-I
Donderdag 17 September 1314,
BLOOKER
ALDERS
CACAO
een Handknecht
is van
Openbare Verkooping
de APPELEN, PEREN,
MISPELS,
In Lossing
met Friesche Turf
een Kalfvaars,
een Knecht
een Meid
Het beste adres voor Manufacturen is dat van L. E. RIVIERE Groote Markt, hoek Gravenstraat, Middelburg.
Marktberichten.
Advertentiën.
Feuilleton.
verkoopen:
Bekendmaking voor de Buiten
leden van de Agenten der Kolen-
vereeniging „v/h Ons Maatschap
pelijk Belang'' te Middelburg, om
zoo SPOEDIG MOGELIJK, in ieder
geval vóór DONDERDAG 17 SEP
TEMBER 1914 af te rekenen.
HET BESTUUB.
Bij inschrijving te huur
Het Provinciaal Comité tot organisatie der hulpverlee
ning aan vluchtelingen in Zeeland roept alle comité's en
vereenigingen in de provincie Zeeland, welke reeds op de
eene of andere wijze zich de hulpverleening aan vluch
telingen ten doel hebben gesteld, op tot samenwerking
en verzoekt deze om opgave van hunne samenstelling
en werkkring en van den aard der door hen voorgeno
men of reeds in werking zijnde hulpverleening.
Het Comité wekt voorts de ingezetenen der provincie
in plaatsen, waar die hulpverleening zich nog niet heeft
georganiseerd, op tot de vorming van plaatselijke com
missies ter bereiking van dat doel.
H. J. DIJCKMEESTER, Eere-Voorzitter.
E; A. O. DE CASEMBROOT, Voorzitter.
P. DIELEMAN.
J. G. VAN NIFTRIK.
A. BOLLE.
J. F. VAN DEINSE.
W L. GHIJSEN.
Gelieve alle correspondentie te adresseeren aan het
Secretariaat, NIEUWSTRAAT H 41 te MIDDELBURG.
Werkelijk zuinig in het gebruik
is alléén
Hef dreigend zwaard des
Heeren,
F. PASVEER.
TE KOOP
een bruin Merriepaard,
TE KOOP
JACOB DUiJVIS.
©♦©♦©♦©♦©♦©♦©♦©•a-©
MIDDELBURG, 10 Sept. 1914.
De aanvoer op de graanmarkt was lieden
redel\jk en ook de handel. Als nieuwe pro
ducten werden genoteerd Kroonerwten en
Maanzaad.
Tarwe flO,— a f 12,Gerst f 11.50 per
100 K.G. Kroonerwten f9.50 a fll.— per
mud. Maanzaad f 16.50 a f 18.per 50 K.G.
Boter 67® a 72» ct, Particulieren 75 ct.
Eieren per 100 f5,20 a f0.Particulieien
f5.60.
Eieren Veilings Ver. f4.40 a f4.80.
AMSTERDAM, 9 Septsmber. Aardappelen.
Andyker blauwe per mud f0.aO.
bonte f 0.0.
muizen f 0.0.—
Rad star f 1.75 „1.80
Langed\jker blauwe f 0.0.
Friesclie blauwe f 2.— 2.20
Friesche borgers f 1.30 1.60
Friesche bonte f2.— „2.20
Zeeuwsclie bonte f 1.90 „2.10
Zeeuwsche blauwe f2.10 „2.20
Zeeuwsclie eigenheimers f 1.40 1.75
Hillegommer Eigenheimers f2.50 „3.40
Hillegommer kralen f2.40 0.—
Eigenheimer poters f 1.— 1.30
Drentsche poters f 1.40 „1.50
IJpolder borgers f 1.30 „1.50
Aanvoer 3 ladingen.
JOHANNUS ARNOLDUS BAKHUIZEN
en
MARIA PIETRONELLA DE JONGE,
welke mede namens wederzijdsche familie
zegge
schen bij hun huwelijk ontvangen.
dank
rzijc
jen voor de vele gelukwen
Bussum, 10 September 1914.
Heden overleed tot onze diepe
droefheid, zacht en kalm, na een
langdurig lijden, onze geliefde Vader,
Behuwd- en Grootvader,
JAN BLOK Ez.,
in den ouderdom van ruim 68 jaar.
M. WISKERKE—Blok, Oude-
W. WISKERKE,lande.
S COK ~BL0K' j Chicago.
