No. 15 Zaterdag 17 October 1914 39e Jaargang De Groef© Oorlog. Uitgave van de Naomi. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LAN E VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Cointre - Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. Losse nummers ƒ1.25 „0.05 Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. 0] Groninger graan-quaestie. Wie koren inhoudt, dien vloekt het volk, zegt de Spreukendichter (Spa*. 1126). Van deze zonde werden in den laatsiten tijd de GroningSche boeren beschuldigd. In bladen van alle richtingen kregen zij eir yan langs; en niemand minder dan de minister van landbouw, de groote Treub, brandmerkte openbaar hun bedrijf en gtelde er paal en perk aan door den geheel en voorraad rogge en tarwe in de provincie .Groningen tegen door hem vast gestelde prijzen in beslag te nemen. Zoo Juidt in hoofdtrekken de geschiede nis. Meer in bijzonderheden komt zij! op het yolgende neer. Aan de Gronings,che boeren ih het al gemeen werd verweten terughouding van hun graanvoorraden met speculatieve doeleinden. Re minister heeft toen inge grepen, den geheelen voorraad rogge en tarwe in beslag genomen en de prijzen vastgesteld, dien voor rogge op fll en Voor tarwe op1 f 12,50 per 100 K.G., ver minderd met 25 cent voor mogelijke on kosten. De burgemeesters hebben hierop den landbouwers een lijst ter teekening aangeboden waarop de prijs voor rogge op; f 10.75 en voor tarwê op' f 11.40 weid vastgesteld. De rogge zou derhalve gaan tegen den vas.tgestelden prijs, doch de tarwe tegen f0,85 minder per 100 K.G. Nu werd een landbouwer beschuldigd na de pnteigening een partijtje rogge met glas te hebben vermengd. De beschul diging zal echter niet kunnen worden' Volgehouden. Tenminste de bewuste land bouwer (Smit uit Stadskanaal) heeft in een vergadering van den Groninggchen Landbouwbond, naar „Het Volk" meldt, meegedeeld hoe de quaestie zit. Hiji had namelijk nog 5 H.L., die in beslag zou den worden genomen, doch hij had de ambtenaren gewaarschuwd, dat er in een gedeelte glasscherven zaten. Met het in halen is dit glas, van een sintelweg, aan de wielen der wagens blijven zitten en op den dorschvloer gekomen. De tarwe zou weer worden getrieurd en dan worden vermalen voor paardenbrood. Er is derhalve van opzettelijke vermen ging met zand geen sprake. Wel heeft een enkele zandboer om de onteigening te ontgaan haver in zijn rogge gemengjdy natuurlijk een even berispelijke en af keurenswaardige daad; ook al werd hij' gepleegd door financieel zwakken, die hun Togge noodig hadden .om hun vee door den winter te helpen en ïiü gedwongeh, werden hun rogge tot den ministrieelein prijs van de hand te doen en in plaats, daarvan gerst, dat veel duurder is> van de kleiboeren aan te koopen. In een open brief van het Hoofdbestuur van den Groninger Landbouwbond aan den Minister van Landbouw w;ordt dit aldus toegelicht Alleen onoordeelkundig' en onrede lijk ingrijpen prikkelt tot 'tegenstand. Zoo toen begin September de maximum prijs der rogge op1 f 10 en die der tar we op f 12 per 100 K.G. weird bepaald. Naar verhouding der andere prij'aen Was die roggfeprij's op dat oogenblik te laag. De hoogste noteering van tarwe em rogge aan de Groninger beurs1 bedroeg 1 Sept. respectievelijk f8.50 en f 8 pier H.L, Naar den maximumprijs der Regeering kon resp. f9 en f7 worden besteed. Door den régeeringsmaatregel is die tarweprijs niet, de roggfeprijs wél ge drukt. Immers, de noteering1 was 8 Sepft). resp. f 8.50 en f 7.80. De tarweprijs bleef ondanks 25 ct. rijzing nog 50 ct. beneden het regeeringsimaximum. De roggeprijs daalde 20 