Telegrammen.
Ingezonden Stukken.
Allerlei.
Gemengd Nieuws.
Burgerlijke Stand.
Uit de Pers.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Goes, 26 Aug. 1914.
Hooggeachte Redactie,
Re Kerkeraad der Ge.r. Kerk alhier,
gelezen hebbende het besluit van den
kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente te
Middelburg, om op Maandag 31 Aug. a.s.
den verjaardag van H. M. de Koningin des
avonds een bidstond te houden in ver
band met de bange tijdsomstandigheden,
om daarbij tevens in het bijzonder H. M.
in den gebede te gedenken, sympathiseert
met (bovenstaand besluit ten volle.
In (zijn vergadering van 25 Aug. heeft hij
dan ook besloten een dergèlijken bidstond
te houden des avonds te 7 uur, welk
uur hem .voor zijne kerk het meest ge
schikt Voorkwam in verband met veldar
beid, huiselijke werkzaamheden, enz.
Tevens oordeelde hij' het wenschelijk
hiervan mededeeling in de pers te doen
opdat ook andere kerken in gewest en
vaderland zich daardoor opgewekt moch
ten gevoelen, eveneens een biduur: te hou
den, en alzoo een gemeenschappelijke be
de oprijze voor het welzijn van onze
geëerbiedigde en geliefde Koningin en tot
behoud van land en volk.
Met dank voor de verleende plaatsruimte
Hoogachtend,
De Kerkeraad der Ger. Kerk te Goes
(w.g.) Ds. R. J. VAN DER VEEN,
PraiGS'ö s
(w.g.) J. J0NGEP1ER, Scriba.
Ned. Vereeniging „Onze Vloot".
Afd. Middelburg en O.
Mijnheer de Redacteur,
Toen ik de Vorige week een oproep
deed namens bovenstaande Vereeniging
in het algemeen en namens hare afdee-
ling „M. en 0.", in het bizonder om
gelden en versnaperingen (tabak, siga
ren, sigaretten, chocolade enz.) te wil
len afzonderen en ten zijnent te doen
bezorgen voor onze jantjes en voor
onze soldaten had ik op ruimer oogst
gehoopt dan tot nu toe het geval is ge
weest.
Ik ontving slechts f 13.50 in contan
ten.
Commentaar is overbodig.
Steunt ook deze Vereeniging en hare
afdeeling.
Dank voor de plaatsing.
De wn. Penningmeester der afd.,
L. K. VAN DER HARÖT J.Jz.
Middelburg, 25 Aug. 1914.
Hoornsignalen.
Nooit in ons leven hebben we Zooveel
belangstelling getoond i.n alles wat het
leger van ons land aangaat, als in deze
dagen. We letten op alles wat onzen mili
tairen betreft. Alles wat met dei troepen.
in verband slaat heeft onze aandacht.
Ook luisteren we naar de bevelen dei'
bevelvoerders, naar de commando's der
officieren, naar de signalen der hoorn
blazers.
Voor elk dezer hoornsignalen hebben
de soldaten in den loop der jaren htm
typische verklaringen bedacht, soms in
versjes. Hier zijn er eenige van:
Eerste compagnie.
Wat 'volgen zal, gaat d' eerste compagnie
maar aan.
Tweede compagnie.
Pas op, tweede compagnie, u roept dit
signaal, luister nu goed.
De tweede compagnie zij vaardig op deez'
roep.
Derde compagnie.
Eén, twee, drie, dat is de naam van die
compagnie,
Die op dit signaal tot alles is gereed;
Drie is de naam van de compagnie
Gelroepen door dit signaal.
Vierde Compagnie.
Dit blazen gaat die compagnie maar ,aan.
Die vier tot cijfer of nummer heeft;
De braven van die compagnie zijn hier,
Geroepen met een, twee, drie, vier.
Het geheel.
Het geheel moet nu maar gooi? luisteren;
Pet .geheel is nu aan de beurt.
Voor-of achterhoede.
In 't algemeen gaat dit signaal,
De 'gedetacheerden aan.
