OUT.
lel,
N1EUWSBLAD
VOOR ZEELAND
>urg,
S
Ia. h. v. z.
No. 193. 1914.
Zaterdag 16 Mei
28e Jaargang.
GHR1STELIJK-
HISTORISCH
Frank.
fabriek.
EERSTE BLAD.
ïcten,
bezorgt
►trijkinrich-
ijk tarief.
ieveland.
fecten.
ions,
een.
ORALEN
Ikoralen
[OEDE!
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUIJ, te Middelburg.
PRUS DER ADVERTENTIËN
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Buitenland.
Duitschland.
l3 L'
2 /O»
en gegarandeerd
Itheid.
I Klaverzaad van
Ichtstreeks geïm-
le JaapJespeen,
lover tref baar
eg van duurzame
Dlijke prijzen.
iet vak behoort.
Irg. Korte Noord-
azerne
[ORRAAD
is nieuw.
irdeeligen prijs
ilTTEN:
aan alle gouden
len worden vlug,
jevoerd.
bij
jn:
L. 50 ets.
57
gelde zakken 5
-100 H.L. 2 V,
meer
cents
en half anthra-
of voor Uw vui-
voor cokesbestel-
li het Politiebu-
v.m. 8.30, n.m.
ïgen, levert fr.
aalpillen onder
reau. De góed-
duurzaamheid.
Lange Delft, Mid.
V,Walstraat,Vlis-
IWestkapelle, A.
JNIS,TerNeuzen.
LEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. 1.25j
Enkele nummers0.8-5
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN S LE COINTRE, te Goes
EN
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.iedere
regel meer 10 cent.
Campagne tegen Lovink.
In de „Javabode" van 9 April j.l. Ter-
scheen een artikel van den houtvester bij
het boschwezen te Bondovvoso S. ltit-
sema van Eek, inhoudende in hatelijken
vorm beschuldigingen aan het adres van
zijn chef den directeur van landbouw H.
J. Lovink. Daarvoor is genoemde heer
v Eek voor een maand geschorst.
Het oordeel der Indische pers luidt ver
schillend
Het „Bataviaasch Nieuwsblad1 schrijft:
Wij denken er niet aan het artikel van
den "hjeer B. v. E. in verdediging' te ne
men. De heer Lovink is naar ons oordeel
een der weinige hoofdambtenaren, waar
op Indië trotsch mag zijn. De aanval van
den ;heer R. v. E. kan hem in geenen deele
deren. En daarom juist is het schorsings
besluit onnoodig geweest. Nu maakt het
den indruk alsof ambtenaren regeerings-
en bestuurszaken in het openbaar beoor-
deelen mogen alleen als het oordeel guns
tig luidt en dit kan toch 'niet de bedoeling
der regeering zijn.
Het „N. v. cl. D. van Indië" schrijft
Dezen loop van zaken had de schrijver
kunnen voorzien. Hij zou daarom waar
diger en correcter hebben gehandeld
indien hij1 dan toch niet zwijgen kon over
al die fouten van den heer Lovink onr
éérst zelf ontslag te nemen, en dan als
vrij man te zeggen wat hij meende te
moeten zeggen. Nu heeft hij slechts een
"voorbeeld van indiscipline gegeven.
Het „Soer. Hbld." schrijft:
Het doet mij leed voor den heer ftitse-
ma van Eek, dat hijl toevallig zijn artikel
gezonden heeft aan een blad zonder
hoofdredacteur. Had hij elders aangeklopt,
men zou hem er op attent gemaakt hebben,
dat hij het mes in zijn opstel moest zetten
om al datgene te verwijderen wat ontoe
laatbaar was als geheel onnoodig kwetsend
voor den directeur van landbouw. Wijs
geer die de lieer Ritsema van Eek is,
heeft hij op den heer Lovink vivisectie ge
pleegd zonder te bedenken dal een men
schel ijk wezen zenuwen heeft en pijn kan
gevoelen. Nu er niemand geweest is om
hem te zeggen, dal vivisectie niet alleen
wreed is maar in casu ook ongepast, moet
hij er voor boeten. Het is ©en droevig
geval, maar men heeft te erkennen dat de
regeering de zaak niet blauw Wauw kon
laten. t
Genoemde bladen zijn vrijzinnig. Dit
noopt ons te meer onze ingenomenheid
uit te spreken met de wijze waarop de
twee laatstgenoemde deze zaak hebben
beoordeeld.