ct. en bleef daardoor nog 80 ct. boven het maxi mum. Intusschen heeft de regeering'sr maatregel stellig wel invloed gehad op de prijzen, maar die invloed was een avierechtsche. Vooral de bedreiging met onteigening in geval van vepvoede- ring van rogige aan het vee-, schijnt uitwerking te hebben gtehad. Daardoor is de kooplust voor gerst toegenomen en de prijs daarvan van 1 Sept. tot 15 'Sept. gestegen van f6.35 tot f7.25 per 60 K.G. De kleiboeren, die veel gteTst, en zeer weinig rogge Verbou wen, hebben daafVan geprofiteerd. De .zand- en veenhoereti, die geen gerst maar zeer veel trogjgie telen, zijn gedu peerd. Nu is 'talleen maar de vraag": is er koren ingehouden, en zijn dientengevolge, de graanprijzen zoo gestegen; wie is hier de schuldige? En wat blijkt dan? lo. Dat geen inhouding heeft plaats gehad; «joch dat integendeel de boerep zich gehaast hebben den oogst aan de ttnarkt te brengen, zoodat in één maand Circa een vierde van den geheelen oogst werd verhandeld. Hadden de landarbei ders, die het dorschwerk willen sparen tot pa de bietencampagne, dit niet ten deele verhinderd, dan zou nog meer zijn aangevoerd. 2e. pat de landbouwer op de Groning- sche markt nooit zelf optreedt, maar al les door commissionairs laat doen, en dat poch dezen noch de boeren zeiven, er jets aan doen konden dat de prijzen boven het door den minister vastgestelde maximum stegen. Die stijging was enkel en (alleen gevolg van een te groote aan vraag pit bijna het geheele land. En men kon joch moeilijk tot de koopers zeggen dat (zij lager moesten bieden. Beknopt overzicht van den toestand. De Engelsche journalist is een gezag hebbend man. Ook de Engelsche oorlogs correspondent kwijt zich op' uitnemende wijze van zijn hoogst moeilijke taak, en dat niet alleen, hij weet zich steedis de beste posities te veroveren, om van daar uit den loop van het wreede proces te volgen en zoo is hij dan ook gewoon lijk zeer goed op de hoogte van de krijgs verrichtingen. Eén ding dient hiérbij echter in aan merking genomen, n.l. dat hij als ver tegenwoordiger van de pers, van een oor logvoerende mogendheid wel eens din gen meent te zien, die hij gaarne hoopt. Misschien hebben wij hier een derge lijk geval. Een man van de „Times," beweert bij kris en kras, dat het groote Duitsche leger-in Frankrijk den terugtocht voorbe reidt. En hij tracht zijn meening ook 'te moti- veeren. „Daaruit was ook, zegt hij, de verwoede aanval op Antwerpen te verklaren, dat geen generaal in de flank van een terug trekkend leger kon laten. Begin Septetm- ber begon de terugtocht van de Mame. De terugtocht van de Aisne is nog wel niet op groote schaal begonnen, maar het is nog slechts een kwestie van dagen meent de correspondent. In de Duit- Btohe schansen woedt ingewandstyphus. Dei Duitschers vallen met hun zware ka nonnen nu in den kuil dien zij anderen wilden graven. Die kanonnen, welke in het begin van den veldtocht zoo groote verwoesting hebben aangericht, zijn nu niet uit de modder weg te krijgen. „Helt groote leger beeft niet de klacht om op, te rukken; het moet terugtrekken". Voor zoover de correspondent kan na gaan is de terugtocht van de stellingen voor Compiègne, Soissons en Reims „nog niet een (terugtocht van dien aard als de bondgenooten uit Bergen en Charleroi volbrachten". „De Diuitschers zijn stellig teruggetrokken, naar op nieuwe stellin gen. Het is dan ook voor het Duitsche centrum van het .grootste belang, om vol te houden, terwijl hun uitgestrekte rech tervleugel die over Roye, Lassigny en Atrecht loopt, zijn positie stevigt. Vandaar het verwoede vechten te Roye, waar de linie noordwaarts loopt. De Duitschers zijn blijkbaar van plan met een zoo breed mogelijk front terug te trekken". 