NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 222. 1914 Dinsdag 23 Juni 28e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISGH F e y i S1 e f o n. De Broeders van St. Jan. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK F. P. DHUIJ, 4e Middelburg. PRUS DER ADVERTENTIËN Provinciale Staten van Zeeland. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p. 1.25 Enkele nummers0.05 UITGAVE DER FIRMA'S OOSTERBAAN S LE COINTRE, te Goes EN van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel meer 10 cent. Zij, die zich met 1 Juli op „DE ZEEUW" abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers GRATIS. Albanië. 'De revolutie viert hoogtij. Heit wespennest wordt met den dag' gevaarlijker voor hen, die er mede in aanraking komen. Do „Stampa" verneemt uit Durazzo, dat do Mohammedanen van Skoetari Prenk- BibtDoda met geweld verhinderen om met zijn troepen naar Durazzo op te rukken. De toestand in Albanië zou allertreurigst zijn. In Durazzo zijk talrijke Mohammeda nen onder verdenking van hoogverraad in hechtenis genomen, daar in hun wo ningen patronen en verdachte papieren gevonden zijn. In het binnenland Van Albanië zijn plun deringen en brandstichtingen aan de orde van den dag, terwijl Grieksche troepen slechts op het vertrek van den vorst wach ten om E pi nis binnen te rukken. Wat Prenk Bib Doda betreft, deze heeft de regeering verzocht hem een tweede kanon te zenden, om met zijn troepen de stelling, vier uren benoorden Durazzo, te kunnen verlaten, en den opmarsch te gen de opstandelingen te kunnen begin nen. Het kanon is hem dadelijk gestuurd. Intusschen heeft de wapenstilstand, die tot vandaag zou duren, de verwarring, nog grooter gemaakt; vooral waai- onze Hollandsche officieren in deze zaak niet gekend zijn. Volgens de Fransohe pers dreigen de Nederlandsdhe officieren, die niet geraad pleegd zijn over den wapenstilstand, welke een zaak van militairen aard is, ontslag te nemen, en moet de commissie van toezicht tusschenbeide komen om hun ge prikkeldheid te bedaren. De inwendige ruzie versterkt natuurlijk niet het centraal bestuur van Albanië in een in werkelijk heid belegerde stad. Integendeel. 'tls dan ook onbegrijpelijk, dat vorst Wilhelm zich tot een dergelijke daad heeft laten overhalen, vooral in z'n herhaal delijk gebleken afhankelijkheid van hen., 'li Is nog moeilijk te zeggen, wat de gevolgen van dezen misstap zijn. 't Spreekt vanzelf, dat ieder z'n best doet de Ne'- derlandsche officieren te kalmeeren eto hen tot aanblijven te bewegen. Over 't algemeen is men nog vol lof over hun houding en prijst men hun moed en plichtsbetrachting. Een Duitsch verslaggever seint, volgens de „N. R. Crt.", uit Durazzo: Algemeen ook in hun niet bepaald goedgezinde Ita- door D. PENNING. (Nadruk verboden). 48) 'tWas haast niet uit te houden voor den heer van Wonderstein. Tot op dit oogenblik had hij een bewonderenswaar dige zelfbeheersching getoond; gister had 'hij nog den stal uitgemest, zonder een kik te doen, maar dit smadelijk tooneel: in het gezicht van zooveel omstanders, die vroeger voor hem hadden gesidderd, zou den geduldigste dol maken. De ade ren op zijn voorhoofd zwollen; in zijn kleine, rondo oogen begon een somber vuur te gloeien, en hij strekte de handen heeds uit naar het muziekinstrument, om er zijn plaaggeest mee te verpletteren, toen Geurt met daverende stem hem toe snauwde: „Denk om de penitentie, hoog- m<rtl wa-ngedrocht." De herinnering kwam juist van pas; e heer slikt© met ©en wanhopige po .erg®mis in, en begon te zingen harp1,1 gleden over d® snaren der „Sinds alles weer zoo groen daar staat -» „Niet op zoo'n brouwenden toon," bul- liaansch© kringen, is men vol bewondering