No. 252 Dinsdag 28 Juli 1914 28e Jaargang Uit de Pers. Buitenland. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: Unge vorststraat 21©. Bureau te Middelburg: firma F. f. dhuij - l. burg. Drukkers: Ocsterbaari Le Cointre - Goes. Op Zondag? Wij Hebben herhaaldelijk onze R.-K. coalitiegenooten uitgenoodlgd. ter wille van de Zondagsheiliging, zoo immer mo gelijk alle politieke en sociale volksver gaderingen op den Dag des Heeren af te schaffen. Rr zijn 'ftal van R.-K. vereenigingen, die wat de Zondagsvergaderingen betreft, tot ons standpunt zijn overgekomen. Wij verheugen ons hierin, omdat wij het Sahbathsgebod naar da uitlegging! van onzen ouden Heidelberger gaarne overal in eere zagen. Daarom speet het ons heden in ide bladen te lezen, dat op j.l. Zondag1 drie stakersvergaderingen in Den Haag zijn gehouden, en dat in die vergaderingen twee anti-revolutionaire Kamerleden zijn tegenwoordig geweest, en er hun invloed hebben doen gelden. Wij hopen alsnog, dat. de vrijzinnige pers zich in de personen heeft vergist. Blijkt echter de mededeeling juist, dan mogen wij niet nalaten tegen dat op treden van ds. v. d. Voort van Zijp en mi1. V. H. Rutgers ernstig' te protesteeren. Zondag 38 van den H. Catechismus geeft duidelijk aan wat Christenen, en ook voorgangers der Christenheid, op den Dag des Heeren te doen hebben. Nu is het wel geoorloofd, naar 'sHei- lancls bevel, op den Sabbathdag goed te doen, doch niet om op dien dag kwaad te doen, opdat het goede er uit voort- ■konre. Want kwaad was het, den Rustdag te gebruiken vo-or het deelnemen aan We- reldsche vergaderingen. Indien zonder de aanwezigheid dezer heeren een beslissing onmogelijk ware ge weest, of ook hadde vastgestaan dat op geen anderen dag een beslissing had kun nen vail en, dan ware hier misschien een verontschuldiging van force majeure op haar plaats geweest. Doch dit was hier toch het geval niet? De stakers hadden immers ook Zon dagnacht of Maandagmorgen, zoo vroeg mogelijk kunnen vergaderen'? Nota bene, menschendie niets te doen hebben?! Daarom betreuren wij het, dat ge noemde a.-r. Kamerleden niet hebben kunnen besluiten, om des Heeren wil, zich op j.l. Zondag aan de besprekingen te onttrekken. Zoo ziet men, dat zelfs bij federatief saamdoen met ongeloovigen het gevaar voor doorvloeien groot bluft. j Toen een kwarteeuw geleden ds. Talma te Ylissingen, onze oud-mini ster, op een Zondagmiddag bij Stofkoper met Domela Nieuwen huis in debat ging, was dat om te protesteeren tegen diens optreden op Zondag, om diens rede te weerleggen, om aan de schare1 verdwaalden als Evan geliedienaar te gaan aanzegen, dat er (pen ander en beter Evangelie is dan dat door den socialistischen spreker gepre dikt. En tevens om het allen aan te Zeggen, dat ds. Talma voor zich op deze ongewone wijze en dag en uur niet weer 'zou optreden. Wij laten in het midden of alzoo ds. Talma's doen behoorlijk gemotiveerd was. Zijn doel stond vermoedelijk wel ©enigs zins hooger, dan dat van den geachten president der Anti-Rev. Kamerclub. Maar in de vergadering van j.l. Zon dag is geen sprake geweest van prediken en evangeliseeren of protesteeren, maar van mede leiding geven in een actie, die geheel een wereldsch karakter droeg en best zonder hen of desnoods een dag later met hen had kunnen beëindigd worden. „Onze" Keuchenius zou het niet ge daan hebben. De heeren v. d. Voort van Zijp en Rutgers mogen ons deze opmerkingen ten goede houden. Wij meenden ze, waar we immers allen tezaam in de eerste plaats bij