Uit de Provincie.
Kerknieuws.
Onderwijs.
fcwe Raadsleden tegenwoordig. Kransen
werden nog aangeboden.
Een dichte menigte had zich te Gro
ningen in alle straten en singels, waar
langs de stoet trok, opgesteld. Geheel
Groningen legt op onmiskenbare wijze ge
tuigenis af, dat men beseft een groot
burger te hebben verloren. Van ettelijke
huizen hangt de vlag ten teeken van
rouw half-stok. Hier staat het geheel on
der leiding van den luit.-kolonel E. G.
Staal. In de buurt van de Zuider Begraaf
plaats is de drukte onbeschrijfelijk. De
stoet beweegt zeer langzaam langs <1^
straten en singels en kwam te 5 uur
op de begraafplaats aan. Aan het graf
werd gesproken door luit.-kolonel Staal.
Haagsche Tram staking.
De firma Reuser en Smulders deed de
zending der 900 pakjes tabak aan het
stakingscomité vergezeld gaan van een
schrijven, waarin cle wensch werd geuit,
dat „met deze tabak spoedig de vredes
pijp zal worden gerookt".
Aan den hoofdcommissaris van politie
werd een som van f50 toegezonden voor
de politieagenten als blijk van waardee
ring van het optreden der politie op het
Plein.
Op de stoomtramlijn naar Delft kon
gisterochtend ten .10.20 reeds de dienst
aanvangen, die eergisteren eerst des na
middags kon beginnen. Er werd met de
zelfde beveiligingsmaatregelen gereden als
gisteren, met dit verschil dat de Delftscihe
politie thans niet meer aan den rit deel
neemt. De tram ging lieden nog in Delft
niet verder dan de Haagpoort.
Gisterochtend is een 60-tal Duitsohers,
dat door de H. T. M. wegens gebleken
ongeschiktheid naar Duitschland terugge
zonden is, vertrokken van het station der
Z. H- E. S. te Scheveningen. Zij waren uit
de 'remise aan de Laan van Meerdervoort
weder met geblindeerde motorrijtuigen
naar het station vervoerd. Er gebeurde
niets bijzonders bij.
Langs den weg was er wat politie op
de been, de wagens werden door politie
en rijksveldwachters begeleid. Ongeregeld
heden vielen niet voor.
De achtergebleven 70 Duitschers wor
den nu, terwijl het 'straatverkeer geheel
stilstaat, op het terrein van de remise
aan de Laan van Meerdervoort zooveel
mogelijk geoefend in de bediening van
de motorwagens.
Het is het voornemen van de directie
van de H. T. M. den dienst niet te her
vatten, voor en aleer zij de zekerheid heeft,
dat zulks kan geschieden zonder schade
aan haar materiaal en gevaar voor het
bedienende personeel.
Dagelijks melden er zich sollicitanten
aan ter inneming van de door de staking
opengekomen plaatsen. De heer P. M. Mou-
lijn, ingenieur van de H. T. M., verzeker
de, dat de berichten als zouden de
Duitsche bestuurders belangrijke schade
hebben toegebracht aan de door hen be
stuurde wagens, geheel uit de lucht ge
grepen zijn.
De Haagsche Tramwegmaatschappij is,
naar de N. R. Ct. verneemt,' voornemens,
heden den dienst op lijn 8 (PleinSche
veningen) te hervatten met een 6 a 7-tal
wagens met aanhangwagens.
De dienst op de stoomtram Den Haag-
Delft zou vanmorgen reeds om 9 uur
aanvangen.
Gisteren heeft de commissaris van po
litie weer drie personen ter beschikking
van de justitie gesteld ter zake van het
misdrijf van art. 141 AVetb. v. Strafrecht
en een vierde persoon wegens het mis
drijf van opruiing, waarop art. 131 een
gevangenisstraf van vijf jaren sitelt.
