No. 39 Zaterdag 14 November 1914 39e Jaargang De Groote Oorlog. Uitgave van <3e Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANdE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.25 Losse nummers„0.05 Prijs der Advertentiën 1-^5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. Zondagspret. Wat men in de groote steden op Zondag zooal niet te genieten krijgt? Wij weten het niet. Doch wij kunnen er ons wel een voorstelling van maken, wan neer wij de advertentiebladzijde opslaan in de groote pers. Neem bijvoorbeeld het Handelsblad" het blad welks hoofdredacteur zoo vaak deemoedige stukken schrijft op de voorste bladzijde. Daar vindt men in liet Avondblad van heden de advertenties meegedeeld dat Zondag te Amsterdam zal gespeeld wor den: In den stadsschouwburgAls de kersen Moeien, tooneelspel van Van Epen. Om half 2: Papa. In het Rembrandt theater: Om 2 uur Die boemelbaron. En om 8 uur weer wat. In het Grand Theatre: Robert en Ber tram, klucht van Falkland. En om 2 uur Allerzielen. In den Hollandschen schouwburgJuf frouw Tralala. In den schouwburg FrascatiGroot lachsucces Mobilisatie. Plantage-SchouwburgNeutraal Ne derland, groote revue. Nieuwe Scènes. Nieuw slottableau. Paleis voor Volksvlijt: om 2 uur De dochter van den tamboer-majoor. Om 8 uur Faust. Meer schrijven wiji niet over: In andere, meer populaire, Amsterdamsche Volksbla den vindt men nog veel meer van derge lijke kluchtspelen geannonceerd. Door de week zijn natuurlijk deze ge legenheden nog nrenigVuldiger. En zoo is 'tin alle groote steden van ■ons land gesteld. En de kleintjes zijn al „aardig" aan het volgen. Zou 't daarom ook kunnen zijn dat de Hollander zoo bij de Belgen is meegeval len. Wat zei eens een Belgische juffrouw? Wij peisden dat gij üllanders serieus waart, e wel, gij zijt pourtant amusant lijk as wai zulte. De opmerking schijnt maar al te juist. Wij hadden zoo gaarne gezien dat onze Belgen eens 't groote verschil hadden ge zien tusschen wie God dient en wie Hem niet dient. Wanneer de Belg zegtGod heef t België Verlaten, mag de Hollander antwoorden: Neen, Belgde iheeft God verlaten. Maar, maar, de hand in den boezem, de hand op liet hari, wat heeft- Neder land gedaan? En heeft het Christelijk volksdeel in ons land het voornemen om tegenover de aanbiedingen van allerlei schunnige leed- verd rijvers, aan onze Vlaamsche broeders het betere deel voor te houden, hen te doen gevoelen dat niet de Kunst, en dan welk een Kunst! maar het Evangelie van Jezus Christus, en dit alleen bevre diging brengt, en alle leed doet vergeten? Nederland, Verzaakt jegens België uwe roeping niet. Een droeve indruk. Wij gewaagden reeds in |een vorig num mer van den droeven indruk dien de val van Tingtsau op ons maakte. Wij spraken reeds vroeger onzen weerzin uit over het feit dat ter bestrijding van de Duitschers in Azië het Christelijke Engeland het heidensche Japan in den arm nam, en ver geleken de verovering van Tingtsau door den overmachtigen Japannees, na verdedi ging door een handjevol dappere Duit schers, met den roof van Formosa door Coxinga. i „De Standaard" herinnert er echter zeer jterecht aan dat de oorzaak voor droef heid veel meer nog gelegen is in den kaak slag dien deze verovering aan de Zending, toebracht. Immers wij schrijven hier uit „D© Standaard" af het gold hier een uiterst-kleine kolonie, die in China haar ontstaan dankte aan een gruwel, daar te lande inzake de Zending bedreven. Op 14 November 189*7 werden namelijk in Shantung twee Duitsche zendelingen! vermoord. Ten zoen over (dien moord werd toen, bij verdrag, voor 99 jaren Tingtsau, met de bocht van Kiautsjau aan Duitschland tioor China verpacht. „Had nu Engeland, na het uitbreken vain den oorlog, zelf deze kolonie aange vallen, het zou van het missionaire Engel land 'nauwelijks te verstaan zijn geweest; maar 'het ware dan althans als oorlogs- daad begrijpelijk geweest, en men had het recht er toe niet kunnen betwisten. „Maar zoo liep het niet. Japan werd -er Voorgeschoven, het heidensche Japan, dat vlak bij lag, en natuurlijk met zijn overmachtig leger en zijn enorme vloot, de kleine vesting met haar onbeduidende bezetting in een handwenk verpletteren kon. i „En zoo is dan nu ook geschied. „De kleine bezetting verweerde zich dapper. Er werd heroïeke mannenmoed betoond. Maar het einde was van meet af te voorzien. De veste viel, en Japan is er nu heer en meester. „Over Japan vellen we hierin geen oordeel. Japan behoefde voor den moord op 'de twee Duitsche zendelingen niets te gevoelen. En een vast punt in China kan voor Japan heel wat waard zijn. „Maar wat we niet verstaan, is, dat Engeland 'hier de makelaar was, en dat 't niet zelf toetastte, maar Japan er voor in 'den arm nam. „Dit maakt, waarom 't verheeld, in alle zendingskringen een droeven indruk." Zou dat wasr zijn? Het mag zeker wel als een staaltje gel den van een op losse schroeven zetten van het volkenrecht, sedert Duitsohlands inval in Be'gië, trouwens door Duitschland zelve als niet in den haak erkend, dat tijdens dezen oorlog door het Belgische legerbestuur „aan de sectie-commandanten der forten en de redoute commandanten" in een stuk, geteekend door generaal De- guise, en gedateerd 28 Sept. 1914, re gelrechte schending van het volkenrecht be v ole n werd. Er stond namelijk in: het is uitdrukkelijk aan ieder die een vast vestingwerk bezet houdt verboden, in onderhandeling te treden met vijande lijke parlementairen. Zender uitzondering wordt op iederen vijandelijken parlemen tair vuur gegeven, die eenig punt dier omwalling van een vast vestingwerk na dert. Bedoeld document werd gevonden in de Redoute du Chemin de Fer, behoorende tot de stelling Antwerpen. Natuurlijk bestaat de mogelijkheid dat de inhoud minder juist is weergegeven. Doch ook uit deze openbaarmaking blijkt weer van hoe groot nut een nadere om schrijving van het volkenrecht zal zijn, wanneer straks de volken weer dien vre de zullen gezocht en gevonden heb ben. Beknopt overzicht van den toestand. De geallieerden erkennen, dat de Duit schers den linkeroever van den Yser be reikt hebben, en dat 'niert alleen, maar ook dat een gedeelte van het vijande lijke Leger, al is het over slechts 200 a 300 M., stand weet te houden. De verbondenen hebben Lombardzijde dus Inoeben opgeven en op den linkeroever van de Yser moeten terugtrekken, uit vrees van afgesneden te worden, welke Vrees volstrekt niet ongegrond was. Eenige aanduiding omtrent de plaats waar die overtocht zou hebben plaats gehad wordt niet gegeven, doch dit is vermoedelijk wel onder den rook van. Dix- muiden geweest, onder don rook van de brandende stad des doods. Slagen de Duitschers erin het hier be haalde Voojxieel, ondanks het alleronguns tigste terrein, waarop zij opereeren, te bestendigen en voort te zetten, dan behoeft het geen verwondering be baren, wanneer zij straks toch nog de poorten van Nieuw- poort mogen binnentreden. Van het Oostelijk oorlogstenein komen enkele berichten die wat meer teekening brengten in den toestand daar. (Jit de ver schillende berichten zou men kunnen op maken, dat