P
tbode
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
erkboek
(nechf,
'nstbode
bode
De Klassenstrijd.
:e koop
tede
ANoy,
yeeren,
arzen,
ieveuleii;
F"
mden
iderwagen.
-m
ml p.).
ïende Knecht
nstbode
ïde Meid
333. 1914,
Woensdag 34 Juni
38e Jaargang.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUIf, te Middelburg.
PRUS DER ADVERTENTIËN
Buitenland.
Staten-Generaal
Binnenland,
Uit de Provincie.
RG",
bijbehoorende
wepolder en St.
6.5900 H. A.
srkrijgbaar ten
getêekende te
jvingen worden
i 1914.
en 1 Juli 1914,
uur.
JAN LOEFF.
DELBURG.
3d-, Melk- en
1LLEBRANDS,
it, Middelburg.
IR., Kl. Abeele.
P~
ioudekerke.
URDOUX,
terke.
.tkapelle
FANOY.
ERE, Kapoen-
>ote Trekhond,
ie lijst, hoogte
Domburg.
5r gevraagd
Grijpskerke,
ERSE, Seroos-
;ing te Soest-
itus
eene
3E, Middenhof,
res Modemaga-
;edelft B 157,
au
)RD, te
Kloetinge.
er LITTOOIJ,
TEDER,EN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. 1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
Van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere
regel meer 10 cent.
Zij, die zich met 1 Juli op „DE
ZEEUW" abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschijnende
nummers GRATIS.
Het is niet waar dat het socialisme
de eoht sociale opvatting der saamleving
het zuiverst vertolkt. En het is ook niet
waar dat het socialisme het goede zoekt
voor het grootst mogelijk aantal men
schen.
Ware dit laatste liet geval dan zou
den zij gelijk hebben die gewagen van
■evangelische socialisten en collectivisti-
&che socialisten, die onder éénzelfdem
naam van socialisten saamvatten een
Stöcker, een Von Ketteler en een Manx.
Het Socialisme zou, door de juistheid
hiervan toe te geven, gevoed worden in
zijn waan, dat het zich mag stellen bo
ven het Christendom.
Tot nog toe heeft het socialisme, in
Weerwil van de offers, die het zich voor
den partijstrijd getroost, nog niets wat op
verbetering gelijkt tot stand gebracht.
Het Christendom daarentegen heeft
reeds iin de eeuwen onzer "Christelijke
jaartelling zijne sporen verdiend. De ver
heffing der vrouwde afschaffing' der
slavernij, de vestiging van gezag en orde,
en nog veel meer zijn vruchten van het
Christendom.
Rudolph is er naar \vij meenen beter
achter, wanneer hij het grondkarakter van
het socailism© toekent uit zijne gelijk
luidendheid met het communisme.
Dat communisme is de familieband die
Zelfs zoo vijandige broederen als sociaal
democraten en anarchisten verbindt. Het
is de grondzuil van het marxisme. Bern
stein noemt het historisch materialisme
en de meerwaardetheorie de grondzuilen
van het Marxisme1, clock het atheïstisch
communisme verdient dezen naam meer
dan die.
Marx noemde dan ook 'reeds in 1848
het bekende manifest aan de proletariërs
aller landen niet het Manifest der Socia
listische partij, maar het Communistisch
Manifest. Als zoodanig werd het ook ver
taald door dr. Gorter.
Het communisme is in zijn uiting oonse-
kwent of gematigd. Het cpnsekwente wil
alle bezit gemeengoed maken, allen even
veel werk en evenveel genot. Maar liet
gematigde stelt zich tevreen met den grond
en de voortbrengingismiddelen aan de ge
meenschap. Dit gematigd communisme nu
lis dat van cle hedendaagsche socialisten!
en anarchisten.
Sehaffle (in .1903 te Stuttgart overle
den) zegt dan ook: „De kern van het
socialistisch program is de vervanging van
het private kapitaal door het collectieve".
Hoe juist deze definitie ook zij, toch is
en het socialisme nog niet ten voeteli
uit mee geteekend. Dit kan eerst, door
het te beschouwen in zijn tegenstelling
met het vroegere utopistische socialisme,
hetwelk zich onmiddellijk na de Fran
sche revolutie onder de leiding van Saint
Simon, Fourier en Owen heeft ontwik
keld.
