Zaterdag 1 Augustus 1914
28e Jaargang
No. 356
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Buitenland.
Oostenrijksch-Servische Oorlog.
i 1 n im in»
Hoofdbureau te Goes:
k^^.umsartvsatatF^saBB:^ '—"^agsasrsggg?*»?^'V.* VW fyATW^ VJJJMftCTI
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
F 2 R M A F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Ooslerbaan Le Cointre - Goes.
GE3BC3ETO
Gedenkt ze
Onze zonen, onze landskinderen zijn
hedenmorgen naar hunne garnizoensplaat-
ten vertrokken. Zij waren gehoorzaam
aan het bevel onzer Koningin, die, door
bekwame raadslieden voorgelicht, meen
de dat het landsbelang hun dadelijke op
komst vorderde.
Onze jongens hebben zich goed get
houden. Met opgewektheid de meesten,
met kalme berusting allen zijn zij heen
gegaan, jiageoogd door bedroefde moe
ders, weenende echlfcgenooten, bezorgde
Vrienden. Dnder hen zijn echtgenooten
en huisvaders, kostwinners, onmisbaar in
huis of werkplaats, menschen wier heen
gaan onzegbare verliezen beteekent. Gods
hand rust zwaar op dezulken.
Wij hebben onze jongens zien henen-
gaan. Met een bedroefd hart. Maar wij
hebben hen ook overgegeven in Gods
hand, die hen moge geleiden. Opgedra
gen aan den Schepper van de einden
der aarde, die niet moede noch mat
wordt.
En laten Wij: nu aan onze omgeving
toonen, dat dit meenens was. D,at wij
gelooven, vast gelooven, dat hetgeen de
Heere doet, .goed isen dat zonder Zij
nen wil zelfs geen haar van hun hoofd
vallen kan.
Bidden vvij veel, in de eerste plaats
voor onze eigen zonen, broeders, vaders,
vrienden en jbetrekkingen, en dan ook
voor die anderen, en voor land en volk,
en voor onze dierbare Koningin en voor
da Raadslieden der Kroon in deze kom
mervolle dagen.
Tot der Vaderen God, die goedertie
ren is en bij Wüen is veel vergeving.
In goede handen.
Maandag kom,t de Tweede Kamer bij
een, en zal wel, zij het ook m,et de
stem,men der socialisten tegen, aa.nne-
nyen de haar aangeboden wetsontwerpen
waarbij de ingelijfden bij de militie en de
dienstplichtigen bij de Landweer, voor
wie volgens art. 99 der Militiewet de
dienst bij de militie zou zijn geëindigd
opi 31 Juli 1914 of op1 een lateren dag,
worden in dienst gehouden tot 31 Pee.
1914 of tot een vroegeren, nafder pan
te wijzen datum.
De verdediging der voorstellen is in
goede hatnden.
In liberale' geschriften en volksverga
deringen, en ook herhaaldelijk in de Twee
de Kamer door liberale en vrijzinnig-
democratische anti-militairen is sinds ja
ren het volk wijs gemaakt, ook nog bij de
jongste Kamerverkiezingen als wap'en te
gen het rechtsche kabinet met zijn krani-
gen Colijn, gebruikt, dat ons. land toch
niet to verdedigen is, dat onze neutra
liteit geen gevaar loopt, dat de mogend
heden te vredelievend jegens, ons gestemd
zijn, enzoovoort, enzoovoort.
Men ziet nu, hoe geheel anders, dit is.
Maar men ziet nu ook, wat er van al
die liberale strijdkreten tegen de hooge
begrootingen van oorlog aan .geweest is.
Immers men ziet thans voorstellen van
een liberaal kabinet, gelijk een rechtsch
kabinet die ook zou ingediend hebben, en
maatregelen door een liberale ,,Tegee-
ring" genomen, gelijk men die van een
rechtsch bewind eveneens zoo zou ver-
wateht hebben. Misschien zelfs maar
wij kunnen 't niet beoordeelen kreeg
men van dit kabinet wel wat te veel
op eens.
Doch hoofdzaak is dat de lands
verdediging in goede handen is.
