\o. 48 Woensdag 25 November 1914 29e Jaargang COLIJN EN DE VOLKElENKRIJe. De Groote Oorlog. Uitgare ran de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN iE VORSTSTRAAT 210. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre - Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers 1.25 „0.05 Prijs der Advertentlën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 8-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaaiden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. (Vervolg.) De schrijver toont aan dat de oorlog moest komen, en derhalve zijn komst de verstandigen onder ons niet heeft ver baasd. Het getuigt dan ook Van kortzich tigheid de schuld te geven aan dien staat welke den oorlog verklaarde. De tijd is nog niet gekomen om een afdoend oordeel uit te spreken over elke verantwoordelijkheid in hetgeen in den loo pder Julidagen van 1911 plaats greep. Maar scihr. acht dit van verderaf gelegen belang, maar vast staat, dat de huiten- landsche staatkunde der groote mogend heden in de laatste jaren zich bewogen heeft in een richting, die op oorlog moest uitloopen. Daarbij is niemand geheel zon der schuld geweest. De schrijver toont verder aan dat de wijze van oorlogvoeren sedert 1870 zeer Veranderd is, en wijst op de geheel an dere belangen welke Voor 't. bereiken van 't oorlogsdoel moeten in het oog gehouden worden; onder deze noemt hij de snel heid Van mobilisatie en concentratie. Hij spreekt daarbij hoofdzakelijk over het westelijk operatietooneel, voornamelijk om dat daar de hoofdoperatie moet gezocht worden. Men lette er op dat dit geschreven werd 18 October j.l., derhalve ruim vijf weken geleden. Van daar dat het wel niemand verwonderen zal dat andere auto riteiten (met name generaal Staal) begin nen over te hellen tot de veronderstel ling dat het oostelijk front het Voornaamste operatietooneel zal worden. Althans wan neer de Duitschers niet in Rusland door dringen. Min. Colijn komt verder op den inval in België en Luxemburg1, beide gelegen in ptaten die neutraal wensc-hten te blij ven. Door deze handeling is een vlaag aan de orde gekomen, die ook voor ons land van groote beteekenis is en heel eenvoudig hierop neerkomt of men dan niet het recht heeft rustig te le ven en zich buiten de geschillen zijner naburen te houden. Dat België's neu traliteit een gewaarborgde was, en dat dit tractaat van waarborg een stuk scheurpapier is gebleken, is de hoofd zaak niet. Aan de waaide van die waar borg heeft niemand ernstig geloofd, ook België zelf niet, dat bovendien door zijn eenzijdige bespreking met twee der garanten het tractaat feitelijk ter zijde stelde. De toestanden in Europa zijn voorts sinds het sluiten er van 'ten eenemale gewijzigd en het garantietrac- taat past bij die gewijzigde toestanden niet meer. Het tractaat paste niet meer bij de gewijzigde Europeesehe toestanden. Men had beter gedaan het in te trekken, Zoo als men ook een onbruikbare wet of een uit den tijd geraakte wet intrekt, maar dat ging niet zoo eenvoudig omdat de dwingende macht, die het stellig recht vaststelt en wijzigt, ontbreekt. Maar ook Zonder die formeele intrekking of opzeg ging kende men de waardeloosheid Van den zoogenaamden waarborg wel. Tracta- ten van dezen aard plegen met een zeer bepaald staatkundig oogmerk gesloten te worden in het belang van enkele 'der betrokkenen. Houdt dat belang op te be staan dan is ook de waarborg verdwenen. „De gewaarborgde neutraliteit was niet een maatregel ten bate van België getroffen, maar een Voorzichtig heidsmaatregel; ten behoeve van Enge land en Pruisen tegen