E. VAN DIXHOORN— Tov
Blok' seke
P. VAN DIXHOORN. s
M. BLOK—Blok.
Jb. BLOK.
E. BLOK, K Ue
A. BLOK—Kkigek, kapeue'
M. BLOK, 's-Heeren-
W. BLOKKosten, hoek.
L. LE CLERCQ—Blok.
J. J. LE CLERCQ.
J. FRANCOIJS—Blok.
J. J. FRANQOIJS
JACs. BLOK.
C. BLOK—Cok.
A. BLOK, j
A. BLOKCox, ierseKe-
J. BLOK.
L. J. BLOKVermont.
E. BLOK.
JOHa. BLOK.
S. BLOK.
Kruiningen, 8 September 1914.
Heden overleed zacht en kalm,
na een kortstondig lijden, onze innig
geliefde Echtgenoot, Vader, Be
huwd- en Grootvader,
ANDRIES SIJBRANTS,
in den ouderdom vsui 64 jaar, diep
betreurd door ons allen.
Uit aller naam,
Wed. A. SIJBRANTS—
De Gruiter.
Vlissingen, 6 September 1914.
Marinestraat 22.
Algemeene Kennisgeving.
Onze ouders plachten te zeggeneen
erpeltje met zijn behoeftesoms tandighiel-
den heb ik genoeg an.
In 'dit eenvoudige woord spreekt zich
de sympathie uit voor den aardappel als
völksvoedsel. Dat is hij reeds drie eeuwen
lang geweest. Althans in Europa. Maar
in Amerika nog langer. „Het Centrum"
herinnert er aan in onderstaand opstel,
dat wij overnemen
„Het. Verhaal dat een slavenhandelaar,
Harokins, in 1565, en na hem de En-
gelsche zeereiziger Franciscus Drake in
1586 den aardappel uit Ameraka naar
Engeland hebben overgebracht en alzoo
in ons werelddeel ingevoerd, is onwaar.
De aardappel groeit in sommige streken
Van Amerika, vooral in Chili in het
wild, maar hij werd, toen Columbus dit
werelddeel ontdekte, over een groot deel
van Zuid-Amerika reeds in het gr,oot
Verbouwd, Z jodat de Spanjaarden nu, hun
landing, zich terstond van de waarde
van dit gewas konden overtuigen. Het zijn
dan ook zonder twijfel de Spanjaarden
geweest, die de aardappelplant het eerst
naar Europa en wel naar hun eigen va
derland hebben overgebracht. De En-
gelsehen hebben hen daarin gevolgd. De
aardappelen 'werden echter reeds (1588) in
Italië waar ze door Spaansche monni
ken overgebracht waren, overvloedig ge
kweekt omstreeks den tijd 1586. dat Wal
tegen contante betaling.
De Notaris PILAAR te Goes, zal op
des morgens te 10 uur, te Kamperland,
op de hofstede „Vredenhoef" in den On
rustpolder voor de Erfgen. van Mej. Wed.
KARELSE-Rottier,
Bruinen Ruin oud jaar, bruinen
Schimmelruin oud 1 jaar, bruinen Ruin
oud 1 jaar, bruin Hengstveulen, 3 Kalf-
vaarzen, eenige Vaarzen en Ossen van
1 en 2 jaar, 4 Kalveren, 5 Mestput-
loopers, Karnhond, 120 Kippen en
Hanen, Eenden.
Voorts:
4 Men\vagens, Driewielslamoenkar,
Cultivator, Schuifelploeg, Waleploeg,
4 ijzeren Wielploegen, Cock's Ploeg,
13 Eggen, 2 Veldsleden, 1 Sleeper,
Zaaimachine, 3 Rolblokken, Molbord
en Ketting, Snijmolen, Peeënmolen,
Windmolen, 2 Geeselsteenen en Paar
den, Bascule en Gewichten, Zaaddorsch-
zeil, Wagenkleeden, Waterbak, Maten,
Zeeften, Schoppen, Rijven, Griepen,
Vleeschblokken, Trap, Ladders, Zwin
gen, Hooigraven, Mutserd, Vaamhout,
Staken, Palen, Hooi, Stroo enz.
Wie de oude waarheid liefheeft
teekene nu in op het
12-TAL PREDIKATI ËN
Van den algemeen zoo gezochten
Predikant A. MAKKENZE Pred. bij-
de Geref. Gem. te Bruinisse.