De namen Bosboom en Snijders zijn
daar borg Voor.
Bijna alle landen die bij een eventueelen
Europeeschen oorlog betrokken kunnen
worden, hebben hunne maatregelen ge
troffen.
Alleen Frankrijk schijnt nog doelloos.
Is- de toestand er zóó ontredderd, dat
vooralsnog van geen behoorlijke mobi
lisatie sprake kan zijn?
We weten het niet.
Aller oog is op Rusland gericht. Wat
zal bet doen? De spanning; is benauwend.
Ondanks den kritieken of liever den
onzekeren toestand, vallen er toch nog
lichtstralen waar te nemen.
Het is nog de vraag of Rusland ernstig
van meening is om den Europeeschen
krijg te doen ontbranden. Het Weet, dat het
er de macht toe heeft, evenals voor en
kele j aren, t oen Oostenrijk opgedragen
werd de voogdij! over Bosnië te aanvaar
den, en Rusland dit genadig wilde goed-
vindeen, omdat het leger in veel te ont
redderden staat verkeerde.
Doch thans is het niet. veel beter. Niet
geheel ten onrechte heeft dan oolc in
politieke kringen de meening post ge
vat, dat de gedeeltelijke mobilisatie niet
anders heeft bedoeld, dan een polsen der
mogendheden.
Nog een andere lichtzijde is er.
De redding zou liggen in den hopeloozen
linancieelen toestand, waardoor de regee
ringen machteloos zouden zijn.
In fïnancieele klingen zijn reeds ver
dachte geluiden gehoord, die echter moed
gevend zijn voor den vrede.
Moge de bevestiging van deze blijde
stemmende berichten niet lang uitblijven.
De maatregelen in België.
Er is bevel gegeven om aan de douane
beambten aan de; grens de geheime oproe
pingsmissive ter hand te stellen.
Een telegram werd openbaar, volgens het
welk een groot .artillerieduel op drie kilo
meter afstand van Belgrado plaats heeft.
De Serviërs zouden den Oostenrijkers het
overtrekken van den Dona.ii weten te ver
hinderen. Volgens een verder telegram zou
liet bij Kicznice en bij Smedemero tot
verdere artilleriegevechten gekomen zijn.
De stemming in A n t w e r p e n.
Men seint aan „De Maasbode"
Overal heerscht hier een geweldige
drukte en opgewondenheid.
In de hoofdstraten ziet men massa's
menschen opgehoopt, druk den toestand
besprekend.
Men verdringt elkander voor de ramen,
waarvoor de bulletins zijn opgehangen,
die het laatste nieuws omtrent de crisis
bevatten.
Groote belangstelling trekken vooral de
kennisgevingen betreffende de mobilisa
tie, die heel wat stof tot spreken geven.
Het economische leven schijnt met een
paniek bedreigd.
Beangstigde lieden, die vreezen voor
geldelijk verlies, bieden effecten te koop
aan voor 30 tot 40 francs. Ook nog andere
stukken van waarde tracht men tegen de
helft van den oorspronkelijken prijs aan
den man te brengen.
Door gewetenlooze schurken, op niets
bedacht dan winstbejag, wordt alles ge
daan om de paniek te verergeren en daar
uit goede munt te slaan.
Zoo zijn hier twee Roemeensche Joden
gearresteerd, onder-verdenking dat zij ver
schillende menschen angst hadden aange
jaagd, waardoor deze bankbiljetten bedui
dend onder de waarde hadden verkocht.
Van den anderen kant wo-rdt reeds ge
tracht van de> paniek gebruik te maken,
om van sommige zaken de prijzen op
te drijven.
Keizer en Tsaar.
In een telegram uit Berlijn aan de
Köln. Ztg. wordt verzekerd, dat er tus-
schen den Keizer en den Tsaar telegram
men gewisseld zijn, waarin de Tsaar den
Keizer verzocht, er toe bij te dragen dat
de vrede behouden bleef. De Keizer heeft
daarop zeer tegemoetkomend en rekening
houdende met de oude historische vriend
schap tusschen beide staten, geprobeerd
een bemiddelingsactie te openen in den
zin van het Engelsche voorstel. Toen de
Keizer zijn pogingen begonnen was volg
de onverwachts het bevel der algemeene
mobilisatie in Rusland.