't Verhaal is belangwekkend genoegi, om 'tden lezer voor (te zetten, doch het spreekt, dat het over 't algemeen geen gretig oor zal vinden. Vooral als men weet, dat de Duit schers reeds vele dagen geleden wissels „betaalbaar op de Duitsche Bank te Parijs" hebben afgegeven altijd vol gens het getuigenis van personen, die hét kunnen weten dan zal men wel niet zoo goedgeloovig zijn aan te nemen, dat de Duitschers zich tot den terugtocht opmaken, zonder een blik in Parijs ge slagen te hebben. 'tls waar hun posities zijn op' 't oogen blik niet half zoo gunstig of liever niet zoo vooruitgeschoven meer als twee we ken geleden, doch wat zal na de rust gebeuren? Met grond mag een gelijktijdige actie over de geheele- lengte van het front spoe dig verwacht .worden. Voor het overige verwijzen we naar de verspreide berichten. Uit Antwerpen. In. een te Tilburg gehouden vergadering van Belgische vluchtelingen deed de heer Languor, gemeenteraadslid van Antwer pen, eenige mededeelingen omtrent den huidigen toestand in de Scheldestad. Oogenblikkelijk bevinden zich in Ant werpen 17000 marine-soldaten en 200 of ficieren, onder hiet commando van een admiraal. De eischen der Duitschers zij'n de vol gende: 15000 K.G. aardappelen daags, 2000 fiessch'en wijn, brood voor het gan- sohe garnizoen, 85000 sigaren, 8500 K.G. vleesch, de betaling der soldij! der sol daten en oversten, welke op fr. 50.000 daags is geschat. „Tijd." Beschadigde huizen in Antwerpen. De „N. R. Ct." geeft de volgend© lijst van beschadigde huizen. Zij is wel niet geheel volledig maar toch tamelijk com pleet. De volledige staat wordt eerst de volgende week verwacht: Lijst 1. Totaal verwoest door omstor- ting. Lozanestraat 17, Dierchensstraat 34, Hertsdeinstraat 14, Brantstraat 1, Ferch- mannplein 4, Molenstraat 60, Vredestraat 29. Lij'st 2. Totaal verwoest door brand. Stephaniestraat 47 en 49, Banderus straat 91 en 93, Solvijinstraat 40, 42 en 44, Mirvenstraat 35, 37, 39 en 41, Hertdein- straat 30, Lemnestraat 6, Ballaertstraat 66, Anselïr.ostraat 83, Brantstraat 14, Loza nestraat 37 en 39. Lijst 3, (vernielde of zwaar bescha digde huizen): Schoenmarkt: onteven num mers 11 tot 17, 25 tot 47, („tot" betee- kent telkenstot en met), Graanplaats 39, Eierenmarkt 8, Beddenmarkt vanaf 11 opwaarts tot einde, Lombaardev'est 76 en 78, Kammenstraat (oneven nummers) 49 tot 65, Nijverheidslei 8, Begijnenvest 90 tot 94 (even nummers), Van Breestraat (oneven numers) van 17 tot 37, Paleis straat (even nummers) van 44 tot 50, Zuiderlei, (onevten numers) van 1 tot 25, Geuzenstraat (even nummers) van 2 tot 6, Kloosterstraat (even nummers) van 130 tot 140, Plantijinkaai 24, 25 en 26, Her- toginnestraat 46 en 48, Jordaenstraat (even nummers) van 88 tot 94, Van Dijlckstraat 84, Lange Leemstraat 4, 6, 124 en 501, Leopoldslei 68 (benedenver dieping), 69 (bovenverdieping), Mechel- sche Steenlichtweg 215 en 217, Schul- straat (even nummers) 14 tot 20, Lausan- nestraat conservenfabriek van Evengen- telli en Co., 177 en 179, Van Schoonbeek straat 8, Karei Oomstraat 6, Leemput straat 19, 21, 50 en 57, Groote Hondstraat Jongeqs- en Meisjesschool, Eversdijk- straat 1 en 3. Lijlst 4. Zwaar beschadigd: Stephanie straat 51, Lozanestraat 19 en 90, Sol vijinstraat 26 en 41, Dierchensstraat 36, Ballaerstraat 64, Boudewijnstraat 99, Brantstraat 3 en 65, Gounodstraat 29. Lijlst 5. Gedeeltelijk beschadigde hui zen: Graanplaats 38, Lombaardevest 49, I Ier tog inne s t raat 44. j Lijlst 6. Inwendige schade, die