Rechtervleugel.
Rechtervleugel geeft wel acht op dit sig
naal.
Linkervleugel.
Linkervleugel hoort, twee stootan ach
teraan,
Een, twee.
V oorwaarts.
Voorwaarts nu, voorwaarts gaan
Voorwaarts en flink op den vijand aan.
Halt.
Siectie halt.
Vuren.
Kom laat ons vuren gaan,
En legt steeds goed op den vijand aan.
Ophouden met vuren.
Houdt op, houdt op, houdt op met dat
vuren,
Houdt op met dat Vuren, houdt op.
Bajonet op.
Nu opgezet uw bajonet.
A tta q ueeren.
't Wordt nu tijd om flink te attaqueeren,
Volgt nu dapper uwen commandant,
Hoe de vijand zich moog' weren,
Tegen ons is hij toch niet bestand.
Looppas.
Loopt nu hard, loopt nu hard, wees nu
maar vlug, loopt nu hard,
loopt ny hard, wieest nu vlugin den pas,
twee, ane.
een, twee. drie. in den pas, in den pas,
een. twee, drie.
Stormaanval.
Haast je, stapt nu wat aan, maakt dat je
Vooruit komt.
Haast je, stapt nu wat aan. maakt dat je er
komt.
Rechtsomkeer.
Gaat zoetjes aan terug, zoetjes am terug.
Maar daarom toch nog niet te vlug.
Verzamelen.
Tirailleurs, weest nu tevreden.
Verzamelt u, o:p <dit signaal.
Cavalerie.
De ruiters komen aan.
De ruiters komen aan.
A 1 a r m.
Waakt, waakt, waakt, waakt, aangetreden
vlug en wapent u; daar is de vijand.
Generale marsch.
Komt in uw stelling nu. daar is de vijand
reeds,
komt in uw. stelling nu, en drijft den vijaaxd
heen.
Rust.
Het is rust, het is rust, het is rust.
(Handelsblad.)
Te Eist is een 4-jarig kind onder
de stoomtram geraakt en gedood. Te
Werkendam is een milicien bij het zwem
men verdronken. Te Wamel verdronk
een elfjarige knaap bij het visschen. Te
Kockengen geraakte door het schrikken
van het paard een kaasbrik te water.
Een 17-jarige knaap die onder de brik
was geraakt is verdronken. Te Leiden
werd een 4-jarig knaapje vermist. Eenige
uren later werd zijn lijkje uit de Lange-
gracht opgehaald.
Een beet vau een snoek. Toen
de knecht van den landbouwer IJ te Pape-
kop, zijn handen in de [sloot waschte, greep
een groote snoek hem bij zijn vingers.
Erg verschrikt trok hij zijn hand terug en
gooide meteen den snoek door de lucht,
die weer in de sloot terecht kwajm De
vingers waren nogal tamelijk verwond.
Inbraak in de kazerne. De
vorige .Wek vond men te Amersfoort in
de 'kazerne der l>ereden wapens de deur
van een rustkamer ingetrapt. Daarbinnen
was de inhoud dooreen geworpen en ge
schonden. Zoo waren kappen afgesneden
van rijlaarzens enz.
Wegens het'niet aanwezig zijn van in
ventaris kon nog «niet. gezegd worden, wat
vermist wordt. Op den openbaren weg, na
bij de kazerne, is echter een revolver
teruggevonden.
Sedert dien is het aantal wachtposten
uitgebreid.
Een g r e n s i d y 11 e. Men schrijft
aan de „Msb.":
Het gebeurde in Oerle, in den zuidhoek
van het „donkere" maar voor ons hel
derlichtend Brabant.
Met een dertigtal waren wij ingekwar
tierd bij vrouw X. een dikke, goedhartige
boerin, met de niet altijd .even heldere
Brabantsche muts op het omvangrijke
hoofd.
Ze mocht de „jongens", die op de rui
me deel of dorschvloer hun nachtleger
hadden, goed lijden, en wij „jongens",
hadden veel met „moeder" op.
En niet zonder reden.