Dit is, zoo wordt in het telegram uit
Berlijn aan de Köln. Ztg. gezegd, een
ongehoorde gebeurtenis. Het is nu aan
Rusland te toonen of het het uiterste,
de voorbeeldelooze uittarting van een
vreedzaam volk, in den zin heeft.
(N. R. C.)
Duitschland.
Het Keizer Wilhelmkanaal is voor alle
schepen met meer dan tien voet diep
gang gesloten.
Wegens den politieken toestand is de
uitreis van de Imperator, die morgen zou,
vertrekken, uitgesteld.
De Imperator van de Hamhurg-Amerika-
Lijn is hedenmorgen niet vertrokken, daar
de directie het schip niet meer op- zee
durfde wagen. Ook de Vateriand, die Za
terdag uit New-York zou vertrekken,
heeft bevel gekregen, daar te blijven. De
Victoria Louise, die eeu reis naar het
Noorden zou maken, is ook aangehouden.
De overige schepen van de H.A P.A.G.
blijven voorloopig nog in de vaaiit. De
Norddeutsche Lloyd heeft nog. geen ver
andering gebracht in haar dienst. Ook de
schepen van de Hamburg-Zuid-Amerika-
lijn blijven voorloopig nog geregeld va
ren.
De vaart op de Oostzee van Hamburg
uit is echter volkomen gestaakt.
Aan het Berliner Tageblatt wordt uit
Weenen geseind: De gedachtenwisseling
tusschen Oosfenrijk-Hongarije en Rusland
wordt voortgezet. Rusland verlangt van
Oostenrijk zekere waarborgen voor het ge
val, dat Servië verslagen wordt. Dezie
waarborgen hebben niet alleen betrekking
op de onschendbaarheid van het Servi
sche gebied, maar Rusland verlangt ook,
dat Servië in geen geval gedwongen zal
worden zekere eischen van de Oostlen-
rijksche nota aan te nemen, want Rusland
wil niet toestaan, dat Oostenrijk na den
oorlog een protectoraat over Servië zaj
uitoefenen.
Verbreking van het verkeer
naar het Oosten.
Wanneer het bericht, dat de Serviërs
de brug' over de Save hebben opgeblazen,
juist is, is het spoorwegverkeer met het
Oosten verbroken.
De Orient-express (ParijsWeenen
Belgrado.SofiaConstantinopel) en de
OstendeWeenem—express (Oefende
KeulenNeurenbergW:eenen) kunnen 't
Westen niet meer met het Oosten ver
binden.
Dit zal een enorme verkeersstoring ge
ven. Servië is thans alleen nog te be
reiken door Du it sc hl and (zoolang 't duurt)
en dan door Rusland via Warschau door
Rumenië.
Deze zeer lange en moeilijke weg zal
voor de post een vertraging van mins
tens 4 a 5 dagen geven. Een andetre
weg leidt over Italië naar Brindisi en
dan over zee naar Saloniki.
Dit duurt natuurlijk nog veel Langier,
maar deze weg gunt, voorloopig ten
minste, door landen die Servië niet vij
andig gezind zijn.
Kiest Italië niet de partij van Servië
en Rusland en bekent Duitschland kleur,
dan is Servië niet anders dan over ztee
te bereiken.
M a a t r e g e 1 e n in I n d i
Reuter seint uit Batavia:
Ingevolge den Europeeschen politieken
toestand zijn mijnen gelegd in de haven
van Batavia.
De Gouverneur-Generaal belegde een
conferentie met den raad van het Indi
sche leger en vloot-autoriteiten.
Engeland.
Het blad Patriote meldt, dat een En-
gelsch kruisers-eskader voor anker ligt
bij1 Ostende.
De Daily Telegraph verneemt uit Zuid-
Afrika dat een groote golf van patriot
tische geestdrift over het land gaat, die
Brit en Boer vereenigt.