mate onbekend. Justitiestraat 87, Boudewijn straat 84 en 101, Ballaertstraat 2 en 4. Lijlst 7. Licht beschadigd. Stephanie straat 53 en 27, Rodolphstraat 16, Dier chensstraat 9, Hertdeinstraat 16, Boude- wijlnstraat 90, Nijverheidslei 10, Kiliaan- straat 5, Volkstr.aat 8, v. Dijickstraat 84 en 86, Leopoldslei 116 en 118, Albertus- straat 30 en 32. De tosstand te Antwerpen. De poorten van Antwerpen waren ©er- gisterenmorgen streng bewaakt. Alleen langs Merxem kon men binnen de stad komen. Daartoe moest men eerst zijn pa pieren laten stempelen bij den Duitsohen commandant van Merxem. (Ofschoon dit zeer gemakkelijk ging wa ren er toch velen, wien het afschrikte, te meer daar bepaald was, dat de jonge mannen slechts tusschen 4 en 6 uur 's na middags in de stad konden komen. Waarschijnlijk was de laatste bepaling gemaakt door den nieuwen stadscomman- dant, Frhr. von Bodenhausen. Echter is deze bepaling gisteren reeds ingetrokken. In de stad is alles rustig. Volgens de verklaringen van verschillende burger lijke autoriteiten is tot nu toe geen enkel incident voorgevallen. De Duitschers ge dragen zich dan ook zeer correct tegen over de burgers, die steeds talrijker wor den. In de straten, waar de huizen zijn in puin geschoten, zijn reeds de werklie'- den bezig om de puinhoopen weg te mi men. Sinds gistermorgen is ook het trein verkeer met Esschen hersteld en ïeeds reden ledige goederentreinen. (Msb.) De 42 c.WÏ.'s voor Antwerpen. Een correspondent van de „Daily Gra phic" schrijft over een bezoek aan de tweede fortenlinie van Antwerpen o.m. Het was een vreemd schouwspel dat zich aan mijn blikken vertoonde. De zicht bare soldaten konden op! de vingers-wor den geteld en toch waren er duizenden rondom. Niets van het levendig oorlogs tafereel was hier te zien, enkel het barsten van. kartetsen, het blaken van de Belgische artillerie en de volle lagen van de Britsche zeekanonnen. Deze hadden eigtenlijk op niets te antwoorden en dit kwam mij verdacht voor, welke verden king later juist bleek te zijn, namelijk dat de Duitiseihers bézig waren hun ver schrikkelijke 42 c.M.'s op te stellen. Onze kanonnen waren dan ook bezig om de verdachte stellingen op te zoeken, in de hoop het monteeren te belemmeren of lie ver nog de stukken te vernielen, voor zij hun werk konden beginnen. Evenals de soldaten waren deze stukken onzicht baar. Zij vuurden in onzen rug maar ze waren zoo goed gemonteerd, dat zelfe de rook van het afschieten niet gezien kon worden. Gelijk .thans bekend wordt, moet reeds in 1911 de Zwitsersche kapitein Zschokke door een toeval achter het geheim van de Puitsche nieuwe bestellingen op' het gebied der artillerie gekomen zijn. Hij publiceerde destijds in een Zwitsersch mi litair vakblad een verhandeling over het 42 o.M. geschut, dat echter door de Fran- sche, Engelsche en Russische militairen blijkbaar in het geheel niet is opgemerkt- Ds bezetting van Gent. Een Engelsch oorlogscorrespondent meldt aan zijn blad omtrent de bezetting van Gent o.a. het volgende: Zaterdag en Zondag werd een held haftige poging gedaan om de stad te redden voor de gevolgen van een nieuw Duitsch bezoek. Het gevecht rondom Melle op Zaterdag liep ten voordeel© der verdedigers af, evenals dat van Zondag. Een zeker regiment was Zondagmorgen in hevigen strijd gewikkeld met den vij and bij Wetteren, vlele Duitsche aanvallen werden afgeslagen. Verdedigers en aan vallers echter naderden elkanders posi ties op enkele honderden meters. Hon derden gewonden lagen onverzorgd voor het front der twee strijdende partijlen. Het Duitsche geweervuur had den gehee len nacht