de Russische troepen in don vorm van een geweldige wig voorwaarts dringen, zegt de Msb. De punt van de wig zou gericht zijn tegen Kalisch de Russisch-Poolsche grensplaats, in de buurt waarvan reeds ruitergevechten hebben plaats gehad en de Duitsche cavalerie en de Duitsche cavalerie de Russische zou hebben teruggedrongen. De eene arm Van de wig loopt dan over Soldau, Kruglan- ken tot Stallupoenen, aan'de Russisch- Oost-Pruisische grens, de andere arm tot Sanok in Midden-Galicië, waar de Oosten rijkers hun laatste positie aan de San nog vasthouden. Het behoeft niet gezegd, dat de linies zich nu niet precies recht langs de aangegeven lijnen zullen uitstrekken, maar in groote lijnen is zoo toch het front in de nieuwe phase aangegeven. De puzzle van de Kaukasisohe grens wacht nog op. oplossing. I De berichten uit Zuid-Airika zijn on heilspellend. Reeds wordt bewaarheid, dat de toe stand veel kritieker is, dan de eerste sussende berichten van Londen het wil den doen voorkomen. We hebben inder daad te doen met een machtige bewe ging, die niet met de arrestatie Van 'n paar „rebellen" de kop ingedrukt is. 't Wordt een worsteling op leven en dood van het oude Boerenvolk, dat de knellende handen van Engeiand's heer schappij eindelijk wil verbreken. 'tWil vrij zijn en 'tis te allen tijd bereid voor de vrijheid goed en bloed te offeren. Het droomt wieer van een toekomstigien vrijstaat, waarin het weer kan aanheffen het vele jaren gesmoorde volkslied „Dat vrije volk zijn wij!" De Wet's commando heet thans versla gen te zijn. Na eern geforoeerden marsch, aldus het officieel©, d.w.z. Engedsche be richt, is zijn leger een ernstige nederlaag toegebracht. Er werden 250 krijgsgevange nen gemaakt en twee legers verstrooid. We spenen ons voorloopig aan elke be schouwing, Zoolang over die krijgsoperaties geen controleerbare bijzonderheden bekend worden, doch wiEen wel zeggen, dat de Engelsche berichten bij voorbaat met de meeste reserves gelezen dienen te wor den. Belfort. Voor zoover ik er over oordeelen kan, schrijft een Engelsche correspondent, is de omsingeling van Belfort door de Duit schers feitelijk een zaak, waarvoor mooi weer wordt veroischt. Het terrein achter de buitenste forten wordt twintig mijlen ver doorsneden door rivieren en beeken, terwijl verscheiden ge deelten vol vijvers en moerassen zijn. Hoewel October een betrekkelijk droge maand was, zouden de Duitschers toch op eiken dag van die maand groote moeite hebben gehad, om hun belegeringsget schut op schootsafstand te brengen. Bij vochtig weer maken de mist van het land en de wolkenbanken, die van de Vogeezen aandrijven, het dagen lang on mogelijk, om iets van de stellingen te zien. Wanneer men aanneemt dat de Ver maarde 42 c.M. kanonnen op een afstand konden worden geplaatst om de forten en de stad te beschieten, dani blijft er nog een moeilijkheid bestaan in den vorm van het Rhone-Rijnkanaal, dat langs den voet van de verdedigingswerken stroomt. Het zou een hindernis kunnen vormen voor den opmarsch naar de stad, evenals het Yser-kanaal in België. Een nieuwe luchtbom. De 'correspondent van de „Daily Mail" te Parijs meldt, dat ,de Franschen een nieuwe luchtbom in gebruik hebben ge nomen, die een krachtiger uitwerking heeft dan de vroegere idynamiet-bom. De laatste lijkt in haar uitwerking op de uit barsting van een kleinen 'vuiurspuWetnden. berg. Maar de nieuwe juohtbom ten ge- bruike van de vliegers slaat alles plat tegen den grond. Haar uitwerking ver breidt zich als de rimpels op het water, waar een steen in