Vrijdny 34 «luis 1914
No. 349
8e Jaargang
EERSTE BLAD.
Cit nummer bestaat uit tweebladen.
Buitenland.
Binnenland.
(hm.);
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 21©.
Bureau te Middelburg:
FÜRPJÏA F. P. DHÜ1J - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre Goes.
Be Kaagsche staking.
In verband met de Tramstaking schrijft
„Het 'Vaderland" (unie-liberaal)
Last hebben alleen de werkwilligen,
en wij betreuren het, zooals wij het
altijd betreurd hebben, dat de stakers
niet inzien, dat de vrijheid van staken
niet spoedig algemeen erkend gal wor
den, als de vrijheid van werken daar
niet tegenover staat, en dat „posten"
en pesten" maar al te vaak synoniem
is schreven wij reeds elders. Dat on
der „werkwilligen" door ons alleen
verstaan worden de mannen van het
personeel, die niet mee staken, maar
niet de jongelui die bij wijze van sport
en uit yacantieverveling Voor wagen
bestuurder of conducteur spelen ijs mis
schien geen overbodige mededeeling.
Alzoo een liberaal blad, dat loyaal de
tak'tiek afkeurt om werkwilligen als „on
derkruipers" te vervolgen, te hoonen of
te molesteeren. Dat is, dunkt ons, het
juiste standpunt.
Maar nu is er nog iets dat haakt.
„Het Vaderland", en blijkbaar de anti
revolutionaire Kamerleden, die den neus.
in deze quaestie staken, meenen geen
pardon te mogen geven aan de jonge
lui van goeden huize die de stakers ver
vangen.
Wanneer met die vervanging spel of
sport of nekking eener actie voor lots
verbetering bedoeld wordt, dan heeft ver
zet daartegen, mits niet in den „meest
gebruikelijken" vorm onze sympathie.
Doch hoe nu, wanneer de staking, ge
lijk een inzender in genoemd blad be
weert, in werkelijkheid niets anders is
dan eén machts-quaestie Afschaffing Joch
van het fooienstelsel zou het personeel
niet weinig achteruit zetten, daar het geen
loonsverhooging zou kunnen vergen of
krijgen, die het gemis der fooien vergoed
de. De loonquaestie is dan ook slechts
een voorwendsel: de zaak waar het om
gaat is de vraag, of de H. T. M. voortaan
naar de pijpen zal moeten dansen eener
socialistische vakvereeniging, die zich jus-
schen haar en haar personeel heeft in
gedrongen; dus meent deze inzender. En
is dit zoo, dan is het optreden van ge
noemde jongelui ook meer een poging!
om de belagers hunner klasse het
is ook hier weer een klassenstrijd 1 -
te bestrijden.
Het is jzaak dat men goed uitkijke,
alvorens onvoorwaardelijk ook deze sta
king goed te keuren en te steunen.
„De Nieuwe Courant" schreef ai dat
de sympathie van het publiek vermin
dert, nu de bemoeiingen van B. en W.
en de toezegging van hooger loon, en
betere arbeidsvoorwaarden met 1 Octo
ber door de stakers zijn genegeerd. Ook
„Het Vaderland" beoogt, dat „deze sta
king, die aan ons allen groot ongerief
en aan duizenden groote schade berok
kent, door haar te langen duur bezig
is de gympathie te verspelen, die ze oor
spronkelijk had"
Twee liberale bladen die, hoe ook de
staking goedgezind, waarschuwen tegen
de alles- of-niets-taktiek van sommige
leiders.
Of moet weer, net als in Almelo, het
motief der staking van de loonquaestie
worden verlegd naar de erkenning der
organisatie
Waarom dit laatste motief dan niet
terstond naar voren geschoven?
Frankrijk.
De vierde dag van het proces-Caillaux
overtrof alle andere in dramatische span
ning, felheid en emotie. In geen jaren
heeft men zulk een dramatisch tafereel
voor het gezworenenhof gezien als giste
ren gedurende het getuigenis yan mevT.
Gueydan, de eerste vrouw van den heer
Caillaux, en voor het eerst was het niet
Caillaux, die de overwinning behaalde.
