en. N1EÜWSBLAD VOOR ZEELAND -wm uizen, alveren. sknesht. No. 199. 1914. Dinsdag 36 Mei 38e Jaargang. GHRISTELIJK- HISTORISCH zin, rs, en Meid agd, omende dster bessen, 00 strui- rekt dhr. Serseke. nden en anden, eulen koop. veulens Vaars- n eikgeiten VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK F. P. O HU IJ, te Middelburg. PRUS DER ADVERTENTIÈN F e u n S eto n. 0e Broeders van St. Jan. Buitenland. Binnenland. O EB ES. AMPERT, agen, ortmolen, older. merman te O UUR Kerspel. R MEULE, eden roodbakker, S. et paarden skerke (W.) Kruiniugen. nd persoon andbouwer, ijnsplaat. van tien- Borssele, zeer gun- ewegen en 1914. ouwland uwepolder. estkapelle, RS, 'IETERSE, Pz. Bigge- t.-Joosland. uur "SE. W. VER- elaat West- LEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25' Enkele nummers0.05 UITGAVE DER FIRMA'S OOSTERBAAN S LE CQINTRE, te Goes EN van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel meer 10 cent. Zelfbewaring. Er wordt over de heilige roeping der zelfuitbreiding in materialistisch© kringen al te luchthartig heengegleden. Daarom juichen wij toe de totstandko ming van het Comité ter bevordering van geneeskundig onderzoek voor het huwelijk. In een Vliegend blaadje wordt, op on geregelde tijden, het streven van het Co mité uiteengezet.. Reeds zijn een negental vereenigjngan als begunstigers tot net Comité toegetre den. Er bestaan reeds acht. consultatie- bureaux. Onder haar is ook de Vrouwen bond tot Verhooging van het Zedelijk Be wustzijn.. Nu tracht het Comité ter bevordering van het geneeskundig; onderzoek vóór het huwelijk de overtuiging ingang te deen vinden dat geneeskundige raadpleging vóór het huwelijk een zedelijke- plicht is, wel ke dient te worden nagekomen 'zoowel in het belang van de betrokkenen zelf als in dat hunner nakomelingen;, leen maatregel dus die de gebeele maatschap pij ten goede komt. Dr. Cramer zegt: het is niet de bedoe ling hel mensc-henras te verbeteren, gelijk soms geringschattend wordt opgemerkt, maar: lo. bij jonge mannen het bewust zijn op te wekken hoe groote verant woordelijkheid zij op zich nemen, wan neer zij een meisje ten huwelijk vragen en 2o. de ouders van zulk een meisje er voor te bewaren hun kind roekeloos weg fce geven aan iemand van wiens moreelen en lichamélijken toestand zij weinig of niets weten. Terecht neemt het Blaadje over hetgeen „De Standaard" schreef naar aanleiding van een geschriftje waarin mevrouw SchoemakerFrentzen- nog eens instante- lijk op de gevaren van een huwelijk wijst, wanneer daarbij verdachte verschijnselen, een rol spelen. „De Standaard" schreef: „Bedek tel ijk. maar toch duidelijk komt zij een boekje opendoen van de vergifti ging van ons geslacht door schandelijke geslachtsziekten, door gewetenlooze huwe lijken, en door verpesting' van het opko mend geslacht. Percentages om u 'te doen schrikken. En dit alles toegelicht en naar voren geschoven door de getuigenis sen. van hoogleeraren, doctoren, sociale kenners van 't leven, en nadenkende vrou wen. Heel de maatschappelijke king, waaruit men om moderne cultuur roept en er eenzijdig mee dweept, raakt vlee- schelijk in 'tbloek vergiftigd en ver pest. „Is hier tedding mogelijk? Door terug keer naar reiner zeden gewisselijk. In kringen waarin d e w e r >e 1 d minder ge diend wordt, leeft men, God zij dank nog zoo veelszins reiner. „Doch daarop komt deze brochure van mevrouw SchoemakerFrentzen niet. Walt Wat zij beoogt, is allereerst verbod van door L. PENNING. 