Talrijke arrestaties werden Dinsdag
avond gedaan, maar op bovenbedoelde vier
na werden allen, nadat proces-verbaal was
opgemaakt, weder in vrijheid gesteld, na
dat de rust was teruggekeerd.
i
Na breedvoerige discussies diende de
heer Van Sandick in den gemeenteraad
twee moties in
lo. om te verklaren, dat de raad zijn
waardeering uitspreekt voor hetgeen B.
en W. hebben gedaan tot dusverre om
het conflict te doen eindigen en zijn ver
trouwen dat het college daarmee zal voort
gaan en
2o. om uiteen te gaan.
Onder gelach verklaarde de voorzitter,
dat de beide moties tegelijkertijd ingediend
zijnde, de tweede, als van de verste strek
king, het eerst in stemming moest 'ko
men.
Deze motie werd aangenomen met 18
tegen 16 stemmen.
De andere motie kon dus niet meer in
Btewming komen.
De voorzitter sloot de vergadering, ter-
.wijl de heer Helsdingen als zijn meening
te kennen geeft, dat dit een schandalige
manier van doen is.
De vorige avonden hadden 12- a 13-
jarige knapen relletjes gemaakt en de po
litie veel last bezorgd; gisteravond wist
de politie dit op een leuke wijze te voor
komen door reeds in 't begin van den
avond een groot aantal inspecteurs der
recherche en rechercheurs op 't Plein te
laten rondloopen met de opdracht om,
wanneer zij dergelijke kwajongenswerken
bespeurden de jongens bij den kraag te
pakken en in te rekenen. Dientengevolge
werden omstreeks 9 uur- een 25-tal jon
gens tegelijk opgepakt en naar het bu
reau gebracht, waar zij na opgave van
naam enz. gefouilleerd werden en zij die
als belhamels bekend waren, opgesloten
in de cellen ter wijl de andere bij groe
pen onder bewaking werden gesteld in
verschillende lokalen. De ouders werden
gewaarschuwd. Tot zoolang bleven do
meeste jongens op het bureau.
De jongens waren hevig ontdaan, terwijl
de meeste „helden" tranen met tuiten
huilden.
Omstreeks 10 uur waren een 50-tal van
die belhamels in handen der politie.
Bij het opbrengen van sommige groepjes
jongens drong het volk van het Plein
mede de Korte Houtstraat in, maar dan
keerden de agenten, die achter de arres
tanten liepen, zich onverwacht om en
veegden met sabelslagen en raak aanko
mende klappen met de gummistok de
straat schoon en was er geen kans meer
voor hen. die dit wellicht in den zin
hadden, de jeugdige a nes tan ten te ont
zetten.
Alle jongens, die niet in de cellen
werden opgesloten, werden naast elkaar
in de donkere arrestantenvertrekken ge
plaatst met het gezicht naar den muur en
mochten geen woord kikken voor de met
het toezicht over hen belaste agenten.
In die houding bleven zij staan tot ze
afgehaald werden.
De maatregel werkte zoo voortreffelijk,
dat het Plein, de laatste avonden het
brandpunt was, wel voller stond dan ge
woonlijk, maar optreden van de gereed
staande politiemacht beslist onnoodig
bleef, en de avond verder rustig kon
voorbijgaan.
Na de staking te Almelo.
Niet alle stakers en staaksters, die te
gen Dinsdag waren uitgenoodigd het werk
te hervatten, voldeden daaraan. Men ver
moedt, dat zij reeds vóór dien tijd bij an
deren in dienst zijn getreden.
De firma H. Smits Co. heeft Dinsdag
middag op staanden voet een meisje, dat
het werk hervatte, weggejaagd, omdat zij
een medearbeidster uit Koevorden, die tij
dens de staking werd aangenomen, voor
„onderkruipster" schold.
Chineezen te Batavia.
