Donderdag 19 November 1914 99e «laargan No. S? De Groeie OoHog. Zfe Zeeuw het uur, waarop het. blanke ras uitgeput ter aarde liggen zal en zij als de Hunnen in de Oude Geschiedenis Europa zullen overstroomen. Rusland g'aat er dan earst aan; en zoo zal 'tgaan steeds westelijker, en dan is 't gevaar niet meer te keeren. Gezwegen nog v;m hetgeen deze mach ten in Azië zelf onherstelbaar bederven zullen. Daarom is 't zoo jammer dat een deel der Europecsche Christenheid juichte over den Val van Kiautsjau en de Sarnoa- eilanden Savaii en Opolu. Want niet de Buitscher maar de Japan ner en de Chinees, en niet te vergeten de Rus zijn voor de Britse he wereld macht vervaarlijk. Mochten de volken van Europa nog tot inkeer komen, en haastig de zwaarden wetten tot keering van het gele gevaar! Beknopt overzicht van den toestand. Op het westelijk front is de toestand stationnair. Wat dit zeggen wil, zal den lezer dui delijk worden, wannéér hij met een goeden atlas gewapend de volgende lijn van het ongeveer 600 K.M. lange front weet te volgen. Te beginnen bij de Noordzee: - Nieuwpoort (bezet door Belgen en En gelschen), Dixmuiden- (bezet, door Belgen en Fransche marine-soldaten), Yperen (in handen van Franschen en Belgen), Mees- sen (Messines) gedeeltelijk beziet door Fransehen en gedeeltelijk door Duilschers), Rijssel (Duitsch), La Bassée (waarschijnlijk Fransoh), Lens (idem), Atrecht (Fransoh), Albert (Fransch), Lihons (Fransch), Roye (Duitsch), Lassigny (Duitsch), Tracv-le- Mont (Fransch), Bery au Bac (Fransoh), Brimont (Fransch), V ienne- lc- C h ate au (Duitsch), Varennes (Fransch), Consen- Voye (Fransch), Etain (Duitsch), Fres-, nes (Fransch), St. Mihiel (Duitsch), Thiau- oourt (Fransch), Pont a Mousson (Fransoh), Chateau Salins (Duitsch), St. Marie aux Mines (Markirch) ('tdorp zeis is in han den der Duilschers, de hoogten Vóór het dorp worden door de Franschen bezet). De linie volgt verder de Vogeezen. Than is weer in handen der Franschen en Altkirch eveneens. In deze lijn is de laatste dagen geen wijziging gekomen, zooals men weet. Voor Yperen worden nog de meeste krachten verspild, doch overigens doet de invloed van het weder, met name de dikke mist, zich geducht voelen. Nu wordt wel van verschillende min of meer heftige aanvallen gesproken, doch de tijd leert gewoonlijk, dat die' niet veel heteekenen. Het Fransche gezantschap1 komt nu b.v. nog tegenspreken het bericht, als zouden de Duilschers ergens in de Argonnen een belangrijk steunpunt heb ben genomen met twee kanonnen en en kele mitrailleuses. van de Franschen in het Congogehied zijn nog niet ontvangen. De gsvichten in West-Vlasnderen. De correspondent van de „Times" in West-VIaanderen meldt, dat Vrijdagavond gepoogd werd het Belgische front van Nieuwpoort over te brengen naar den rechteroever van d© Ysel". De troepen slaagden erin. tot Mannekensveere, drie mijlen van Nieuwpoort, door te dringen, doch door de overstraoming waren zij genoodzaakt terug te trekken op het brug- gehoofd te Nieuwpoort. De vijand bestondi voornamelijk dit marine-troepen. Meer dan twaalf jongens van ongeveer zestien jaar, die deel uitmaakten van ©en regiment Duitsche infanterie, werden gevangen ge nomen. Er blijven nog enkele kleine Duitsche afdeelingen op den linkeroever van het Yser-kanaal. Zij hebben blijkbaar nog één zwaar kanon, waarvan de positie nog niet ontdekt is, opende het vuur op de stad tusschen drie en vier uur Maandag morgen. Ongeveer zestien granaten vie len nabij de stad. Yperen Wordt nog steeds door den vij and gebombardeerd. De Engelschen be zetten teen sterke positie ten Oosten van do stad, doch de Duitschors hebben