Moeder was goed voor ons. Wijl mochten
van haar kookgelegenheid gebruik ma
ken; ze stopte ons graag een stuk „van
het verken" toe ienbakte zelfs voor
ons du en dan een struif, die ons wonder
wel smaakte.
Verleden ZoiTdag kwam bij ons een
plan op.
De jongens wilden aan moeder hun
dank op plechtige wijze betuigen.
Eenigen onzer kregen bezoek van fiet
sende familieleden, aan wie zijl .tot huni
geruststelling mededeelden, hoe goed moe
der voor ons zorgde.
Wij zouden gaarne iets voor haar doen
maarwij mochten Ier niet uit, wijl
moesten op onzen post blijven.
„Toe", sprak een der onzen tot een
zijner kennissen, „fiets gij eens gauw
naar Eindhoven en koop .voor ons een
flinken peperkoek."
Zoo gezegd zoo gedaanbinnen niet
al te langen tijd arriveerde de peperkoek
in onze benting.
Wij waarschuwden moeder, dat er iets
bijzonders, haar ter eere, gingplaats
hebben, en noodigden haar uit voor de
schuurpoort op een. stoel plaats te nemen.
Daar zat de goeie ziel als een koningin
op den hooggerugden Brabantschen boe
rensteel. 1
Nu ging het los.
Al de jongens moesten aantreden.
„Geeft acht."
„Presenteert het geweer."
Een sergeant naar voren.
Een gloeiende speech vol dankbaren
humor. i
Na leen „hoera" van de gansche troep,
overhandigde de sergeant aan moeder den
peperkoek.
En moeder?
Tranen schreide ze, tranen met tuiten
in de zaligheid dier onverwachte dank-
betooning.
Wij hebben hefl er wel niet om gedaan,
maar verwachten toch eerstdaags weer
een lekkere struif van moeder.
Leve Brabant.
Cholera. Uit Boekarest wordt ge
meld, dat in Podoliëu 104 gevallen van
cholera zijn voorgekomen, waarvan 94
met doodelijken afloop.
Koning Carol van Roemenië
moet ongesteld zijn.
Meininger Hoftheater. De
zer dagen overleed te Meiningen hertog
Bern hard van Saksen-Meiningen. Zijn oud-
s-te zoon, mt net
Bernhard met Charlotte van Pruisen,
volgde hem Op' onder den naam van Geor
ge II. Diens ejajrste publieke daad was het
ontslag van alle leden, van hiet Meininger
Hoftheater, qp twete na, die zijn vadetr,
nog Jcort voor diens dood, voor levens
lang aangesteld had. Met ontslag der ar
tiesten luidt de doodsklok over het be
roemde Meininger Hoftheater.
WEENEN, 26 Aug Een niet bevestigd
bericht meldt, dat het centrum van het
Duitsche inger naar het Zuiden is door
gebroken en naar Parijs opmarcheert.
BERLIJN. 26 Aug. De Oostenrijkers
hebben bij Krasnit twee Russische leger
corpsen aangevallen en verslagen. De laat-
sten leden groote verliezen. De Oostenrij
kers namen 3000 man gevangen en maak
ten veel munitie buit.
ANTWERPEN, 26 Aug. Door de bom
men van de Zeppelin zijn 5 personen ge
dood, twee ernstig en negen licht gewond.
ROME, 26 Aug. De Duitsche gezant
Bolati is naar Berlijn gereisd.
KOPENHAGEN, 26 Aug. Het Leipziger
Tageblatt ontvangt een bericht uit Ko
penhagen, dat het Engelsche Reuterbureau
de verdere opneming van ambtelijke Duit
sche berichten weigert. Engeland krijgt
dus geen Duitsche oorlogsberichten meer.
De berichten uit België en Frankrijk zijn
aan Havas overgelaten.
AMSTERDAM, 26 Aug. De Raad heeft
B. en W. een algemeen crediet van 800.000
gulden verleend in verband met de tijds
omstandigheden.