De Chineesche kolonie te Batavia heeft
telegrafisch bij (le Chineesche regeering
aangevraagd, of deze doeltreffende maat
regelen wilde nemen tegen het doodschie
ten van spelers en de invallen van de
Nederlandsche politie in de Chineesche
kolonie.
De toestand in rood Zaandam.
De heer 11 (aims) schrijft in het anti-
revol. „Weekblad" het volgende
„Zaandam roept om het einde."
Was bet eerst de vraag om een o.i.
zeer billijke loonsverhooging, thans schijnt
de sociale strijd te Zaandam een nieuw
stadium ingetreden. Na 'tgebeurde der
laatste dagen kan door de niet-Christe-
lijke georganiseerde arbeiders moeilijk
meer ontkend worden, dat het nu ook
publiek gaat om de macht in het bedrijf.
Als men werkwilligen op zoodanige wijze
gaat „overtuigen" van het verkeerde om
den arbeid te hervatten, dat de een bijiv.
den volgenden dag zenuwziek te bed ligt,
ien een ander den nacht gewapend opzit,
uit vrees voor molestatie, dan jbewij'zen
zulke daden genoeg. Daden, die een niet
geringe wijziging brengen in de sympathie
ën der Zaandamsche burgerij. Men be-
1 ui stère maar de gesprekken op straat.
Voor onze in staking zijnde of wil
men uitgesloten Christelijke arbeiders
is het een moeilijke positie.
Zij veroordeelen onvoorwaardelijk het
stellen van de machtskwestie.
Zij hebben herhaaldelijk getracht door
onderhandeling den bedrijfsvrede weer te
herstellen. En zouden ook zonder twij
fel resultaat gehad hebben zij het min
der dan men gehoopt had indien ze
ook thans niet, terwille van de machts-
kwesiie .tegenover de „roode" bonden
moesten deelen in eenzelfde lot; 'tgeen uit
tactisch oogpunt mag verdedigd worden,
maar- inderdaad een onbillijke en onrecht
vaardige houding is.
En dagelijks wordt de ramp over onze
gemeente grooter.
Uit moreel en materieel oogpunt.
Wat zal er van de onderlinge verhou
ding van patroon en arbeider in de naaste
toekomst moeten terecht komen, ibij de hui
dige positie? En van de verhoudingen
van arbeider en middenstander, die hun
kert naar het einde, ook al uit financieel
belang? Vooral als de .stakingsnaweeën
zich ook in het winterhalfjaar voortzet
ten.
Ook ons gemeentelijk budget roept om
het einde.
Hoeveel duizenden guldens havengelden
zouden nu reeds minder dan anders ont
vangen zijn?
En hoeveel duizenden zal de inkomsten
belasting een volgend jaar minder op
brengen, gezien de ontzettende verliezen
geleden door patroons, middenstander en
werkman?
Ongeacht nog de stijgende uitgaven ten
laste van 't Burgerlijk Armbestuur.
Hoevelen zuilen straks werkloos zijn
wegens het zich niet onmiddellijk her
stellen van het bedrijf
Hoelang zou het houtbedrijf noodig heb
ben om zijn vorige positie weer in te
nemen; want hoever is de industrie in
deze wekenlange staking achter-uit ge
gaan, niet het minst ook tot schade van
den werkgever?
En Mat alles in dezen tijd, nu Zaan-
dam's financien een crisis doormaken, zoo
als nooit te voren.
Zaandam verlangt naar heleinde."
Middelburg. In het gisteren te Dordrecht
gehouden Middenstandscongres werden als
nieuwe leden van het hoofdbestuur ge
kozen de heeren P. W. M. Hoegen van
Hoogelande, voorzitter van „Handelsbe
lang" te Middelburg (na herstemming met
den heer Tromp) en M. H. G. Th. Fie-
deldy Dop te 'Amsterdam.