Frankrijk geno men; doch onverkort stond daarnaast het recht van België om zelf te bepalen, dat het neutraal wenschte te blijven en hei is de schending van het recht die de ergernis terecht gaande maakt. „De volle erkenning hiervan neemt intusschen niet weg, dat het betreden van België's grondgebied in den loop van den oorlog als iets onvermijde lijks moet worden beschouwd. Wan neer iemand's woning gelegen is tus- schen 2 buskruitmolens en er ontstaat brand in die molens, welke niet tijdig gebluscht kan worden, <ia,n wordt bij de ontploffing, die daarvan een gevolg is, ook het huis vernield. Dat is een natuurlijk gevolg van de ligging." Als de strijd begonnen was bij Frank rijk s oostgrens, dan hadden de vleugels der beid© legers elkander niet kunnen aan tasten dan over België. Het zou in den oorlog betrokken zijn. Er is de laatste 25 jaar geen werk over den toekomst- oorlog geschreven, dat niet schending van België's neutraliteit als een feit Voorop stelde. Men wist dat het gebeuren z.ou en zelfs onze defensiepolitiek der laatste 25 jaar staat in het toeken van deze weten schap. De heer Colijn meent, dat het stuk door de „Nordd. Algem. Zeitung" ge publiceerd, bewijst, dat België over zijn onzijdigheid vroeger gehandeld heeft met Engeland en Frankrijk en niet met Duitsch- land. Frankrijk was dus in betere conditie geplaatst dan Duitschland. De Eagelschen zeggen dat alleen „academische bespre kingen" over België's onzijdigheid zijn ge houden. De voorshands hieruit te trekken les is deze, dat zelfs academische bespre kingen over neutraliteits-handhaving met anderen, voor een land, dat Zijn neutrali teit wil geëerbiedigd zien, niet wensche- lij'k zijn. De schrijver toont verder aan dat nu eenmaal besloten was België's grondgebied voor de operatiën te benutten, er op voortvarende en strategisch juiste wijze gehandeld is. Al dadelijk hierom wijl men zoowel in Luik als in Luxemburg de strategische verrassing met gebruik van vredestroepen heeft toegepast. In Luxemburg, dat geen leger heeft, gelukte zij' natuurlijk vol komen. Reeds op 1 Augustus, den eer sten mobilisatiedag, waren de Duitschers in de hoofdstad van Luxemburg. Met Luik liep dit eenigszins anders, omdat men aan België eerst nog het verzoek deed om den doortocht toe te staan. Daardoor waren de Belgen gewaarschuwd en kon den zij' maatregelen Van tegenweer be ramen. Toch valt deze aanval nog onder (te strategische verrassingen. Hij kwam dan ook zoo spoedig, dat de Belgen geen tijd hadden den fortengordel om Luik in voldoenden staat van tegenweer te bren gen. De eerste aanval werd afgeslagen maar in den nacht van 6 op 7 Aug. waren de Duitschers reeds in Luik. In bezit van Luik en Luxemburg kon de mobilisatie rustig voortgaan. De heer Co lijn gelooft niet, dat het beleg van Luik de Duitschers heeft opgehouden. Slechts twee weken voor mobilisatie en concentratie van het grootste gedeelte der zeven Duitsche legers, bestemd voor de actie in het Westen, is al zóó schitte rend dat men het wezenlijk niet mooi er behoeft te maken door te veronderstel len dat de Duitschers hun opmarsch eer der hadden kunnen aanvangen, indien Luik hen daarin niet verhinderd had. De Belgen hadden langs de Maas krach tiger tegenstand moeten bieden. Zij stelden hun leger te ver naar 't Zuiden op, langs de lijn Diest-Tirlemont-Namen. Zij hadden moeten staan langs de Maas tot Maastricht. De Belgen vreesden echter, dat de Duit schers, door ons Limburg zouden trekken en dus een omtrekkende beweging zouden maken, die hen z,ou afdringen van hun verbinding met Antwerpen. Maar de mo