neergeploft is. Men- schen Vallen neer als kegels, gehouwen storten ineen als een kaartenhuis, kanon nen 'whtden als door een onzichtbare haind omvergeworpen. De ontploffing verwekt zoo goed als geen stof of rook. De grond Wordt tniet opgewoeld, maar als plat ge mangeld. Op 'het oogenblik van de ontploffing ontstaat een geweldige koude, die zoo fel is, dat een vlieger die met den bom gewerkt heeft, verklaart dat hij haar waargenomen 'heeft, toen hij de bom op een 'hoogte van 800 voet liet vallen. Het was vrij gevaarlijk om zoo laag hij den grond te vliegen, maar de vlieger wilde de uitwerking goed zien. Zij viel op een afdeeling Duitschers idie in het veld bivak: keerden. Hij schatte dat ten minste 30 man gedood werden. De dood volgt on middellijk, ten gevolge van de felle koude en den schok. Het materiaal waaruit de bom bestaat is zoo eenvoudig, dat het naar ieder vliegstation gebracht en de bom door den vlieger of zijn helper voor het vertrek gevuld kan 'worden. De Fransche vliegers beschikken nu over vijf geduchte wapens, namelijk lo. den stalen pijl, waarvan er duizenden meegenomen kunnen worden en die teen ruiter en zijn paard doorboren; 2o. het snelvuurluchtkanon; 3o. het bommenpi- stool dat tegen Zeppelins dienst moet doen; 4o. de dynamiet-bom van 90 pond, die gebruikt is om bruggen te vernielen; 5o. de nieuwe luchtbom. Van welke vreeselijke moordtuigen be dient men zich in den modernen oorlog! Uit Noord-Frankrijk. De Times Verneemt uit Noord-Frankrijk De Duitschers hebben Befhune gebombar deerd en zijn erin .gteslaagd het stad huis, een kerktoren en ettelijke winkels en huizien te beschadigen, maar totdusver hebben zij' daar geen profijt vlan. gehad. De eenige persoon van de burgerij, die ge dood werd, was een Vrouw. Hun kanon nen zijn te Grivenchy iu steUing. Ook de beschieting! Van Atrecht is her nieuwd en die mooie oude stad wordt nu langzamerhand met den grond gelijk ge maakt. De kathedraal en middelbare' en lagere schoten zijn opnieuw beschoten. De middelbare school voor meisjes en vele huizen in de rue du Temple staan in brand. Een aantal bewoners zijn door de granaten die in de stad en den om trek vielen, gedood. Er vielen er 5000 in een uur. De Duitschers schijnen er hun zinnen op g'ezet te' hebben om den president van de republiek persoonlijk te treffen. Nadat Poincaré met Milterand uit Duinkerken en Veurne terug was gekeerd, beziocht hij het militaire hospitaal te St. Pol sur Ternoise. Een Duitsche vlieger verscheen dadelijk boven 'de stad en liet een bom op de rue des Procureurs vallen. Een aantal Fransche Vliegtuigen zetten hem échter na tot een heel eind in de richting van de Duitsche linies. In de buurt van Lens zijn in den laat- sten tijd vete gevangenen gemaakt. De Duitschers waren hongerig en vermoeid en leken neerslachtig, Tal van afdeelingen hebben zich Vrijwillig overgegeven. Wrijving tusschen Duitschland en OostenrUk? Volgens den oorlogscorrespondent van de Times bij het Russische leger, is er een steeds toenemende vijandelijkheid en gemis aan onderling vertrouwen tusschen de Oostenrijksche en Duitsche legers. De stemming, die gedurende zijn bezoek aan het front in Galicië en Poten, eerst nauwelijks bemerkbaar was, neemt nu meer alarmeerende en grooter Verhoudin gen aan, welke moeten worden gadege slagen, daar, indien deze tondenzen zuHen voortgaan toe te nemen met de snelle ontwikkeling welk© de laatste maand heeft doen zien/ 'tzeer wel mogelijk is, dat Oostenrijk mot zijn bontgenoot Kou kunnen breken en onafhankelijk naar vrede