Dinsdag 34 November 1914 39e Jaargang
No. 47
Uit de Pers.
De Groote Oorlog.
2)e Zeeuw
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUGTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAN -iE VORSTSTRAAT 21®.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre - Goes.
Dr. Kuyper doet weer dienst.
De „Nederlander" schrijft:
W ij herinneren ons natuurlijk nog den
tijd van de „antithese".
De schepper, de bewerker der antithese,
wie was het anders dan dr. Kuyper?
Hij was het die alles en allen be-
heerschte, Indië zoowel als Nederland;
1 denburg en Heemskerk; de Christelijk-
Histonschen en de Roomsch-Katholieken.
Maar gelukkig maakten de verkiezingen
oen einde aan het Schrikbewind.
Dat was een verademing! Heemskerk
naar den rustigen Raad van State; Colijn
en Kuyper naar de stille Eerste Kamer.
Idenburg maar die kon nog niet
worden gemist!
De rechtsche oppositie, wellevend en
tam als gewoonlijk, nam de manieren
van de oppositie tegen rechts niet oveir
Er kwam pays en vxeê in den lande.
Toen brak de oorlog uit. Nu was het
verlangen naar kalmte nog grooter. Een
„bestand" werd gemaakt. Het Kabinet
kreeg feitelijk dictatoriale macht. Gort van
der Linden en ïneub voerden het be
wind als Vredesvorst en Opperbevelheb-
AHes wat zij verlangden werd zonder
morren toegestaan.
Maai- het geld raakte op. De beurs
kwarn in het gedrang, historisch het ge
voeligst plekje der Nedeirlandsche natie
Er was veel geld noodig; 275 milli-
oen.
Hoe die te krijgen, door afneming van
ae grooter© vermogens of door leening?
En indièn door leening, op welke wijize
renten <en aflossing te dekken?
Kapitaalafneming, op z'n Dudtsch Wehr-
steuer, -lachte velen toe. Maar er waren,
vooral onder de gegeven omstandigheden!
groote bezwaren van practischen aard.
Lok werd gezocht naar ©en goede reden
om de kosten voor verdediging enkel door
een klein deel der natie te laten dragen
maai- gevonden werd die tot dusver niet'
Meer wa.ro voor zoo'n belasting te zeggen,'
bij het scheppen ©ener vloot voor Indië.
Maar tweemaal achtereen zulk een ader
lating.
Dim de vraag: hoe, als geleend wordt
renten ©n aflossing te dekken.
Dit kon door het bestaand© belas
tingstelsel tot grondslag te ne
men. Het Kabinet vindt dat stelsel wel
met mooi; wil het zelfs gaarne geheel
wijzigen. Maar zonder zeer langdurige de
batten is dat niet mogelijk; debatten,
waarvan, vooral als men ook let op de
Eerste Kamer, de uitslag zeer onzeker is
Veiligheidshalve houdt het Kabinet zich
voor het oogenblik bij het bestaande;
f? f°° spoedig mogelijk een ander voor
stel toe; legt dit zelfs vast in de wet
■ooodat, zoodra de oorlog voorbij en de
nieuwe economisch© toestand
te overzien zal zijn, rustig over de,
verdere plannen kan worden gedebatteerd
en beslist.
Een verstandig besluit, zou men zeg
gen. Buitensluiting van alle politieknoch
„democratisch", noch „conservatief", noch
enz. enz.
De persorganen laten zich vrijelijk uit-
in dezelfde partij het eene blad anders
'lan het andere. Pro en contra rustig
overwogen Deen politieke bijbedoelingen.
dr,b-!i"~- dr" Kuyper, althans zijn „Stan
daard m de hoogste mate minis-
c/!6 .',!1 Sccrl „stokebrand."
Geen anütbese-fabrikant. Rustig afwach
ten. Vechten komt later wel.
Maar de linkervleugel van het linksche
leger wordt onrustig. Zou, als de Volks
vertegenwoordiging, later, rustig het
pro en contra overweegt, het „democra
tisch belastingstelsel, dat reeds tijdens
de behandeling der inkomstenbelasting
met eig veel succes had, fiasco kunnen
makenZoo ja, dan ware 't met Neer
land© welvaart gedaan. Is 't niet beter
zijn wil door te zetten onder oorlogsdruk
en algemeen© malaise?