De triomf van het gezin Caillaux iis ge
stuit, nog niet gekeerd, maar voor een
dag tot stilstand gekomen. De afloop van
het proces zal er misschien niet door
veranderen, men acht nog steeds vrij
spraak of een veroordeeling jot twee jaar
gevangenisstraf met toepassing van de
voorwaardelijke invrijheidsstelling zeer
wel mogelijk, maar het was toch een
oogenblik van diepe vernedering, dat èn
Caillaux èn mevrouw Caillaux hadden
te doorstaan. i
Het getuigenverhoor liep hoofdzakelijk
over de vraag of mevrouw Gueydan in
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post. f 1.25
Losse nummers
0.05
Prijs der Adverientiën
15 regels /"0.50, iedere regel meer 10 ct.
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels f 1.
iedere regel meer 10 ct.
derdaad aan verschillende personen de
intieme brieven van Caillaux ter publi
catie heeft aangeboden.
De journalist Vervoort verklaarde, dat
hij in 1911 mevrouw Gueydan gesproken
had, die hem toen gevraagd had of hij
een liefdesgeschiedenis wilde publiceeren,
waarvan de stof zou worden geleverd
door brieven van den heer Caillaux.
Later had zij tegenover Vervoort dit
aanbod herhaald. En om te bewijzen,
dat de bewuste brieven inderdaad nog
onder haar berusting waren, had zij er
hem allerlei intieme bijzonderheden uit
het echtelijk leven van Caillaux uit mede
gedeeld.
Vervoort had haar geantwoord, dat geen
enkel blad zoo iets zou willen publi
ceeren.
Na Vervoort kwam mevrouw Gueydan,
onder algemeene belangstelling van het
aanwezige publiek, zelf getuigenis afleg
gen.
Haar getuigenis maakte een even pijn
lijken als dramatischen indruk. Vooral
mevrouw Caillaux, de indringster, werd
door haar niet gespaard.
Nog dramatischer werd het, toen men
tot de kwestie van de intieme brieven
kwam, waarvan mevrouw Gueydan de
foto's bij zich had.
Na ernstige incidenten gaf zij de brie
ven aan mr. Labori, die diep bewogen
door dat kolossale bewijs van vertrou
wen, dankte voor zulk een eer.
Onder groote ontroering werd de zit
ting toen geschorst. Men had den indruk,
dat mevrouw Gueydan zoowel den heer
Caillaux, maar vooral de huidige me
vrouw Caillaux heeft willen komen ver
nederen en zich zelf rechtvaardigen te
gen den laster, die er inderdaad sedert
geruimen tijd over haar verspreid is, maar
dat zij toch eigenlijk nog wel innige ge
voelens voor Caillaux heeft en daarom
de brieven niet in het openbaar door
den president heeft willen doen lezen,
maar ze aan mr. Labori ter hand heeft
gesteld, hetgeen voor Caillaux natuurlijk
een groote geruststelling, is. Dit laatste
gebaar van mevrouw Gueydan, dat over
geven van de brieven aan mr. Labori,
maakte zulk een mooien en goeden in
druk, dat de advocaten een soort ovatie
brengen aan mevrouw Gueydan.
Oostenrijk-Hongarije.
Een incident met Servië kan haast
niet meer uitblijven. Het spande reeds
lang de jongste vorstenmoord was
aan die spanning niet vreemd doch
nu zal het tot daden komen.
De eerste daad is, dat de Oostenrijksch-
Hongaarsche gezant te Belgrado gisteren
avond om zes uur aan de Servische
regeering een verbale nota heeft over
handigd, houdende de eischen der O.-H.
regeering.
Antwoord wordt verlangd vóór Zaterdag
25 Juli te zes uur 's avonds.
Een ultimatum duis.
De bewuste nota bevat o.a. het vol
gende we ontleenen aan de „N. Rott.
Courant"
De geschiedenis der laatste jaren, met
name de droeve gebeurtenissen van den
28sten Juni hebben het bestaan aange
toond van een beweging in Servië, waan
van het doel is bepaalde gedeelten van
de Oostenrijkscjh-Hongaarsche monarchie
los te scheuren.
Deze beweging, die onder de oogen
der Servische regeering is ontstaan, heeft
over de grenzen van Servië gevolgen ge
had, bestaande in daden van terroris
me, een reeks van aanslagen en moor
den.