den afstand met ©en hunner zwaarste kanon nen "gevonden ien richtten het vuur op het stadhuis. Herhaaldelijk doen vijande lijke vliegtuigen verkenningen. Zeer goed werk is in de afgeloopen week gedaan door de Engelsche gepant serde treinen. De slachting, die deze on der de vijanden hebben aangericht, wordt als kenmerk van den strijd rondom Ype ren beschouwd. Vele Duitsobers zijn ge vangen genomen en de Duitsche verliezeij zijn ongelooflijk hoog. De Indische troepen hebben zich zeer onderscheiden. Zij vechten met een geest drift en een stoutmoedigheid, die het geheele leger hebben gieëlectriseerd. De Góerkha's hebben herhaaldelijk Duitsche afdeelingen, die sterker in aantal waren, na aanvallen over het veld, uit de loop graven 'gejaagd. Des nachts hebben zij den vijand hij verrassing aangevallen en zijn haar onze liniën teruggekropen, me- nigon Duitschen doode achterlatende. Een oorlogscorrespondent van de „Daily Chronicle" meent, dat buiten de inunda tie, nog andere oorzaken hebben mede werkt om de Duitschers (b-ïj de Yper tot den terugtocht te nopen, juist toen het scheen, da.t alleen een wonder hen in een vlug voortrukken langs de kust zou kunnen tegenhouden. De voornaamste oorzaak van hun échec acht hij; Yperen, waarheen de Duit schers versterkingen moesten zendein, dié op het Zuidelijk gedeelte van de linie achteruit gedreven werden. Daardoor mislukte de aanval op de kust van Nieuw poort. De kustlijn is nu zoover van vijanden bevrijd, dat mag worden gehoopt, dat in weinige dagen het Belgische leger-Ostiende! wederom zal binnentrekken. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN sE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre Goes. Voor onze Kiesvereonioingen. Wij hebben nu ©enige maanden, onder den druk der oorlogstoestanden, de wape nen afg legd, en, ons zoovee! mogelijk van politieke besprekingen onthouden. Wij wil len dezen treurige® toestand van wapen stilstand eerbiedigen, doch dit mag ons niet doen nalaten de wapens c. h o u- wing. Dat wil zeggen, dat wij; weer aan 't vergaderen moeten, ministens .eenmaal per maand, om verschillende zaken te rege len welke onze electorale mobilisatie ra ken. Het bestuur van de plaatselijke Kies- vereeniging meet zoo noodig aangevuld, de besturen van de Centrales moeten compleet gemaakt; de afgevaardigden naar het provinciaal comité herbenoemd wor den; de ledenlijst moot worden herzien; het aantal leden moet aangevuld worden; vooral mogen de nieuwe kiezers die dit jaar op de Kiezerslijsten voorkwamen niet worden overgeslagenzij moeten, zoo zij tot de onzen behooren, lid van de Kies- vereeniging worden. De lijst der sprekers voor dezen winter moet worden vastge steld. Natuurlijk moeten de leden der Kiesvereeriging zorgen voor onderwerpen ter bespreking. Een enkele Vergadering kan aliicht worden uitgeschreven waarin een spreker van elders optreedt, een en ander onder goedkeuring der Kiesver- eeniging. De penningmeester moet worden ontlast. Is er een tekort in zijn kas, dat worde aangezuiverd, opdat hij 't nieuwe jaar niet met ©en bezwaard gemoed te genga. De leden moeten worden benoemd die voor de kiezerslijst zoigen, die zich belasten met de invulling der modellen voor de aanvragen, ©n zich overtuigen of de kiezerslijst ten gemeen tehuize ter in zage gelegd in orde is. Het zal wel een vrij gemakkelijk verkiezingsjaar zijn, om dat er geen aftreding van Kamer- en Statenleden plaats hebben zal; maar ons wachten gemeenteraadsverkiezingen, en die kunnen in sommig© gemeenten gewich tig genoeg zijn om er zich nu reeds mede bezig te houden. Bovendien de Kiesvereenigingen moeten steeds klaar zijn om, wanneer