing
tot. vreugdebetoon aanleiding geeft.
Immers de kansen zijn wisselvallig en
'tis niet te zeggen, welke vernedering
thans voor de deur staat.
De toon van het telegram bewijst in-
tusschen, dat de geest onder het Duit
sche leger nog niet aan het verflauwen
is, en dat men van de zege vrij ze
ker is.
Het Wolff-Bureau voegde aan dit be
richt van het opperste legerbestuur toe,
dat de succesvolle generaal Von Macken
sen dezelfde is, die zich volgens de her
richten der Fransche pers in Augustus
van dit jaar om het leven zou hebben
gebracht.
De Russische berichten helpen natuur
lijk niet den lof Her Duitschers verkon
digen. Toch doen ze zien, dat de laat-
sten inderdaad vorderingen gemaakt heb
ben gedurende de laatste dagen.
Uit het Russische communiqué van gis
teren blijkt, dat de Duitschers al ver zijn
doorgedrongen, en op de linie Strykow
BresinyKoljuschki—RsgowTuschin al
le moeiten doen om naar het Noorden
door te dringen.
De genoemde plaatsen zijn in 'n groo-
ten hoog achter Lodz gelegen, zoodat de
ontwikkeling van de krijgsverrichtingen
van de laatste dagen, volgens de Rus
sische gegevens zelf, allesbehalve in het
voordeel van de Russen verloopen zijn.
Waarschijnlijk valt hier de invloed te be
speuren van de hulptroepen uit Weljun
opgerukt, die wel de Russische linie in
hebben kunnen drukken, zonder er tot
dusver echter in geslaagd te zijn otm,
door te breken en een omsingeling uil)
te voeren. De voordeelen, die de Rus
sen behaald zouden hebben ten Zuiden
van Koljuschki, bewijzen slechts, 'hoever
de Duitsche troepen reeds waren „door-
gezwermd", terwijl het overwicht, dat de
Russen in den strijd bij LowiCz gekregen
zouden hebben, niet van zooveel belang
op het oogenblik te achten is, daar de
gevechten bij Lodz en het al dan niet
slagen van de Duitsche troepen om hier
door te breken van veel ingrijpender be-
teekenis te achten zijn.
Aan de overzijde van de Karpathen
moeten de Russen 'n succesje gehad heb
ben. Doch men weet, dat de Oostenrij
kers op 't oogenblik de baas zijn, zoo-
dat ze wel zullen zorgen, dat de «Rus
sen van hun overwinning niet het minste
profijt' trekken.
Van Portugal vernamen we nog niets.
Bulgarije helt meer en meer naar de
bondgenooten over, die dan ook alles
in het werk schijnen te stellen, om de
publieke meening te bewerken.
De Turksche regeering deed aan de
bladen een van 21 November gedateerde
proclamatie betreffende den heiligen oor
log (Arabische datum 2 Moehariesm 1333)
toekomen. Deze proclamatie draagt bo
vendien den eigenhandig geschreven haam
van den Sultan.
Daaronder de woorden: „Ik beveel, dat
deze proclamatie in alle Muzelmansche
lauden zal worden verspreid".
De proclamatie is geteekend door den
huidigen en drie vroegere Sheik-ul-Islam,
zoomede door vier- en twintig geestelij
ken of hoogwaardigheidsbekleeders.
Engelsch slagschip in ds lucht gevlogen.
In het Lagerhuis heeft minister Chur
chill meegedeeld dat hiet slagschip „Bul
wark" Woensdagochtend hij Sheerness in
de lucht is gevlogen. 700 a 800 opvaren
den zijn omgekomen. Admiralen die de
ram(p 'hebben gezien geven als hun over
tuiging te kennen dat ze is veroorzaakt
door een ontploffing van het kruitmaga
zijn. Toen de rook van dë ontploffing was
opgetrokken was 'het schip reeds in de
golven verdwenen. Het verlies van het
schip benadeelt Engeland's militaire posi
tie niet noemenswaard, doch het verlies
aan menschenlevens is zeer ernstig. Er
zijn slechts twaalf opvarenden gered.