Uit Canada heeft het blad een soort
gelijk telegram ontvangen: Canada zal het
moederland met evenveel geestdrift steu
nen als in den Boerenoorlog.
De Koning heeft zijn voornemen om
naar de zeilwedstrijden naar Cowes te
gaan wegens den toestand in Europa niet
uitgevoerd. Hij "blijft te Londen.
Uit Liverpool -en verscheidene andere
deelen des lands wordt een aanmerkelijke
stijging in den prijs der levensmiddelen
gemeld. Te Newcastle is de prij's van
een zak meel met vier shillings geste
gen. 1 -j
De forten te Weymouth en Portland
zijn met geregelde troepen en territorialen
bezet.
Het le bataljon van de Royal Welsh
Fusiliers, marcheerde naar de kazernen en
forten van Verne. Zij trokken door Wey
mouth, met de muziek roorop, lang voor
dat de bewoners der stad ontwaakt wa-
tren.
Te Woolwich gaan lange oorlogstrans
porten met oorlogsmateriaal van en naar
de arsenalen.
De admiraliteit bericht, dat de ha-
yen van Portsmouth praetisch gesloten
is voor alle schepen, behalve voor -de
Engelsche marine vaartuigen
Slechts eenige ankerplaatsen mogen
door koopvaardijschepen worden gebruikt,
doch zoo zij niet op hun plaats stil blij
ven liggen, kunnen zij zonder nadere waar
schuwing beschoten worden.
De eigenaars van opslagplaatsen van
steenkolen in de haven van Cardiff zijn
door de admiraliteit aangeschreven, waar
bij zij er aan herinnerd worden, dat de
admiraliteit volgens huime ocntracten het
recht 'heeft, den geheelen voorraad ko
len voor zich te reserveeren. Tengevolge
daarvan hebben alle leverancier-s der ad
miraliteit de bestellingen van steenkolen
en de levering van reeds verkochte steen
kolen geweigerd.
De paniek te Parijs.
De paniek te Parijs duurt voort. In
de winkels van Parijs en zelfs in de
restauranten en postkantoren worden
banknoten niet gewisseld. Gisterenmorgen
was in de groote zaken een groote hoe
veelheid gemunt goud en zilvergeld voor
handen. Daar echter voortdurend bank
noten aangeboden werden, was de voor
raad weldra uitgeput.
Op de postkantoren kochten duizenden,
een postzegel van 10 centimes en gaven
banknoten 100 francs in betaling.
De schaarschte van gemunt geld moet
ongetwijfeld geweten worden aan de vele
wielgestelden, die goud en zilvergeld in
Voorraad Rebben en dit niet uitgeven.
Miliioenen francs werden gewisseld door
bet Crédit Lyonnais en andere banken.
Voor een banknoot van 1000 francs werd
100 francs in goud en 900 in zilver ge
geven. Zeer dwaze berichten omtrent
waardevermindering van het geld vonden
gretig geloof.
De r,uns op de spaarbanken duurden
voort; vooral, werd door de inleggers geld
opgevraagd, ten behoeve van hun zoons,
die onder de wapenen moeten komen:
Reeds van vijf uur in den morgen af
wierden de banken belegerd. Onwettelijke
stakingen van betalingen hadden niet
plaats. v
De Oostenrijksche opmarsch.
Naar de oorrespondent van de „Daily
Mail" meldt, openden de Serviërs eer
gisteren bij de Schida-versterkingen van
achter verdekte stellingen een heftig vuur
op de Oostenrijksche monitoren; dit had
echter niet het minste succes, daar de
Serviërs te laag mikten. De Oostenrijkers
daarentegen schoten met groote juistheid
en Vernielden meerdere gebouwen.
Oostenrijksche troepen zijn den Donau
30 mijlen ten Oosten van Belgrado over
getrokken; tegelijkertijd trokken zij 10
mijlen ten Zuid-Westen van Belgrado over
de Save. Een deel van het leger, dat bij
Semendria Servië binnengemarcheerd zou
zijn, zou reeds naar Osipanitza oprukken,
vanwaar de weg naar Nisj openligt.
