NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
j*o. 197. 1914.
Zaterdag 33 Mei
38e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
EERSTE BLAD.
Uit de Provincie.
Kerknieuws.
Onderwijs.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUIj, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Bakzeil.
Ook zich verpraat.
Binnenland.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25]
Enkele nummers„0.05
UITGAVE DER EIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINT-RE, te Goes
EN
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.iedere
regel meer 10 cent.
Het staat toch zwart op wit in het
schrijven van burgemeester Ter Laan te
Zaandam, dat hij gaarne zooveel moge
lijk ambtenaren en ook de schoolkinderen
op 1 Mei vrij zou zien. Nu kon dit nog
wel niet, maar een volgend jaar hoopte de
burgemeester het voor malkaar te heb
ben! Zoo ongeveer luidde zijn mededei"-
ling aan de hoofden der schoten.
Maar nu 'heeft de Amsterdammer" hem!
uitgelegd dait hij' over die die vacantie
op 1 Mei niets te zeggen heeft; maar
alleen de wet; en deze de beschikking
hieromtrent in andere handen gelegd heeft
dan die 'van burgemeesters.
Alsof er beelemaal niels gebeurd is,
komt het 'soc. dem. weekblad „I>e Voor
post" men zegt onder redactie van
dhr. Duys! allerlei verteilüjen dat om
de kwestie heen draait, doch zorgvuldig
verzwijgt dat partijgenoot Ter Laan wel
degelijk de vacantie en vrij-af van 1 Mei
in 'zijn circulaire in 't uitzicht gesteld heeft.
Er is schrijft D.uys van een,
definitief besluit Van B. en W. van Zaan
dam om op 1 Mei 1915 aan alle scholen
vrij te geven geen sprake. Wij hadden
zoo maar eens ter loops er over gespro
ken! Wij wilden een algemeenen regel
maken en daarvoor is advies en wijziging
leerplan en 'medewerking rijkstoezicht 1100-
dig: enz. enz. En dan voegt Duys
er heel onnoozel bij wanneer wij den
onderwijzers die vrijaf vragen, vrijaf ge
ven, is dit geen schending der neutrali
teit?
Kortom, zooals Duys er over schrijft,
is 't heel gezond. Maar hij! had het eer
der moeten doen. Zijn zoetsappig stukje
verraadt, juist omdat het zoetsappig is,
zijn ontstemdheid dat Ter Laan met zijn
1 Mei-beloften een dom bakje heeft uitge
haald, evenals hij zelf toen hij den lie
den wilde wijs maken dat met 1 Mei
de roode vlag Van den Zaandam schorl
Stadhuistoren zou wapperen.
Laten zij 't maar willen weten, zoowel
de roode burgemeester als de roode wet
houder hebben hun mond voorbijgepraat,
meer gezegd dan zij verantwoorden kon
den.
Dat doen de &oc. dem. wel meer. Trou
wens dat leeren zij in volksvergaderingen,
waar niemand hen tegenspreekt, en wie
het er *t vlugst uitflapt, het meest in aan
zien is.
Tot dezen schijnt dan ook Oudegeest,
de bekende spoorwegkoning van 1903, te
behooren. Deze heeft op het balkon van
de train staande gezegdwij verliezen het
Vast in Almelo. De beer Bossenbroek,
voorzitter van de afd. van Patrimonium te
Amsterdam, die hem dit hoorde zeggen,
zorgde dat deze uitspraak publiek kwam.
Natuurlijk heet Oudegeest het liegen. Wat
een partijgenoot zegt, wordt al klinkt
het nog zoo apocrief, in dien hoek steeds
als evangelie genoteerd.
Hoorden wij niet zelf eens door v. d.
Goes ofts toevoegenhoe durft gij wat een
mijner partijgenoot/en "gezegd heeft vooi'
onwaarheid houden?
Maar de heer Bossenbroek houdt vol
in Het olk en herhaalt't is wel zoo,
pudegeest, je hebt 'twel gezegd en ik
heb 'tgehoord.
Natuurlijk liegt Bossenbroek in het oog
van al de sociaal democraten; want men
moet 't zwart op wit bij zich hebben,
wanneer men dezen herren iets aanwrijft,
anders wordt men voor leugenaar uitge
kreten.
Maar wij zullen zoo vrij1 zijn den heer
Bossenbroek te gelooven; en wij gjelooven
ook dat de heer Oudegeest met zijn voor
spelling niet ver van de waarheid is.