De Bulwark, in 1899 van stapel geloo-
pen, was volgens de „N. R. Ct." een slag
schip van 15.250 ton, meteen snelheid van
18 knoopen. De bewapening bestond uit
4 kanonnen van 30.5 c.M., 12 van 15 c.M.,
18 van 7.6 c.M., 6 snelvuurkanonnen en
2 huizen voor 't lanoeeren v,an torpedo's.
De ontploffing die de Bulwark heeft
vernietigd was zoo hevig dat ze mijlen
ver in 't rond gehoord is. Sommige stuk
ken van het schip zijn zes mijl weggeslin
gerd en op de kust van Essex te land
gekomen. De ontploffing werd gevolgd door
dikke rookwolken en vlammen. Het slag
schip is in drie minuten gezonken en
niets dan wrakhout bleef drijven. Alle
officieren zijn omgekomen en de man
schappen die uit het water zijn opge-
vischt, zijn vreeselijk verminkt.
De andere oorlogsschepen in de buurt
van de Bulwark lieten na de ontploffing
onmiddellijk him torpedonetten zakken,
maar het staat vast dat de ramp niet te
wijten is aan een aanval door een duik
boot.
Een tragische bijzonderheid is nog, dat,
toen de ramp gebeurde, het muziekkorps
aan boord speelde.
Korte Oorlogsberichten.
Een meisje- so ld a at. Een
Fransch meisje, Marie Louise Dubois
heeft de „medaille militaire" gekregen
voor op 't slagveld betoonde dapperheid.
Twee dagen lang was reeds ergens in
de Vogeezen, een bloedige strijd aan den
gang. Op het einde van den tweeden dag
Werden een aantal gewonden gevoerd
naar 'n dorp, dat eenige mijlen achter
de vuurlinie lag. Een doodelijk gewonde
soldaat werd binnengebracht in een hut
bewoond door de achttienjarige Marie
Louise en haar moeder. De soldaat had
nog maar eenige oogenblikken te leven
en het "meisje lag dien nacht weenend
neergeknield bij zijn sponde. Want hij
was haar verloofde.
Toen de moeder den volgenden morgen
wakker werd, had haar dochter het huis
verlaten. En van den dooden soldaat was
de uniform verdwenen..
Dien dag moest de commandant der
Fransche troepen een regiment, dat uitge
put was door twee dagen vechten, tegen
een sterke vijandelijke positie op een heu
vel afzenden.
De Franschen Weirden met een verschrik
kelijk vuur ontvangen, en toen de vaan
deldrager doodelijk getroffen neerstortte,
kwam er aarzeling in de gelederen der
vermoeide en uitgeputte mannen. De of
ficieren dachten Ireeds dat zij niet meer
in staat zouden zijn een terugwijken te
voorkomen, toen plotseling een jonge sol
daat het vaandel greep, vooruit sprong
en de mannen toeriep, dat zij hem zouden
volgen. Met een juichkreet gaven de Fran
schen aan de roepstem gehoor en binnen
eenige oogenblikken Was de heuvel ge
nomen.
Toen de mannen zich na den strijd
weer hadden verzameld, Vond men den
jongen soldaat, verward in de plooien
van het veld, snikkend op het veld liggen.
Het was Marie Louise, die haren dooden
geliefde had gewroken door zijn regiment
voor te 'gaan ter overwinning. „Vad."
Bevestigd wordt het bericht, dat te
Tabris 2000 Russen door inlandsche Per
zische stammen werden vermoord.
200.000 Indiërs zijn reeds naar het
Engelsche front gezonden. Zoo noodig
kan Engeland 3 millioen man krijgen.