PARIJS. De Duitse,hers hervatten in het
Noorden van Frankrijk hun offensief, dat
gisteren werd gestaakt. Zij werden met
behulp van de Britsche troepen tegen
gehouden.
De Belgen hebben vanuit Antwerpen
een uitval gedaan en de Duitschers te
ruggedreven.
Het 'bericht van een optrekken der Duit
schers naar Parijs is niet bevestigd. Het
gaf slechts de meening van den Spaan-
s'chen 'gezant weer.
GENT, 26 Aug. Prof. Caroleo te Edin-
burg heeft de Belgische bladen tot een
inschrijving ten behoeve van de Belgeri
aangespoord.
BERLIJN, 26 Aug- (Officieel), 'tls nief
waar, dat de Duitschers (het 21e) bij
Gumbinnen zijn verslagen. Éen feit is het,
dat Russische legerkorpsen bij Verballen
werden teruggeslagen en dit een groote
Russische overmacht met groote verliezen
(8000 gevangenen) door de Duitschers
werd geslagen.
WEENEN, 26 Aug. De driedaagsche slag
bij Krasnik is gisteren geëindigd met een
volledig succes voor onze troepen. De Rus
sen werden over het gansche front te
ruggeworpen. Vele dooden en gewon
den.
LONDEN, 25 Aug. Een telegram uit
Antwerpen aan „Evening News" meldt,
dat de Zeppelin, die boven de stad bom
men wierp, hedenochtend werd
buitgemaakt en dat de bemanning,
uit 15 personen bestaande, krijgsgevangen
gemaakt werd.
ANTWERPEN, 26 Aug. De „Métropole"
meldt: De generale staf heeft Antwerpen
verlaten. De Koning bevindt zich te
(Naam door dear censor geschrapt).
De Duitschers zijn door de Belgen te
ruggeslagen.
ANTWERPEN, 26 Aug. Alle waarden
van de Nationale Bank zijn van Antwerpen
naar Östende overgebracht.
De spoorweg BruggeGent is her
steld.
ANTWERPEN, 26 Aug'. Behalve de oor
logsschatting van 200 millioen francs die.
Brussel moet betalen, moet de provincie
Brabant ,150 millioen francs betalen.
ROSENDAAL, 26 Aug. Naar wij Ver
nemen werd hedennacht en den heelen
ochtend een gevecht geleverd in den om
trek van Calmpthout.
CHARLEROI, 26 Aug. Omtrent de be
schieting van de stad vernemen wij, dat
de Duitsche artillerie op de Palace de
Chimet 3 kanonnen hadden opgesteld. Van
hier begon het bombardement. Drie bom
men vielen op de gevangenistwee in
de straten, zoodat nog enkele personen
gedood werden. De Fransche artillerie
beantwoordde het vuur. De Duitsche in
fanterie op weg naar Brussel, werd te
ruggedreven, en de Duitsche artillerie
werd tot zwijgen gebracht.
Nader wordt berichtDe Franschen we
ken terug; ook nadat zij versterkingen
ontvangen hadden waren zij niet in staat
de vervolging van de Duitschers tegen
te houden.
PARIJS, 26 Aug1- Tie Franscihen trok
ken over de Sambre bij Thuin en. vervolg
den de vijandelijke troepen tot Ander-
luw.
OSTENDB. 26 Aug. Het Engelsche leger
is Zondag tot in den nacht slaags geraakt
met de Duitschers. De Engelschen behiel
den hun positie.
ANTWERPEN, 24 Aug. De Engelsche
consul Hertsiet heeft aan Engelsche sche
pen, welke voor Antwerpen liggen, ver
boden de haven te verlaten. Het verbod
is gegrond op een nota van de- Engelsche
admiraliteit, waarin gemeld wordt, dat
er dreigend gevaar bestaat voor de sche
pen, welke de Noordzee willen oversteken.
De Duitschers hebben overal mijnen ge-
ANTWERPEN, 24 Aug. De koning heeft
luitenant-generaal Bertrand tot generaal
gepromoveerd, wegens zijn moedig gedrag
tegenover den vijand.