In het informatie bureel van de
Vereeniging tot Bevordering van het:
Vreemdelingenverkeer wordt dezer dagen
tentoongesteld de zilveren wisselbeker,
welke d,oor H. M. de Koningin beschik
baar is gesteld voor de ook dit en vol
gende jaren alhier te houden ringrijderij-
en, de beker is voorzien van een ge
kroonde „W" en verder ook met fraaie
figuren gedreven, het deksel is voorzien
van een beenen knop. Onze Walchersche
ringlijders zullen zeker hun uiterste best
doen deze beker machtig te worden.
Naar wij vernemen wordt de in
structie inzake het ongeluk hetwelk ver
leden week hier door de woeste koe werd
veroorzaakt nog steeds voortgezet, en
zullen o.a. drie deskundigen' in deze
zaak worden gehoord.
Gelukkig voor de talrijke vreemde
lingen, die heden weder onze stad l.m-
zoeken, is het weder veel beter dan
gisteren, onder de vreemdelingen bevon
den zich ongeveer 300 kinderen uit Ter-
neuzen, ondier geleide van hun onderi
wijzers en onderwijzeressen, die in het
Schuttershof de groote zaal in beslag
namen om den inwendigen inensch te voe-
den, en om aan ouders en kennissen een
„ansicht" te verzenden, die daar te koop
waren en die door vriendelijke tusschen-
komst werden gepost. Ook ontmoetten wij
de schoolkinderen uit Rilland.
Hedenochtend trokken een negentig
leerlingen der Chr. School „Gravenstraat"
met hun onderwijzers naar Rotterdam. Be
halve een bezoek aan de diergaarde, staat
ook op 'tprogram een boottocht door de
verschillende havens.
Goes. Bevolking. In de eerste helft
der maand Juli zijn in deze gemeente
ingekomen:
P. van der Sande, barbiersbediende,
uit Vlissingen, L. Kerkstr. 23; F. A. C.
van Grinsven, assistent posterijen, Til
burg, Ylasmarkt 47M. J. Wesdorp, ar
beider, Ierseke, Westhavendijk 61; J. van
Zweeden, banketbakker, Amsterdam, Gr.
Markt 56; M. Hogerheijde, werkman, Zie-
rikzee, St. Jacobstr. 108; P. Goedhart,
besteller v. Gend en Loos, Kattendijke,
Heernisseweg 155; J. C. van Mastber-
gen, control. Rijksl. Proefst., Woensel,
Kreukelmarkt 124a.
Vertrokken:
M. J. J. Schellekens, winkeljuffinaar
Eindhoven; J. C. Dhont, kanoorbediende,
Amsterdam; C. A. Corslanje, timmermans
knecht, Rotterdam; J. H. L. Verhaegen,
koopman, Teteringen.
B. en W. stellen den Raad voor
aan de N.V. Spoorweg-maatschappij Zuid-
Beveland onder zekere voorwaarden een
subsidie te schenken van f900 per jaar
gedurende een tijdvak van 20 jaar.
Vlissingen. De Christelijke Jongelings-
vereeniging „Gelijk aan het Mosterdzaad"
zal op 20. 22, 23 en 25 Juli anti-kerinis
bijeenkomsten houden in het lokaal Noord
straat 34.
Maandag 20 Juli zal het openingswoord
worden gesproken door den eere-voorzit-
ter ds. A. A. Vermeer; Woensdag 22
Juli door dr. H. T. Oberman; Donderdag
24 Juli door ds. J. A. van Selms te Grijps-
kerke over -h.et onderwerp „Tweeërlei
geestdrift" en Zaterdag 25 Juli door ds.
H. C. Hogerzeil.
Verder zullen voordrachten en samen
spraken worden gehouden, terwijl op het
programma ook orgel-solo's voorkomen.
De vergaderingen worden eiken avond
met een slotwoord gesloten. (V. Ct.)