ons doen en laten de eere Gods zoe ken, niet te mogen inhouden. En gaarne zullen wij ze intrekken, ■wanneer ons blijkt, dat wij verkeerd waren ingelicht. J Het eerste jaar van eenlinksch bewind. De „Maasbode" maakt omtrent het eer ste parlementaire jaar de eerste balans op, haar gegevens ontleenende aan de zoogenaamde officiëele geschriften, aan de „Handelingen der Staten-Generaal" 1913—1914. De eerste periode van de opening der zitting af tot aan het Kerstreces, waar over wij' reeds vroeger schreven, bracht ons I. Het presidium van een unie-liberaal, mr. 'Goeman Borgesius, wiens voorzitter VERSCHtJMT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers 1.25 0.05 schap als dat van een in de politiek vooraanstaand man en dan nog welke politiek meermalen eene mislukking geleek en van partijdigheid ryet immer vrij was; van een sociaal-democraat, mr. Troelstra, die op 12 December 1913 tot de orde geroepen en met ontneming van het woord bedreigd werd; van een Katholiek, jhr. mr. van Nispén tot Seve- naer, die door br. Lieftinckin het bij zijn van de Ter Spills en Drions Eerd- mans zat nog in Leiden om zijn kranig presidium namens de geheele Kamer ge huldigd werd. II. Het Indische debat, hetwelk aan toonde, dat minister Pleyte, die als con- oentratie-candidaat in Amsterdam IX op het rechtschs koloniale bewind zóó duch tig wist af te geven, nu èn wat den gou verneur-generaal aanging, èn wat den Sarikat Islam betreft, èn wat de Indi sche partij1 met de interneeringsbesluiten incluis aangaat, èn in zake de faculta- tiefstelling van het godsdienstonderwijs op de bijzondere scholen, het doortrokken zijn van het onderwijs op de bijzondere scholen „van den geest, dien die scholen ademen", de wijze van subsidieeren dier scholen, tot nu toe gevolgd, met rechts homogeen was' Tableau. Na zulk een rechtsch succes mocht eene enkele linksche demonstratie waar lijk niet ontbreken en ze kwam, en nam den vorm aan van een hoogere burger school met vijfjarigen cursus te Bandoeng, in eene motie-ter Laan '(Den Haag) gehuld. III. Het algemeen politiek debat, het welk besloten werd met de erkenning der katholieken als volle burgei's door minis ter Gort van der Linden dit aan het adres van de heeren Ter Spill, Drion en Eerdmans pn de inJuiding der paci ficatie-politiek op onderwijsgebied, waar bij èn mr. Tydeman, èn mr. de Meester, èn dr. Bos, èn mr. Cort van der Linden, èn later mr. Troelstra aan het koord trokken. Bovendien kwamen wij' bij dit politiek steekspel te weten, dat de socialisten, de ondermijimers van den monarohalen staat, geschikt zijn, om staatsgezag uit te oefenen' En de daad bij het woord voegende, bezorgde minister Cort ons een socia listisch burgemeester in den persoon van den heer Karei ter Laan, die in Zaandam al aanstonds den lsten Meidag op den gemeentelijken feestkalender plaatste en er den Julianadag afschrapte' Ds. Brummelkamp evenwel waakt. IV. De circulaire van dr. Lely, waar bij de vrouw, in de Arbeidswet 1911 bij zonder beschermd, tot den nachtdienst bij de posterijen wederom toegelaten wordt, iets, wat minister Regou.t afge schaft had, omdat de vrouw op de aller eerste plaats aan het huisgezin behoort. V. Voor de eerste maal niet de afhan deling van de Indische begrooting in de Staten-Generaal vóór het einde van het kalenderjaar. De tweede periode van Kerstmis af tot Paschen had de volgende merkwaar dige punten I. Verwerping van de motie-ter Laan (Den Haag) tot afschaffing der derde herhalingsoefening niet 33 (23 recht- schen) tegen 