ROME. 25 Aug. De „Corrière della
Sera" verneemt uit San Giovanni di Me-
dua, dat het bombardement van Cattaro
door de Fransch-Engelsche vloot, waaraan
ook de Montenegrijnsche kanonnen van
de Lovsjen-berg actief deelnemen, de Oos
tenrijksche fortificaties .reeds ernstig be
schadigd heeft.
ANTWERPEN, 25 Aug. Half negen, al
le lichten uit, de trams rijden niet meer.
Antwerpen lijkt een spookstad; wonderlijk
fantastisch 'is 't te zien hoe de krioelen
de (menigte als in een droom aftrekt.
PARIJS, '25 Aug. Naar de Excelsior
uit Rome verneemt, is het te Durazzo
een wanhopige toestand. De bevolking
komt -er van honger om.
LONDEN, .25 Aug. De Morning Post ver
neemt uit Rome, dat de vorst van Al
banië met zijn kinderen Maandagochtend
te Bari is geland, maar de Times ver
neemt uit Venetië, dat alleen zijn vrouw
en zijn zoon uit Durazzo zijn vertrokken
en de vorst daar nog is.
PARIJS, 25 Aug. Een officieel commu
niqué meldt, dat de Fransche rechtervleu
gel gisteren na de tegen-aanvallen in Lo
tharingen is teruggetrokken. In den 'Elzas
hebben de Fransche troepen de algemeene
Duitsche tegenaanvallen afgeslagen.
PARIJS, 25 Aug. Een te middernacht
uitgegeven officieel communiqué meldt,,
dat het Fransche leger bijna geheel is
samengetrokken voor een beslissenden
slag.
PARIJS, 25 Aug. (N. R. C.). De Figaro
zegt, dat de overwinningen van de Rus
sen in Oost-Pruisen een beslissenden in
vloed op den loop van den oorlog zullen
hebben, vooral in verband met de pro
viandeering van Duitschland.
ST. PETERSBURG, 25 Aug. (N. R. C.).
De voornaamste verliezen door de Rus
sen in Pruisen tot nog toe geleden, zijn
te wijten aan 't onhoudbare verlangen van
de manschappen om met den vijand hand
gemeen te raken. Hoewel de bereden gar
des in 't centrum zware verliezen leden,
was de opmarsch van de infanterie meer
dan bevredigend. De vijand is in Oost-
Pruisen feitelijk in een hoek gedreven.
Gewonde officieren, te St. Petersburg aan
gekomen, spreken van de vrees der Duit
schers voor de Russische ruiterij en de
Russische bajonetten. Aan de Duitsche
burgers is. verteld, dat Rusland van zins
is hun 't land te ontnemen en hen tot
slaven te maken.
PARIJS, 25 Aug. De Serviërs hebben
Chabatz veroverd.
WEENEN, 25 Aug. De Japansche ge
zant te Weenen en de Oostenrijksche ge
zant te Tokio zijn teruggeroepen.
BERLIJN, 25 Aug. Van Engelsche zijde
wordt beweerd, dat een Engelsche brigade
een Duitsch regiment geheel heeft vernie
tigd. 't Is juist omgekeerd. De eenige En
gelsche brigade, die in België heeft mee
gevochten is door een Duitsch regiment
onder den voet geloopen.
PARIJS, 25 Aug. Naar de Eclair uit
Rome verneemt, houdt de Secoio tegen
alle tegenspraak van de Oostenrijksche
regeering vol, dat Oostenrijk aan zijn ïta-
liaansche grens mobiliseert. Te Trente en
Innsbruck staan al 70,000 man.
PARIJS. Keizer Frans Josef heeft be
vel gegeven Weenen in staat van verdedi
ging te stellen.
,Van 25 en 26 Aug.
MIDDELBURG. Bevallen: F. E. S. Adel-
bert, geb. Geyp, z.
Overleden: S. Beehrends, wed. van J. C.
Hariot, 75 jaar.
GOES. Geboren: 24, Jannetje, d. v.
Jacob Bil en Maria Praat.
Van 22 tot 25 Aug.