Met den extra trein naar het Zen-
dingsfeest te Liesbosch zijn gistermorgen
van Vlissingen vertrokken 38 personen,
van Middelburg 75, Noord-Kraaijbrt 6,
Arendskerke 18, Goes 89, Biezelinge 1,
Vlake 8, Kruiningen 6, Krabbendijke 5,
Rilland 15, Bergen op Zoom 6 en Roosen
daal 8; in totaal 275 personen.
In de te Vlissingen gehouden ver
gadering van de vereeriiging van Gasfabri-
kanten in Nederland is nog als plaats voor
de volgende vergadering aangewezen En
schede en indien dit niet kan, dan Nijme
gen.
Wolfertsdijk. Met ingang van heden
is voor de derde postbestelling tot vasten
postbode benoemd de heer Joh. KaJle-
mein, thans hulpbode.
Rilland-Bath. Het lijk dat Dinsdag te
Bath is opgevischt, is gisteren zonder dat
de indentiteit is kunnen worden vastge
steld, na bekomen vergunning van den
Heer Officier van Justitie te Middelburg,
op de algemeene begraafplaats te Rib
land begraven.
Hengstdijk. Bij K. B. van 13 Juli is
toestemming verleend aan L. G. Hermans,
secretaris en ontvanger dezer gemeente,
om tot 1 Juli 1919 te Ossenisse te blij
ven wonen.
Ouwerkerk. Op verzoek is eervol ont
slagen als burgemeester dezer gemeente de
heer J. v. d. Have Czn.
Hulst. De Staatscourant (no. 164) bevat
de statuten van de Conferentie van den
H. Willibrordus te Hulst.
St. Filipsland.Bij de stemming voor drie
leden van den gemeenteraad te St. Fi-
lipsland zijn herkozen de drie aftredenden
A. van Ddjke, A. L. van Eldik en A.
van Rooijen met resp. 262, 202 en 187
stemmen. Op den heer J. van Strien Cz.
waren 98 stemmen uitgebracht.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Lopik, J. H. v. d. Wal,
oand. te Hoevelaken; te Kielwindeweer,
J. Swart, cand. te Paterswolde.
Synode N. H. K.
De 99ste vergadering der Algemeene
Synode van de Neder], Herv. Kerk is
gisteren te 11 uur geopend in het gebouw
tier Alg. Synode te 'sGravenhage door
den president van jaren, H. A. Leenmans,
pred. te Harlingen, met de voorlezing
van 2 Tim. 1 1—14. De spr. herdenkt
het overlijden van dr. E. F. Kruyf, over
leden op 9 Maart dezes jaars, die als
kerkhistoricus en als hoogleeraar in litur
giek en homiletiek zoo groote verdienJ
sten heeft gehad; de vergadering van 16
April, toen bijtna 2000 predikanten en
ouderlingen te 's Gravenhage bijeen wa
ren en het eeuwfeest van het Nederl.
Bijbelgenootschap. Spr. herinnert er aan,
dat het in 1914 bovendien juist 400 jaren
is geleden, dat het eerste Nieuwe Testa
ment is gedrukt.
Blijkens de presentie-lijst zijn tegen
woordig de beide hoogleeraren-praeadvi-
seurs dr. L. Knappert en dr. T. Canna-
gieter; voorts de leden: L. A. F. Creutz-
berg, pred. te Echteld; R. E. Menthen,
o. te Arnhem; J. Steenbeek. p. te Via-
nenP. P. Couvret, o. te Rotterdam;
D. Eilerts de Haan, p. te Heiloo; A. A.
Cremer Rzn., p. te Broek in Waterland;
dr. G. J. Weyland, p. te Veere; K. A. de
Groot, p. te Houten; dr. S. D. van Veen,
o. o. te Utrecht; H. A. Leenman Jr., p.
te Harlingen; W. Koopmans, o. te Wol-
VegaOtto Schrieke, p. te Enschedé; Joh.