31 (lrechtsche) stemmen. II. Aanneming der luchtvaar kredieten met 39 (25 rechtschen) tegen 24 (1 recht- sche) stemmen. III. Vaststelling van het feit, dat de legerpolitiek van Colijn zal voortgezet worden. Mr. Mar chant met zijne poli tieke vrienden is nu nog niet tegen de begrooting, maar dreigt reeds met het oog op de toekomst. IV. Roodhuyzen stelt namens zijne po litieke vrienden tegenover zijn partijge noot Otto vast, dat: 1. rechts veel voor het onderwijs doet en gedaan heeft; 2. Het intellect niet alleen ter linker zijde aanwezig is. V. Het tevreden stellen der door links eerst opgezette onderwijzers met de pa- rade-motie-ter Laan (Den Haag), welke de wenschejijkheid uitsprak het minimum der salarissen met ten minste f 100 te verlioogen en door minister Cort niet aanvaard was. Vóór links, behalve 6, tegen rechts, behalve 4. VI. Het uitstellen van de beslissing over de behandeling van het ontwerp- Stuwadoorswet, waartegen rechts zich van den beginne verzet had, niet zoo de socialisten, die eerst aan het uitstel medehielpen, later bekeerden. I t De derde periode van Paschen af tot aan het Zomerreces gaf ons te zien: I. De behandeling van de optwerpen- Rijksinkomsbenbelasting met het daaraan verbonden financiëele debat. Dit debat toonde ons zonneklaar aan: 1. dat er links leden zijn, die beslist nog in eene anti -tariefstemm img zjjh; lieden, die van eene fiscale herziening niet 'zóó afkeerig zijn, omdat ze begrij pen, 'dat alles uit de directe belastingen niet komen kan; leden, die in zake de Rijksinkomstenbelasting niet hetzelfde denken, nog veel minder hetzelfde willen; 2. Dat wij zullen begiftigd worden met: a. Eene verhooging der successiebelas ting (beurstransactiën). b. Eene bierbelasting. c. Eene tabaksbelasting. 3. Dat de verlaging van den suiker- accijns wegens de meerdere opbrengst van tien accijns op het gedistilleerd tot de „pia vota" onder minister Rertling zal blijven behooren. De verhoogde opbrengst van tien accijlns op het gedistilleerd gaat niet in het suikerpotje, doch wordt door minister Bertling verbruikt. In afwachting van ©en en ander ver blijdde ons de minister, die gedurende de behandeling der Rijksinkomstenbelas ting als 't ware niet medetelde, met 2Q opcenten op de Vermogens- en Bedrijfsbe lasting, iets, wat voor de inkomsten uit aandeelen, derhalve uit dividenden, tot 60 opcenten stijgt. II. De behandeling van het ontwerp- Stuwadoorswet, welk ontwerp van minis ter Treub, die in deze dagen veel op de personificatie van het vrij-liberalisme geleek, van alle pit, als arbeidsboekje, Zondagsloon-verhooging, ontdaan was. III. De schrapping van den post van f 3.188 tot voorziening in de geestelijke belangen van de werklieden, zoo katho lieke, als protestantsche in het staats- mijnbedrijf in Limburg, welke post door een in meerderheid linkschen Mijnraad gevoteerd, althans gunstig beoordeeld was. IV. Het rechtzetten van professor Eerd mans niet de jeers te maal door rechts en minister Cort wegens zijne valscbe voorstelling van de ziekenhuiskwestie te Leiden, waardoor hij minister Heemskerk in ©en slecht daglicht stelde. Professor moet bepaald de plaats over splinter en balk in het evangelie eens nalezen en zich aangaande het achtste gebod eens duchtig onderzoeken 1 V. Het blijven liggen bij de Eerste Ka mér van zeer voorname wetsontwerpen als Rijksinkomstenbelasting en ontwerp Stuwadoorswet. Niet stilzwijgend mag men hier voor bijgaan 1. Dat de leden der rechtterzijde eene loyale oppositie voerden