over de plichtsbetrachting, de offervaar digheid en de daden der Nederlandsehe officieren. Tevens legt men er 'den na druk op een diplomatiek vertegenwoor diger van een der mogendheden heeft het openlijk verklaard dat het pnrecht- vaardig en onverantwoordelijk is, de of ficieren met ongeoefende manschappen en; onvoldoende hulpmiddelen te laten vech ten en hun een zekeren dood tegemoet te doen gaan. De Nederlandsehe regee ring zou, naar do meening van alle tot oordeel bevoegden, het volste recht heb ben den mogendheden .te verzoeken de officieren van hun zending te ontheffen, en hen uit dezen onboudbaren toestand naar het vaderland terug te roepen. Z o m e r z i 11 i n g 1914. In de op Dinsdag 7 Juli te openen zomerzitting' der Provinciale Staten van .Zeeland, zal mededeeling gedaan worden van verschillend© ingekomen stukken, Waaronder Koninklijke goedkeuring van Verschillende besluiten der Staten en ©ene mededeeling van Ged. Staten dat zijl in Ja nuari een adres van „Nehalennia" ont vingen, waarin verkocht wordt het adres dier vereeniging van 24 October 1913 om bij het verleenen van rentelooze voor schotten itot verbetering van wegen, het beplanten Van die wegen voor te schrijven, als niet ingediend te beschouwen. Ret adres van October 1913 was in handen van Ged. Staten gesteld, doch na het inkomen van ©en nader adres hebben zij het ingetrokken verzoek buiten behande ling gelaten. Nog' is ingekomen het Ver slag van de Maatschappijl tot Exploita tie van Staatsspoorwegen over 1913. Aan de orde is vervolgens het vaststel len van het verslag van den toestand dea- Provincie over 1913. Door Ged. Staten zullen mededeelingten worden gedaan omtrent den post, voorko mende onder Hoofdstuk IX der uitgaven in de Provinciale begxootingen voor 1913' en 1914 ter bestrijding van behoeften, welke hare omschrijving niet vinden in de artikelen der begrooting, omtrent oh- derhandsche aanbestedingen, omtrent de samenstelling der afdeelingen van Ged. Staten, omtrent de presentielijsten der ver gaderingen van Ged. Staten, omtrent den staat van Provinciale ambtenaren en be dienden, omtrent den staat van de Pro vinciale eigendommen en bezittingen en van die, welke verhuurd of verpacht zijn. De benoeming van het lid der Staten, bedoeld bij' artikel 89 der Provinciale w©t, zal vervolgens plaats hebben. Behandeld zullen worden de1 volgende voorstellen van Ged. Staten: derde Geurt; „dat gesnork moet den ede len hoevenaar bepaald hinderen. En ik wensch een vroolijker tempo denk daarom. Overdoen en opgepast." En Geurt hield een eindje lat waar schuwend omhoog. De heer van Wonder stein dreigde te stikken van woede, maar met een held haftige poging overwon hij nogmaals zijn ergernis, en hief aan: „Sinds alles weer zoo groen daar staat, 't Frisch golfjen op den oever slaat, En 't zomerkoeltjen suizen gaat Door eik en pijn Moet ook de mensch, met blij gelaat, Recht vroolijk zijn!" 1 En uit den bocht van den weg ant woordde de echo van een paar jonge, levenslustige kolenbranders „Recht vroolijk zijn!" Er verzamelde zich allengs een groot aantal toeschouwersboeren, schreeu wende varkens naar de markt leidend, ambachtslieden, die op karrewei uitgin gen, een kramer, die met de mars op den rug den boer opstevende, een Zigeu ner met zwarte, flikkerend© oogen, die van zijn troep was afgedwaald, en een paar monniken uit het Franciskaner- klooster te Harderwijk. Tot aanhouding der adressen van de Koninklijke Nederlandsehe automobiel- club, de Nedei la ndsohe mo tor-w iel rijdehs- vereeniging en de kamer van koophandel le Breda, omtrent den verbindingsweg tus- tu'sschen Noord Brabant en Zeeland. Tot buiten behandeling laten van een adres van E. Huijghebaert