bilisatie van het Nederlandsche leger was den 3en Augustus voltooid en dus Zou een aanval op Nederland aan de Belgen den steun van het Nederlandsche veld leger verschaft hebben. Bovendien had de zorg voor de Verbin ding met Antwerpen niet zoo zwaar mo gen wegen. Het bezit van een centraal reduit kan Voor een klein land goed zijn, om den strijd te rekken. Maar 't bezit van Antwerpen deed aan 't resultaat van den strijd niet af. Die beslissing valt el ders, en het Belgische leger had er op be dacht moeten blijven die beslissing te bevorderen door zich bij' de Fransch-Engel- sche legers aan te sluiten en de verdedi ging van Antwerpen over te laten aan het daarvoor bestemde garnizoen. Beide over wegingen waren dus foutief. En de onder haar druk ingenomen stelling Diest-Tienen- Namen lag te Ver naar achteren en liet den Duitschers bij' de Maas vrij spel. De heer Colijn is zelfs Van meaning, dat de opmarsch der Duitschers heel weinig Ver traagd werd. De algemeene concentratie aan de Westgrens was eerst den 21 Aug. voltooid. Daarvoor hadden in 20 dagen 26000 treinen geloopen, wat 1300 treinen is per dag. Zij moesten alle oVer 10 Rijnbruggen, wat voor elke tien minuten een trein geeft, dag en pacht door. Meer is wel niet uitvoerbaar. (Slot volgt.) Beknopt overzicht van den toestand. Thans wagen de krijgsverrichtingen op het Oostelijk terrein het eerst onze aan dacht. Uitstel is afstel, luidt een kort maar veelzeggend spreekwoord. Er bestaat voor de Duitschers groot gevaar, dat zij de waarheid hiervan ondervinden. Reeds vroeger hebben wij opgemerkt, dat alleen een snel succes van de Duit sche 'troepen hij hun poging tot door breken van de Russische linies tot een definitief resultaat zou kunnen voeren,, en dat elke dag uitstel van de beslis sing voor de Russen winst zou betee- kenen. En wat zien we nu gebeuren. Van Duitsche. zijde zelf wordt nu er kend, dat het vallen van de beslissing, „vertraagd" wordt door de nieuw-aange- voerde Russische legermassa's, die intus schen den uitslag van het gevecht wel eens anders kunnen doen uitvallen dan van Duitsche zijde verwacht wordt. Men moet niet vergeten, dat Duitsch land hier te doen heeft met de sterkste en logste der wereldmogendheden. Wat Rusland aan tact mist, wordt dubbel en dwars vergoed door de groote overmacht, die als een overweldigende banjir na derende, ongetwijfeld niet nalaat indruk te maken, zelfs op de innerlijk krach tige Duitsche legerscharen, al zijn die niet voor een klein geruchtje vervaard. De Russische berichten komen het ver moeden bevestigen, dat de Duitschers er niet schitterend voorstaan, en dat mo menteel van de officieren de grootste pres taties vereischt worden. Daarin wordt gezegd, dat die Russen niet alleen in het noorden, in het front GumbinnenAngerburg zegevierend op rukken, maar ook, dat in het front ThornBiajala, en in het front Thorn— Krakau, waarin de Russische voorhoer den werden teruggedreven, thans de Duit schers wol-den teruggedrongen. Wij zien dus hier de Russische hoofdmacht met groote kracht oprukken tegen het Duit sche centrum tusschen de Weichsel en de Wartha. En tevens de yoorwaartsohe beweging van de Russische ,vleugels, de noorde lijke die op de Masurische meren aan rukt, de zuidelijke die de Oostenrijkers aanvalt op de lijn CzentoohowKrakau, en in Gaiicië. Tusschen Czentochow en Krakau werden 5000 Oostenrijkers gevan gen genomen. Tusschen de Weichsel en de Wartha, waar de strijd een bijzonder heftig karakter heeft, wijken de Duitschers temxg voor de Russische overmacht. Inderdaad, er wordt weer heel wat ge vergd van de