Wie niet in staat is deze te komen
hooren, kan nu toch van zijn predi
katiën geniefen. Het kost
nog geen 4 cent in de week
Verschijnt in 12 maandelijksche af
leveringen a 15 cent. Compleet
ingen. fl.80. Geb. f2.25
Uitgever J. v. d. Wal, Bruinisse.
wassende in den boomgaard van de
Diaconie der Ned. Hervormde Gemeente te
Waarde.
De boomgaard is te bezichtigen op
Donderdag 17 September a. s. van 810 uur.
Inschrijvingsbiljetten in te leveren op
denzelfden dag van 1011 uur in de
consistoriekamer aldaar.
Verdere inlichtingen te bekomen bij
den Adm. Diaken.
M. WESTSTRATE.
ter Raleigh met een zekere hoeveelheid
knollen uit Noord-C'arolina naar Ierland
terugkeerde, om daa,r de eerste proeven
van den aardappelenkweek te nemen. Vol
gens een zeker bericht is dan f>ok de
aardappelplant leeds voor 1550 in Spanje
ingevoerd. Ook de naam duidt dit aan.
In Chili werd de aardappel „papas" ge
noemd; de Spanjaarden veranderden dit
in „batatos", en daarvan werd weder
het Engelsche „potators" afgeleid. De Ita
lianen gaven hem den naam van ,,tar-
tufli" (aardtruffeil), waarvan het Duit-
sche „kartofl'el" gevormd is.
Uit Italië werd de aardappel over ge
heel 'Duitschland verbreid; uit Engeland
en 'Ierland werd hij naar Frankrijk over
gebracht. In het laatste land verscheen hij
in 1616 als een groote zeldzaamheid op
's konings tafel. In de tuinboeken Van
dien tijd wordt over de aardappelen als
voedsel met minachting gesproken. Maar
nadat in het begin der 18e eeuw een nader
onderzoek de schaal bijna geheel ten hun
nen voordeel© had doen overslaan, begon
men langzamerhand in ons land, Duitsch
land en Engeland ze op open velden
te verbouwen. Het gevolg was, dat zij
weldra als een handelsartikel op onze
markten werden aangevoerd.
Wanneer in ons land de aardappelteelt
in het groot is begonnen kan men moei
lijk zeggenalleen van de provincie Fries
land Veten we dit met juistheid. De heer
Vcgelin van Ciaesbergen, grietman van
Haskerland, heeft den aardappel in 1736
of '37 in Friesland gebracht en op zijn
landgoed te Joure gepoot. Hij schonk er
Gevraagd:
fjjsfc*
Allerlei mooie Weekbladen met platen
over den oorlog zijn per losse num
mers of bij abonnement, te bekomen
bij R. M. SMITS, Boekhandel en Boek
drukkerij Middelburg, Dam Korte
Delft G 28
Bij J. J. VAN DER PEUL te lerseke ver
scheen 3e druk
Predikatie over Ezech. 9 14 naar
aanleiding van den Europeeschen oorlog
door Ds G. H KERSTEN.
Prijs 15 cent. Naar buiten alleen tegen
inzending van postzegels.
in de haven van VEERE vanaf heden
9 September tot Zaterdag 12 Sep
tember
oud 14 jaar,
bij J. LAMPERT PzBiggekerke.
aan de rekening bij L. BRASSER te
Koudekerke, Groeneweg.
Wanneer men
URLINGS PATENTSTIJFSEL
o
MAMMewMmecNemMM*
gebruikt, heeft men geen stijfselglans
noodig. 24
Koog aan de Zaan.
TE KOOP:
DRIE KALFVAARZEN
rekening 13, 19 en 26 September en
met October
een Meid benoodigd, die melken kan
bij J. HUBREGTSE Ritthem, Welzinge.
Met October
gevraagd bij P. REI INIERSE, Grijpsk.
van aan den grietman van de Bildt, Va,n
Haren. Deze teelde het nieuwe gewas te
Sint Anna-Parochie en schonk de Vrucht
aan den kruid- en vrachtkundige Knoop,
hortulanus in den lusttuin van prinses
Maria Louise, weduwe van Jan Willem
Friso. Knoop bevorderde de aanplanting
met veel ijver en bezorgde het eerst op
tafel 'der vorstin een schotel aardappelen
den 13en December 1742, op den dag dat
prins Willem IV en zijn echtgenoot© bij
haar het middagmaal gebruikten.