om wijiziging van ,het besluit tot verleening van een renteloos voorschot voor tramwegen op Zuid-Beveland en een adres van dr. J. W. Jenny Weijerman en M. Onnen om ©en renteloos voorschot voor gielijk doel. Tot aanhouding van adressen van inge zetenen van Hansweerd en van Honienissio omtrent verplaatsing van de planten te Hansweerd en van de stoomtram van Hansweerd naar Vlake. Tot aanhouding van een verzoek van J. C. Krijger te Goes om subsidie voor een auto-dienst tussohen Goes en bet Wolfaartsdijksche veer. Tot aanhouding van. een adres van V. J. Borm en andere ingezetenen van Honte- nisse en aangrenzend© gemeenten, om den weg van Hulst naar Walsoorden ge schikt te maken voor Wielrijders, met een (adres van adhaesi© van den Algemeenen (Wielrijdersbond. Tot aanhouding van een verzcek Van de Provinciale Zeeuwsche vereeniging tot be strijding der tuberculose om een jaarlijk- sclie subsidie van f 1G00. Tot wijziging van het Reglement op we gen en voetpaden. Tot wijziging van het reglement voor: 'de calamiteuz-e polders en waterschappen, met een© mededeeling betreffende door de besturen van eenige polders ingebrachte bezwaren. Tengevolge v,an besluiten der Staten van 7 Juli 1876 en van 14 Juli 1903, tot wijziging van bedoeld reglement, wordt aan de waterbouwkundige ambtenaren en de andere beambten en bedienden bij de besturen der waterkoelingen van de cala- miteuze polders en waterschappen pensi oen verleend, naar de regelen door Ged. Staten vast te stellen. Herhaaldelijk is er bij Ged. Staten op .aangedrongen, om te bevorderen, dat ook aan de secretarissen-ontvangers van die besturen pensioen wordt verleend, doch zij achtten den tijd daartoe niet gekomen, zoolang zulks voor de secretarissen en ontvangers van de gemeenten niet was be paald. Nu 'echter 'een pensioenwet voor de gemeenteambtenaren is tot stand geko men, meenen zij1 dat ook de secretarissen- ontvangeirsi recht op pensioen moet wor den toegekend, waarvoor een aanvulling v.an genoemd reglement noodig jsj. De re gelen, waarnaar dat pensioen wordt ver leend, 'zouden even als die voor het pen sioen van de waterbouwkundige ambtena ren en van de andere beambten en bedien- ,,'t Is toch een vreeselijke penetentie," zeide Arendsz, zich hoofdschuddend to,t den priester wendend; „een pelgrimstocht naar Jeruzalem is er kinderspel bij." De geestelijke haalde de schouders op, en zeide tot de omstanders, die den hals uitrekten, om het naadje van de kous te weten, dat de kapelaan 'van dezen iboete- doenden heer hem de keus had gelaten tusscben een bedevaart naar het Heilige Graf en deze penetentie. En naar den rijknecht wjjzend, begon de priester hard op te lachen, terwijl hij ter aan toevoegde „De man zal denken, dat de heer hem zoo dikwijls heeft geturkt, en dat zoo'n kans niet gauw terug komt." Geurt keek op dit oogenblik juist in de richting van voerman Arendsz en zeide: „Och edele hoevenaar, wilt gij zoo vriendelijk zijn, om den halster van uw witvoet 't is een best paardje, hoor! dien ongelukkig© daar met den brandewijlnneus ter hand te stellen? Hij zal het paard voor- u ter markt geleiden." Maar dit vernederend voorstel deed de aderen op het voorhoofd van den baron opnieuw zwellen van toorn; zijn oogen schoten vuur, en als een veer omhoog vliegend, barstte hij gramstorig nit: „Maar wordt jij nu gek of ben ik het;" waar op Gomt met een onverstoorbare hoog heid antwoordde: „Jij bent nog nooit bij je verstand geweest marsch vooruit, zeg ik je." den van Ged. Staten kunnen worden vast gesteld. Verder is bij besluit der Stallen van 9 November 1894, het Voornoemde regle ment in dier voege aangevuld, dat aan den Dijkraad, behoudens goedkeuring .van Ged. Staten, werd opgedragen