energie, tact en waakzaam heid Van von Hindenburg en zijn staf. Uit Frankrijk en België weinig nieuws. We zullen dit steriotiepe bericht de eer ste dagen nog wel eens te hooren krij gen. Alleen de beschieting van Zeebrugge heeft weer wat variatie in het oorlogs tooneel gebracht. Yperen vermocht al heel kort de aandacht te trekken. Wat het bombardement van Zeebrugge betreft, gistermorgen liepen te Sluis feeds verschillende geruchten omtrent aange richte verwoestingen. Een „Maasbode"-redacteur vertelt o.m. het volgende de geruchten natuurlijk voor rekening zijner zegslieden latende: „Alle personen dan, die wij spraken, en die bij het vallen van het duister, langs binnenwegen, welke uit de Belgische kuststreek naar Holland's gebied leiden, er in waren geslaagd de grens over te komen, deelden eensluidend mede, dat het Palace Hotel, waarin de Duitsche ma rinestaf was gelogeerd, met den grond is gelijk gemaakt. Reeds bet eerste Engelsohe schot op het hotel zou een volle treffer zijn ge weest. Ook de sluizen zijn verwoest. De Fabrieken van Rombach en Solvay, welke in de onmiddellijke nabijheid der gas- en benzinetanks liggen, waarvan er meer dere getroffen zijn, zouden eveneens ver nield zijn". In hoeverre de beschieting van Zee brugge in verband staat met de alge meene operaties in Vlaanderen, is nog niet te zeggen. De Belgische kost beschoten. Zeebrugge in brand. Een oorlogscorrespondent Van „De Tijd" seint over de beschieting van de Bel gische kust, waarvan gewag, is gemaakjt, nog: Reeds Maandagmorgen waren meer zuidwaarts de door de Duitschers ver sterkte Belgische kustplaatsen en vooral de Duitsche artillerie in de duinen her haaldelijk het doel van eea Engelsch- Fransche vloot. Nauwelijks was de dag aan de lucht, of Engelsche vliegers ver kenden de kuststrooken, waar de Duitsche kanonnen buitengewoon behendig zijn ver borgen en deels in de lielbngen der dui nen met den mond naar den zeekant zijn ingegraven. Nadat zij waren teruggekeerd naar de linies der hondgenooten, onder namen dezen aanvallen op de Duitsche infanterie bij Nieuwpoort in samenwerking met een Fransch-Engelsch smaldeel, dat voortdurend vurend de kust naderde en klaarblijkelijk partij trok van mededeelin- gen aan wal, welke per draadlooze tele grafie werden verstrekt. De Duitschers onderhielden een onafgebroken kanonvuur op c(o aanrukkende troepen der hondge nooten en het smaldeel, dat uit drie kleine kruiseïs en talrijke torpedobooten en tor pedojagers bestond. Reeds Vroeg in den voormiddag verscheen een tweede kleine vloot, die de streek tusschen Ostende en Wenduyne onder vuur nam. Noch hier, noch hij Nieuwpoort slaagde een der partijen erin, beslissende voordeelen te behalen. Twee batterijen der 'Duitschers bij Westende werden tot zwijgen gebracht, maar het daar opereerende Fransch-En- gelsche smaldeel moest afdeinzen, we gens het niet zelden juiste en steeds verwoede schieten der Duitschers, waar door een torpedojager ernstig werd be schadigd. Het tweede smaldeel richtte zich daarop naar Zeebrugge met het kennelijk doel aldaar de haven voor onderzeeërs te ver nielen, sedert kort door de Duitschers ingericht. Nog vóór de avond viel wer den hier de cokesloodsen en electriciteits- werken in brand geschoten, evenals de Tanat en het Palace-hotel. Door het vree- selijk bombardement is ook de kerktoren te Heyst ernstig beschadigd, en volgens geruchten zou hetzelfde geschied zijn met de sluizen van Zeebrugge. De aanleg plaatsen aldaar hebben schrikkelijk van het vuur geleden en talrijke havenwer ken zijn vernield. Het Duitsche kustge- schut