Weener, o. o. te Enschedé; F. Tammens,
p. te Zuidbroek; P. J. Franke, p. te Hoo-
gezand; A. M. Bloem, p. te Chaam; Kr.
Timmers, o. te Klundert; W. Wagter, p.
■te Koekange (sec. van dr. G. Visser, p.
te Assen); G. E. M. Picard, Waalsch pred.
Te Dordrecht); ten slotte de secretaris J.
Knottenbelt (met adviseerende stem.
Tot president wordt benoemd de heer
H. A. Leenmans, pred. te Harlingen; tot
vice-president dr. G. J. Weyland, pred.,
te Vesre; (tot secundus van den vice-
president, de heer D. Eilerts de Haan,
pred. te Heiloo.
Chr. Geref. Kerk.
Bedankt voor Harlingen. door L. H.
Beekamp te Arnhem.
Overgangsexamen sRjjksH. B. S.
te Middelburg.
Aan de R. H. B. S. alhier zijn bevor
derd
van de eerste tot de tweede klasse voor
alle vakken onvoorwaardelijk: L. J. Adri-
aansen, H. S. Al berge, J. C. Beugelink,
J. Fanoij, A. Geervliet, C. P. Gilde, J.
van Haarst, L. J. Ragut, J. J. Schuman,
A. H. Stomps, C. Tjebbes, P. Verhoeven,
J. Th. Verstelle, 1. van Waarde, J. R.
van der Weel, R. R. van de Woestijne,
H. M. Alot, TV. Appel, J. J. de Dreu, D.
J. Pronkers. P. F. Goossens, J. W. Groe-
newegen, W. K. Hering, J. C. Kraamer,
J. P. Maljers, J. W. Pieters, M. J. Polder
dijk, A. C. Schippers, A. C. O. E. R. de
Thouars, A. H. Verbeek, G. H. Vertregt, J.
van Vlijmen en S. R. Wijtman; voor en
kele vakken E. J. van der Mijle; afge
wezen 9 leerlingen;
van de tweede tot de derde klasse voor
alle vakken onvoorwaardelijk: H. M.
Camman, J. C. Haartsen, S. Klap, E. C.
van Klinkenberg, N. Muller, W. F. de
Priester, C. J. de Regt, G. G. Zijlstra, P.
H. Blaauw, S. E. Boasson, H. M. de Broe-
kert, M. Corné, J. Dikkenberg, C. van
der Harst L. Muller, D. de Putter, A.
Suurmond, E. P. van der Weel en S. J.
Wiener; voor enkele vakken A. J. van
Nieuwenhuijzen; voorwaardelijk 1 leer
ling; afgewezen 2 leerlingen;
van de derde naar de vierde klasse
voor alle vakken: A. J. C. Bouff, P. de
Bree, A. J. Cruoq, P. J. Dingemanse, S.
J. Hage, L. F. Jansen, A. J. de Lange,
E. Loesberg, F. P. Roest, G. H. Visser,
P. M. van der Weel, I. de Wolff, J. D.
Alberge, A. J. Bronswijk, W. C. Callen-
fels, W. K. de Feijter, J. H. van IJeusden,
P. C. Heij'Mom, 41. C. van Krieken, A.
van Overstraten Kruijsse. P. J. Stomps,
J. C. Sutherland, S. 0. Vertregt, A. F.
Visser en J. A. W. Wentzel; afgewezen
2 leerlingen;
van de vierde naar de vijfde klasse
voor alle vakken onvoorwaardelijkP. J.
de Rroekert, J. Duijvis, A. M. W. J. Ham-
macher, L. J. Hertogs, L. de Klerk, P.
K. Krijger, R. N. H. A. MaJoteux, L. C.
H. W. van der Moer, A. H. Slot, W. E.
Sprenger. M. J. Verhulst, S. Wentzel, B.
Wethmar, A. D. L. Wortman, J. A. Ber
ger, J. A. Boucherie, W. van Haarst, L.