27) (Nadruk verboden). Hoofdstuk VII. Toen het maal was afgeloopen, wan delde boreder Anselmus met den Procu rator naar buiten: onder een ernstig ge sprek over den jongen Dominikaner mon nik Girolamo Savonarola, dien de Pro curator in Bologna had ontmoet. De Pro curator wist heel wat van den jongen, vurigen monnik te vertellen, en broeder Anselmus luisterde met de grootste op lettendheid, nu en dan met het hoofd ■op den scheven hals knikkend, om zijn instemming met de stellingen van den monnik te betuigen. De Procurator was 'het echter in geenen deele met die stellingen eens, en zeide met den ernst, dien deze gewichtige zaak waardig was, dat Savo narola, zoo hij niet oppaste, met volle zeilen in de kettersche wateren zou ge raken: een opmerking, die Anselmus met een licht schouderophalen beantwoordde. Hij scheen ondanks zijn lijdzame natuur er toch een bizondere meening op na huwelijk door verpeste exemplaren. „Altoos iets. En als 'tniet anders kan, zal *t er wel toe moeten komen. Maar hoog staatIde Maatschappij waarin 'tmoefc, niet. Daarom wil men nu althans medisch on- zoek vóór het huwelijk. De vader .van de Bruid moge hier zijn roeping kennen. Prettig doet het nieib aan. Hét is' het in nemen van een standpunt van lager or de. Maar toch altoos beter zulk een e.isch stellen, dan zijn lieve bruid aan. het pestgif wagen. „Dut is dan de moderne moraal. „Niet met God voor oogen, maar het oog van den arts op bedenkelijke teeke nen in den Bruidegom. „Zoo1 zinken we, en een vrouw moest ons dit komen zeggen. Waar glijden, waar zinken we heen?" Cok in een latere driestar heeft dr. Kuyper nog eens op de noodzakelijkheid van maatregelen gewezen, al was 'tdan alleen nog maar betreffende de physieke betrouwbaarheid van den man. Menige vrouw is ten gevolge van der gelijk verzuim weggekwijnd. Menig kind ongelukkig ter wereld gekomen, menig geslacht gedwongen met onvermijdelijke ziekelijkheden zijn treurig bestaan voralt te sleepen. In de hoogere standen allicht het meest. Doch ook al in de lagere ziet men in de kinderen de vruchten van het zedelooze leven der vaderen. Mevrouw v. d. Steen--v. Ommeren, deelt omtrent een interview met dr. Kuyper het volgende mede: „Zijne Excellentie zieide o.m. „dat ge brek aan godsdienstzin het kwaad zoo zeen in de hand werkt, en dat men in geloovige kringen bijna niet van deze el- lehde hoort. Z.i. kan de overheid niet aansprakelijk gesteld worden voor waf het volwassen meisje deed, maan wel voor de kinderen, die uit zulk een vergif tigd huwelijk konden geboren worden. Dit lijden moest, zoo het kon, zelfs legaal wordeh opgeheven, ook a.1 ontveinsde hij zich niet, dat zelfs dit niet beletten kon, dat, wie huwen wilde, en hierin belet werd, toch kinderen verwekte, die dan. hog' 'harder lot te dragen hadden. Het is hier zoo tan volleDie de zouden: der vaderen vergeldt aan de kinderen, tot i(ii het derde en vierde geslacht derge- nen, die Mij haten. Er kon géëisoht, dat wie vroeg, om ten huwelijk te worden toegelaten, van zijn medicus een bewijjs van immuniteit overlegde. Natuurlijk kan ook een arts zich vergissen, maar voor heel wat gevallen zou het kwaad toch worden afgewend". Moge dit woord vajn dr. Kuyper ook in die kringen, waar men met het vraag stuk der zonde heeft afgedaan, in goede aarde vallen, en vruchtdragend blijken. Want ten .slotte komt het toch hiér maar op aan: het Nederlandsche volk moet terug tot de gehoorzaamheid aain het ge bod Gods, het zevende; en aan de Schrift te houden, die den Procurator niet weinig ergerde, en zij zouden in spijt van hun goede vriendschap misschien nog in een vinnigen redetwist zijn vervallen, indien de Kommandeur niet tusschenbeide was gekomen, en den Procurator bij zich had bescheiden. Want er viel heel wat te doen, dat op cle komst van den Procurator had ge wacht! Er moesten daglooners te