,Men blaast alarm. Overal de klokken
geluid! Maar Treub, die zich ongaarne
7$ ,laat stellen, blijft - al belooft
hg, blijkbaar oprechtelijk, te-gelegener
tijd zijn natuurlijke vrienden te zullen
bevredigen op zijn stuk staan: thans
geen principieel© wijziging in het bestaan
de, terwille van het zoo noodig© be
stand."
Doch ziet nu het Kabinet niet ingaat
op den wil van ééne der linksche groe
pen, ontwaakt het besef, dat het be
stand geen zin meer heeft; nu mag de
oorlog verklaard, n u het Kabinet bemoei-
desnoods, kan de dwingeland
ter zijde gesteld worden.
Edoch, zal het geheel© legercorps
IgenZal niet bedachtzaamheid den
Roesten ijver te niet doen? Zullen de
^oorden „democratisch", „reactionair",
„kapitalistisch", „verdrukte arbeider" wel
hun gewoon effect hebben? Twijfel is mo
gelijk
Malar „Het Volk" brengt redding aan.
„Kuyper voor". En dan: alle hens aan
dekl „Op tegen Kuyper!"
Maar wat heeft die man nu voor kwaads
gedaan?
Wel dat is duideliik.
„Heel het plan van Treub draagt
het stempel van dr. A. Kuyper. Hij is
het geweest, die in de „Standaard"
aan de regeering beeft voorgeschreven,
welken weg ziji in dezen had te volgen;
hij is 'het, idie nu ten behoeve- van Treub
de portefeuillekwestie, en ten behoeve
van Cort van der Linden de kabinets
kwestie stelt. Hij is hiet, di© het debat
over belastingpolitiek 'heeft aan de orde
gesteld; hij' is bet, die den godsvrede
brak.
Men zou zoo oppervlakkig zeggen, dat
het de linkervleugel van links is, die den
godsvrede hreiekt, maar, evenals in den
tegenwoordigen oorlog, werpt ieder aan
valler de schuld der oorlogsverklaring op
den aangevallene. De beginselen der he-
dendaagsche Europeesche diplomatie dra
gen reeds vrucht.
En als nu straks blijkt, dat ook CKriste-
lijk-Historischen, ook Roomsch-Katholie-
lcen even „ministerieel" zijn als dr. Kuy
per, en Treub's plan steunen?
Wel, dat bewijst dat ook zij, als
van ouds, aan Kuypers leiband loopen,
zitten onder zijn plak.
Die Kuyper doet 't 'm.
Dus tegen TreubHij heeft zich aan
den aartsvijand blijkbaar overgegeven, zijn
ziel hem verkocht.
Wie weet of, als de oude cavaleriepaaT-
den het geschetter weer hooren, ze niet
allen weer uit den stal komen aandraven
Vóór of tegen Kuyper!
De antithese is er weer. Zij is dan
toch ergens goed voor.
Al ware 't maar tot bedpkking van de
zwakke positie der aanvallers.
Zonder Kuyper komt men er niet.
Beknopt overzicht van den toestand.
Thans krijgt men dan toch langzamer
hand een beeld van wat de nieuwe vij
and, de met geweld en wapengekletter na
derende winter, uitvoert.
Storm, koude, sneeuw, ijs beletten den
strijd; de snijdende wind, die over de vel
den giert, jaagt de strijders de dekking en
warmte biedende loopgraven in.
Slechts van een onafgebroken artillerie
gevecht tusschen de beide legers op het
Westelijk front wordt in de berichten mel
ding gemaakt.
Het eenige belangrijke nieuws van het
Westelijk oorlogsterrein is, dat door de
Duitschers wederom een hevig bombarde
ment op Yperen geopend is, en, zooals
den lezer bekend is, niet zonder succes.
't Staat nu wel vast, dat de lakenhal en
het stadhuis een tweetal monumenten
van kunst en historie verwoest zijn.
De Engelsche marinekanonnen hebben
zich weer eens aan de Noordzeekust doen
hooren.
Een klein Engelsch eskader, dat twee
maal de kust naderde, werd door de Duit-
sche artillerie verdreven.