JVlaar bet was er nog ver van verwijderd,
dat de afkeer tegen dit voedingsmiddel
overwonnen was. Immers in het jaar 1750
joeg de vrouw van den Haarlemschen
burgemeester Guide wagen haar keuken
meid de ;deur uit, omdat deze buiten haa,r
weten, aardappels (varkensvoer, zooals zij
hot noemde) in haar huis had gehaald. Bij1
velen begon echter het vooroordeel Ite
wijken, en de teelt nam meer en meer toe.
in 1761 werd in Friesland voor het eerst
een stuk land bepoot tusschen de dorpen
Tjummarum en Firdgum. „De menschen",
zegt de geschiedschrijver, „sloegen de han
den samen bijhet zien van een geheel
stuk aardappelland Tien jaren Jatea* voer
schipper Johan Piebers van Franeker, met
een 'schip geheel met aardappelen be
vracht naar Amsterdam, waarin 1773 de
eerste keur voor de aardappelmarkt werd
uitgevaardigd. Daar maakte het in 1780
nogal gerucht, dat er in 'de Vijzelstraat
een 'winkel werd geopend, waar niets dan
aardappelen werd verkocht.
In Frankrijk bleef men zich lang tegen
het gebruik van aardappelen verzetten.
Het was daar vooral de apotheker Par-
'mentier, die het vooroordeel tegen deze
Vrucht bestreed. In 1786 kreeg hij den in
val, om een akker, hem door koning Lode-
wijk 'XVI voor den aardappelbouw af
gestaan, door soldaten te laten bewaken,
om zoodoende den lust te wekken, ge
te 'stelen. Deze list slaagde volkomen. Het
wtas ook op zijn raad, dat deze koning
eens Voor zijn hofstoet verscheen met een
ruiker Van aardappelblcemen in de hand,
terwijl (koningin Maria Antoinette ze in
haar kapsel gevlochten had. Meer was er
niet noodig, om deze plant in eere te bren
gen, ten weldra beijverden zich al de hove
lingen, haar aan te bouwen.
Verbazend nam in de 19e eeuw de
aardappelteelt toe; de prijzen er van ble
ven steeds nagenoeg op dezelfde hoogte
f 1.50 a f 1.65 gemiddeld per H.L., met
enkele uitzonderingen, zooals in 1816 en
1817, toen de geheele oogst mislukte.
Gelukkiger tijden volgden, en in 1842
tot '44 gaf de aardappeloogst in ons land
een opbrengst van ruim 13 millioen H.L.
Algemeen werd de verwachting gedeeld,
dat men door die teelt voortaan gevrij
waard was tegen schaarschte van levens
middelen en tegen hongersnood. Die ver
wachting bleek echter ijdel, toen in 1845
eensklaps de aardappelziekte uitbrak. Zij
verspreidde zich jheel snel over bijna
geheel Europa. De prijzen der aardappelen
stegen ontzetttend. Terwijl b.v. de hoog
ste prijs op de weekmarkt te Leiden in
1844: f 1.60 per H.L. was, klom die in
1845 tot f 6 en daalde in de eerstvolgende
jaren slechts langzaam. De ramp werd
bij E. SINKE, Wolphaartsdijk
(Oud-Sabbinge).
Terstond
gevraagd. A. POLDERMAN ZOON,
Graanhandel, Vlissingen.
Tegen Mei
gevraagd, bij N. J. NELISSE te Nieuw
en St. Joosland.
Stoom bootdienst
ZIERIKZEE—ROTTERDAM
en tusschengelegen plaatsen.
September 1914*).
Vrijd. 11 8,3011,30
Zater. 12 8,3011,30
Zond. 13
Maan. 14 8,3012,—
Dins. 15 8,3012,—
Woen 16 9,10,
Dond. 17 9,—10,30
Vrijd. 18 8,30 11,
Zater. 19 9,11,
Zond. 20
Maan. 21 10,-12,—
Dins. 22 7,— 12,—
Woen. 23 7,3011,—
Dond. 24 8,-11,—
Vrijd. 25 8,30 11,
Zater. 26 8,30 11,
Zond. 27
Maan 28 8,30 12,
Dins. 29 8,30 12,
Woen 30 9,-10,30
Het eerste getal achter den datum
is de afvaart van Zierikzeehet tweede
getal is de afvaart van Rotterdam.