Een onrechtmatig begonnen staking, die
slaagt, dat ziet men niet zoo dikwijls!,
spijt alle snoeverige en opschepperige be
richtjes in „Het Volk" over de kranige
meisjes en den opgewekten geest!
De waarde van één stem.
Te Tiel moet voor de verkiezing van
een raadslid herstemming plaats1 hebben
o.a. tusschen een soc.-deni. en een lib.
candidaat, die beiden bij eerste stemming
249 stemmen ópl zich vereenigden. Zoo
ziet men, één stem kan den doorslag
'geven.
Niet veel zaaks.
„De Nederlander" schrijft:
Veel verwachting hadden (we er niet
van.
De heer Duvmaer van Twist tikte
Woensdag in dé Kamer den spijker op
de kop, toen ,hij, b'ij de Concentratie-
oneenigheden, opbierkte: Dat belooft wat
voor morgen!
Elk vroeg zich af, op welke wijze het
legertje Concentratie-kapiteins' de stelling
deir linkerzijde voor de reeruten der vrij
zinnige meetings zou kunnen verklaren.
Zij hebben het niet gedaan.
Zij hebben daarentegen hun gehoor ge
amuseerd met de platgeschoten vesting
der tegenpartij nogmaals te bestor
men
De heer Marchant brandt op het Mi-
nis terie-Heemskerk los en op de sociaal
democraten, die niet mee regeeren wil
den, deheer Marchant voegt er bij,
dat, als men oneenig is in de Kamer,
dit slechts bewijst, hoe men elkaar de
waarheid durft te zeggen, hetgeen bij
rechts niet het geval is. Daarentegen ver
zekert de heer Knobel, dat de coalitie-
wtrijvfng te Katwijk haTe zWakheid bewijlst.
I'n dezelfde meeting, waarin de heer Kno
bel de gematigdheid prijst va'n het
Kabinet-Cort van der Linden, beveelt de
heer Von Saher Algemeen en Vrouwen
kiesrecht aan, en de heer De Meester ver
dedigt de fi'nantieele politiek der Regee'-
ri'ng, die elders door mr. Marchant wordt
bestreden.
Hadden de heeren niet wat beter kun
nen afspreken, wat ,ze zeggen zouden?
Het interessantst waren de heeren Ter
Spill, Eardmahs en ,Otto.
De heer Ter Spill om wat hij verzweeg.
In Utrecht, waar hij zijn fulminante rede
tegen de Roomsohen gehouden heeft, had
hij thans een gloeiend protest moeten
doen boören tegen ,de benoeming van
een Roomschea Voorzitter der Eerste Ka
mer, en een Roomscihen Staatsraad.
De heer Ter JSpill zweeg er van.
Dat was interessant.
De heer Eerdmans heeft het wel over
de clericalen gehad, en daarbij vooral
richtegen deur Geref. Bond in de
Ned. Herv. Kerk gericht (versta .w.el, op
een politieken landdag!) maar hij
zweeg over het Roomsche gevaar.
Held nummer twee alzoo. Eindelijk de
beer Otto. De eenige die, door ervaring
geleerd in de Kamer een zwijger, een
verstandig woord sprakin Maas
tricht.
Ver weg, op 't kantje van 'tland.
Op 't kantje af was ook zijn woord.
Want hij Was de eenige van de Concen
tratie-sprekers, die aarzelde. Zullen we
alle voorgenomen punten er door krijgen?
vroeg hij. Zijn antwoord was: Wij we
ten het niet.
- Hij had nog iets verder kunnen gaan
en zeggenWij weten wel van niet. r
Behalve dit eene verstandige woord was
de Conoentratie-propaganda op Hemel-
vaartsdag niet .veel zaaks.
„Het Volk" schrijft: Over de eigen vrij
zinnige politiek werd wijselijk niet veel
gesproken.
Aan, de na te noemen rijksveldwach
ters is de rang van brigadier-titulair toe
gekend: G. van Belzen te Brouwershaven;
A. Ganseman (jachtopziener) te Biezelin-
ge, P. Stoel te Brouwershaven en P.
Verton (jachtopziener) fce Geersdijk.
Middelburg. Onder voorzitterschap van
den heer ds. M. van Empel werd gisteren
avond eene vergadering gehouden in het
wijklokaal in de Langeviele, met het doel
om te geraken tot de oprichting van een
Christelijken bestüurdersbond. Het bleek
dat de Christelijke organisaties van kan
toorbedienden, schilders, timmerlieden en
metselaars en bovendien de afdeeling van
den Christ. Nat.- Werkmansbond bereid
waren aan de oprichting mede te werken,
waarop daartoe besloten werd. Een voor-
loopig bestuur werd gekozen, bestaande
uit dhrn.E. Reudink, C. Jacobse, C. Jo-
ziasse. S. de Jonge "en B. Kruze.