VLISSINGEN. Ondertrouwd: C. A. De-
cJerck, wedr. 41 jaar en M. J. Bulteel,
jd. 37 jaar.
De zetel der Regeering.
„De Ned." schrijft:
De Belgen hebben voor enkele dagen
den zetel hunner regeering naar Antwer
pen overgebracht. Zij zagen het tijdstip
naderen, dat Brussel misschien, tijdelijk,
door de Duitschers zou worden bezet en
namen, hij tijds, hunne maatregelen. Zoo
deden ook de Franschen in 1870. Vóórdat
Parijs was ingesloten, was de zetel der
regeering, of ten minste eene delegatie
dier regeering, eerst 'naar Tours en later
naar Bordeaux verlegd en in de dagen
van Napoleon vestigden de Spanjaarden
htm zetel der regeering in Cadix, dat
nooit door de Franschen is genomen.
Daar, waar de zetel der regeering is,
daar is ook de ziel van den weerstand.
Van daar uit wordt alles geleid en be
stuurd en daarom is het van het uiter
ste belang, dat die zetel afdoende wordt
beschermd. Voor groote landen evenwel
is dat gemakkelijker dan voor kleine-. Groo
te landen vinden altijd nog wel een rustig
hoekje, waar de regeering veilig is, maar
kleine landen worden licht spoedig over
stroomd. Voor hen zijn dan ook versterkte
toevluchtsoorden als Amsterdam en Ant
werpen onmisbaar en zijn die er niet,
dan moeten zij soms den zetel der re
geering naar het buitenland, of naar eene
kolonie verplaatsen. Prins Willem heeft
dan ook een tijd lang, van uit het buiten
land, ons verzet tegen Spanje bestuurd,
en toen de troepen van Napoleon Por
tugal overmeesterden, vestigde de Koning
van Portugal den zetel zijner regeering
in Brazilië.
Valt de zetel der regeering in de han
den yan den vijand, dan is de moreele
indruk gewoonlijk zeer groot, ook al weet
de regeering zelve zich bij tijds te ber
gen. Parijs heeft altijd bijna Frankrijk'
in zijn val nreegesleep't en in 1814 moest
Napoleon zijne worstelingopgeven, toen
Parijs in handen der bondgenooten geval
len was. Het doel der vijanden, die Frank
rijk hymen vielen was dan ook gewoon
lijk Parijs. In 1814, 1815 en 1870 zijn
de invallers dadelijk op Parijs aangerukt,
en |]eeds eeuwen vroeger waagde de al
tijd zoo voorzichtige en min of meer
vreesachtige Lodewijk XI iden veldslag
bij Monthléry tegen Karei den Stoute,
om Parijs te kunnen behouden. Napoleon
trok in 1812 ,ook regelrecht op Moscou
aan. Daar, in de oude historische hoofd
stad, zou hij aan de Russen de wiet
voorschrijven, maar de zetel der regee
ring was (toe®. ito St. ^Petersburg en;
daarom had hij met de jn'neming van
Moscou niet veel bereikt. Tijdens den,
Amerikaanschen burgeroorlog hadden de
Zuidelijken den zetel hunner regeering
in Richmond, en heel de oorlog heeft
dan ook genoeg om die stad gedraaid.
De Noordelijken wilden haar tot eiken)
prijs innemen, de (Zuidelijken haar tot
eiken prijs behouden, en toen Richmond/
was gevallen was de oorlog weldra uit.
In landen evenwel, waar de zetel der
regeering maar niet de hartader des lands
is geworden en het middenpunt van het
intellectueele en economische leven des;
volks, kan die \zetel in handen vallen
Van den vijand, zonder dat zulks veel
schade doet.