en niet door het uitspreken van ellenlange betoogen den tijd trachten te vermorsen 2. Dat de socialisten muisstil waren en zelfs bij da behandeling van het on derwérp-Stuwadoorswet dingen toegaven, waarover zij hadden zij het onder Tal ma ondervonden moord en brand zou den geschreeuwd hebben. En ondanks die gunstige omstandighe den, waaronder men werkte, telde men in de „Handelingen" voor de Eerste Ka mer 556, voor de Tweede Kamer 2579 bladzijden, ten deele hieraan toe te schrij ven, dat de conoentratiemannen bij vele onderwerpen elkaar te bestrijden hadden. In de beide Kamers kwamen tot stand 270 voorstellen van wet, onder welke ge vonden werden 122 naturalisaties en 32 begrootingswetten, zoodat er 116 nieuwe wetten of liever niet verplichte wetten overblijven. Vragen werden er 49 gesteld. Noem dat nu eens een flinken oogst voor een ministerie, hetwelk vele wetsont werpen, waarmede het zich geheel of ten deele vereenigen kon, geneed vond van rechts een loyale oppositie onder vond; door links gevreesd werd; door de socialisten ontzien moest wor den. Met Paschen of liever lang voor Paschen ging men dan ook uiteen, omdat er van de financiëele ontwerpen-Kolkman, voor zoover de wijzigingen-Berüing betreft, en het openten-wetje niets voor behan deling gereed was en men aan de Stuwa doorswet niet wilde. En dat bazelt over legislatieve impo tentie van rechts' Men herleze eens mijn brochure: „Heeft het ministerie-Heems kerk zijne beloften vervuld?" Daar o.a. passeerden van 10 Maart 1908 tot aan het Zomerreces derhalve in heel wat kor ter tijd de 3 Achterstandswetten, een ontwerp tot invoering van een Wettelijk ken Tijd, ©ene verhooging van Registratie- en Zegelbelasting, een noodwet op mili tair gebied, een Rivierenwet, een wijzi ging der Motor- en Rij'wielwet, eeh wet op de Boteroontröle, een Visscherijwet, ©en wet tot opsporen van Delfstoffen van Staatswege, een wet tot opleiding van inlandsohe rechtskundigen, de Tweede Ka mer En nu hebben wij een Inkomsten belasting en Stuwadoorswet in diezelfde Kamer in een heel jaarZiedaar dan de linksche legislatieve potentie in al har© naaktheid onder de meest gunstige om standigheden vergeleken met de reeht- sche impotentie van dezelfde soort onder de meest onvoordeelige omstandigheden. Bescheidenheid zal die vergelijking bij links evenwel niet opwekken, want be scheidenheid ïs geen linksche deugd. Dit neemt toch niet weg, dat het constateeren en staven van het feit geen kwaad kan. Nog ©en woord over benoemingen dient gezegd. Zeker is het wel, dat de benoeming van 'een katholieken voorzitter der Eerste Kamer Kvaar een rechtsche meerderheid bestaat en in die meerderheid de katho lieke partij de sterkste is' (18 stemmen), Van een katholieken staatsraad, die er immers drie, zegge drie op de 15 leden zijn, van een anti-revolutionairen com missaris in Utrecht, welke provincie op enkele stemmen na 'een geheel rechtsch Staten-college heeft, wel indruk maken kan, maar niets zegt. Neen, heel wat meer komt het aan op de benoeming van burgemeesters, notarissen, belasting ambtenaren, postbeambten enz. en daar over zijn in het laatste jaar wel klachten vernomen. Ook de intrekking van de be kend© circulaire-Regout in zake de be noeming der postbeambten werkte hier bepaald niet geruststellend. En hiermede zijn wij aan het einde van de ons voorgestelde taak. Wij con stateeren, dat door het optreden van het ministerie-Cort van der Linden: 1. De sociale wetten-Talma niet inge voerd worden. 