Bedde eersten hadden de Fransche re
volutie mee doorgemaakt. Eerstgenoemde
wa© een avontuurlijke graaf, laatstge
noemde een mijmerende koopmanszoon.
Beiden zagen in de Fransche revolutie een
mislukking, dewijl zij wel de staatkundige
vrijheid had gebracht, doch niet de maat
schappelijke en allerminst de gelijkheid en
de broederschap. Wel waren de voorrech
ten van adel en geestelijkheid opgeheven,
doch nu wachtte de vierde stand op vrij
making. De leuze „vrijheid, gelijkheid en
broederschap" moest ook op maatschap
pelijk terrein worden toegepast. Het libe
ralisme moest door het communisme wor
den vervangen, en wel met geweld. Bei
den zochten de oorzaken der ellende in
het privaat bezit.
Fourier drong aan op de overdracht van
allen eigendom aan zekere kleine gemeen
schappen, phalanstères genaamd, waar
in de menschen samen moesten leven en
samen werken.
Dwen was een Engelsch fabrikant die
getroffen werd door de ellende zijner ar
beiders, en het. gemis van sociale orga
nisatie en sociale wetgeving. Behalve in
het privaat bezit vond hij de oorzaak
der ellende in den godsdienst en het hu
welijk.
Alle drie deze Hervormers, in. hoe vro
men vorm zij hunne denkbeelden somwij
len ook uitten, waren puur materialistisch,
loochenden de scheppingsordinantie, ne
geerden het vraagstuk der zonde en der
ellende, en verwachtten alles van pre
diking van hun evangelie.
Zij zijn evenwel alle drie gestorven,
zOnder ook maar iets van hunne idealen
te hebben verwezenlijkt gezien. Daarom
spreekt men ook van een utopisch socia
lisme door hen gepredikt, een socialisme
op utopien of waanvoorstellingen gegrond.
Doch daar verschijnt Karl Marx op het
tooneel, de geweldige, wiens leven (1808
1883) bijna een gansche eeuw beheersoht.
Een wijsgeer, niet staande op- den bo
dem van het o p t i m i s t i s c h F r a n s o h
maar van het pessimistisch
D- u i t s c h materialisme.
Zijn wijsgeerig stelsel ontleende hij aan
de twee wijsgeerige leiders van zijn tijd:
Hegel en Feuerbach. Eerstgenoemde leer
de dat het gansch heelal is in een Voort
durend proces van worden en vergaan;
God is de ziel der wereld en de wereld
is Gods lichaam. God is een wordeinde
God, die zich in de evolutie aller dingen
steeds meer bewust Wordt. Hij is de Geelst
die de stof bezielt.
Maix echter keerde 't om. De stoffelijke
dingen waren volgens hem de eenige bron
der geestelijke verschijnselen. En nu kwam
Feuerbachs leer er bij, dat alles is stof,
en dit materialisme nu verbond Marx met
do ontwikkelingsleer van Hegel. Op deze
wijze kwam hij tot zijn stelling van het
historisch materialisme. De verklaring der
historische feiten uit louter stoffelijke oor
zaken. Alles moet uit stoffelijke oorzaken
verklaard Worden. „Het is niet het be
wustzijn der menschen dat hun zijn, maar
omgekeerd hun maatschappelijk zijln dat
hun bewustzijn bepaalt", zegt Marx.
Hiermede wordt aan Godsdienst en Ze
delijkheid derhalve hun wezenlijke grond
slag ontnomen, en worden beide feitelijk
opgeheven.
Volgens- dit historisch materialisme is
de mensch een dier. Oorspronkelijk was
dat dier-mensch tam en mak; het Was
in de oer-tijden, toen de gemeenschappe
lijke eigendom nog bestond*. Maar door
den privaten eigendom is dit anders ge
worden. Nu zijn de bezitters roofdieren,
die de niet-bezitters exploiteeren. De in
voering van het privaat bezit is des men
schen (zonde) val geweest. Maar nu zijn
de niet-bezitters gaan wonstelen om zich
van dat juk der „bezitters te ontdoen j
en deze strijd heet de klassenstrijd.