onverhoopt een Kamerzetel of een Sta benze tel kwam open te Vallen, te kunnen optreden in volle wapenrusting, en dat ieder daarbij' zijn post en zijn plaats kenno, teneinde hij een noodzakelijk geworden tussohen- tijdsche stemming voor Kamer of Staten evenzeer klaar te zijn als hij ©en periodie ke verkiezing. Wanneer wij' in dezen geest Van nu af werkzaam beginnen te zijn, doen wij hiermede geen afbreuk aan de onuitge sproken afspraak om de politieke tegenstel lingen tijdelijk te doen zwijgen. De „Emd.n". De Engelschen, of liever de Australiërs, zijner in geslaagd den kleinen kruiser de „Emden" bij overmacht te verslaan en te verbranden. Dit kaperschip heeft den vijand groot© verliezen toegebracht, en aan de omstan ders geleerd hoe men zelfs met een zwakke minderheid de overmacht zelfs van den meest geweldigen tegenstander met succes bedreigen kan. De Engelsche pers neemt in hare be oordeeling dezer nu gefnuikte kaapvaart een hoog standpunt in. Zij prijst den groo- ten tegenstander, den chef van de Em den Von Müller en beloofde hem, zoo hij tenminste nog leeft een ridder lijke ontvangst. Bij deze eerbiedsbetuiging mag de perS Van den neutralen buitenstaander zeker de hare wel voegen. Zij nog herinnerd dat de Emden een snelheid Van 24i/2 knoop, een bewapening van zestien kanonnen, een kolenvooïraad van 850 ton, en een bemanning van 360 dapperen had. De Cocoseilanden, waar het grootste deel dezer laatsten het leven lieten, lig gen in den Indischen Oceaan op 12 gra den O.L. ten Zuidwesten van Java; de voornaamste dezer (kleine) eilanden zijn Horsborg en Keeling en worden bewoond door Engelsche en Maleisch© kolonisten. Zij behooren aan Engeland. Keeling is ..een kolenstation tusschen Ceylon en Australië. Gevaren. De vrees voor het gele gevaar is niet denkbeeld igChina heeft een inwonerstal, ■ongeveer een vijfde van dat der bewoonde wereld. Japan telt niet zooveel inwoners; •doch wanneer Japan China op sleep touw neemt kan het een gevaar voor Europa worden, waarmede niet te schip peren valt. Ook wanneer China alleen te gen Rusland optrad, zou dat gevaar nog groot zijn. Men mag gelooven dat deze Heidenen, evlengoed als de Mohammedanen in In- dië, Klein Azië, Arabië, Egypte en waar niet al, mjet belangstelling uitzien naar Van het drama 'bij de Keeling- of Co- ooseilanden heeft men talrijke bijzonder heden kunnen lezen. 'tWas voor den Duitschers een ge voelig verlies, dat niet zal meewerken het vertrouwen in de Duitsche wapenen dat in Berlijn tot nu toe ongeschokt was, langer te bewaren. Wel is het blijvend vertrouwen in den moed en de opofferingsgezindheid van de Duitsche officieren, zoo t© land als ter zee, 'gewettigd. De commandant van de „Emden" heeft uitgeblonken door moed, beleid en trouw en groot© bekwaamheid'. Zóó zelfs, dat mocht hij ooit, gered, den Engelschen bodem betreden, spontane hulde hem ten deel zal vallen. „De Wet van de Zee" beeft in haar kortstondige oorlogsloopbaan niet alleen schrik, maar ook bewondering afgedwon gen. Van het oostelijk oorlogstooneel zijn de berichten nog schaars. Uit het gebied van Oost-Pruisen, bij LyckAugustowo, wer den geenerlei berichten ontvangen, en evenmin uit de streek hij Pleschen, waar volgens Russische berichten de cavalerie reeds de grens zou zijn overgetrokken. Slechts uit het zuidelijk deel van het oorlogsveld wordt gemeld, dat eenig ge vecht plaats had bij Czemowitz, waarbij de Russen tot den terugtocht gedwongen werden. En ten slotte worden uit Weenen nog mededeelingen ontvangen van gevechten in Servië, waarin de Serviërs een ne derlaag leden. Uit Afrika komt nog het bericht, dat een Fransche strijdmacht