zou streven. Toen ik een maand geleden in Galicië was, aldus de correspondent, liepen er geruchten van voortdurende wrijving tus schen de legers der beide bondgenooten. Mij werd verhaald, dat toen een wagon met Oostenrijkers en drie Duitschers, door de Russen gevangen genomen, te Iywow aankwam, de Duitschers geworgd waren. Sindsdien schijnt heel de Duitsche po litiek in Polen er op gericht geweest te zijn, aan de Oostenrijksche achterhoede de slechtste stellingen in het gevecht over te laten. Slaat b.v. acht op het geval te Kiolce, dat de Russen op Dinsdag van de vorige week binnenrukten, De Duit schers verlieten de stad in dein namiddag van den vorigen dag, en konden betrek kelijk gemakkelijk met hunne transpor ten terugtrekken. Aan de Oostenrijkere werd bevel gegeven, die achterhoede te formeeren, terwijl de Russische ïfegimenten als gewoonlijk vlug om de Dank ziwenk- ten, liet standhouden, van het centrum onmogelijk maakten, dan met de bajonet chargeerden en viette Oostenrijkers doodden en gevangen namen. Bij' alle dooden, ge wonden en gevangenen, gedurende de laat ste weken op het slagMeld gezien, waren Oostenrijkers. De Duitschers behandelen deze met verachting' en verwatenheid. Het is veten Oostenrijkers nu duidelijk, dat hunne zaak hopeloos ongelijk staat en dat zij nu door de Duitschers worden gebruikt als een „buffer" tusschen hen en de aanrukkende Russen. Drie maanden lang heeft Oostenrijk dap per gevochten, met vreeselijke nederla gen en zware- verliezen, doch zijne, diensten zijn niet naar waarde geschat. Thans wor den zij met arrogantie en verachting be handeld, als een werktuig in die Duitsche campagne tegen Rusland. Opgemerkt is bij de weinige Duitsche gevangenen, die men onder de Oostenrijkers aantreft, dat de vijandigheid tusschen de beide bond- genooten veel g'rootór is dan tusschen een van hen en hunne Russische cipiers. Mijne persoonlijke indrukken gedurende de laatste weken worden bevestigd door voortdurende verhaten ijl de Russische pers omtrent bittere twisten tusschen Oos tenrijkers en Duitschers en de samenwer kende officieren, die zulke verhoudingen aannemen, dat er meer dan -een moge lijkheid bestaat voor een fatale wrijving tusschen de twee, dat langzamerhand de klimmend© ontevredenheid onder de Oos tenrijkers over hunne behandeling z,ou kunnen leiden tot een open breuk. Enorme getallen Oostenrijkers zijn ge- gen genomen en vete gesprekken, welk© ik met de gevangenen had, brachten mij toit de overtuiging, dat zij. den oorlog moede zijn en gieen lust hebben, dezen nog voort te zetten. Tot zoover de Tinnes-correspondent. 'tMoge een man met een onbevangen oordeel zijn, toch dient men met derge lijke verhalen voorzichtig' te zijn en ze niet maar voor zoete koek aan te nemen. We geven deze beschouwingen dan ook onder het grootste voorbehoud, vertrou wende, dat de toekomst spoedig licht Ver- schaffe in deze duistere zaak. Korte Oorlogsberichten. Bergrat Frielinghaus, lid van het Krupp-Directorium, Werd door een /auto overreden en gedood. De gemeenteraad van Parijs gaf 100.000 fr. voor de (Belgische vluchtelin gen, ide Parijsche Persveireeniging 100.000 fr. voor de verpleging van gewonde sol daten. Volgens een Badenschen soldaat zou den de Franschen in de dorpen rondom Arras de volgende proclamatie aange plakt hebbenDe Russen /zijn in Berlijn. De Keizer en Keizerin zijn gevlucht. De Duitschers zitten tusschen Toul en Verdun' totaal ingesloten. 