De „N. R. Ct." bevat een verhaal
van een Rotterdamsch koopman, die, voor
zaken op reis gaandei, te Bentheim gear
resteerd werd onder verdenking van spion-
nage. De man werd in een cel opgesloten,
mocht zich niet met familie of consul in
verbinding stellen, moest in z'n cel dé
kachel aanmaken en andere zeer verne
derenden arbeid verrichten, en werd in
één woord zeer onheusch behandeld. Toen
men vernam, dat hij zelf consul was werd
hij op vrije voeten gesteld. Hij verzocht
nu het min. van buitenlandsche zaken bij
de Duitsche regeering te protesteenen en,
indien er teirmen aanwezig zijn, een eisch
tot schadevergoeding in te stellen.
In den Bosporus is een Turksche
m'ijnlegger op een mijn gestooten'en ge
zonken.
In het Oosten van Pruisen daalde
de temperatuur 's nachts tot 10 graden
onder het vriespunt.
Prins Friedrich Karl von Hessen
ontving het IJzeren Kruis le kl.
Daar de post te Brussel door Duitsch
personeel moet geschieden wordt aange
raden, op alle brieven, ook aan groote
firma's, de stadswijk, de straat en het
huisnummer te vermelden.
Barijsch communiqué van gistermid
dag 3 uur
De dag van gisteren heeft zich door
geen enkel belangrijk feit gekenmerkt. In
den omtrek van Atrecht wordt de be
schieting van de stad en de buitenwijken
voortgezet. Aan .de Aisne heeft de .vij
and een aanval beproefd tegen het doirp
Messy, welke geheel en al is mislukt,
met ernstige verliezen voor de Duitschets.
Wij hebben eenige vorderingen gemaakt
in de streek ten Westen van Souain.
Er is vrij wat sneeuw gevallen, vooral
in de hoogste gedeelten van de Vogezen.
Plundering en haar straf.
Bij het proces tegen de 9 leden eener
Duitsche ambulance werd Dr. Ahrens tot
de zwaarste straf, 2 jaar gevangenis, ver
oordeeld, terwijl zeven 'heeren tot één
jaar en Dr. Schulz tot 6 maanden ver
oordeeld werd. De zware bestraffing van
Dr. Ahrens hangt samen meit het vol
gende
Dr. Ahrens kwam den lGden Septem
ber te Lizy, na te voren met vier ver
plegers en 135 gewonden, waaronder één
Franschman, te Plessis-Pary vertoefd te
hebben. Dr. Ahrens zou de inwoners op
een dergelijke wijze hebben lastig geval
len en gedreigd, dat een brigadier van
de gendarmerie hem met een revolver
tot rede moest brengen. De gewonden
zouden zich verder in een dergelijken
staat van vervuiling hebben bevonden,
dat zelfs zijn collega's niet konden na
laten hun verwondering tegenover Fran
sche getuigen te doen blijken.
Koningin Elizabeth der Bel
gen is verleden week Woensdag te Duin
kerken geweest om de gekwetsten te be
zoeken. Aan de Veurnesche poort wachtte
een attaché van den Belgischen minister
do vorstin af; bij hem was een klein
meisje in het wit gekleed, dat haar
prachtige bloemen aanbood en daarbij dit
toespraakje hield
De stad Brussel zendt aan uwe Ma
jesteit op haar naamdag deze bloemen,
Hoevele onuitgesproken wenschen bevat
ten zij voor uwe Majesteit voor het ko
ninklijke gezin, voor het vaderland. De
bloemen komen, helaas, niet van daar
ginds; maar het lint, in de kleuren der
stad, komt wel uit Brusselhet zal uwe
Majesteit de hoofdstad in herinnering
brengen, die met zooveel ongeduld op
haar terugkeer wacht.
Ontroerd omhelsde Koningin Elizabeth
het meiske.
Do Turksche regeering heeft ver
zekerd, dat zij de vrije scheepvaart in
het Suezkanaal geen enkele belemmering
in den weg zal leggen.
De telegrafische gemeenschap met
Engeland is hersteld.
Auteurswet.
Er is een staatscommissie ingesteld ter
voorbereiding van de herziening van de
overgangspehalingen der Auteurswet 1912.