A. van Houte, W. E. de Jongh, W. J.
Verheijden, I. Verstraate, A. J. van der
Weel, J. J. de Wolf en W. A. Zijlstra;
voorwaardelijk '2 leerlingen en afgewezen
2 leerlingen. (M. Ct.),
Goes. Voor de benoeming van een tijde
lijk leeraar in de wiskunde aan de avond
school voor ambachtslieden alhier, ter
voorziening in de vacature van den heer
Ittmann, wordt voorgedragen de heer J.
P. Groin te Middelburg.
Overgangsexamen Rijks H. p. S.
te Goes.
Van de eerste naar de tweede klasse.
Bevorderd: C. S. Bedet, P. J. J. Dekker,
P. M. Janse, A- Kole, VV. v. d. Linde,
F. C. Maijs, F. M. Meulendijk, D. P. Pie-
terse, A. Polak, A. L. Schrier, C. J. Tail-
lie, G. J. Verburg, J. G. Vermeulen, J.
M. v. d. Weele, J. Zandee, J. Hofman,
A. W. B. van Altena, A. Buijse, A. P.
Magielse, M. C. J. Pilaar, P. .C. Pols,
J. Vermet, J. A. Wilton van Reede, A.
C. Zandee en W. van Zweeden.
Voorw. bevorderd: H. van 'Gorsel, H.
J. Andreae, en \V. D. Neervoort.
Niet bevorderd 6.
Van de tweede naar de derde klasse.
Bevorderd: S. Bedet, A. J. Boel, J. J.
Dominicus, J. Duvekot, S. van Dijke, J.
M. Janssen, P. L. Klompe, J. R. Koert,
M. Kort, C. Kooyman, C. van Nieuwen-
huyse, A. Nijssen, H. Folmer, C. W. v.
Oeveren, C. Timmerman, C. M. H. Ver-
beem, J. Brants, Marie van Bruggen, F.
Pukken, Marie Gerretsen, J. de Looff,
L. J. Overbeeke, F. v. d. Plassche, D.
J. Rietveld de Ilondt, Neeltje Tollenaar,
E. de Vries, C. de Wilde en J. Willemse.
Niet bevorderd 6. Over 1 leerling wordt
later een beslissing genomen.
t an de derde naar de vierde klasse.
Bevorderd: L. v. <1. Berge, M. van Brug
gen, J. de Hoogh, S. Koert, W. Koole, L.
Maas, J. Neervoort, J. Nieuwenhuijse,
Macha. Nieuwenhuijse, J. Polak, C.
Quakkelaar, J. Rosier, W. v. Schaik, C.
Tolhoek, J. v. d. Wart, J. Witte en G
Blok.
Van de vierde naai- de vijfde klasse.
Bevorderd: H. Adain, J. Hage, E. v. d.
Hoek. Joha. v. d. Kreke, J. y. d. Kree-
ke, J. Noteboom, H. Noteboom, A. de
tos, H. Witkam, W. Hofman en A. F-ol-
mer.
Voorw. bevorderd: M. Bartelse, en
Wilha. Warnsinck.
Niet bevorderd 2.
Reorganisatie 0. L Onderwijs te Goes.
In vervolg op heigeen we reeds enkele
weken geleden over deze zaak schreven,
geven we hieronder een en ander meer
uitgewerkt weer
Aanleiding tot het opperen van het
reorganisatieplan was het onderzoek mar
de wijzigingen die aan de scholen moe
ten worden aangebracht ingevolge het
kon. besl. van 25 Jan. 1912, en de daar
voor noodige kosten in 't bijzonder voor
school C en de meisjesschool, bovendien
gelet op den nieuwen toestand na de
opening der R. K. jongensschool.