De overtocht iii de nabijheid van Bel
grado werd zonder groote moeilijkheden
volvoerd. De Oostenrijkers gebruikten
daartoe de laatste overblijfselen van de
spoorwegbrug, waarvan de schade door de
infanterie spoedig hersteld was.
Gedurende den overtocht ondervonden
de Oostenrijkers weinig jbegenstrnadeerst-
toen zij op Servischen bodem kwamen,
.vielen de Serviërs hen aan, doch dezen
werden spoedig teruggeworpen. De Oosten
rijkers rukten toen met groot enthousi
asme op, en dreven de Serviërs geheel
uiteen. Een deel vluchtte naar Grocka,
terwijl een ander deel naar Pupowitsj
aftrok. Noch de Oostenrijkers, noch de
Serviërs leden hier ernstige verliezen.
Bij Semendria moesten die Oostenrij
kers 'n grooteren tegenstand overwinnen.
Daar bevindt zich een eiland, dat den
Donau-arm aan Servische zijde tot op
een -goed© 100 mieter verengt. Over dit
deel 'der rivier sloegen de Oostenrijkers
een pontonbrug. Midden in den nacht
begonnen zij' met. den arbeid, doch de
Serviërs waren op hun hoede, en openden
een hevig vuur op de Oostenrijkers.
Slechts onder de bescherming van het
der Dionaumonitoren slaagden dezen er
in, om ofschoon de strooming zeer hevig
was, den bouw te- voleinden. Daarna ruk
ten de Oostenrijksche troepen Servië bin
nen en trokken de Serviërs zich na een
jkort gevecht terug. Nu beteekent de
Oostenrijksche aanval op Semendria, dat
de Oostenrijkers Vair het dal der Mora-
wa gebruik willen maken om zoo spoedig
mogelijk de werkelijke hoofdstad van Ser
vië, Nisj, te bereiken.
Maar wanneer Semendria gemakkelijk
te nemen is, zoo heeft Nisj machtige na
tuurlijke versberkingswerken, en het dal
der Morawa zal niet gemakkelijk voor
de Oostenrijkers door te trekken zijn.
De teerste geringe suc-essan der Oosten
rijkers zijn voorzien tea de geestdrift voor
den oorlog kan eerst na ©en week tot
ontwikkeling komen.
Wanneer de Oostenrijkers voortrukken,
ziep. zij zich tegenover een sterkeren en
oorlogzuchtiger tegenstander geplaatst,
dan men te Weenen gelooft.
Polonka, Jagodin en Porotin zijn drie
moeilijke punten van den opmarsch van
Semendria 'naar Nisj.
De Servische- voorposten, die tot taak
hebben, den opmarsch der Oostenrijkers
te bemoeilijken en zoo de ongestoorde
Servische mobilisatie mogelijk te maken,
hebbben bij1 Dobrak, ten Zuiden van Se-
rajevo, biji Ratscha aan de Save en bij
Lesitza een aanval gedaan zonder den
Oostenrijkschen aanval af te wachten.
Het hevigst gevecht heeft hjj Lesitza
plaats gehad. Weinige honderden Serviërs
namen aan de verdediging der kleine
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post1.25
Losse nummers -0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels /"0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
vesting deel tegenover meerdeire duizen
den Oostenrijkers, die bij het aanbreken
van den nacht de door de Serviërs ver
laten stad bezetten.
Bij Ratscha was de strijd niet heftig,
doch daarvoor zal in Waljewo een hevig
gevecht ontbranden.'De Oostenrijkers zul
len waarschijnlijk spoedig daar zijn.
Tusschen Nisj en Podgoritza (Monte
negro) functionneert de draadlooze tele
grafie. L_
Men 'Weet nog steeds niet of Servië
de hulp van Montenegro in dit kritiek
oogenblik zal krijgen. Vóór de Oosten
rijkers door het sandjak Novibazar mar-
cheeren om het gros van het Servische
leger in den rug aan te vallen, wachten
ze blijkbaar de definitieve houding van
Montenegro af.
De Koning van Montenegro.