Ermelo gehuurd, om te zaaien en sitraks te plan ten; en het was gewenscht, thans reeds maatregelen te nemen met het oog op het binnenhalen van den aanstaanden korenoogst. Het was bovendien noodig, dat er inspectie werd gehouden op den zolder van het bakhuis, want de broeder bakker had verleden week reeds aan den Kommandeur geklaagd, dat de rogge op raakte, ofschoon dé armen van Harder wijk tijdens den laatsten harden winter helaas slechts twee mudden rogge in plaats van de drie gebruikelijke mudden in de week hadden ontvangen. Broeder Anselmus was van plan, naar Harderwijk te wandelen, en bij de bouw hoeve van het Klooster gekomen, zag hij Lammert den bouwmeester staanmet een paar sterke paarden aan de hand, die hij voor het rolblok spande, om den haverkamp te blokken. „Hoe gaat het met uw vrouw?" vroeg die op zoo menige bladzijde tot rein heid vain zeden maant. Ten slotte zou het huwelijk tusschen Majnuel v.an Portugal en Augusta, van Ho- hejnzollern wel gesloten (en ontbonden) zijn geworden, wanneer dit geneeskundig onderzoek eerst ware verlangd en ge schied i Naar wij uit „Frieseh Dagblad" verne men staan er in het Correspondentieblad No. 14 van de Ver. v. Cbr. Onderwijzers in Nederland rapporten afgedrukt wel ke moeten uitdrukken de wenschen der Chr. onderwijzers betreffende de komende schoolwetherziemng. In de Pinksterweek zullen die reporten .op de Algemeene Vergadering behandeld en daarna zal 'n eindrapport opgemaakt worden, om het aan te bieden aan de V e r z o e n in gs- oommijssie. Een dierl [rapporten handelt over da subsidieering, en wil toegekend zien aan de grootere bijzondere scholen elk de volle Rijkssubsidie, en aan dekleine scholen slechts 80 of 90 p€t„ terecht een Ver dunde rechtsgelijkheid genoemd. De kleine scholen zullen derhalve gestraft worden voor hun kleinheid. Dat ;is onbillijk. Is dit somwijlen een concessie aan de Ke telaars en andere vrijzinnigen die tegen de kleine scholen zijn, doch vergeten te bedenken dat er veel méér kleine open bare scholen zijn-dan kleine bijzondere? Hoe het zij, tegen dit advies maken ook wij bezwaar. Het luidt: Ten aanzien van de subsidiëering van kleine scholen voor gewoon L. O. gelden, behoudens de overige subsidie-voorwaar den, de volgende regelen: Van de salaris-subsidie, waarop' deze scholen volgens bovenstaande regelen aan spraak kunnen maken, wordt toegekend voor scholen: v. 25-34 leerl. 80 der subs. van de 35-44 90 ^ttelyk 55-69 90 l v™hte 70-84 90 krachteB. Nu zijn er .in Zeeland 63 Scholen met den Bijbel. Daarvan hebl>en: 0. scholen 25—34 3 35—44 13 45—69 3 70—84 Te zamen 19 kleine scholen. Volgens het rapport zal elke school) van de tweede groep gemiddeld per jaar aan salarissen moeten uitkeeren f2900. (Bij deze schatting hebben wijl de laag ste wettelijke salarissen berekend. Elk hoofd op .40 jaar, elk onderwijzer op 30 jaar gesteld. Aangenomen, dat de hoofden, allen gehuwd zijn en de onderwijzers voor de helft. Uit het rapport zelf blijkt, dat deze berekening; eer te laag dan te hoog is). broeder Anselmus, want Lammert's vrouw was hard ziek geweest, en had drie we ken lang onverpoosd het bittere aftrek sel van wilgenbast gedronken, om de koorts er onder te krijgen. „Dank zij Christusantwoordde Lam mert, den paarden het tuig omverwerpend „het gaat heel goed, Broeder! AVilt u niet even binnenkomen? D'an kan u haar zien zij staat van daag voor den eer sten keer weer aan de karnton!" Maar de Broeder had geen tijd; op een anderen keer heden avond misschien; en hij wandelde voort, op Harderwijk aan. Die Lammert toch. Als ooit het spreek woord: „Ondank is 's werelds loon," was gelogenstraft, dan was het wel bij