Wel verre van de in de verklaring
van 31 Maart 1909 op zich genomen
verplichtingen te vervullen, heeft de Ser
vische regeering niets gedaan om de be
weging te onderdrukken. Zij heeft het
misdadige drijven van verscheidene te
gen de Oostenrijksch-Hongaarsche monar
chie gerichte vereenigingen, de teugef-
looze taal in de perts, de verheerlijking
der plegers van aanslagen en de deel
neming van officieren en ambtenaren aan
de beweging tegen Oostenrijk-Hongarije ge
duld. Zij heeft verder een 'ongezonde pro
paganda in het openbaar onderwijs toe
gelaten en ten slotte alle betoogingen,,
welke de Servische bevolking tot haat
tegen de monarchie en tot verachting
barer instellingen konden verleiden, toe
gestaan.
Deze houding der Servische regeering!
duurde nog voort op het oogenblik, dat
de gebeurtenissen van 28 Juni de ge-
heele wereld de vreeselijke gevolgen dier
houding hebben getoond.
Uit de bekentenissen der misdadige aan-
leggers van den aanslag van 28 Juni
blijkt, dat de moord te Sarajewo te Bel
grado ite voorbereid, dat de moordenaars
de wapens en bommen, waarmede zij
uitgerust waren, hebben gekregen van Ser
vische officieren en ambtenaren, die tot
de vereeniging Narodna Obrana behoor
den, dat 'ten slotte de misdadigers en
hun wapens 'door bemiddeling van Ser
vische grens autoriteiten naar Bosnië zijn
gezonden.
De genoemde uitkomsten van het on
derzoek veroorloven fde keizerlijk-konink
lijke regeering niet langer, een houding
van afwachtende lankmoedigheid aan te
nemen, die zij sedert jaren heeft be
waard ten aanzien van die intrigues, wel
ker middelpunt Belgrado- is en van daar
uit naar Oostenrijk-Hongarije overgeplant
zijn. Deze feiten leggen de keizerlijk-ko
ninklijke regeering 'den plicht op, eert
einde te maken aan die intrigues, welke
een voortdurende bedreiging voor de rust
van de monarchie vormen.
In verband daarmede ziet de regee-
ring zich genoodzaakt, van de Servische
regeering de officieele verzekering te ver
langen, dat zij de tegen Oostenrijk-Hon
garije gerichte propaganda, dat wil zeg
gen, alle bewegingen, welker einddoel is,
van de monarchie gebieden los te scheu
ren, die haar toebehooren, veroordeelt
en dat de Servische regeering zich ver
bindt, deze misdadige, terroristische pro
paganda met alle middelen te onderdruk
ken.
Albanië.
't Klinkt al te mooi, om waar te kunnen
zijn.
Hoort maar.
Uit Durazzo wordt d.d. 22 Juli aan
de „Frankfurter Ztg." het volgende ge
seind: Nadat gisteren 300 Roemenen zijn
aangekomen, is het vrijwilligerscorps plm.
man sterk.
Het corps bestaat iiit Duitschers: 7 offi
cieren, 50 manschappen, Oostenrijkers: 5
officieren en 60 man; Roemienein: 6 offi
cieren en 350 man, dan zijn er nog 20
andere manschappen.
Deze troep is goed geoefend en goed
bewapend.
De artillerie bestaat nu uit vijf batterijen
ieder van vier stukken.
Men venvacht dat de mbret nu bevel
tot oprukken zal geven.
Aan de troepen werd eergisteren de
soldij uitbetaald. In de staatskas moet
nog ongeveer een half millioen zijn, ter
wijl Roemenië drie millioen zou toe-ge
zegd hebben.
De vrijwilligers dragen grootendeels
dezelfde uniformen.
Daar de rebellen bet verlangen van de
zaakgelastigden dei' groote mogendheden
niet ihebbben ingewilligd en niet willen
onderhandelen in een kustplaats of op
een schip, zijn de besprekingen afgebro
ken. Men vreest een nieuwen aanval op
Durazzo. De vorst moet van d-e gunstige
gelegenheid gebruik maken en zich niet
laten intimideeren door pessimistische ho
velingen, baatzuchtige diplomaten en ei
genwijze journalisten. Langer dralen zou
Vel eens (den aftocht van het internationale
escader tengevolge kunnen hebben.