Vanuit zee hoeft men den Duitschers
blijkbaar niet veel kwaad gedaan. Trou
wens het Fransche communiqué zwijgt er
over.
In het Argonnerwoud zetten de Duit
schers hun schansenveroveringstocht
voort, 't Gaat langzaam, doch zij moeten
zeker vorderen.
Tusschen Warta en Weichsel en tus
schen Czentochow en Krakau wordt de
strijd met onverminderde hevigheid voort
gezet. Over het geheel© front is een ruste-
looze actie.
Het uitstekende Duitsche spoorwegnet
in het Oosten geeft gelegenheid tot verras
singen en Hindenburg is bovendien de
man, die den tijd en de omstandigheden
weet te gebruiken, om den vijand een
klap toe te brengen.
Maar zijn troepenmacht is niet sterk
genoeg, om den geheelen druk van het
Russisch© leger te weerstaan. Zijn hoofd
doel schijnt slechts te zijn den inval in
Silezië tegen te houden of te belemmeren.
Hoe langer echter de beslissing in den
slag tusschen de Weichsel en de Warta
laat wachten, des te gunstiger wordt de
kans voor de Russen.
De slag die aan de Oostgrens wordt
geleverd is van zeer groot belang. Worden
de Russen daar verslagen, zegt de over
zichtschrijver van. het Hbl., dan zullen zij
hun inval in Duitschland voorloopig voor
onbepaalden tijd moeten opgeven, maar
dan duurt de oorlog nog geruimen tijd
voort. Behalen de Russen echter een be
slissende overwinning, zoodat de weg naar
Breslau voor hen openstaat, dan zal
uuitsehland, om den toegang tot Berlijn
te verdedigen meer troepen uit het Westen
moeten doen komen dan voor de ver
dediging van de Westergrens mogelijk is,
en kan het begin van het einde van den
strijd worden verwacht.
„Met Allah s hulp' heet het Turksche
leger aan het Suez-kanaal te zijn aange
komen. De „N. R. C.' 'heeft haar Wolff-
bericht om onbegrijpelijke redenen gechris-
tianiseerd en spreekt van: „Met God's
hulp'.
De vraag is maar, hoe groot die „troe
penmacht is, di© het Kanaal aanschouw
de, en of men hier niet alleen te doen
heeft met een groep vooruit gezonden
ruiterij. Het Engelsche communiqué doet
dit vermoeden, terwijl dit ook laat door
schemeren, dat het eerste gevecht, dat met
deze Turksche voorhoede heeft plaats ge
had, niet in het voordeel der Engelschen
is beëindigd. De- Engelschen zullen nu
te waken hebben, dat er geen schade
wordt aangebracht aan den grooten ver
bindingsweg, die het moederland met In
dië verbindt en die voor hen als van een
levensbelang beschouwd kan worden.
Onze vaart op de koloniën kan ook nog
danig in het gedrang komen.
We gevoelen nog niet veel lust aan de
snorkende berichten uit Pretoria veel aan
dacht te schenken.
Met ©enige spanning wachten wij be
richten, die den werkeiijken toestand zul
len doen kennen.
Rond Veurne.
oorlogscorrespondent van
„De Tijd" meldde 18 dezer uit Duinker
ken:
Het wintert bar aan de Yser. De sneeuw
stormen hebben ©en poos aangehouden
aan weerszijden alle krijgsverrichtingen be
lemmerend. Nu is de straffe vorst geko
men, den moerassigen grond verhardend
,en,.iweeJcen bodem tot een bonkerigé
gladde massa vervormend, die de man
schappen doet bevriezen en de paarden
zoowel het voorttrekken der kanonnen als
het uitvoeren van cavalerie-hewegingen
schier onmogelijk maakt.
De wintering heeft seffens gansch een
verandering aangebracht en één korte
wijle vergeet men de droeve werkelijkheid
bij het zien van het schilderachtige win
terlandschap waaraan vooral de kleurige
kieedij der Iranschen een bijzondere be
koring bijzet. De grauwe uitdossing der
Duitschers doet hen niet meer zich met
den grond vereenzelvigen en de zwarte
plekken m het snieeuwgebied wijzen vaak
de loopgraven aan, waar vijandelijke le-
gerafdeelingen zich (bevinden. Zoowel door
onze legers als door die Duitschers zijn
'allerlei middelen toegepast, om de loop
graven zoo doelmatig mogelijk te maken.