moest verstommen, toen onderzeeërs een uitval waagden tegen het alhier ope reerende Engelsche smaldeel, dat met de Duitsche duikbooten nog een weinig scher mutselde, maar. zich langzaam terugtrok, begunstigd Üoor den nevel en de duister nis. Eenige gedeelten van Zeebrugge staan in bi-and. De bevolking vlucht naar alle richtingen. Burgerhuizen en villa's zijn verwoest. Do geheimzinnige villa. De „Daily News" bevat wieer een ver haal van een geheimzinnige villa te Coxy- de, een plaatsje van 1200 inwoners aan het strand tusschen Nieuwpoort ien Duin kerken. Dit dorpje hieeft een bijzonder hoog duin van 100 voet, den Hoogen Blik- ker. -Van den top kan men ©en groot deel van de Belgische kust en het Yserdal overzien. Drie jaar geledien kocht een Duitscher, die opgaf zoo bijlzonder van Coxyde te houden, aan den zeekant een lap grond, nabij den Hoogen Blikker en hij droeg een aannemer op, daar een villa te bou wen. De fundamenten en muren werden opgetrokken uit steenen van een yard dikte. De vloeren werden niet van hout, maar twee voet dik cement vervaardigd. De bouwerij kostte 10.000 pd. In fhet dorp vertelde men elkaar, dat de eigenaar een zonderling was, niet heelemaal ovier al zijn vermogens beschik kend en de menschen lachten om de ves ting, welke op elke verdieping een venster had, dat over de zee uitzag, een naar Duinkerken, 12 mijlen ver, een derde naar Nieuwpoort, vijf mijlen weg, en een vierde naar Veurnte, op 3 mijl afstand. De menschen lachten ook over de lift, die 10 ton van den kelder naar den zolder kon tillen. De Duitsche eigenaar kwam niet dikwijls maar hij had een huisbewaarder met militair voorkomen, die zeer vlot met geld omging. De Duitscher had nog een weg van macadam van zijn huis door de duinen naar den hoofdweg gelegd. Ongeveer 3 wieken geleden kwamen de autoriteiten plotseling op het denkbeeld, dat 't met die villa toch wiel ©ens niet in den haak kon zijn. De villa was ver laten en men kon gemakkelijk eens gaan kijken. Toen bleek dat de ketel en d© dy namo van de kolossale lift gebruikt konden worden voor een draadloos station of zoeklicht-installatie. Verder bleek, dat de sterke villa feitelijk een Vesting was en tot emplacement van kanonnen kon die nen. Belgische ingenieurs hebben de villa in de lucht geblazen. „Vad." In de loopgraven. Dat ook op het Oostenrijksch-Russische oorlogstooneel de vrieedzaam-particuliene om'gang tusschen de vijandelijke linies kan bestaan, welke men uit zoovele beschrij vingen van het Westelijk oorlogstooneel kent, blijkt uit een veldpostbrief, dien een Bongaarsche vaandrig a-m zijn verwan ten geschreven heeft. Hij schrijft: Onze honveds (infanteristen) hadden, toen zij in de loopgraven lagen, een sbep- ken trek in gebraden aardappels gekregen. Voor de loopgraven en die van den vijand strekte zich een groot en nog niet gerooid! aardappelveld uit. Opeens zei een onder officier tegen He jongens: „Kindaren, van avond zouden gebraden aardappels goed smaken." Nauwlijks had hij die woorden' gesproken, toen zich verschillende solda ten meldden. Een van hen vroeg: „Zoui een zak vol' genoeg zijn?" Kor.t en goed, des avonds kropen twee honveds naap het aardappelveld. Spoedig volgden ei-, nog drie, toen vjjf en ten slotte nog tien. Hun gansche bewapening bestond slechts uit infant.