De wereldgeschiedenis is de geschiedenis
van den klassenstrijd, en het gansche ont
wikkelingsproces dat de menscihheid door
alle eeuwen heen doorloopt, wordt door
dien klassenstrijd beheerscht. Die klassen
strijd is de drijfkracht der altijd voort
gaande ontwikkeling. Het kapitalisme, de
hedendaagsche vorm dezer ontwikkeling,
gaat voorbijen dan komt uit de pop van
deze rup!s de vlinder van het socialisme
te voorschijn. Het socialisme, de hoogste
levens-, bestaansvorm den menschheid.
Dan geen private eigendom van den grond
en de productiemiddelen meer, maar dat
alles aan de gemeenschap gebracht. De
Staat zal dan niet meer noodig zijn. Staat
en maatschappij zullen één wezen. Geen
kapitalist en geen proletariër zal er meer
zijn, de vrede daalt op aarde, deze aarde
een paradijs.
Zoo dacht zich Marx het einde van de
zen klassenstrijd. Zijn leer is de con-
sekwentie van het ongeloof, dat de waar
heid der Schrift loochent, het Vraagstuk
der zonde wegvaagt, de genade als iets
onbekends afwijst en het geloof verwerpt;
en zich tegenstelt tegen Je leer der saam-
hoorigheid. van alle rangen en standen;
de menschheid in twee klassen verdeelt,
en een eeuwigen strijd predikt, waar het
zijn moest volgens het woord der Schrift
rijken en armen ontmoeten elkanderi
de Heere heeft hen beiden gemaakt.
Albanië.
Tijdens -den „wapenstilstand" zijn de
wapens bijna niet tot rust gekomen.
Ondanks de overeenkomst deed de vij
and Maandagavond om elf uur pogingen
tot 'een aanval en opende een hevig vuur
op de stellingen van de in him verschan
singen liggende regeeringstroepen, die het
vuur met kracht beantwoordden. Weldra
namen ook de kanonnen deel aan den
strijd, die echter na een half uur ophield.
Ook Prenk heeft geen woord gehouden.
Het agentschap van Stefani meldt, dat
de troepen der opstandelingen die Prenk
omsingeld hadden, 's avonds om half elf
teruggetrokken wegens den wapenstil
stand. Prenk heeft daarop echter de op
standelingen aangevallen. De burgemeester
van Sjak heeft toen te Duxazzo gepro
testeerd tegen het schenden van den wa
penstilstand, waarop de regeering aan
Prenk beval de vijandelijkheden te staken.
Volgens een telegram d.d. 22 Juni uit
Durazzo aan de „N. R. C." heeft de
kaimakan van Sjak, die zwaar gewond
gevangen is genomen, toen hem was me
degedeeld dat het kabinet zijn veroordee
ling tot den strop had geëischt, doch dat
majoor Kroon zich daartegen met klem
had verzet, uit dankbaarheid aan majoor
Kroon de volgende verklaring afgelegd:
Het aantal opstandelingen bedraagt 5500,
waarvan echter slechts 3000 trouwe aan
hangers zijn van de beweging, waarvan
ik zelf de ziel ben geweest. De volge
lingen, waarop iik staat kon maken, onge
veer 1500 man, stonden onder leiding
.van een gewezen politiebeambte te Kon-
stantinopel en een gewezen Turksch lui
tenant. De kaimakan beloofde zijn lieden
thans te zullen aanmanen de wapens neer
te leggen in 'een daartoe strekkenden brief.
Dien heeft hij ook werkelijk geschreven:
Uit het zuiden wordt gemeld, dat de
regeeringstroepen bij de Semenirivier door
de opstandelingen zijn verslagen en ©en
kanon en een machinegeweer verloren
hebben.
Majoor Kroon is voornemens het struik
gewas op het terrein tusschen de stad
en den Rasboel door de bevolking der
stad te doen opruimen, ten einde een vrij
uitzicht over de moerassen te krijgen.
Het meest geruchtmakende bericht is
wel dat van het spoorloos verdwijnen
van Essad Pasja.
Men zoekt hem overal vergeefs.
Is hij soms weer naar Albanië geto
gen? Vraagt men zich af.
We bevelen hem aan in de hoede van
majoor Kroon.
Tweede Kamer.
RegeeriDgsmacht op den koop
toe. De minister neemt den
post terug. Het recht hersteld.
Landerige stemming. Bert-
ling's dreigement.