2. Het binnenland alleen de belastingen opbrengen mag, terwijl het buitenland vrij uitgaat. 3. Een stil anti-clericalisme, maar dan toch ©en anti-clericalisme rondwaart. Men denke aan de kerken-subsidie in Limburg, aan sommige benoemingen, enz. 4. De linksche impotentie voor een ieder duidelijk werd. 5. De socialisten, de vijanden der mo narchie, al driester en driester werden' Rechtsch Nederland onthoude dat alles goed en keime. tijd en nur De breuk tusschen Oostenrijk-Hongarije en Servië. De eerste botsing heeft reeds plaats gehad. Het eerste schot is gevallen. Met een enkel woord is het gisteren al gemeld. In Belgrado, Semlin en omstreken is het brandpunt, waar de eerste daadwerkelijke handelingen plaats vonden. Moge het verhoed worden, dat het wa ter van den Donau straks gekleurd wordt door het bloed van de verslagenen. Te Semlin liepen Zondagmiddag ge ruchten over een botsing bij Kewewara in de nabijheid van Semendria met sleep- booten op den Donau, die een compagnie Oostenrijksöhe infanterie aan boord had den en van den Servïschen oever af zou den zijn beschoten. De infanterie beant woordde het vuur, waarbij meer dan 100 schoten gewisseld werden. De tweede ctead is de inbeslagneming door de Oostenrijksche overheid Van twee Servische s chepen, die niet op bevel stil hielden en waarvan af op Oostenrijksche soldaten geschoten yverd. En een ander telegram verhaalt van een ernstige scher mutseling bij Temeskubin, waar eveneens heftig werd geschoten. De spoorwegbrug tusschen Semlin en Belgrado zou naar verluidt door de Ser viërs in de lucht geblazen zijn. De spoor wegbrug is 'tiaar de eenige vaste ver binding tusschen den Hongaarschen en Servisohen oever. Zij ligt even buiten Belgrado en Semlin. De brug is in het verdrag van Berlijn neutraal verklaard, zoodat Servië met de vernieling der brug de internationale overeenkomst zou ge schonden hebben. Evenwel, het bericht is nog niet officieel bevestigd Bij Mitrowitza zijn Oostenrijksche troe pen de Servische grens over getrokken. Er bestaan twee Mitrowitza's, name lijk een op Hongaarschen en een op Ser- vischen bodem. Beide zijn tegenover el kaar aan den oevers van de Save op ongeveer 80 kilometer ten Westen van Belgrado gelegen. De Oostenrijkers moeten dus de Save overgekomen zijn om in Servië te ko men. Een ernstig feit, dat evenwel nog niet officieel is bevestigd en o.i. ook nog niet als hef begin der vijandelijkheden kan beschouwd worden. Tot zoover het nieuws uit het brand punt van het conflict. De toestand wordt thans geheel be- heerscht door diplomatieke onderhande lingen, die reeds, naar het schijnt, op succes kunnen .wijzen. De strijd, zoo hij komt, zal, gelijk wij in ons vorig nummer Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. opmerkten, waarschijnlijk gelocaliseerd blijven tot ©en kamp tusschen Oostenrijk en Servië. Het krijgsrumoer uit St. Pe tersburg is althans verstomd en uit de berichten mag men opmaken, dat Rus land zich niet in een wapenavontuur zal wagen. j t vfj|| Hedenmorgen bereikte ons een telegram van den volgenden inhoud: „ROME. Rusland heeft Italië voorgesteld al s bemiddelaar tusschen Oostenrijk en Servië op te treden. Vermoedelijk zal Italië dit aannemen en ook Oostenrijk heeft z ij n toestem ming gegeven, ter w ij 1 van de ziiji- de van Duitschland eveneens! geen bezwaar hiertegen be staat". i Dit telegram is dus een bevestiging van de geruchten over de mildere hou ding van Rusland. Wat de reden daarvan is, hoe het komt, dat Rusland, dat Zaterdag op een schrik wekkende