ATHENE, 31 Juli. Gisterennamiddag
kwam plotseling te Korfoe bet jacht van
den Koning van Montenegro. De com
mandant van het jacht verklaarde, dat
hij zich naar Antivari wilde begeven,
toen 'hij; op korten afstand van de haven
een Oostenrijksch schip zag, dat de Mon-
tenegrijhschie kust blokkeerde. Het jacht
wijzigde onmiddellijk van koers om do
Grieksche wateren te bereiken, tever
geefs gevolgd door twee Oostenrijksche
torpedojagers.
De strijdkrachten.
In „Excelsior" staat een uiteenzetting
van de strijdkrachten, die de verschil
lende mogendheden van Triple Alliantie
en Triple Entente in het veld kunnen
brengen, en van de oorlogsschepen, waar
over ze beschikken. Hoewel deze opsom
ming in liooge mate tendentieus is, en
dienen moet om de superioriteit van de
Fransche groep overtuigend aan te too
nen, zijn de- feitelijke gegevens die ze
bevat toch interessant genoeg om er hier
het een en ander aan te ontleenen.
Eerst de mogendheden van de Triple
Entente:
F rankrij k. Onder de wapenen bevin
den zich 720,000 man, zonder de verster
kingen mee te rekenen die uit Tunis,
Algiers en Marokko te halen zijn. Wordt
tot mobilisatie besloten, dan zal „T armée
de premier choc" bestaan uit 21 leger
korpsen met 10 divisies cavalerie, 'tgeen
een totaal-effectief geeft van 1,500,000
mail om de campagne te voeren. Voegt
men hierbij de verdere reserve en de
„territoriale" dan komt men tot een to
taal van 4 millioen.
Rusland. De Russische strijdmacht
vormt niet minder dan dertig legerkorp
sen, waarvan er 7 in Siberië en Turkestan
blijven. Dat maakt een totaal van drie
millioen man die i'n Oostenrijk en
Duitschland geworpen kunnen worden.
Engeland. De steun van Engeland
bepaalt zich nagenoeg uitsluitend tot de
zee. Op grond van de voor enkele jaren
gesloten conventies heeft Frankrijk onge
veer zijn geheele vloot in de Middelland-
sclie Zee tezamengetrokken, omdat En
geland voor de Noordzee zorgt. Mocht
evenwel de Engelsche vloot met de Duit-
sche op bevredigende wijze hebben afge
rekend, dan zou Engeland 150,000 man
kunnen debarqpieeren, die de Fransche
troepen zouden komen versterken.
Daartegenover staan de volgende troe
penmachten van de Triple Alliantie:
Duitschland 26 legerkorpsen, O o s-
tenrijk 16, Italië 12. Totaal 54 leger
korpsen, wat juist evenveel is als het
totaal van de drie andere landen (30
Russische -f- 21 Fransche 4- 3 Engel
sche).
Maar beredeneert nu „Excelsior"
de Triple Alliantie heeft veel minder aan
haar troepen dan wij. Onze actie is con-
vergeerend, die van de tegenpartij diver-
geerend. Oostenrijk begint met acht le
gerkorpsen te immobiliseeren om Servië
en Mongenegro aan te pakken. Anderzijds
moet Italië 80,000 man in Tripoli houden,
wat de macht van dit land tot onder
de 30,000 man doet zinken. De totalen
worden dus 54 legerkorpsen vuur de Trip
le Entente en 26 -f- 8 -f- 10 44 voor
de Triple Alliantie.
En miet steeds meer vertrouwen ver
volgt het blad: „Als dus de Triple Alli
antie op het eerste gezicht schijnt te be
schikken lover 3 miJRoen soldaten voor
zijn eerste vechtlinie (Duitschland
1,800,000, ^Oostenrijk 600,000, Italië
600,000), dan ontbreekt er toch heel wat
aan dat al deze troepen al dadelijk nut
tig gebruikt zouden kunnen worden. En
,iat ons niet vergeten dat deze cijfers
een maximum vormen dat de Triple Al
liantie niet kan overschrijden, terwijl
Frankrijk en Rusland over nieuwe ver
sterkingen zullen kunnen beschikken."
Van de neutrale landen worden de vol
gende cijfers gegeven: België 150,000 man,