het besluit tot hlet nemen van maatregelen ter voor ziening in 'het lot van weduwen en wee zen van waterbouwkundige ambtenaren, welke regeling door het besluit van 14 Juli 1913 is uitgestrekt tot andere be ambten en bedienden. Van die bevoegdheid is door een aan tal Dijkraden gebruik gemaakt, doch nu bij de Weduwenwet voor de gemeenteambte naren 'recht op ptensicen is gegeven, ach ten Ged. Staten het noodig ook aan de weduwen en weezen van de bedoelde wa terbouwkundige ambtenaren en andere be dienden en beambten, en ook aan secre tarissen-ontvangers. r e c h t op pensioen te verleenen. ;Ook de regeling van deze ma terie zou aan Ged. Staten kunnen Worden overgelaten en vereischt ook wijziging' van het reglement. Op de ingebrachte bezwa ren komen wij' nader terug. Tot vaststelling eener verordening tot levering yan ©leetrisohien stroom in de Provincie Zeeland. Tot verleening van een crediet van f2500 voor een onderzoek naar de beste wijze om de .geheel© provincie te voorzien van electrischen stroom voor licht en kracht. In het desbetreffend voorstel wijzen Ged. Staten er op dat het niet aan de aandacht der Staten kan ontgaan zijln, dat allerwege in den lande het vraag stuk van de electriciteitsvoorziening aan de orde is. Het groot© gemak van den electrischen stroom voor het opwekken van .licht en kracht wordt meer en meeir erkendde behoefte daaraan Wordt steeds grooter en roept dringender om voorzie ning. In de meeste grootere gemeenten is die voorziening reeds getroffen. Uit den aard der zaak zijn dat lie plaatsen, waar groot kapitaal wordt gevonden of industrieën worden aangetroffen of waar de getal sterkte der bevolking zioodanig is, dat ©en electriscke installatie met beperkt lteve- ringsterrein levensvatbaar moest worden geacht. De kleinere plaatsen zij'n daarmede .evenwel niet gebaat. Moge al hier en daar een enkele kleine centrale zijn opgericht over het algemeen bleef het platteland verstoken van de voordeelen en gemakken welke de elektriciteit oplevert. Alleen wan neer van hooger hand de voorziening in de behoefte aan electrischen stroom goed wordt aangevat en op breed© schaal uitgevoerd wordt, bestaat er kans, dat ook kleinere plaatsen en meer afgelegen stre ken afdoende geholpen worden. Het is voornamelijk deze overweging, welke er Het moest wel 'net zoo treffen, dat broeder Anselmus, die een bezoek had gebracht aan het Sint-Joris-gasthuis bij Tonsel, door een zijlaan recht op de groep aankwam. Hij nam door de bril het too neel met even groot© nauwgezetheid als verbazing op, en zich tot Geurt wendend, fluisterde hij dezen in het oor„Ge moogt wel voorzichtig zijn, vriend. Ik wil in do forsche manier, waarop gij1 optreedt, in geenen deele de heilzame en christe lijke strekking voorbij zien, die gijl ©F stellig mee beoogt, maar de boeteling is een korte, ineengedrongen gestalte; een dikke, zware nek; ik weet het niet, maar ik vrees, dat hij vóór Harderwijk ©en beroerte zal krijgen zie die rollende oogen toch eens." De knecht gaf den Broeder een wenk, terwijl deze op zijn tieenen ging staan, om geen woord te missen. En (met de hand langs den mond fluisterde de knecht met grooten ernst terug: „Mijn ongeluk is niet te overzien, eerwaarde Broeder, als hij geen beroerte krijgt; ik kan u niet zeggen, in welken angst ik verkeer bij de gedachte, dat hij deze penetentie zal doorstaan." Daarop het gelaat naar den boeteling keerend, brieschte Geurt: „Zal 't nu gauw gebeuren, droevig schepsel Schaamt ge u niet voor deze achtenswaardige schaar menschen? Zoo, nu is 't goed." Broeder Anselmus staarde den optocht toe geleid heeft, dat eldere de Provinciale besturen zich de zaak hebben aangetrok ken. Ged. Staten herinneren