Lovink is een landbouwspecialiteit, die
indertijd door dr. Kuyper gevonden is. Dat
deze minister goed deed hem naar In
dië te zenden, is door de feiten bewezen.
Wanneer hij naar Nederland terug
keert, is het te wenschen dat hij in het
land weer een functie krijgt, in Welke
hij den landbouw kan dienen en vooruit
helpen.
Verscherping.
„Het Centrum" merkt terecht op, dat
de Linkerzijde het den belastingplichtigen
niet gemakkelijk maakt. Van Rechts had
men ei- eergisteren door gekregen biji de
behandeling der Inkomstenbelasting, dat
de verplichting van het overleggen van
boeken en bescheiden, bij aangiften niet
noodig zou zijn; amendement-Lohman,
voornamelijk ingediend in het belang van
het platteland.
Toen de minister eenzelfde wijziging,
op advies van de heeren Lohman en
Kooien ook wilde aanbrengen waar het
geldt reclames, onder-vond hij bij Links
heftig verzet.
De heer Teenstra (vrijZinnig-democraat)
stelde voor de oorspronkelijke redactie1
te herstellen, en derhalve bij reclame w;el
overlegging van boeken en bescheiden te
vorderen.
Ondanks het verzet van de heeren Lob
man en Kooien stemde de heele Linker
zijde op den heer Nierstrasz na, er
voor, en zoo ging het amendement ei'
met één .stem door.
Terecht merkt ,,Ilet Centrum" op, dat
straks de belastingschuldigen ,die recla
meeren willen den onaangenamen kant
van deze -wijziging wel zullen gewaar
Worden. Het blad signaleert de heeren
ter Linkerzijde als de bewerkers er van.
Dit nu is ook zoo.
Deze heeren waren nog ministrieeleïr
dan de minister; want de minister had,
gelijk wij reeds, zeiden, de verplichting
om boeken en bescheiden over te leggen,
al geschrapt.
Edoch, ook Rechts heeft schuld. Im
mers een viertal Rechtsche Kamerleden,
die een uur geleden het amendement-
Lohman hielpen aannemen, waren nu bij
de stemming over het amendement-Teen
stra afwezig.
En hierdoor kon het gebeuren, dat een
amendement dat met 38 tegen 35 stemmen
had kunnen worden aangenomen, nu ver
worpen werd met 35 tegen 34 stemmen.
De vier afwezigen waren de heer Ger-
retson (c.-h.) en drie heeren uit het Zui
den: Janssen, Beckers ®n Van Best.
Onze Armen.
„De Heraut" waarschuwt terecht de dia
conieën dat. zij niet moeten voldoen aan
den aandrang der Armenraden om de
namen hunner „bedeelden" aan hen op
te geven.
Wel is 't verzoek der Armenraden te
billijken, dewijl zij wenschen te waken
tegen dubbele bedoelingdoch het zou
een groote fout zijn er op in te gaan.
„De Heraut" merkt terecht op: „Het
eigenaardig karakter der diaconale armen
zorg verbiedt ons om de namen onzer
armen aan anderen mee te deelen. De dia
conie is het ambt door Christus inge
steld, om voor de anne broeders der
gemeente te zongen. Waar de gemeente
een broederschap vormt, een groot gezin,
waar elk lid medelijdt als het andere
lijdt, en de barmhartigheid van Christus
ons dringt om voor alle lijdende broeders
te zorgen, daar is deze zorg een veel te
heilige en teere zaak. om daarover naar
buiten te spreken."