-spaden. Op handen en voeten kropen zij Verder- ten met ingehouden ademi wachtten de overige, in de loopgraven' achtergebleven kameraden, op hetgeen ge beuren zou. Allen waren bereid, om, als' het noodig mocht zijn, hun makkers doop stormaanval op den vijand te redden. Er verliepen eenige angstige minuten. Daar bemerkte men plotseling, dat ook uit de Russische loopgraven acht tot tien man met schoppen voorwaarts kropen. Hoe zou dat aüoopen? De Russen kropen eveneens naar het aardappelland. Voor zichtig en vreesachtig. Aan den eenen kant groeven de hon veds .aan den anderen kant de Russen aardappels pit den akker. Ge kunt u de gespannen nieuwsgierigheid voorstellen, waarmee de onzen het verder verloop afwachtten. Langzaam naderden de man nen elkaar. Toen zagien wij, dat zij elkan der beleefd groetten, en honveds en Rus sen keerden kalm met hun aardappels terug naar hun verschansingen. Er was echteP nog geen half uur ver- loopen, of er ontwikkelde zich weeP leen hevig geweervuur tusschen de beide ge vechtslinies Een vliegtocht onder vijandelijk vuur. Het Volgende nemen wij uit een brief van een Duitsch waarnemer over: De dag Van gisteren zal mij eeuwig in jerinnermg blijven. Ik kwam voor het eerst onder vuur. En nog wel onder bui tengewone omstandigheden. Dat het goed is afgeloopen verwondert mij sterk, want het waren verschrikkelijke minuten. Ik kreeg opdracht van de vijandelijke stel lingen opnamen te maken. Het was 8 uur in den morg'en en nog schemer donker. Br. (de Vliegenier) en ik maakten de machine klaar om te vliegen. Zij' wordt behan deld als een kind, zij heeft,er ons dan ook voor beloond. Ik zette camera, kaar- tentasch en wat ik nog meer noodig had in mijn zitplaats en tegen kwart voor tien gingen wij omhoog over de vijandelijke stellingen. Die motor snorde en binnen 15 minuten waren wij 1500 meter boven de stad, om dan op den vijand af te gaan. Beneden werd alles kleiner en nevel achtiger. In groote spanning keek ik naar beneden. Het weer werd helderder. De hoogtemeter wees 1900 meter. Daar zag' ik op eens een schot afgaan. Het was Vtan onze artillerie, diep beneden ons snorde het projectiel voorbij1 en verdween in de verte. Toen hoorde ik alleen nog maar het gebrom van den motor, tot wij het front van de vijandelijke slaglinie bereikt had den. In hetzelfde oogenblik kwamen wij1 in golvende luchtstroomen, wat ons zeer verbaasde, daar het weer zeer kalm was. Wij bereikten nu een hoogte Van 2100 meter. Gij1 kunt u niet voorstellen, hoe vreemd gevoel het was op deze hoogte over vijandelijk geschut, dat ons niet treffen kon, te vliegen. Ik had mijn opnamen gemaakt en nu zouden wij de geheele linie, vólgens be komen opdracht, afvliegen, toen op de zelfde hoogte een vijandelijke vliegtuig met geweldige snelheid op ons afkwam. Ik wees Br. de machine, die altijd dichterbij1 kwam. En nu begon een strijd naar omhoog. Beide machines beschreven eenen kring en de hoogtemeter wees 3000 M. toen de Fransohman onverwachts een meter of tien vijftien over ons heenvloog Ik rekende op een inslaanden bom en had mijn karabijn reeds in de hand genomen. Daar vloog hij dwars over ons heen en terwijl ik hoven op mijn zitplaats ging staan, schoot ik over Br's hoofd heen er op los. Op hetzelfde oogenblik draaide de Fransche vliegenier en verdween. Ik weder op mijn zitplaats, haalde de kaart voor den dag om zoo snel mogelijk naar huis te vliegen. Daar zat ik als door den bliksem getroffen! Wij waren den weg kwijt geraakt, midden boven 's vijands stellingen. Enkele minuten was ik zioo ellendig als ik mij; nooit gevoeld had. Door al het geschiet was de oriëntee ring met het terrein onder ons verlo ren gegaan. Met trillende vinger, als lam geslagen, Zocht ik op de kaart, totdat ik na eenigen tijd weder georiënteerd was. Nu ging het snel op huis af. Mijln

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1