Buitenlandsche Betaal
middelen,
De Ministers van Financiën en van Wa
terstaat maken bekend, dat met ingang
van 1 Decejnber 1914 tot een nader te
bepalen datum, o. a. in de onderstaande
gemeenten alle betalingen aan ontvangers
der directe belastingen, invoerrechten en
accijnzen en aan de kantoren der poste
rijen en telegrafie zullen kunnen geschie
den in Belgische bankbiljetten, gouden
en zilveren munten: Cadzand, Retranche-
ment, Eede, Aardenburg, St. Kruis, Bier
vliet, Philippine, Sas Van Gent, West-
dorpe, Zuiddorpe, Axel, Overslag; Koe
wacht, St. Janssteen, Clinge, Grauw en
Langendam, Sluis, IJzendijke en Hulst in
de provincie Zeeland.
Anti-Oorlogsraad.
Bij den Nederlandschen Anti-Oorlogs
raad zijn tot 21 November 154 vereeni-
gingen aangesloten en 3736 personen zijn
als belanghebbenden toegetreden. Ondier
de laatste bevinden zich uit Zeeland 47
personen, terwijl onder de vereenigingen
er 5 uit onze provincie zijn, namelijk
de afdeeling Zierikzee van het Neder-
landsch Onderwijzers-genootschap, de
V rijzinnig-Democratisobe kiesvereeniging
te Middelburg, de afdeeling Zierikzee van
„Vrede voo:r Recht", de afdeeling Brui-
nisse van den Bond voor Vrouwenkies
recht en de afdeeling Middelburg van den
Nederlandschen Kinderbond.
Belgische vluchtelingen.
Een afgevaardigde van den Lord Mayor
van Londen is te Sluis geweest, ten einde
een onderzoek in te stellen, hoeveel ar
beiders in de metaalindustrie zich in
Zeeuwsch-Vlaanderen bevinden. Die bedoe
ling is deze werklieden over te halen
naar Londen te komen werken. Lijsten Van
vakken, waarvoor men zich kan aan
melden, zullen worden verstrekt.
Belgische muzikanten.
De i n Nederland Verblijvende Belgische
muzikanten, en bij; voorkeur zijl 'die deel
uitmaken van een der Antwerpsohe or
kesten, worden dringend verzocht zeer
spoedig hun adres te bezorgen aan toon
dichter Karei Candael, poste restante, te
Putte (N.-Brabant), om een zeer belang
rijke mededeeling Van hem te ontvangen.
Middelburg. Het Provinciaal inlichtings
bureau voor Vluchtelingen alhier, is het
eenige bureau in Nederland, dat recht
streeks jn verbinding staat met het Ge
neral Register Office in Londen, zoodit
aanvrage omtrent vermiste personen, die
nu waarschijnlijk in Engeland zijn, het
spoedigst kunnen behandeld worden door
het Middelburgschc Bureau. De aanvra
gers moeten naam, voornamen, beroep
en ouderdom en woonplaats in België
en in Holland opgeven. Alle aanvragen
worden kosteloos behandeld.
Goes. Plaatselijk Steuncomité.
Zeer erkentelijk maakt het Comité voor
verzorging van vluchtelingen melding van'
een gift van den heer J. van Poelgeest,
directeur der N. V. Waterleiding Maat
schappij „Zuid-Beveland" alhier, ten be
drage van 'ruim f 63, zijnde het bedrag der
kosten van aanleg der waterleiding aan
de verschillende gebouwen, waar vluchte
lingen gehuisvest Wordenvan Lady Poul-
son Brooklyn een dollar, van N. N. 2 frs
50, van de firma Gehrs. Duvekot een
haal rijst, van den heer D. Fukken een
Ya H.L. peeën, van N. N. door Mr. J. Stier
ger dames-kleederen, alsmede van del
dames Braam en Bruigom, van de heeren
ds. de Vries en Oranje, diverse kleeding-
stukken.
Met beleefde aanbeveling, ook voor toe
zending van aardappelen.