Waar er tijd en gelegenheid voor was
zijn door de verbondenen sommige ach-
terwaaïtsche loopgraven met cement voor
zien, terwijl de Duitschers vóór hun loop
graven soms een kleinen dijk hebben op
geworpen en daarboven een geheel hou
ten plankier schuin stelden, om aldus
den soldaten een uiterst geschikte bedek
king te bieden. Met plaggen en stroo
waren verschillend© stellingen verborgen.
Maar nu de witte sneeuw is gekomen
dooide deze weg daar, waar menschen
een zekere warmte verspreiddenal
dus de juiste plaats verradend aan onze
artillerie.
Het geschut der verbondenen is op dit
oogenblik meester van het terrein. Ziin
zwaar gësehut heeft de vijand, wegens
de steeds uitgebreid zijnde inundatie al
maar moeten terugvoerenalleen zijn
infanterie en pqntonnierskorps konden op-
treden maar niet dan ten koste van ver
schrikkelijke verliezen, wijl de kanonnen
der onzen heel de overzijde der Yser
bestrijken. In den beginne was ons geschut
verre in de minderheid, maar sinds de
laatste weken hebben de Franschen uit
nemend geschut aangebracht, terwijl de
nieuw aangevoerde Engelsche kanonnen
mede uiterst goed werken. Zoo is de
achterstand ingehaald en heeft zelfs onze
artillerie een voorsprong. Het is waarlijk
hewonderenswaard met welk een doods
verachting en uithoudingsvermogen da
vijandelijke pontonniers in de laatste da
gen tevergeefs gepoogd hebben de inunda-
de Yser zelf te overbruggen. Te
midden van den kogelregen blijven zij
voortarbeiden tot de dood of de koude
hun vingeren doet verstijven.
Ook onze troepen hebben natuurlijk on-
er, f onverwacht ingetreden winterweer
f?; °,nzo feigen mannen zijn echter
k meldde het reeds, goed toegerust, en
alle zorg Wordt genomen om hun tégen
de koude te beschermen.
....Middens duurt de strijd voort en
paart zich het kanongebulder van het Fran
sche geschut ,aan dat van „Little Willy",
zooals het Engelsche kanon door de sol
daten is benaamd.
De Franschen hebben een eigenaardige
krijgslist om den vijand in dwaling te bren
gen over de opstelling van hun geschut.
Ze bedienen zich namelijk van ontplof
fingsmiddelen, die zwaar geluid voort
brengen en ©en lichte rook doen ontstaan.
Op een afstand is 't gelijkelijk alsof ©en
kanon wordt afgeschoten. De vijand kan
nu niet aanduiden, welke plaats de wer
kelijke opstelling van bet geschut is en
welke plekken alleen dit schijngeschut
herbergt. Het is een krijgslist, die den
vijand thans bekend'is, soms faalt, maar
toch nog vaak met goed gevolg wordt
aangewend.
Overal' heeft bet artillerie-duel zwaar
geteisterd steden en dorpen. Sinds ik bij!
het eerste treffen aan de Yser enkel©
dagen te Nieuwpoort toefde en vandaar
vertrok, is dit aloude rustige plaatsje,
waar 't gras tusschen de steenen groeide,
en dat in die bewUste dagen een sinds
eeuwen ongekende drukte zag, geheel uit
gestorven, voor ©en deel platgeschoten.
Troosteloos, troosteloos de ellende en jam
mer daar te aanschouwen. Heele huizen
rijen liggen in puin, prachtige geveltjes
zijn vernield, de laat middenieeuwsche mo
numentale kerk ligt voor de helft in puin
geschoten.Nieuwpoort heeft al de el
lenden van den oorlog te lijden.
Ook Veurne is beschoten, maar aanvan
kelijk zijn de hommen daar niet ontploft.
In Veurne heeft de koninklijke familie
getoeft. Daar heeft op het schoone aloude
stadhuis op den gedenkwaardigen len
November de Koning president Poincaré
ontvangen, daar heeft hij bet manmoedige
zevende regiment, dat Lombaertzijde her
overd liad hetwelk door 3 kanalen
van Nieuwpoort is gescheiden geëerd
en aan zijn vaandel de Leopoldsorde ge
hecht. Twee jonge simpele korporaals
Meeus en de Buck, die met weergaloozen
moed zijn opgetreden, werden mede rid
ders in de Leopoldsorde. Ook de 11e en
12e regimenten voetvolk zijn om hun dap
perheid reeds vroeger gedecoreerd.