Uit het Zuiden van Albanië zijn gun
stige berichten ontvangen. De weg Va-
lonaBerat is vrij'.
Niet waar, klinkt het niet een weinig
ais een bespotting na de alarm-eerende
berichten van verleden week, toen de
vorst als het ware in zak en asch zat.
We hopen het beste voor hem, doch we
vreezen voor onze officieren, dat de toe
stand minder gunstig is, -dan hierboven ge
schetst
Marie Amelie baronesse von Godin
schrijft in de „Voss. Ztg." over de gru
weldaden, die in Epirus door de Grieken
worden gepleegd. Duizenden vrouwen, kin
deren en grijsaards, zegt zij, werden in
het gebergte tusschen Gorytza en Valona
vermoord. Bij Rerat wierp een vrouw haar
zuigeling en haar eenjarig zoontje in het
water, wijl zij ze redden wilde van de
martelingen der Grieken. De Nederland-
sche majoor, die Gorytza verdedigde, ver
haalde aan de schrijfster, dat hij 112
lijken van vrouwen en kinderen met af
gesneden keel had gevonden, en geheele
reeksen kinderen, die door de Grieken
aan de voeten waren opgehangen en die
zoo den langzamen marteldood rhoesten
sterven. -
Geen wonder^ dat de ontzette bevol
king naar Valona vluchtte.
Alle dorpen in die streek, die anderhalf
jaar lang tegen, de Grieken werden ver
dedigd, zijn nu veroverd en gebrand
schat. Duizenden Albaneezen zijn dak
loos. Hongerlijdend en wanhopig legeren
zij op de zandvlakten om Valona.
Het zijn meerendeels vrouwen en kin
deren.
De Vorst van Albanië.
De heer G. Simons, oorrespondent van
de „Telegraaf" te Durazzo-, doet thans
in dit blad een boekje open over den
Vorst van Albanië en diens gemalin.
Hij schrijft
„Het schijnt tijd te worden om het
scherm op te halen. In mijn brieven zweeg
ik over den Vorst en de Vorstin van
„Durazzo". De Vorst leek me niet belang
wekkend genoeg om er over te schrijven
en van de Vorstin hoorde ik onaange
naamheden, die ik toen liever verzweeg.
Nu (echter een Reu ter-telegram bericht,
dat kapitein Fabiu-s zijn ontslag heeft ge
nomen, wijl de "Vorst van Durazzo zich
onaangenaam heeft uitgelaten over zijn
werk en luit.-kol. Thomson niet meer
onder die levenden behoort, acht ik mij
genoodzaakt over de twee majesteiten de
dingen te zeggen, die noodzakelijk zijn.
De Vorstin is een nicht van den Koning
van Roemenië. Aan het Roemeensche Hof
was zij zeer gezien en men kende haar
eerzucht en trots. Toen dan ook de post
van Vorst en Vorstin van Albanië te
Londen gecreëerd werd, solliciteerde zij
naar de bewuste betrekkingen. Het spreekt
van zelf, dat oom Carol haar aanzoek
ondersteunde en kort daarop vernam de
wereld, dat de Prins von Wied en de
Prinses de „job" in Albanië gekregen had
den.
Keizer Wilhelm heeft den Prins meer
malen afgeraden om naar Albanië te ver
trekken. Doch de Prinses von Wied bleef
op haar standpunt staan en zoo beleefde
men het in Duitschland, dat de naam
Von Wied verbonden werd aan Albanië.
Geien sterveling in Duitschland koester
de eenig vertrouwen in de capaciteiten
van Wilhelm von Wied. Groote en kleine
bladen beschouwden de heele affaire als
een „farce". Doch niemand had verwacht,
dat een Duitsch officier, die men tot Vorst
van Albanië benoemd had, reeds bij den
eersten aanval der rebellen het hazenpad
zou kiezen. Welke uitvluchten men ook
gezocht beeft, dat men ook verzonnen
heeft om die vlucht i'n een ander daglicht
,te "stellen, -een feit is en blijft het, dat
de Vorst van Albanië jammerlijk de vlucht
heeft genomen, terwijl de Nederlandsche
officieren van de Albaneesche gendarmerie
met mannenmoed het land verdedigden.