voortgeduurd. De Duitschers vuurden op ieder die hun linies naderde en maakten geen onderscheid tusschen combattanten en non-combattanten. Een ongelukkig incident wakkerde de bloeddorst van de Duitschers aan. Een afdeeling van 200 Duitsche infanteristen kwam onder het esfileervuur der mitrail leurs. Aan ontkomen was niet te denken en ten slotte besloten de overlevenden zich over te geven. Zij' staken de kolven hunner gieweren in de lucht ten teeken van onderwerping, maar misschien werd het teeken niet tijdig ogemerkt, misschien achtte men het slechts een krijgslist, in elk geval het vuren werd niet gestaakt en het in hinderlaag gevallen Duitsche troepje werd vrijwel geheel vernietigd. Terwijl de verdedigers met succes den vijand, die Gent bedreigde, oprolden, kwam bericht dat een groote Duitsche cavalerie- macht naar Yperen optrok met het doel de verbinding tusschen Gent en Ostende te bedreigen. De cavalerie bewoog zich snel voor waarts, na Yperen werden zij! reeds ge signaleerd in de richting van Dixmude. Het was een critiek oogenblik. Er was niet veel tijd tot nadenken en besloten werd tot een algemeene terugtocht. De infanterie trok in geforceerden marsch op Brugge terug. Elk oogenblik was van waarde om het leger en zijln verbindingen intact te houden. Intusschen verspreidde zich het ongun stige nieuws en Gent werd ontruimd in paniek als het ware. Er waren geen treinen van de stad naar de kust, maar voertuigen van al lerlei soort deden dienst om de verschrik ten inwoners weg te voeren. Tegen mid dernacht hadden de laatste burgers, die genoeg geld had bijleen kunnen brengen om ©en voertuig te huren, de laatste sol daat en ©en aantal der gewonden de stad verlaten op weg naar Brugge en Ostende. i i De toestand in Warschau. Een Oostenrijker, wien het gelukt is uit Warschau te ontkomen, zendt aan de „Nova Reforma" een© schildering der daar heerschende toestanden. De stad wordt beheerscht door de verwachting van den intocht der Duitsche en Oosten- rijksche troepen; de Russische overheid zoekt achter ieder mensch een spion. Onder de Poolsche en Joodsche bevolking, die zich onder verscherpt politie-toezicht bevindt, hebben herhaaldelijk arrestaties en ook wel eens executies plaats. D© spionnenvrees gaat zoo ver, dat er op de muren plakaten werden aangeplakt, waar bij' het verboden was zich in openbare lokalen fluisterend met elkander te onder houden. De huisdeuren moeten om negen uur gesloten zijln; de straten zijn dan ook om dezen tij'd eenzaam en verlaten. Van tijd tot tijd verschijnen er Duitsche vliegtuigen die oproepingen aan de be volking rondstrooien. De politie heeft verboden die strooibiljetten te bewaren; ze moeten onmiddellijk aan den eersten politieagent worden afgegeven. Een Duit sche vlieger wierp ook ettelijk© bom men op de stad, een dezer viel opi het Station en doodde een onderofficier. Een paar maal hebben de Zeppelins de stad een nachtelijk bezoek gebracht; de po gingen om ze te beschieten mislukten geregeld. Mocht het tot een beleg komen dan wil men de stad krachtig verdedigen. De bladen mogen over dit alles niets mededeelen; die tegen dit verbod zon digt, stelt zich aan de zwaarste straffen bloot. Salomon Marltz. Salomon Maritz, die, zooals men weet, in gewapend verzet tegen de Z.