Eenzelfde ©er is ook het 7e regiment
ten deel gevallen. Tien dagen en tien
nachten had bet 7e 'regiment voorbeeldig
tusschen Nieuwpoort en Dixmuidien ge
vochten. Op bevel van den Koning zelf
was het voorwaarts gerukt ten Noorden
van Nieuwpoort. Drie kanalen had bet
moeten overtrekken. Voor de beide eerste
kanalen golden weinig moeilijkheden
toen de dapperen de derde waterschei
ding wilde overschreiden, brak plotseling
een vernietigend vijandelijk vuur los. Eén
oogenblik was er van aarzelingde
schok was vreeselijkmaar weldra
hadden zij zich hersteld en voorwaarts
ging het, tot aan het water over het
waterde vijand moest terug. De on
zen waren meester van het terrein.
Het was de persoonlijke wil des konings,
dat het moedige regiment openlijk werd
geëerd. Het moest aantreden vóór het
stadhuis te Veurne. In ©en uitgestrekt
vierkant stonden de manschappen opge
steld, de meesten met hun m.i. ondoel
matige hoofddeksel zonder klep en zonder
nekbedekking. Enkelen droegen een soort
sjako. Onder het vaandel, in het midden
van het vierkant, verhief zich de krijgers
figuur van den grijzen kolonel. Dan tradt
de vorst zelf in generaals-uniform naar
voren. Alle versierselen had hij achter
wege gelaten. En d© woorden, die hij
sprak, waren van groote simpelheid, maar
te treffender. Zijn persoon electrizeert de
manschappen. Het was ©en ontroerend
moment, toen het vaandel de ridderorde
voor allen droeg. De kolonel en vele an
deren ontvingen nog uit 's konings han
den bovendien het Kruis van het Legioen
van Eer en d© krijgsmedaille, als hulde
blijk van de Fransche regeering.
Toen zijn de helden opnieuw in het
vuur gegaan.
Een herder als landsverrader.
Het gebeurde 12 September j.l. dat het
gevecht om Reims op rijn hevigst was,
aldus het Vad. Bij het kleine dorpje
Puisieulx, 10 K.M. van Reims gelegen,
spuwden de Fransche batterijen, z:eer Voor-
deelig opgesteld den dood uit over de
Duitsche liniën; maar nauwelijks weer
klonken de Fransche kanonnen toen een
regen van granaten kwam neervallen en
onze artillerie onmiddellijk werd gedwon
gen van plaats te veranderen, maar op
nieuw hadden de Duitsche kanonnen hen
dadelijk onder Vuur.
Een nauwkeurige surveillance werd
toen rond om de troepen ingesteld. Zij
leidde tot de ontdekking dat ongeveer
op een kilometer afstand voor de Fran
sche kanonnen een herder zijn kudde liet
grazen.
Men merkte op, dat bij iedere Ver
plaatsing van de Fransche batterijen deze
herder zijn troep in de zelfde richting
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post. ƒ1.25
Losse nummers0.05
Prijs der Advertentlën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
bewoog, waarin zich vijf witte geiten be
vonden.
Een Duitsch verkenner volgde de be
wegingen van deze kudde, welke te beter
te volgen waren, door de witte plekken
van de geiten en de Duitsche kanonnen
richtten volgens die aanwijzingen op onze
batterijen.
De herder, verrader van rijn laud, Al
fred Durot genaamd, 50 jaar oud, werd
gevangen genomen. Het onderzoek bracht
aan het licht, dat gedurende het verblijf
van de Duitschers in de gemeente Puisi
eulx Durot de eenige inwoner was geweest,
'die niets van de bezetting te lijden had
gehad, en dat bij bovendien van de Duit
schers witte geiten had gekregen, welke hij
bij zijn kudde had gevoegd.
De vliegeraanvallen op Friedrichshaven.