onder gjeneraal Aymerich er in geslaagd is de Duitsche „Schütztruppen" te verdrijven uit een grondgebied in Oost-Kameroen, nabij' den Congo. Bijzonderheden over dit optreden Yp8rea verbrand! „Ypereii staat in vlammen", seint een der oorlogscorrespondenten van de „Daily Chronicle", Woensdagmorgen aan zijn' blad, „en de stad ligt in puin". „Hedenochtend vroeg slaagden de Duit schers er in, de stad onder vuur te krij gen met hun zwaai- geschut, en van het aanbreken van den dag af, vlogen de granaten in de stad. „Deze is totaal verlaten, zoodat het hevig kanonvuur niemand letsel heeft ge bracht. Een marine-officier, die bed ent ochtend uit Yperen was vertrokken, heeft verklaard, dat de ©enige levendiet wezens in de stad waren '©en oud© gebrekkige Vlaamsche vrouw en teen hond. De vrouw trachtte tevergeefs de vlammen jn haar huisje te bedwingen met emmers water. „Aangewakkerd door Noord-Oosten wind lekten de vlammen langs de daken der huizen, die voor het grootste deel van hout waren, en weldra was het westelijk gedeelte van de stad één gloeiend© massa. „Krachtige granaten en, als ik wel in gelicht ben ook enkele granaatkartetsen, die brand veroorzaakten, vielen op Ype ren in ©en tempo van tien tot twintig in de minuut. De vernietiging van de Hal len, het voornaamste Gothisoh gebouw van zijn soort in België, is een onher stelbaar verlies voor de kunst. „De toren van de kathedraal van St. Maarten ligt ook gedeeltelijk in puin. Dit gebouw dateert van 1221. Vele schilderijlen, waaronder van leerlingen van Rubens, zijn in veiligheid gebracht." Voedsel voor België. De commissie voor het verstrekken van hulp aan België, die te Londen haar zetel heeft maakt haar tweede wekelijksch rap port bekend. Gedurende de twee weken van haar werkzaamheid zond de commissie aan de Belgische hulpstations 2283 ton voe dingsstoffen van graanvruchten. In Hol land heeft zij 8050 ton, waarvan dagelijks naar België verzonden wordt en onder weg van Engeland zijn 3472 ton. Op den Atlantischen Oceaan is 6100 ton onder weg, terwijl in verschillende havens 10.000 ton wordt geladen en op verschillende centra 32.000 ton wordt 'bijeengebracht. Tegen half November zal de commissie ongeveer 17.000 ton naar haar Belgische stations verzonden hebben en voor het eind November hoopt zij nog 13.000 ton te verstrekken. De commissie heeft daar voor echter nog een tekort van ongeveer 20.000 ton levensmiddelen voor de maand November. Van af 1 Dec. is 80.000 ton maand noodig en de commissie heeft zekerheid voor nog maar 32.000 ton voor uitdeeling gedurende December en Janu ari. De Jan Block met ongeveer 2000 ton is Maandag te Rotterdam aangekomen. Ook Duitschland nam maatregelen voor de voeding van België. Volgens d© „Lo- kal Anzeiger" worden verstrekt: 10.000 ton kolen voor de gasfabrieken van Brus sel, 10.000 zakken graan en 20.000 zak ken 'bloem voor de bevolking van Brus sel, terwijl 10.000 ton graan uit Antwer pen gezonden zijn ter verdeeling onder de bevolking van Charleroi, Bergen en Luik. De gruwelijke oorlog. De Engelsche bladen geven nog voort durend verbalen over den strijd in Zuid west België en Noord-Frankrijk. Maar veel nieuws is hiervan namelijk niet te vertel len. Men vervalt in herhalingen, wanjt eenig beslissend feit doet zich niet voor. Wat echter uit al deze verhalen wel blijkt, is., dat aan weerszijden van dit gevechtsfront zware verliezen zjjn gele den en dat het hier wel de oorlog op het gruwelijkst is. Een correspondent van de „Daily Chron." merkt op, dat in de gevechten in deze streek bovenmensche- lijke heldenmoed is getoond, maar dat toch 'in het algemeen in deze slachting alle menschelijke