Aan de organisaties zal een concept
reglement dat gisterenavond werd opge
steld Ier beoordeeling worden aangeboden.
Door den heer Kruze werd aan den heer
van Empel dank gebracht voor zijne be
moeiingen in deze en zijne leiding dei-
vergadering.
De oprichting van een typografen-ver-
eeniging is in voorbereiding.
Gisteravond heeft de eerste mu
ziekuitvoering op het Molenwater
plaats gehad, welke door een groot
aantal aandachtige bezoekers werd
bijgewoond. Nu de uitvoering verdiende
dit als altijd ten volle, het Middelburgsch
muziekkorps gaf wederom blijken van
ernstige studie en het programma be
vatte een viertal nieuwe nummers, die
allen zeker goed gekozen, zijn. Het weder
was prachtig, zoodat velen een plaatsje,
op de stoelen hadden gezocht.
Vergadering van den raad dezer
gemeente op Woensdag 27 Mei 1914,
des namiddags te 2 uur, zullen worden
behandeld de, onderstaaa-te zaken: 1. No
tulen. 2. Stukken. 3. Benoeming van stem-
bureaux. 4. Benoeming van een secretaris
van hef Burgerlijk Armbestuur.. 5. Ontslag
aan Mej. M. A. Zegers, als onderwijze
res g,an school I. 6. Verzoek van D.
W. Louis om tot 1 Mei 1915 des nachts
te Vlissingen te mogen verblijven. 7. Re
kening Burgerlijk Armbestuur over 1913.
8. Rekening van den Armenraad over
1913. 9. Wijziging begrooting Armenraad'
1914. 10. Wijziging begroeting der Gods
huizen 1913. 11. Wijziging! gemeentebe-
grooting 1913 en beschikking uit den post
voor onvoorziene uitgaven der begroo-
iting 1914. 12. Vaststelling' primitief ko
hier belasting naar het geschatte inko
men, dienst 1914. 13. Idem belasting op
de honden. 14. Bezwaarschriften tegen
aanslagen inkomstenbelasting dienstjaar
1913. 15. Staat oninbare posten belas
ting geschatte inkomen dienstjaar 1909
en 1913 en hondenbelasting, dienstjaar
1910 en 1911. 16. Nadere wijziging' van
de verordening op: de heffing1 van belas
ting op het geschatte inkomen. 17. Aange
houden voorstel i.z. onvoldoende trein
verbinding van en naar Zeeland. 18. Voor
stel naar aanleiding van het adres van
,;Nosokomos" om regeling: der positie van
het verplegend personeel. 19. Voorstel tot
in gebruik geving van lokalen aan de
Vereeniging „Normallessen". 20. Voorstel
naar aanleiding, van het adres der Ver
eeniging „Industrie en Huishoudschool"
om subsidie. 21. Voorstel tot subsidie-
verleening aan den Bond van Nederl.
S'Childerspatroons. 22. Adres der Vereeni
ging „Nehalennia" om wijziging der bouw
verordening. 23. Voorstel tot verhuur van
de Rijschool aan het Rijk. 24. Voorstel tot
uitgifte in erfpacht van stukjes grond,
behoorende tot de Gedempte Spuigracht.
25'. Voorstel tot wijziging bfedjijjtsverori
deni.ng en instructie van den boekhouder
der "bedrijven. 26. Voorstel tot het doen
uitvoeren van eenige werken aan de Gas
fabriek. 27. Voorstel tot toekenning eener
gratificatie aan den dire,c,te|ur yan het
Gem. Electa-. Bedrijf. 28. Adres, van J.
Baljeiu en 65 anderen orrr terug te komen
op raadsbesluit i.z. art. 1638 c en d
van het Burgerl. Wetboek. 29. Voorstel
betreffende aanleg van een speel- en sport
terrein. 30. Voorstel der commissie van
toezicht op het Lager Onderwijs tot het
verbinden eener voorbereidingsklasse aan
school J. 31. Voorstel tot electrische in
stallatie van gemeentewege.
Vlissingen. Het vroegere koetshuis met
stalling en woning van den koetsier van
wijlen Mevr. v. d. Os, het vorige jaar
bij publieke verkooping aangekocht door
de Roomsch Katholieke Vincentius Ver
eeniging, tot verbouwing voor een R. K.