Omtrent den „raid" der Engelsche vlie
gers naar Friedrichshafen melden de Duit
sche bladen nog bijzonderheden, die echte!"
soms met elkander in tegenspraak zijn.
Ondanks het officieel© communiqué, dat
slechts van. twee vliegtuigen sprak, mel
den sommige berichten, dat er drie wa
ren, doch dat de derde vlieger, toen hij
het bombardement gewaar werd, ijlings op
de vlucht sloeg.
Te Constanz werden, zoo beschrijft het
„Berl. Tageblatt" het gebeurde, Zaterdag
middag om 12 uur twee vijandelijke vlie
gers waargenomen, die in de richting Frie
drichshafen vlogen. Aan de militaire over
heid aldaar werd hiervan kennis gegeven.
Om half één verschenen de vliegers bo
ven Friedrichshafen en deden eerst een
kringvlucht over de stad. Aanstonds be
gon de wacht een shrapnel- en mitrail-
leuse-vuur op hen te richten.
Boven de Zeppelin-loods kwam de eerste
vlieger tot ©en afstand van ongeveer dertig
meter naar heneden en wierp bommen
op de loods, echter zonder schade aan
t© richten. De benzine-tank van het lucht
vaartuig werd echter door kogels uit een
machinegeweer beschadigd, zoodat de ben
zine wegliep en de vlieger moest landen
op het veld, ongeveer honderd meter .van
d© loods. D© wachters kwamen toegesneld
en namen hem gevangen. (Volgens an
dere berichten trachtte hij zich nog met
een pistool te verdedigen, en moest men
hem letterlijk van zijn vliegtuig scheu
ren). De gevangene werd naai' de por
tierswoning gebracht, waar hij bewuste
loos ineenzonk, spoedig echter wederom
tot bewustzijn gebracht werd. Een staf-
arts onderzocht den vlieger en vond lichte
wonden aan het hoofd. De gevangene,
een Engelsch marine-officier, werd in een
automobiel naar de gevangenis-cel van
het ziekenhuis overgebracht. Zijn appa
raat was gemerkt „Auro" en droeg het
nummer 874. Onder de zweefvlakken wa
ren groote roode ringen aangebracht.
De tweede vlieger wierp een hom naast
het station. Een arbeider bij den bouw
der luchtschepen, (volgens andere berich
ten ©en kleermakersgezel), werd door een
homsplinter in het hart getroffen, en
was onmiddellijk dood. Van een twintig
jarig meisje werd de linkerarm afgerukt,
en nog ©ene vrouw en een man kregen
verwondingen aan het hoofd. Drie huizen
werden beschadigd. Ook de tweede vlie
ger naderde de Zeppelin-loods en wierp
hommen, zonder schade aan te richten.
Hij ontkwam aan het vuur van het ge
schut en vloog naar het meer van Con
stanz.
De gevangen vlieger schijnt Briggs t<d
heeten, nit Bristol afkomstig te zijn. Hij
is Engelsch marine-luitenant.
De vliegers schijnen te Belfort opge
stegen te zijn en over Zwitsersch grond
gebied te hebben gevlogen.
Moedige Russen?
De Times bevat een van 24 October
gedagteekenden brief uit Warschau, waar
in de schrijver met geestdrift spreekt over
den moed der Russische boeren-soldaten,
die Warschau redden Van een beschie
ting en bezetting door de Duitschers. De
boeren, zegt hij, zien uiterst kalmi het
schouwspel van lijden en dood aan. De
dood verschrikt hen niet, integendeel, het
denkbeeld van een roemvollen dood is
geestelijk voedsel voor hen. En dat maakt
den Rus bijna onoverwinnelijk. Tegen
over de superioriteit op technisch gebied
van de Duitschers, die in alle opzichten
voor den oorlog gereed waren, staat de
godsdienstige dapperheid vande Russische
boeren, die bezield zijn met het besef
dat iedere slag met de punt van de bajo
net gewonnen kan worden.
De Times-correspondent schrijft dan vér
der over de armoede en ellende in Po
len: de omstandigheden der Poolsche be
volking zijn bijna even slecht als die
Van de Belgen, met dit onderscheid even
wel, dat België een welvarend en géluk
kig land was en Polen Voor het groot
ste gedeelte ongelukkig en arm. Toen de
Duitschers voor het eerst in Polen kwa-