Men herinnere zich even de houding van
kapitein Sar, die met een troepje van
50 Iman 6 uur lang te Schiak stand hield
tegen een overmacht van rebellen en den
nutteloozen opofferingszin van majoor
Roelfsema, die met 200 ongedisciplineerde
menschen, waarvan de helft direct op
de vlucht sloeg, een uitval waagden om
kapitein Sar te redden.
Hier een anecdote over de houding van
den M'bret. Nadat kapitein Sar 36 uur
in touw geweest was, zonder ©en seconde
slaap, zonder eten, werd hij door de re
bellen als onderhandelaar naar Durazzo
gezonden. Hij kwam bij den M'bret in
den konak, om verslag te brengen van
zijln tocht en de voorwaarden der rebellen.
Hoewel kapitein Sar doodmoede was, liet
de „koning" hem 11/2 uur lang in zijn
„hooge" nabijheid staan, zonder er een
seconde aari te denken, den dood-moeden
officier een stoel aan te bieden.
Ik -schreef reeds begin Juni uit Du
razzo, dat dr. Reddingius een Albaneesch
dokter naar Italië gestuurd had om ver
bandmiddelen, chirurgische instrumenten,
draagbaren voor gewonden, bedden enz.
te laten halen. Hij had hem uitdrukkelijk
last gegeven alles mede te brengen. De
uitval kon eiken dag plaats vinden. Er
was absoluut niets in Durazzo om een
groot aantal gewonden te verplegen. De
Albaneesche dokter keerde terug zonder
iets mee te hebben gebracht1 Reddingius
ging daarop naar de Vorstin van Albanië
en raadde haar Uitdrukkelijk aan, den dok
ter onmiddellijk naar Italië terug te sturen
en alle benoodigdheden mede te laten
brengen. Trots al zijn pogingen weigerde
de Vorstin den dokter te laten vertrekken.
Een ander staaltje van de me-nschlie-
vendheid dezer vorstin moet ik hier mel
den. De Oostenrijksche marinedoctoren
'wiisten dat er een uitval zo-u plaats vlint
den. 's Nachts lieten zij: tegenover het
kleine hulpho-spitaal rechts van den konak
en in den tuin, ©en verplaatsbare barak
opslaan met 18 veldbedden, 's Morgens
■om 10 uur wSs .'alles gereed. Drie ge
wonden ,die op den grond lag-en in bet
hospitaaltje, had men reeds een plaats ge
geven in de barak. Tegen half elf ver
scheen de vorstin om een bezoek te bren
gen aan de gewonden. Zij zag de barak
en was ten hoogste vertoornd, dat men
deze zonder haar te raadplegen in haar
tuin had opgeslagen. Ik moet uitdrukkelijk
vertellen, dat men in het paleis niets
van de barak zien kon. Zij gaf het bevel
onmiddellijk de barak te doen verwijderen,
trots de pogingen der doctoren en dei
boosheid van dr. Reddingius.
Luit.-kolonel Thomson vertelde mij:
De prins zegt niets of stommiteiten. De
prinses staat meestal achter hem, trekt
hem aan z'n jas en fluistert hem de
woorden toe die hijl moet zeggen1 Hij is
een slappe man. Iedereen heeft vat -op
hem. Hij verandert 20 maal van opinie,
wanneer hij 20 verschillende raadgevers
bij zich krijgt. Ik moet trachten een over
wegenden invloed op h-em te krijgen1
Kapitein Fabius had den terugslag van
een der kanonnen tegen zijn rechterknie
gekregen. De knie was zeer dik opgezwol
len en Fabius liep als een kreupele
langs den weg. Dr. Reddingius had hem
bevolen rust te nemen.
Fabius zei de, dat dit onmogelijk ging.
Hij krakte voort en bleef in touw.
's Nachts moest hij naar de batterij. Hij
'kon ternauwernood loopen. Strompelde
toch naar het paleis en vroeg aan den
hofmaarschalk Von Trotha of hijl de brick
mocht gebruiken om hem naar de kazerne!
te brengen. De heer v. Trotha weigerde
uit naam van den vorst.