Militairenvereeniging en voor vergaderloka
len isl thans geheel gereed gekomen en zal
a.s. Maandag feestelijk worden geopend
in tegenwoordigheid van vele genoodigden.
Dit gebouw staat in de Hellebardierstraat
9 en 11 tegenover het stedelijk Gasthuis.
Kruiningen. Het bericht van gister a 11
betreffende een benoeming van den heer
,K. van Dijke, alhier tot opzichter aan
den Oostpolder, gem. Krabbendijfce is on
juist, althans voorbarig.
Wemeldinge. Naar'de „M. Ct." verneemt
is alhier een stormwaarschuwingspost op
gericht waarvan de bediening is opge
dragen aan den heer D. de Jonge aldaar,
wiens woning telefonisch zal worden aan
gesloten met het rijkstelefoonkantoor.
Nieuw en St. Joosland. Vrijdag hield
de polder Nieuw St. Joosland de gewone
jaarvergadering. Aanwezig of vertegen
woordigd waren 10 ingelanden. De reke
ning over 1913— '14 beliep fl008,02V2
in ontvang en f934.21 in uitgaaf, alzoo
een batig saldo van £73.811/2- Zij' werd
goedgekeurd. 'De begrooting voor 1914—'15
werd vastgesteld op f 1013.091/2 in ontvang
en in uitgaaf. Het dijkgeschot werd be
paald op f3.40 per H.A. evenaLs in
1913—'14.
Periodiek als gezworene moest aftreden
de heer C. Dingemanse. Op de aanbeve
ling daarvoor werden* geplaatst no. 1 C.
Dingemanse, No. 2 M. I. Verhulst, no.
3 A. A. van Nieuwenhuijzen. In behande
ling kwam een plan. tot verharding: van
wegen met grind tot eten gezamenlijke
lengte van 13000 M. De kosten te dekken
door geldleening door 8 poldersjtjies) bij te
dragen, ,20 jaar f 3.041/2 per H.A. (ge
middeld). De reeds .verharde wiegen in
den Oud St. Jooslandpolder nJ. de '2e
en 3e weg; zijn in dit plan begdepien.
Besloten werd hieraan mee te doen als de
andere polders het ook doen.
Vrijdag vergaderde ook de polder
Oud St.. Joosland. .Tegenwoordig of yer-
tegenwoordigd waren 10 ingelanden.
De rekening over 1913—1914 werd goed
gekeurd in ontvang op f6592.71 en in uit
gaaf op f6431.44, alzoo een batig saldo
van f 161.27. De begrooting voor 1914
1915 werd vastgesteld op £1336.84 in ont
vangst en in uitgaaf. Het dijkgeschot werd
bepaald op- f4.50 per H,A. en alzoo ver
hoogd met £1.75. Wegens het bedanken
van den DijkgTaaf, en de gezworene en het
periodieke aftreden van den anderen ge-
gezworene volgden diie verkiezingen. Tot
Dijkgraaf werd gekozen de beer 'VI. P.
Hage, thans gezworene; tot gezworene
(vacature 'de Vogel) werd gekozen de heer
C. Verhage.tot gezworene (vacature Hage)
werd gekozen de heer H. van Waarde.
Aan den gezworene de Vogel werd hul
de gebracht voor hetgeen hij gedurende
ruim 31 jaar voor clen polder gedaan
heeft.
Het plan van wegsverharding, genoemd
bij „Nieuw St. Joosland", kwam in be
handeling. (Op voorstel van mr. Evers
werd besloten aan het bestuur van den
polder Nieuw St. Joosland te vragen, om
eerst een onderzoek te doen instellen of
steenslagwegen niet goedkooper zijn dan
grindwegen.
Domburg. In de hedenmiddag gehouden
voltallige gemeenteraadsvergadering, on
der voorzitterschap van den burgemeester,
had een bespreking plaats met den heer
J. G. v. Niftrik Jr., lid van Ged. Staten
van Zeeland, inzake drinkwatervoorzie
ning. In verband hiermede waren van de
Vereeniging tot bevordering der belangen
van de badplaats Domburg en van tal
van ingezetenen en tijdelijk verblijfhou-
denden adressen van adhaesiebetuiging in
gekomen over deze zaak. Tot dekking der
kosten over deze zaak zal de gevraagde
5 ct. per inwoner worden toegestaan. Op
voorstel van den heer Elout zal, wanneer
zulks noodig blijkt, tot een bedrag van
f 100 worden gegeven voor dat doel.