Zooals de toestand nu is, volgen
bij het openbaar onderwijs 606 en bij
het bijz. onderwijs 623 leerlingen de les
sen. Bij het openb. onderw. zijn aan
gesteld 31 onderwijzers, en bij het bijz.
onderwijs 18 onderwijzers. In 1902 was
het aantal leerlingen hij het openb. on
derwijs gemiddeld '27 per onderwijzer en
klasse. Thans is het gedaald tot gemid
deld 20, of, als de abnormale toestand
aan de meisjesschool buiten rekening
wordt gelaten, in 1902 gemiddeld 30, en
nu '22.
Het gemiddelde cijfer van 30 (voor 1. o.
36 en voor m. u. 1. o. 24) noemt,
de schoolopziener normaal, en volgens
dien maatstaf zouden er op 15 Jan. 1914
noodig zijn geweest 16 onderwijzers.
Als meest gewenschten toestand bepleit
de heer Brants, dat die 16 onderwijzers,
les zouden kunnen geven aan twee goed
ingerichte scholen:
lo. een school voor gewoon lager onder
wijs met 7 leerjaren, waarvan 6 leerjaren
parallelklassen zouden hebben, en gemid
deld 36 leerlingen per klas;
2o. een school voor meer uitgebreid
lager onderwijs met 9 leerjaren, met een
facultatief 10 en 11de leerjaar en met een
gemiddelde van 24 leerlingen per kl.
Voor vorming van de eerst genoemde
school zouden noodig zijn de opheffing
van school C tegen 1 Jan. 1915 en com
binatie dier school met school B. Het
aantal onderwijzers, het hoofd meegere
kend, waarvoor een rijksbijdrage wordt
uitgekeerd, bedraagt daar dan 8, waar
onder 1 met verplichte hoofdakte, en 2
surnumerairs, waarvoor f 260 per leer
kracht per jaar wordt berekend; de ge
meente zou dus voor 3 onverplichte on
derwijzers het salaris geheel voor haar
rekening hebben te nemen. Het leerplan
aan die school zou de schoolopziener
aangevuld wensehen te zien met het en
derwijs in de gymnastiek, liefst te geven
door een volledig bevoegde leerkracht.
Voor de onder 2o. bedoelde school voor
m. u. 1. o. zou noodig zijn opheffing van
school A en combinatie van die school-
met de meisjesschool in de nieuw in te-
richten school, die gevormd zou worden
door school A met school C.
Voor deze M. U. L. O. school zouden 10>
leerkrachten noodig zijn, plus een onder
wijzeres) voor teekenen en een dito voor
gymnastiek. De rijksbijdrage zou worden
uitgekeerd voor 8 onderwijzers. De ge
meente zou dus voor 2 onverplichte on
derwijzers het salaris geheel voor haar
rekening hebben te betalen.
Door een leeraar in de gymnastiek M. Cf
zou dan aan de eerstgenoemde school in
de klassen 47 gedurende 8 uur les kun
nen worden gegeven, en aan de school
voor m.u. l.o. in de klassen 49 ge
durende 12 uur.
Thans heeft de gemeente 10 onderwij
zers, die ze geheel alleen betaalt; na de
reorganisatie zou ze er nog 5 hebbun; t^r
wijl ze een leeraar voor de gymnastiek,,
den zang en het teekenen meer zou heb
ben te betalen. Nu heeft de gemeente 311
onderwijzers in dienst. Na de reorgani
satie zou ze er 23 noodig hebben.
In geval een nieuw hoofd voor die
eventueele M. U. L. O. school benoemd
moet worden zal de gemeenteraad de
verordening op de jaarwedden hebben te
herzien, daar bij de bestaande salaris
sen op geen eerste krachten voor die
school gerekend mag worden.
Trouwens, waar naar de schoolopziener
verwacht, dat het in werking treden der
voorstellen aan de gemeente een niet on
belangrijke bezuiniging zal geven, zal
wel overwogen moeten worden of de re
geling der salarissen speciaal voor de
oudere onderwijzers niet eenigszins gun-
sstiger zal moeten worden gemaakt.