er veTder aan, hoe in Groningen eene fabriek bijna ge reed is, hoe in Noord-Brabant de Sta ten besloten ©ene N.V. op te richten. Hoe in alle andere provincies behalve Limburg, plannen in voorbereiding' zijn. Ook in het college van Ged. Staten is meermalen de vraag behandeld of er aan leiding bestond, vanwege het Provinciaal bestuur in deze aangelegenheid hande lend op te treden. In zijn vorige samen stelling heeft het college geen© vrijheid kunnen vinden, stappen te doen, om de electricitei'tsvoorzüening jn Zeeland van wege de Provincie tot stand te brengen. Bij schrijven van 16 Mei 1913 Werd dien aangaande aan den Minister van Land bouw enz. geschreven, da t, gezien de hooge kosten van het onderhoud der zee- werken en van de voorziening in de mid delen van gemeenschap, en de eigen aardig© samenstelling der Provincie, die vermoedelijk zou leiden tot inrichting van verschillend© Centrales, Ged. Staten geen vrijheid vinden daartoe mede te werken. Ofschoon het gewicht van deze bezwa ren in geenen deele onderschattende, acht de meerderheid van het tegenwoordige col- leg© zich niet verantwoord nu reeds, uit spraak in gelijken geest te doen. Zij vindt de thans bekende 'gegevens niet voldoen de, om daarop met overtuiging een oor deel te vestigen. De gegevens kunnen niet worden aangevuld uit de rapporten over het vraagistuk der electriciteitsvoor ziening in andere provincies uitgebracht. Daarvoor verschillen de toestanden in die provincies en in Zeeland te veel. Vol doende en betrouwbare gegevens., om een oordeel ite kunnen vestigen, kunnen alleen verkregen worden door een opzettelijk voor Zeeland ingesteld nauwkeurig on derzoek. Daarbij: zal rekening dienen te worden gehouden met de vorderingen wel ke het electriciteitsvraagstuk in 'Zeeland reeds heeft gemaakt. Voor zoover Ged. Staten Ibekend is, bestaan thans electrische centrales te Vlissingen, waarvan Middel burg ook stroom betrekt, te Neuzien, Schoondijke, IJzendijke, Breskens en Star venisse. Voor het aanleggen van het kabel net van een enkele van deze inlichtingen was een vergunning van rijkswege noodig; bij het verleenen daarvan zijn voorwaar den gesteld, waardoor overgang van de inrichting in eene te stichlen algemeeno centrale mogelijk wordt gemaakt. Voor Oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen 'zijn op dit oogenblik twee aanvragen aanhangig!; een© van de „Association Coöperatieve Zelandaise de carbonisation'' te Sluiskil, welk© geheel oostelijk en een deel van Westelijk Zeeuwsoh-Maandeien omvat en eene van de „Centrales électriques de hoofdschuddend na; de heer had het paard met den halster aan de linkerhand, terwijl hij met de andere hand het touw vasthield, Waaraan de harp op zijn dik ken rug bengelde. En de knecht, op het mooie rijpaard gezeten, wuifde den Broe der (nog een vriendschappelijken groet toe uit de verte. Het paard van den hoevenaar staat aan de lijh, en de knecht van den heer van Wonderstein is er met zijn heer weer op uit getrokken, om nieuw vee voor de lijn te halen. 't Is een heel© drukte op de markt; Barendje, die nog nooit een Harderwijk- sche paardenmarkt heeft bijgewoond, kijkt zich de oogen uit. Dat is een gesleep en gesjouw, een gedraaf en geroep, dat den mensch hooren en zien zou vergaan; uit alle hemelstreken zijn de menschen saam- gestroomd van de Veluwe, uit Amersfoort en Utrecht, uit Deventer en van over de Zuiderzee. „Een paard koopen"? vraagt Tymen Arendsz aan den heer van Schaffelaar, door een Stichtschen paardenknecht ver gezeld, juist voorbij komt, en belangrijke inkoopen schijnt te willen doen: „gaaf, hoor! van 't voorgestel tot het achter- gestel." i (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1