Onmiddellijk na den dood van luit.-
kolonel Thomson, verschenen er nieuwe
raadgevers op de vlakte. Een daarvan,
een gewezen Oostenrijksch officier, wist
zich in 't vertrouwen van de vorstin te
dringen en via haar bij Willem. De be
wuste officier deed dienst als vrijwilliger
en stond onder het commando der Ne
derlandsche hoofdofficieren. Hij raadde
den koning aan oml teen der kanonnen! opj
een boot te plaatsen en op deze wijze
de opstandelingen te beschieten. Het plan
was reeds door Thomson afgekeurd en
onzinnig genoemd. Fabius vernam dit plan
's avonds en hoorde, dat men reeds bezig
was 'het kanon in te schepen. Trots zijn
pro-test .gebeurde dit. Den volgenden dag
vernam hij, dat de koning op aanraden
van denzelfden officier 4 nieuwe kanon
nen bij Skoda besteld had zonder een
oogenblik met de Nederlandsche officieren
daarover te spreken.
Ofschoon -de Nederlandsche officieren
reeds 4 maanden te Durazzo waren en
eiken dag him leven veil boden voor de
zaak van den vorst, had hij hun nog
geen enkele uitnoodiging toegezonden, ter
wijl de marine-officieren van de Italiaan-
sche, Oostenrijksche en Engelsche oor
logsbodems met invitaties overladen wer
den 1
De volgende anecdote geeft het beste
beeld van den dapperen vorst van Al
banië. Luit.-kolonel Thomson was gesneu
veld. Majoor Kroon was 's nachts uit Ales-
sio naar Dimazzo gekomen om het bevel'
over te 'nemen. Majoor 'Kroon ordonneerde,
dat de Malissoren en Mirditen 's morgens
om 2 urn- present moesten zijln. Zooals
ik uitvoerig mededeelde en seinde, kwa
men de kerels eerst 's morgens. 6 uur.
Rukten toen, gedrevten door hun bisschop
pen, tegen Rastboel op. Majoor Kroon
stuurde een estafette naar den vorst en
liet hem vragen om de achterhoede te
leiden, of met hèm, Kroon, in de voor
hoede te vechten tegen de rebellen. Ma
joor Kroon kreeg geen antwoord1 De prins
bleef thuis1 Hij kwam tegen 11 uur bij de
batterij van Fabius en vernam later, dat
de colonne Kroon terug was geslagen.
Het schitterende voorbeeld van luit.-kol.
Thomson scheen geen invloed op den
dapperen vorst van Albanië te hebben
uitgeoefend."
Tenslotte dringt de heer Simons er op
aan, dat de Nederlandsche Regeering gene
raal De Veer zal opdragen om de Ne
derlandsche officieren in Albanië van hun
verbintenis 'te ontslaan en naar het vader
land te doen terugkeeren.
De staking te Zaandam.
Een gebeurtenis, die zeker wel een uni
cum mag heeten in de geschiedenis van
de stakingen in Nederland, heeft zich
gisteravond te Zaandam afgespeeld. Daan
zijn, op last van den bui ge mee ster, den
heer K. ter Laan, een veertigtal Duitsche
werkwilligen gekomen om te werken in
het houtbedrijf, over de grens geleid, aan
gezien hunne papieren niet in orde waren.
De Duitschers waren geleverd door een
firma te Blankesse bij Hamburg, in op
dracht van den Bond van Werkgevers in
het Houtbedrijf. Zij zouden biji een twee
tal firma's aan den arbeid gaan.
Haagsche tram staking.
Naar de „Avondp." verneemt is er he
denochtend een conferentie te verwach
ten tusschen de directie en een commit
si© uit hel stakende personeel.
Zoowel aan de 'zijde van de directie der
H. T. M. als aan die der stakers zou
men overtuigd zijn, dat vandaag de staking
za.1 eindigen.
De Koningin in Twente,
Over het bezoek van H. M. de Ko
ningin aan Goor wordt nog gemeld:
Omstreeks 9 uur kwam H. M. de Ko
ningin met haar gevolg per auto aan.
In het dorp .werd druk gevlagd, terwijl!