40.000 man wan hun laatste reserve hebben ze opgeroepen Hun generaals weenen. Duitse h communi qué. Uit het groote hoofdkwartier werd gisterochtend gemeld: Aan het gedeelte van de Yser bij Nieuwpoort brachten onze marine- troepen den vijand d© .zwaarste verliezen' toe. Zij namen 700 Franschen gevangen. Gedurende de goed vorderend© ,aanvallen bij Yperen werden 1100 man krijgsgevan gen 'gemaakt. Heftige aanvallen der Fran schen (ten westen en ten oosten van Sois- sons Werden met gevoelige verliezen af geslagen. Aan de Oost-Pruisisische grens bij Eydtkuhnen en zuidelijk daarvan, ten oosten van het meren-gebied kwam het tot nieuwe gevechten. De beslissing is nog 'niet gevallen. Te Valparaiso zijn twee Duitsche oorlogsschepen aangekomen. Een paar cijfers. Officieel wordt bekend gemaakt, dat de Engelsche re|- geering leen crediet van 225 millioen pond sterling zal aanvragen voor oorlogskos ten boven de 180 rhilliocn die releds zijn toegestaan. De 225 millioen ponden sterling zullen dienen tot dekking Van de uitgaven voor leger en vloot tot 31 Maart, van door de koloniën uitgegeven leeningen, van een voorschot van 3 millioen aan België, 800.000 aan Servië, en ten slotte tot dek king Van de kosten door Engelsche gemeen ten gemaakt voor liefdadigheid. (N. R. Cut.) Bij een ontploffing, van landmijnen zijn te Tokio 100 militairen gedood, en 57 gewond. Gutierrez is beëedigd als voorloo pig president van Mexico. Carranza is in staat van oproer verklaard. Het aantal in Oostenrijk-Hongarij© ge- interneerde krijgsgevangenen zou bedragen 867 officieren en 92727 manschappien. Bij D'ixmuiden. In de N. R. Ct. lezen we Van pijnlijke afzichtelijkheid is het ver branden der lijken door de Duitschers. Hunne verliezen zijn schrikkelijk geweest in de afgeloopen weken. Zooveel moge lijk hebben ze de lijken van het front weggevoerd, om z© elders te verbranden. Tijd voor begraven is ei' niet. Maar op verschillende punten werden die lijken stapels een prooi der vlammen. Ge moeij de ooggetuigen van deze schrikkelij'K- heid hooren Verhalen. Een 'huiver vaart den bijeengesleept, zoo mogelijk met- het gelaat naar den grond gebeerd, en met stroo bedekt. Een pestwalm stijgt dan op1. Maar het ijselijkste is de stuiptrekkingen te zien van de in de hitte zich bewegen de lijken. Het is of de dooden weer le vend worden; beenen en armen beweglen, van sommigen richt z,icih het bovenlijf door de hitte deels op en de vrees jaagt den toeschouwer aan, dat hier geen doo den, maar gewonden worden verkoold. Aldus wordt gepoogd om - hij'.de onmo gelijkheid de lijken te/ ibegraven tej Voorkomen, dat de dooden onbegraven op de velden wegrotten ten verderv© van de levenden. Nieuwe onlusten zijn (uitgebroken in Cyrenaika, die ernstiger zijn dan ooit te| voren. Er moet ook opstand zijn onder! alle volksstammen tusschen de grens van Cyrenaika ©n het Nijldal. Naar de correspondent van „De Tijd" te Londen meldt, as Zeebrugge op last der Duitsche militaire (Overheid ge heel ontruimd en de \hav-en aldaar tot een station voor onderzeebooten ingericht. 'In' de hotels worden ide groot© zalen als mon tage-kamers gebruikt, waar de verschil lende onderdaelen der booten, over land aangevoerd, in elkander gezet worden. - Roemenië heeft d© Richtingen 1896 en 1897 onder de wapenen geroepieh. Bjjj heit bombardement 'in de Darda- nellen zou de kruiser „Goeben" doolj het Engelsch-Fransche eskader zwaaT be schadigd zijn. Generaal Léman, de verdediger van: Luik, had toestemming verzocht voor zijn dochter om hem in szijn gevangenschap te Maagdenburg gezelschap te houden.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1