eigenschappen zijn te niet gedaan door de verwoestende wer king der artillerie. „Wij wachten slechts op den dood", zeide een Belgisch officier tot .den cor respondent, „en we verhazen ons dat hij ons niet nadert temidden van dien regen van granaten. Het is een oorlog zonder ziel of avontuur. Vroeger, toen ik met een troepje wielrijders het land ter verkenning doortrok, was er nog eeni- ge sport in het werk. Onze durf, onze ondernemingsgeest vond eenige belooning. Het individu telde mee. Maar nu, hier om Yperen, ivat kunnen mannen doen, infanterie, cavalerie, verkenners? Het ka non doet alle werk, granaten en dood op onmeedoogende wijze verspreidend. Het is kanon tegen kanon, met men- schen als schijven, hulpeloos als de bla den door den najaarsstorm van de hoo rnen gerukt. Onze mannen vallen als de bladeren, en de grond is met hen bedekt, en er is geen beslissende overwinning aan een der heide kanten. De eene week van dood volgt pp de andere. De po sitie wijzigt zich een weinig, dat is alles, en zoo gaat het Voort. Het is verschrik kelijk". De Duitschers in België. Door den Duitschen generaal-majoor en krijgsgouverneur Keim te Hasselt is inj alle gemeenten van Belgisch Limburg de volgende proclamatie uitgevaardigd In de provincie worden allerlei geruch ten over nederlagen van Duitsche troepen verspreid. Geen woord is daarvan waar; Duitsche troepen rakken integendeel lang zaam maar zeker vooruit. Moge de be volking daarom geen valsche meeningen opvatten en zich tot niets laten meevoe ren wat het algemeen welzijn zou kunnen schaden. Ik waarschuw vooral tegen het schriftelijk of gedrukt vermenigvuldigen van zulke leugenachtige nieuwstijdingen en tegen haar onderhandsch verspreiden. Zulke 'handelwijze zou de zwaarste straf fen na zich sleepen. Het is te betreuren, dat van uit Le Havre de Belgische ministers onlangs door een Verordening aan de jonge Belgen van 18 tot 30 jaar oud, bevolen hebben over onzijdige Staten hier is vooral van Holland sprake naar Engeland en van daar naar Frankrijk te gaan. Verscheiden© in het Fransch gedrukte en in Holland verspreide nieuwsbladen hebben dit he vel opgenomen en getracht het in de provincie binnen te smokkelen. De meeste dezer bladen zijn in handen der politie gevallen. Ik vestig de aandacht van al de jonge Belgen der provincie van 18 tot 30 jaar oud daarop, dat ze door het bovenver melde decreet van de Belgische ministers te volgen, zich zeer strafbaar maken. Ik hen daarom gedwongen, in zulke VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.25 Losse nummers0.05 Prijs der Advertentiën: 15 regels /"0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 1—10 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. M—3— gevallen zonder toegevendheid op te tre den en ik heb vandaag besloten, dat jonge Belgen, van 18 tot 30 jaar oud, tot verdere bevelen de grens naar Holland niet meer mogen overtrekken, tenzij die jongelingen een pas kunnen tooe, door den burgerlijken gouverneur of door mij af te geven." Armenië. Daar Turkije sinds den jongsten oor log geen nabuur meer van de Donau-mo- narchie is, zoo kan het, behalve op de Zwarte Zee die voor den zeeoorlog' in aanmerking komt, alleen in Azië zijn Rus- sischen tegenstander aangrijpen. Het too- neel van den landoorlog zal dus Arme nië zijnde streek aan de grens van Klein-Azië die in het politiek bezit is van Turkije, Rusland en Perzië. Armenië, dat reeds eens, in 1877, het tooneel van den strijd tusschen Turken en Russen was, is typisch bergland van waar uit de Pontische, Taurische en Ira- nische ketenen zich verspreiden. Eigenlijk is het een plateau Van zeer tusschen de 