Oppervlakkig zou men meenen, dat te
gen het verleenen van subsidie aan de
Vereeniging Oost en West niet veel be
zwaar kan bestaan.
Het geldt hier evenwel meer dan een
gewone particuliere vereeniging. Een par
ticuliere vereeniging met benoemingsrecht.
Juist om de macht, die meu aan Oost
en West heeft willen toekennen, hebben
de rechtsche Kamerleden, met name Bo-
gaardt en Scheurer, hun stem tegen het
subsidie verheven. En gisteren kwam do
heer Loeff het pro'test nog eens aandik
ken-
„'Oost en West" zou het departement
van Koloniën een belangrijk stuk werk
uit handen nemen.
(Stel u voor, een particuliere vereeni
ging hekleed met de macht der repea
ling
Al is men nog niet bevreesd voor partij
digheid neem aan dat de heeren van
„Oost en West" als hoogstaande mannen
steeds strikte onpartijdigheid betrachte».
dan nog mag men het gevaar niet zoeken.
Een benoeming is in den regel het re
sultaat van de inlichtingen, die de minis
ter krijgt. In den regel zal hij toch be
noemen in overeenstemming met hetgeen
het lichaam, hetwelk hij zelf daartoe aan
wees, adviseerde.
En dat nu is uit staatsrechtelijk oog
punt zeer verkeerd.
!Of td'e vereeniging helpt het departe
ment en dan moet zij een officiëel karak
ter dragen en verantwoordelijk zij|n aan
den minister, öf zij isi geheel vrijt, maar
dan mag haar toch geen officdëele taak
opgedragen worden.
Dat de minister toch verantwoordelijk
blijft voor de benoeming^ heteekent niets,
omdat de vereeniging het niet isi jegen'sl
den minister, slechts tegenover haar
eigen leden.
Waarom, zoo vroeg de vrijzinnig-demo
cratische afgevaardigde voor Deventer' de
heer Marohant later zeer terecht, waarom
toch wil men deze particuliere vereeni
ging laten werken? Soms opdat de mi
nister niet verantwoordelijk zal zijln ten
aanzien van hetgeen Oost en West den
candidaten vertelt omtrent de vooruit
zichten enz.?
'tWas te voorzien, dat het postje een
slechte ontvangst bereid zou worden.
Ook de Minister van Koloniën zag het
in en hij deed, wat hijl in de gegeven
omstandigheden het beste kon doen. Hij
nam naar aanleiding van hetgeen de hee
ren Loeff en Marchant in het midden
gebracht hadden, den post terug.
Voorwaar, een verstandige daad.
Toen een kleine persoonlijke kWastig
tusschen de heeren Bogaard t en Fock
opgelost was, herinnerde niets meer aan
het zonderlinge subsidie en de genegeerde
en van haar macht beroofde vereeniging
Oost en West.
Na de afdoening van de Bootwerkers-
wet is er nog lang en breed geredekaveld
over Indische belangen, voornamelijk over
de kweekscholen voor onderwijzers.
De Kamer was echter in een Zeer lan
derige stemming, zoodat er voor de meeste
zaken maar heel weinig rechte belangstel
ling was.
De moed raakt er uit.
De vacantie nadert; het heerlijke we
der lokt naar buiten.
Wat zou men nog belangstelling toonen
voor al die dorre en droge dingen als
bootwerkerswetten en Indische supple
toir© begrootingen!
Uit het debat stippen we alleen aan,
dat de heer Scheurer (a.-r.) een vergeef-
sche poging deed om het godsdienstonder
wijs voor de Indische kweekscholen voer
te schrijven, met facultatiefetelling van
de bijwoning ervan.
De minister praatte er eenige oogent-
blikken over, doch ging niet dieper op
de zaak in.
In zooVer zij het ons een troost, dat
de leerlingen zoo ongeveer de kinder
schoenen ontwassen zijn, en wellicht uit
zichzelven naar de vervulling van hun
godsdienstige behoeften streven.
Laat in den middag is nog een aanvang
gemaakt met een ontwerp, nadere rege
ling beoogend van den accijns op wijn.
Er wordt n.l. nogal de hand gelicht
met de wijnwet.
Alcoholrijke wijin wordt ingevoerd, hier
dus aan accijns onderworpen, daarna door
handelaren aangelengd, zoodat de accijns
weer wordt afgeschreven en het overblij
vende deel min of meer accijnsvrij is.