Met algemeene stemmen werd besloten
aan de Ged. Staten een renteloos voor
schot aan te vragen van f80000 voor een
algemeen rioolplan. Goedgekeurd werd een
af- en overschrijving, en wijziging in de
Gemeente-begrooting 1914. De uitbreiding
der straatverlichting werd aangehouden.
Poortvliet. De heer P. J. Kaat alhier
is aangesteld als rijksveldwachter te Oud-
Alblasserdam.
In de Woensdag gehouden raads
vergadering van Poortvliet werd zonder
discussie besloten mede te werken tot
oprichting van een waterleiding voor het
eiland Tholen; in het maatschapppelijk
kapitaal deel te nemen voor f54.000 en
in de reserve voor f8100; daarvoor een
leening aan te gaan van f62.000 tegen
een meer dan 41/2 pCt„ en aan de op te
richten naaml. vennootschap concessie
te verleenen voor het leggen van buizen.
„M. CriH
In de week van 1319 Mei kwamen
uit Zeeland ter kennis van den Centralen
Gezondheidsraad 1 geval van roodvonk te
Hontenisse en te Vlissingen, en 1 geval
van diphteritus te Hulst.
Nieuwerkerk. Gisternamiddag werd de
brandklok geluid om de brandweer op
te roepen tot blussching van een brandje
op de hofstede „Steenzwane", bewoond
door den heer K. Steur. Een hooischelf
was in brand geraakt (naar men zegt,
weder door 'n spelend jongetje!) en
dreigde ook de nabijs taande veestal en
schuur aan te steken. Gelukkig kon dooi
de eendrachtige samenwerking der spuit
gasten en andere helpers de brand tot den
hooistapel beperkt blijven. „Z. N."
Oostburg. Bij K. B. van 15 dezer is
de heer A. Mijs erkend en toegelaten als
vice-consul van België alhier voor het
kanton Oostburg.
Terneuzen. Bij den dienst der directe
belastingen is verplaatst met ingang van
1 Juli C. W. Schuit, kommies 2de kl.
van Terneuzen (alg. dienst) naar Amster
dam (G. D.)
Er' bestaan plannen om in onze stad
een scheepswerf voor ijzerbouw op te
richten. Onderhandelingen met autoriteiten
van 's Rijks Waterstaat en met het ge
meentebestuur zijn begonnen.
„L. et E."
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Ameide en Tienhoven, A.
Luteijn te IJselmonde; te Hekelingen!
F. E. van Santen, cand. te Leiden;
te Andijk G. de Boer te Oldehoeve;
.te Biervliet, P. Krul te Ten Boer (vroeger
te Heinkenszand, daarna zendeling op de
Sangir- en Talaud-eilanden)te Bo
degraven, 'dr. J. van Dorp te Gendrin-
gen.
Bedankt ivoor Oud-Schoonebeek, J. Hoek
stra te Burum.
Ds. J. A. Schouten, predikant tej
Noordgouwe, heeft wegens voortdurende
ongesteldheid emeritaat gevraagd. Ds.
Schouten was van 1891 tot 1896 predikant
te Geervliet, daarna te St. Philipsland en
{sedert 7 pet. 1906 te Noordgouwe, waar hij
de eerste orthodoxe predikant was.
Geref. Kerken.
'Beroepen te Gaast, E. C, van dei- Laan,
te Driesum; te Oosterbierum, J. Voer
man te Warns.
Aangenomen naar Grij'pskerk door A.
S. iSohaafsma tie Ten Boer; naar Nieuw-
leuzen door J. H. van Dieinen te Blok
zijl.
Bedankt voor Stellendam door H. Laa-
ning te Baarland. (Rotterd.)
Ger. Gemeente.
1 'Bedankt voor C-harlois door W. den
Hengst te Veenendaal.
Chr. Geref. Kerk.
Bedankt voor Sn eek door J. D. Barfch te
Sliedrecht.
Voorgedragen wordt ter benoeming
tot leeraar aan het Stedelijk Gymnasium
te Amsterdam in de wis,- en natuurkunde
dr. J. Wolff, leeraar aan de Rijks H. B:.
S. te Middelburg.
Gereformeerd Schoolverband.
Gisteren is te Utrecht een algemeene
vergadering gehouden van het Gedefor
meerd Schoolverband.
De voorzitter, Prof. Dr. II. Bavinck uit