1500 en 2000 meter verschillende hoogte, die door talrijke bergruggen, meest in oost-westelijke richting doorsneden wordt. Deze hereiken een hoogte van 3100 tot 3700 meter; de Alagos oostelijk van Kars 4095, de Agridaghkcten, waarin de beroemde groote Ararat ligt, 5156 me ter, dat is hooger dan de Mont-Blano. Natuurlijk liggen hier ook de passen op aanzienlijke hoogte en d© straatweg van. Trebizonde naar Erzerum, die nu wel we der ©en gewichtige rol zal spelen, stijgt in de Pontige hergen tot 1850 mieter omhoog. De passen zijn in dan winter dikwijls diep ingesneeuwd, waardoor krijgsoperaties zeer bemoeilijkt wordenzij' kunnen echter meestal door de rivierdalen omgetrokken worden. De voornaamste rivieren zijn de Euphraat, de Tsohowk, Kura en Aras bevaarbaar is er echter geen. De Aras en de Kura-dalen vormen verbindingen tus schen Russisch en Turksoh grondgebied, maar wegen zijn er niet, alleen berg paden, die bovendien nog in de steilste en smalste gedeelten van 'tdal gevaar lijke hindernissen vormen. Krakteristiek zijn in dat met oude lavamassa's overdekte land de vele uitgebrande vulkaankraters ook Ararat en Alagos behooren daartoe en ook evenals talrijke groot© en kleine binnenmeren die hun ontstaan bijlna al len aan vulkanische werkingen te dan ken hebben. De grootste zijn Wan (Tur kije), Urmia (Perzië) en Gött (Rusland. Het klimaat is sterk wisselend, 's zo mers dan ook buitengewoon warm, 's win ters erg koud. Heit Turksch© Erzeiram, dat ongeveer 2000 meter hoog ligt, heeft 's winters een temperatuur van gemiddeld 6.5 graad onder nul en 's zomers van 20 graden Celsius en uitersten van 29 en -f- 31 graden; 'tRussisch© Kars, 1740 meter boven den zeespiegel, in Januari een gemiddelde van 14 en in Juli van -f- 17.5 graad. Het regent er niet zooveel als in Duitschland, maar de buien Vallen meestal in den winter, dus in den vorm van sneeuw, waardoor ook 's zomers de bergtoppen meestal besneeuwd zijn en de Ararat altijd. Bijzonder berucht om zijn koude en geweldige sneeuwmassa's isj Hoog-Armenië, een deel van het grens land. I. r i r. ;n Het aspect van het landschap is bijna overal triest en verlaten. Alle hoogvlak ten zijn kaal, bijna boomloos, hoeveel bronnen er ook ontspringen. De bodem bestaat voor het grootste deel, b.v. op het plateau van Kars, uit zwarte lavia en grauwe tufsteen; is echter daar waar zij water vindt, geschikt voor den landbouw, ïn andere gedeelten, b.v. in Perzisch Aser- heidsclian, verdwijnt de onvruchtbare' lava, maar de hoogvlakte blijft een steppen- vlakte in vale, ibleeke, groengele en grauw- groene kleuren; bezaaid met steenhoopen, overdekt met tufsteen, doorsneden met ravijnen. Of zij is, evenals bij Arbadil, ©en kalkachtige, dikwijls droge, Zwartach tige, nevelachtige en dan weer een verblin dend witte steppe. Komt men echter aan den voet, vooral bij de Kaspische en Zwar te Zee, dan wordt het beeld vriendelijker en zoodra men de rotsachtig© kusten ver laat, vindt men frissche hosschen in de plaats van de dorre steppen. Grauwe kalksteenmassa's en groen gekleurde hos schen wisselen hier elkander af. Eenige levendigheid wordt in de hoogvlakte bij gezet door de besneeuwde toppen der vulkanen en de bergmeren, maar ook door de hier en daar bebouwde stukken grond en weiden, waar kudden schapen, geiten en kameelen grazen. (Vad.) De mobilisatie te Jeruzalem. Duitsche bladen ontleenen aan een in Boedapest verschijnend Joodsch Weekblad' een brief uit Jaffa, waarin een beschrij ving wordt gegeven van de mobilisatie der Turksche troepen te Jeruzalem. Toen de gouverneur van Jeruzalem uit Kon-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1