Tijdens den zevenjarigen oorlog'is Ber
lijn meer dan eens in 'handen geweest van
Frederiks vijanden, zonder dat zijn kracht
van weerstand daardoor werd gebroken,
en de opstand der Spanjaarden tegen Na
poleon begon eerst recht, toen de Fran
schen Madrid hadden bezet. Het heeft ook
den Engelschen in 1812 weinig gebaat,
toen zij van uit. zee Washington hadden
overrompeld en verbrand. Voor het na
tionaal gevoel der Amerikanen was dat
natuurlijk zeer pijnlijk. Zij voelden zich
doodelijk beleedigd en gegriefd, toen ook
het Kapitool te Washington in vlammen
opging, maar ten slotte leden de 'Engel
schen toch, zoowel te land als ter zee,
zulke gevoelige verliezen, dat de Ameri
kanen niet alleen met eere, maar ook met
voordeel uit den strijd kwamen. Had de
Ruyter evenwel, op zijn tocht naar Cha
tham, tot Londen kunnen doordringen,
zooals het plan schijnt te zijn geweest,
dan zouden de gevolgen onberekenbaar
zijn geweest.
Een 'regeeringscentrum moet dus liefst
zooveel mogelijk tegen eene overrompe
ling beveiligd zijn. Het m-oet niet aan
de zee, of aan de landgrenzen liglgjeni
of dicht daarbij en de toegangen tot dat
centrum moeiten gemakkelijk verdedigbaar
zijn. Zoo dan ook Pruisen zooveel waarde
hecht aan pet behoud der Poolsche pro
vincie te German iseeren, dan is dat voor
al omdat anders Berlijn veel te dicht bij
de Russische grens zou komen te liggen.
[Brazilië heeft ook voor enkele jaren Rio de
J.aneiro als zetel der regeering opgehe
ven en in het midden des lands een
nieuw bijna ongenaakbaar regeeringsceoi-
trum aangelegd.
Soms komt het voor, dat de zetel der
regeering in oorlogstijd mee te' velde gaat.
In 1870 trok Bismarck, met tal van amb
tenaren, met zijn koning en met het Le
ger mee. Over Pruisen is toen geen ré
gent bencemd. De Koning' van Pruisen;
bleef de civiele regeering in handen hou
den en een tijd lang is geheel Pruisen,
van uit Versailles geregeerd en bestuurd.
Ook Karei XII van Zweden deed wel eens
iets dergelijks. Op het slagveld van Pul-
tawa werd zijn kanselier Piper door de
Russen 'gevangen genomen en Napoleon
heeft tal van regeeringsdiecreten op het
Kremlin geteekend.
Zulke tloestanden zijn echter niet ge-
wenscht. De regeer ings m a ch i ne wordt
steeds meer samengesteld. De regeexings-
zorg ireidt zich steeds meer uit. Nu al
is er in de Ministeries in Den Haag geen
ruimte meer voor al de takken van dienst,
zoodat tal van particuliere woningen als
bijgebouwen zijn ingericht. Hoe wil men
dus lal die diensten in tenten huisvesten en
zoo een deel van de Ambtenaren mee te
velde gaat en een ander deel blijft, moet
dat onvermijdelijke verwarring geven en
vertraging.
De zetel der regeering is niet altijd
de hoofdstad des Rijks of de residentie
van den vorst. De Fransche koningen
hebben langen tijd van uit Versailles en
niet van uit Parijs Frankrijk geregeerd,
en eerst tijdens de Fransche revolutie
dwongen de Parijzenaars hun koning naar
Parijs terug te keeren. Ook onze Stad
houder Willem III, die de benauwde lucht
van Londen niet goed verdragen kon,
woonde zoo ver van die stad, waar de
zetel der regeering was gevestigd, dat
er van een eigenlijk hofleven geen sprake
zijn kon.
De meest gezonde toestand is deze,
.dat de vorst, de ministers en de volks
vertegenwoordigers dicht bij elkander wo
nen. Splitsing tusschen regeering en par
lement, zooaLs in Zuid-Afrika, lijkt ons
niet zeer practi&ch en waar elke ver
plaatsing van den zetel der regeering in
oorlogstijd noodzakelijk veel onkosten
moet meebrengen en veel vc.-warring,
moet die zetel zooveel mogelijk reeds,
in vredestijd worden gevestigd, waar hij
in oonogsiijd san blijven.