Stoombootdie nst
VLISSINGEN—M1DDELB.-ROTTERD.
en tusschen liggende plaatsen.
September 1914.
D a g e 1 ij k s dienst, uitgezonderd des
Zondagsvan Vlissingen vm. 7,15, van
Middelburg vm. 8.45 en van Rotterdam
vm. 8 uur.
's Maandags van Rotterdam 7 ijuur.
Prov. Stoombootdienst op de Wester-
Schelde. Lijn Vlissingen-Breskens-Neuzen.
(Voor de lijn Walzoorden-Hansweert-
Vlake zie afz. dienstregeling).
Gewijzigde dienstregeling
van 6 Sept. 1914 tot nadere aankondiging.
Dagelijks
Van Vlissingen naar Breskens vm. 7,15
en 9,50; nm. 2 en 4,45 uur.
Van Breskens naar Vlissingen vm. 8 en
10.35, nm. 2.35 en 5.30 uur.
Van Vlissingen naar Neuzen vm. 9, nm.
12 en 4,25 uur.
Van Neuzen naar Vlissingen vm. 7,05 en
11,45; nm. 3,15 uur.
Deze boot wacht bij vertraging van
trein 4,20, zoo lang de omstandigheden
dit toelaten.
Alle booten leggen te Borsselen aan.
Do dienst NeuzenHoedekenskerke
b 1 ij f t gestaakt.
Goederen en vee zullen zoo spoedig
mogelijk worden vervoerd.
Prov. Stoombootdienst op de Wester-
Schelde. Lijn Walzoorden-Hansweert-Vlake
In correspendentie te Vlake op den
Staatsspoor Vlissingen-Boosendaal 'en te
Walzoorden op de tram Hulst-Walzoorden.
Gewijzigde dienstregeling
van 6 Sept. 1914 tot nadere aankondiging.
Dagelijks
Van Walzoorden naar Hansweert per
boot, vm. 6,20 en 9,05, nam. 1,35, 3,53
en 6,35.
Van Hansweert naar Vlake per tram,
vm. 6.50 en 9,35, nam. 2,05, 5.23 en
7,05.
Van Vlake naar Hansweert per tram,
vm. 7,23 en 10,19, nam. 3,14, 4,49 en
7,38.
Van Hansweert naar Walzoorden per
boot, vm. 7,45 en 10,39, nam. 3,28, 5.09
en 7,55.
Goederen en vee zullen zoo spoedig
mogelijk worden vervoerd.
verzwaard door den mislukten oogst van
granen in 1846 en door ziekten, die op
bet gebrek volgden. Maar nog veel erger
was het in Silezië, Vlaanderen en inzon
derheid in Ierland. In het laatste land
teisterde de hongersnood hevig de ver
armde bevolking; wie kon, ontvluchtte
het vaderland en zocht oen heenkomen
dn Amerika. Van 1846 tot '51 verminderde
het zielental van dat Land met 25 pCt.
of 2 millioen. Gelukkig heeft de aard
appelziekte zich na 1845 niet meer zoo
hevig en algemeen voorgedaan als in dat
jaar, terwijl de teelt zich ook nog zeer
belangrijk heeft uitgebreid.
De aardappel wordt tot verschillende
doeleinden gebruikttot vervaardiging van
'meel, stroop, bier, brandewijn, tot veevoe
der, enz., het hoofddoel zijner aankwee
king is echter voeding van den mensch.
Jamer is het, dat zijn voedingswaarde
gering is: 9.36 K.G. aardappelen heeft
dezelfde voedingswaarde als 2.25 K.Gh
rijst, 0.98 K.G. rogge, 0.93 K.G. tarwe,
0.69 K.G. erwten, enz. ten uitsluitende voe
ding met aardappelen, zegt een onzer
geleerden, moet hoogelijk afgekeurd wor
den. Aardappelen op zich zelf kunnen;
het leven niet naar eisch onderhouden
en bezitten een minimum voedingswaar
de. Maar aangevuld met of gebruikt bij
zulke spijzen, die door haar rijkdom aan
zekere voedingsstoffen datgene aanvullen,
waarin de aardappelen niet voorzien kun
nen, hebben zij en zullen nog lang hebben
een voor de voeding van den mensch
en vooral van de mindere klasse in wer
kelijkheid zeer hooge bebeekenis.