DE LIGNY, Penningmeester.
In de gisteravond gehouden verga
dering van de afd. Goes van den Christe
lijk Nationalen Werkmansbond werd o.m.
verslag uitgebracht door den penning
meester. Voor de afdeeling bedroegen del
ontvangsten f 40.72, de uitgaven f 20.80x/2,
goed slot fl9.9lV2- Voor het ziekenfonds
was ontvangen f 154.87, uitgegeven f 84.60,
waarvan f81 aan de zieken, goed slot
alzoo van f70.27.
Volgens het uitgebrachte jaarverslag wa
ren de ontvangsten van de afdeeling
f 181.86, "de uitgaven f 132.74, goed slot
van f49.12. Het ziekenfonds had ont
vangen f 632.26, uitgegeven f 329.12, sal
do dus f303.14. Aan de zieken was uit
gekeerd f269.
Men schrijft onsDe Zuid-Beve-
landsche Dorcas hield gisteren hare jaar-
lijksohe bedeeling van gemaakte kleeding-
stukken, te weten 16 manshemden, 82
vrouwen hemden, 57 lakens, 14 wollen
rokken, 92 schorten, 27 dekens. Het be
stuur blijft deze nuttige instelling warm'
aanbevelen.
MEJ. S. GOEMANS,
Presidente.
MEJ. M. W. VAN HEEL,
Penningm.
Niet bij één bakker, zooals wij
gisteren meldden, doch bij niet minder
dan zes bakkers is dezer dagen brood in
beslag genomen, dat meer dan 20 pCt.
tarwebloem bevatte.
Het wordt nu inderdaad tijd, dat door
deskundigen geconstateerd wordt, daf de.
verordening van den territorialen com
mandant overtreden is, en dat de over
treders zóó gestraft worden desnoods
met tijdelijke sluiting hunner bakkerijten,
waarmede in den beginne gedreigd werd,
dat hun voor goed de lust vergaat, om
te veel bloem in hun deeg te verwerken.
Immers, door de praktijken dezer hee
ren wotdt aan hen, die zich aan de ver
ordening houden, veel schade berokkend,
waarom de laatsten dan ook gaarne zouden
zien, dat aan deze oneerlijke concurren
tie voor goed een einde kwam.
Twee minderjarige jongens, een uit
Breda en een uit Utrecht, hebben zich
gisteren schuldig gemaakt aan diefstal
van prentbriefkaarten bij den heer Ver-
heulte in de Papegaaistraat. De kaarten
zijin in beslag genomen, terwijl Proces
verbaal is opgemaakt. Op last van den'
commissaris van politie zijn de knapen
onder politiehgeleide naar Roosendaal
overgebracht, om vandaar verder te wor
den getransporteerd naar de resp. ouder
lijke woningen.
Krabbendijke. Donderdagavond ont
spoorden alhier bij 't rangeeren een paar
open waggons. Daardoor werd de eerste
lijn onbruikbaar. Dadelijk werd personeel
uit Roosendaal ontboden. Na een geheelen
nacht te hebben gewerkt was vanmorgen
tegen 7 uur de lijn weer vrij en kon men'
met de gereedschappen teruggaan.
De laatste goederentrein uit de richting
Vlissingen liet te Vlake een stuk achter.
Men moest daardoor van Kruiningen weer
terug naai' Vlake. Dit gaf vanzelf heel
wat oponthoud. Wegens het ongeval1 te
Krabbendijke ïeed men 'toen op verkeerd
spoor.
De aardappelhandel is alhieir na
den ingevallen dooi weder in vollen
gang.
Men besteedt thans hooge prijzen van
f2.50 tot f2.75 per mud.
Door de zeer onverwacht te vroeg inge
vallen vorst zijn er alhier nog al wat be
vroren, wat bij deze hooge prijzen een
schadepost voor den eigenaar zal zijn.
Ook is de handel in wijnpeeën nog
levendig, men besteedt tot f 15 per
duizend.