-A. Unie kwam, is een Hollander van afkomst. Na den Boerenoorlog nam hijt bij! de Duit schers dienst in den Herero-opstand. Velri volgens keerde hij in de Unie terug, en' maakte daar geen geheim van zijn sym pathieke gevoelens voor Duitschland. Bij het uitbreken van den oorlog bood hiji generaal Botha zijn diensten aan en ont ving hij een commando over ongeregelde troepen en wegens zijn kennis omtrent het Duitsch gebied werd hij van bijzon dere waarde geacht. Ex-president Reitz verklaarde .ronduit, dat Maritz gek moest zijn en verzekerde^ dat noch. Hertzog, noch Beyers zijn. on treden goedkeuren. De heer Reitz acht de beweging overigens van geen beteeikfer nis en hij is van oordeel, dat het zenden' van eenige Hollandsch-splrekende Belgen naar de troep van Maritz de beste uit werking zou hebben. Door de verhalen der Belgen zouden aanvoerder en man- schappen dadelijk bekeerd worden. Niet vechten, toch doodelijk. Het leven in de loopgraven, dat de legers nu al wekenlang (achter elkaar moe ten volhouden, is. in elk opzicht nood lottig. De prof. dr. Besserer uit Münster, door de militaire overheid paar Metz ge zonden, om den strijd laan te binden tegen de dreigende besmettelijke ziekten, hing bij een gesprek te Metz een treurig beeld op Van den gezondheidstoestand onder de Duitsche troepen aan het front. Buitengewoon groot was het laantal sol daten dat aan buikloop leed en ook zeer veel gevallen van longontsteking en enkele van typhns waren reeds voorgekomen. „Maar is dat ook anders mogelijk", riep de professor uit, „nu zeer veel soldaten] vijf dagen en nachten achtereen hebben moeten doorbrengen in de, door de hevige regens half met water gevulde loopgraven, omdat ze er eenvoudig (niet uit konden komen, daar zoodra er maar een hoofd boven de loopgraven uitkwam, daar ook een Fransche kogel in zat. Vijf dagen lang, gedurende welke daar ook de aan voer van proviand onmogelijk was, moest worden geteerd op het brood dat in den ransel was en dat ten slotte zelfs be schimmeld werd gegeten; vijf dagen lang, gedurende welke de uitwerpselen van al die menschen zich in de smalle loop graven ophoopten en een verpestende lucht verspreidden; vijf dagen lang, zon der dat doode of gewonde makkers kon den worden weggehaald „Moeten onder zulke omstandigheden niet zeer velen van hen, die niet door een vijlandelijken kogel werden getroffen, ten offer vallen aan ziekten, die een niet minder doodelijfce uitwerking hebben dan kogels en granaten. „Gelukkig breidt de ziekte zich op het oogenblik niet meer uit, zijn wij' er in geslaagd haar te beteugelen bet weer is nu goed, werkt mee, maar als de strijd hier om Verduin nog lang duurt en wö krijgen weer eenige dagen regen, waarbij dan nog komen de steeds kouder wor dende nachten, dan. De professor sprak niet uit wat dan, maar z'ijin bedenkelijk hoofdschudden zei genoeg. Het is duidelijk, dat onder die omstan digheden een voortdurende versterking en aflossing van de troepen in die frontlinie noodig is, en dat aan beide zijdien want het zal aan de andere zijde van het gevechtsfront wel niet veel anders zijln hard verlangd wordt naar een beslissing, om uit die hel verlost te wor den. Maar de beslissing laat nog steeds op zich wachten. De gevechtslinie wordt voortdurend verlengd, maar van een krachtige poging om door de linie Van den vijiand heen te breken, wordt niets vernomen. „Hand." De wereldoorlog en do Amerikaansche handel. De invloed van den wereldoorlog op den handel, ook van de neutrale staten, komt, naar een mededeeling van het Deutsch-A merikani s che Wirtschaftsvler- band", duidelijk tot uitdrukking: in ct© zooeven gepubliceerde cijfers over den' in- en uitvoer naar en van den haven van New-York. Alleen reeds in de maand' Augustus 1914 vertoont die handel in de New-Yorker haven een vermindering van 58.235.426 doll., en op den uitvoer alleen een van 43.343.232 doll. De uit-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1