dezen wakkeren bouwmeester, doch er moet bij gevoegd, dat hij alles, wat hij was, naast God aan broeder Anselmus had te dan ken. Ziek, ellendig, met een pestaardige ziekte in bet uitgemergelde lichaam, was hij Oen (tiental jaren geleden door de Sticht- sche krijgsbenden, die een strooptocht hadden gedaan, op den weg tusschen Er melo en 's Heeren Loo achtergelaten. Broeder Anselmus, die juist een bezoek had afgelegd bij den Pastoor van Ermelo, had hem daar gevonden, terwijl de dag reeds daalde, tegen den stam van een spar geleund, en te ellendig, om een voet te verzetten. Daarvan wordt 10 pCt. ingehouden of f 290 per school. Elke school der derde groep moet aan salarissen uitkeeren f 3950. Ingehouden 10 'pCt. f 395. Elke school der vierde groep moet uitkeeren aan salarissen ook f3950. Ingehouden 10 pCt. of f395. Alles per school. De kleine-scholen-boete zal dus totaal voor Zeeland bedragen Aroor 3 sch. 3 X f290 f 870 13 13 X f395 f 5135 3 3 X f395 f 1185 Totaal 19 scholen f 7190 Nu wil het Rapport de vrije scholen, zich laten aansluiten tot schoolbonden, aan rvelke het Rijk f 10 zal uitkeeren per jaar voor elke onderwijzersplaats; om met die uitkeering de kleine scholen, wel ken een verdunde rechtsgelijkheid he sehoren is, te ondersteunen. Maar dat biedt weinig troost. Als alle Chr. Scholen in Zeeland zich aansloten tot één bond, zou deze bond 233 onderwijzersplaatsen tellen en dus. van het Rijk ontvangen 233 X f 10 f2330. Wordt dit geld aan de 19 gedupeerde kleine scholen uitgedeeld, dan komen déze nog elk jaar tond f5000 te kort. Zegge vijf duizend gulden! In Zeeland zal de kleine-scholen-boete dus bedragen gemiddeld f250 pér kleine ischool Onnoodig te zeggen, dat wij met „Frieseh Dagblad", op1 welker berekening de onze gebaseerd is, ons1 tegen een der gelijke regeling ter wille der kleine scho len zouden verzetten. Albanië. Nu de berichten over de paniek te Du razzo losgekomen zijn, is duidelijk gewor den wat er eigenlijk aan de hand ge weest is. 'tls gebleken, dat de toestand lang zoo ernstig niet is geweest als men het eerst liet voorkomen. Men heeft in Durazzo den indruk, dat cle vlucht van den Mbret op het Itali- aansche schip een gevolg was van een paniek, die in zijn omgeving ontstaan was, aangezien later bleek, dat de op standelingen naar Durazzo gekomen wa ren, om met den Mbret te onderhandelen. Het gemak, waarmee cle opstandelingen zijn gekalmeerd, alclus woïdt beweerd, be wijst hoe onhandig de zaak was aangepakt. Indien men in plaats van te schieten en te verbitteren door de aanstelling van de Katholieke Malissonen (in de lijfgarde van den vorst n.l.), begonnen was met De Stichtsche kleuren, die de zieke droeg, en het korte zwaard, dat hij aan de heup had, waren geen aanbeveling voor den Broeder. Anselmus had er een afkeer van; hij haatte die strooptochten, en vond 'het Ciode geklaagd, dat !de Christe nen elkander te lijf gingen, naar de keel vlogen en verscheurden, terwijl de val- sche Profeet, waarvan de Openbaring Johanni vol was, met woest geweld aan de poorten rammeide. 's Heeren Loo had geen last van die strooptochten dat niet I Het lag daar als een oase te midden van 'tkrijgstumult; het had zijn deugdelijken vredebrief, door de krijgvoerende vorsten en bisschoppen plechtig bezegeld en nog nooitgeschond- clen. Doch was de ellende te minder, omdat 's Heeren Loo er geen last van had Viel het niet diep te bejammeren, dat in den naam van Christus de enchriste- lijkste daden werden verricht, en de haat en de wraakzucht tierden, waar het Evan gelie der liefde behoorde te heerschen? Doch die arme stakkert van een Sticht- schen soldenier, die door de krijgsbende als