Van een H.L., Zoo veretlde de heer
Ter Laan, maakt men wel 210 L., zoo
dat volgens het omschreven procédé 110
L. accijnsvrij wordt, als men de andere
100 L. slechts uitvoert.
Die ontduikingen wil het genoemde ont
werp nu voorkomen.
De heeren Arts en Ter Laan (Rotter
dam) zorgden voor de noodige amende
menten.
De laatste wil een controle instel
len op wijnhandelaren, die niet onder con-i
tróle behoeven te staan. Minister Bett-
ling wil hiervan echter niets weten en
dreigt „a la Trenb" het geheele ontwerpi
te zullen intrekken, als dat amendement
Wordt aangenomen.
De heer Ter Laan wete, wat hij doet!
Nog een Ver. van Ned. Gem.
Door eenige Burgemeesters-Secretaris
sen en door den heer J. N. Elenbaas,
lid der Ged. Staten van Zeeland, is aan
B. en W. der betrokken gemeenten een.
circulaire verzonden, waarin zij het denk
beeld in overweging geven, om een Ver.
op te richten van Ned. kleine ge
meenten. De reeds bestaande Vereeniging
omvat slechts gemeenten van 10.000 in
woners en daarboven, en opent in hare
statuten de mogelijkheid hare werkzaam
heden uit te strekken tot gemeenten met
een geringer zielental. Dit laatste is ook
reeds een enkele maal geschied. 1
Het komt de heeren Elenbaas o. s.
echter voor, dat de kleine gemeenten er
geen behoefte aan hebben, dat de ver
eeniging van grootere gemeenten zich
met haar bemoeit, maar dat zij haar eigen
belang dienen te behartigen in een groote
en krachtige vereeniging van gemeenten
met plattelandstoestanden, welke vereeni
ging stellig menigmaal met de bestaande
vereeniging zal kunnen medewerken.
Installatie Burgemeester Simonse.
Biggekerke. Hedenmiddag ten 2
ure had de plechtige installatie plaats!
van den heer L. Simonse Cz. als burge
meester dezer gemeente.
Nadat tea 12 ure Z.E.A. te Middelburg
door den Commissaris dei' Koningin was
beëedigd werd hij aan de grens der ge
meente opgewacht door eene eeïewaoht
te paard, die bij monde van den com
mandant den heer J. Dekker PZ. den
burgemeester verwelkomde, waarna naar
het dorp werd gereden, waarbij zich ook
aansloot het muziekkorps' van Seroos-
kexke. Bij de bijlzondere school stonden]
de kinderen der beide scholen opgesteld
en Zongen onder leiding van dhr. Roosen
daal een welkomstlied, waarna genoemde!
heer den burgemeester toesprak en het
welkom toeriep. De burgemeester dankte!
hierop en beloofde de kinderen een
feestje.
Bij het gemeentebestuur aangekomen^
waar de voltallige raad tegenwoordig was,
werd hij, nadat de oudste wethouder dhr.
Dekker de vergadering had geopend en
de secretaris voorlezing had gedaan van
de Koninklijke benoeming en van het pro
ces-verbaal van eedsaflegging door dezteu
als volgt toegesproken:
EdelAchtb. Burgemeester!
De vereerende taak rust thans op mij
't woord tot U te richten. Vooreerst om
Op U de taak als 'hoofd der gemeente
over te dragen, waarvan de waarneming
sedert het aftreden van Uwen vader en
voorganger op mijne schouders rustte. Ver
volgens om U welkom te heeten in den
kring en aan het hoofd van den raad,
U welkom te heeten als hoofd der ge
meente. Het woord dat ik tot U wensch
to spreken, is een officieel woord, en
ik mag niet vergeten, dat ik op het oogen-
blik spreek als woordvoerder van den
raad, die wederom optreedt in naam der
gemeente. Ik mag daarom wel mijn hart
in mijn woord leggen, maar voor een
Woord uit het hart tot het hart is 't thans,
noch de plaats, noch de tijd.
Het heeft H. M. onze geëerbiedigde Ko
ningin behaagt, U het bestuur der ge
meente toe te vertrouwen. Wij ontvangen
U in de eerste 'plaats als Hare vertegen
woordiger, en als wij U een hartelijtk