manier met. de wapens ram melde en over de wereld liet verkondigen, dat het Servië niet in den steek zou laten, klaarblijkelijk bekeerd is, valt nog niets met zekerheid te zeggen, mogelijk is, dat Rusland, evenals in December 1912 bij zijn bondgenoot Frankrijk wei nig lust heeft gevonden om thans einde lijk den grooten slag te wagen. Frankrijk schijnt althans (te St. Petersburg alles in het werk te hebben gesteld om Rusland van een inmenging af te houden. Dez© actie uit "Parijs jnoge voortvloeien uit het feit, dat Frankrijk edele vTedes-be- doelingen koestert of uit de omstandig heid, dat zijn leger niet voor een oorlog gereed is, het doet er niet toe, wij moe ten de actie van Frankrijk ais een ze gen beschouwen. Verder schijnt Rusland teruggetrokken te zijn voor de koude, neutrale houding van Engeland en van den anderen kant voor de geestdriftige verklaringen uit Duitschland en Italië, dat zij hun bond genoot Oostenrijk niet in den steek zullen lateni De Driebond zou dus weer, evenals in December 1912, een overwinning hebben behaald op de Triple-entente. De vrees voor een Europeeschen oor log is daarmee1 uit vele klingen verdwe nen, en algemeen hoopt men nu on verwachte1 gebeurtenissen zijn natuurlijk niet uitgesloten dat, zoo er dan toch bloed moet vloeien, alleen de Oostenrijk sche en Servische naties daarvan de slachtoffers zullen Zijn. Maarniet alleen verwacht men, dat de oorlog gelocaliseerd zal blijven, ook hoopt men Teeds, dat strijd met de wapens zal kunnen vermeden worden. Minister Grey, de man van de gezanten- conferenties, die zich tijdens de jongste Balkan-oorlogen zoo verdienstelijk heeft gemaakt voor het vredeswerk, zet thans alles in het werk om opnieuw een ge zanten-conferentie bijeen te roepen ten einde te verkrijgen, dat de geschillen langs diplomatieken weg zullen worden opge lost, dat de wapens zullen zwijgen. Hulde aan dezen dapperen vredestich ter Moge zijn arbeid met zegen bekroond worden, opdat een oorlog, die door niets gerechtvaardigd wordt en slechts als een ongemotiveerd duel zou kunnen gelden, vermeden worde. Het antwoord van Servië. De Oostenrijk-Hongaarsche gezant te Belgrado, baron Von Giesl, heeft bij zijn 'aankomst te Weenen aan het ministerie de antwoord-nota van Servië overgelegd. De nota wil den valschen schijn ver wekken, dat Servië in alle opzichten be reid is, de Oostenrijksche eischen in te willigen. In werkelijkheid echter is de nota van een geest van onoprechtheid doortrokken, die duidelijk doet uitkomen, dat het er Servië niet ernstig om te doen is, zijn laakbaar dulden van de tot nu toe voorkomende agitatie tegen Oostenrijk-Hongarije te beëindigen. Zoowel wat den algemeenen grondslag van den Oostenrijk-Hongaarsohen stap be treft, alsook de afzonderlijke door Oos tenrijk-Hongarije gestelde eischen, bevat de Servische nota zulke vèr gaande te- i&erves en beperkingen, dat ook de in werkelijkheid gedane concessies zónder beteekenis worden. In het bijzonder wordt onder een nie tig voorwendsel de eisch tot deelneming van Oostenrijk-Hongarije aan de opspo ring van de zich op Servisch gebied be vindende deelnemers aan het complot van 28 Juni volkomen afgewezen. Ook de belofte om de vijanden der monarchie te bestrijden staat met een weigering gelijk. De wensch van Oostenrijk-Hongarije, dat Servië de noodige maatregelen zou ne men, opdat de anti-Oostenrijksche ver eenigingen, na haar ontbinding haar pro paganda niet onder een anderen naam

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1