een nuttelooze ballast was achterge laten, mocht het toch niet ontgelden, wat de vorsten misdeden. Broeder Ansel mus ging naar het Klooster, bracht een krankenbroeder mede, en op een korte schuurladder droegen zij den doodzieken verz oenend op te treden, zou er niets gebeurd zijn. Gp den verstandigen raad van den Italiaanschen gezant, zal de Mbret waarschijnlijk de Malissoren naar huis zenden en de Nederlandsche officie ren, die voor de organisatie van de gen darmerie voortreffelijk werk hebben ver richt, tot hun oorspronkelijke taak beper ken. Men beeft clen Mbret verzekerd, dat hij veilig de opstandelingen kon tegemoet rijden, die hem de handen zouden kussen. Later heeft de Mbret een verzoenenden brief aan de opstandelingen gezonden. De expeditie tegen do opstandelingear en de inscheping van het vorstelijk ge zin waren dus wel wat voorbarig. En het moet erkend, de Mbret heeft zich niet bepaald heldhaftig gedragen, door op het eerste aandringen vau zijn schuchtere omgeving zijn lichaam in Vei ligheid te brengen. Dit feit zal van zijn gezag waarschijnlijk wel iets ingeboet heb ben. Men zou waarlijk vergeten, dat hij nog Oranjebloed in zich beeft. Ëssad pasja blijft, volgens de berichten uit Napels, nog steeds volhouden dat het vurige laster is, dat hij het plan zou hebben gevormd om een samenzwering op touw te petten tegen den vorst van Albanië. En toch had hij te Triest reeds postzegels laten maken met 'zijn portret en het .opschrift „Albanië" in Turksche letters. De politie te Triest kwam dit te weten en legde beslag op de postze gels en de autoriteiten stelden de Alba- neesche gegeering in kennis met de ge dane ontdekking, waarop de ontmaske ring van Essad volgde. Engeland. H o m e - R u 1 e - B i 11 aar- g e n o nx e n. De Home-rule-bill is met 351 tegen'274 stemmen door het lagerhuis in derde le zing aangenomen. Toen de uitslag Werd bekend gemaakt, werd er een storm var» toejuichingen vernomen. De nationalisten applaudiseerden geestdriftig en vergezel den daarna den ambtenaar, die het wets voorstel naar het hoogerhuis overbracht. Minister Asquith zeide dat hij hoopte, dat de amendementen op de Home-rule- bill gelegenheid zouden bieden om tot een overeenkomst te komen. AVanneer echter geen overeenkomst werd getrof fen dan zal de bill betreffende de wij zigingen de concessies behelzen die de regeering reeds aangeboden heeft. Mr. Troelstra en de Bond ran Nederl. Onderwijzers. Vóór de conferentie van socialistische onderwijzers-bondsleden heeft mr. Troel stra een drietal artikelen in „Het Volk" geschreven. Naar aanleiding daarvan maai binnen de muren van het gastvrije 's Heeren Loo. Broeder Anselmus paste hem op in de ziekenzaal; menigen nacht waakte hij bij den krijgsknecht, en hij maakte een bizondere studie van den kruidtuin, om de ware geneesmiddelen te vinden. Hij had trouwens onderwijs in de genees kunde genoten op de beroemde frater school te Deventer, die als een schijnend licht ver boven vele dergelijke onder wijsinrichtingen uitstak, en waar de ge dachtenis van den rechtvaardigen broe der Geert Groote nog niet was verbleekt. Anselmus had den verzwakten mail een aftreksel gegeven van de langs- de aarde kruipende ganserikeen kruid, klein van vertooning maar groot van deugden, dat het bloeden stelpt, en probatum is tegen bloedspuwing en buikloop. En toen de kranke begon te herstellen, zorgde de Broeder er voor, dat de verlaten man een versterkend voedsel kreeg van staakboo- in zijn ervaring met het oordeel van den beroemden Diosikorides overeenstemmend, dat boonen gemakkelijker verteren dan erwten. (Hordt veijrolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1