'Het is trouwens de bedoeling van den
wetgever, in casu minister Heemskerk,
geweest dat het geheim der kerkelijke
armenzorg in zijne onschendbaarheid zal
vaststaan.
Natuurlijk 'wanneer1 een arme zich wendt
tot een andere corporatie buiten zijn kerk
die hem steunt, om „bedeeling" te vra
gen, is wel degelijk inlichting, desgevraagd,
noodig; maar dan heeft hij ook zelf dat
geheim geschonden, en dient de diaconie
op de vraag of zij ook reeds steun biedt,
afdoend te antwoorden.
Over 't algemeen moet overigens 'onder
ons vaststaan, dat de Kerk nooit meer
dan noodig en verplichtend is niet de
overheid in betrekking staat.
Daarom te meer steunen ook wij het
advies van „De Heraut".
Christelijks bezieling en sociale arbeid.
Oud-minister Talma heeft dezer dagen
voor „Patrimonium" te Amsterdam een
rede gehouden, die klinkt als een klok.
Een feestrede, die meer inhoudt, dan
een gezellig praatje.
We zouden niet gaarne verzuimen onzen
lezers een verslag hiervan voor te zetten,
We pntteenen het aan „De Amsterdam
mer".
De heer Talma besprak twee op den
voorgrond tredende leidende motieven:
Ten eersteSociaal werk vraagt Christe
lijke bezieling; en ten tweede: Christe
lijk leven eischt socialen arbeid.
Sociaal werk vraagt Christ©-
lijka bezieling. Zonder dit fiasco*
Men houde hierbij drie dingen in het oog.
Eerstens heeft de sociale beweging be
hoefte aan eerbiediging; van persoonlijk
heid. Wij! moeten opkomen tegen den
misstand, dat de arbeider gedwongen is
zoo lang te werken dat hijl zijn persoon
lijkheid daarbij stoffelijk en geestelijk in
boet. Om aan de persoonlijkheid van den
arbeider steeds meer zelfstandigheid Jte
geven vormt men krachtige organisaties
en vraagt van hem onderwerping'.
Die discipline is onafwijsbare voor
waarde doch leidt tot niets zonder Chr.
bezieling. Wat hebben we. aan betere
levensvoorwaarden indien het gaat ten-
koste van onze geestelijke persoonlijkheid
Voor alles bedenke men dat een zief
meer waarde heeft dan alle schatten dei)
wereld.
Tweedens, vervolgde spr. heeft men 't
in onze dagen veel over „gerechtigheid".
Wat is gerechtigheid? Spruit zij! slechts
voort uit macht? Het Evangelie leert ons
dat alle recht rfust in ,God. Men spreekt
wel van „ons recht" doch de vraag moet
niet zijnhoe zal ik mijn recht verde
digen, maar hoe kan ik .anderer rech
ten eerbiedigen.
In de derde plaats gébruikt men in de
sociale beweging veel het woord „gemeen
schap". De wezenlijke opvatting van dit
begrip is tweeërleiWaar een lid Ijjidt,
lijdt het geheele lichaam enniet gediend
worden maar dienen.
De font is dat onze gemeenschap zich
beperkt tot hen die het met ons een zijn.
De ware gemeenschap1 wordt alleen be
vorderd door de erkenning van het Va
derschap Gods. Gemeenschap is slechts
daar waar Gods gerechtigheid erkend
wordt.
Chr. leven eischt socialen ar
beid. En wel om drie redenen. Ten
eersteEr openbaart zich, aldus gaat spie
ker voort, heden ten dage onder het
volk een groote afkeer van geloof en
godsdienst. Dit verschijnsel verschrikt ons
en met ontzetting aanschouwen wij dien
geestelijken nood. De oorzaak moet eens
deels gezocht in het feit, dat de Kerk
lang haar taak ten opzichte van de so
ciale nooden verzuimd heeft. Sociale ar
beid heeft evenveel recht op haar belang
stelling als de Zending. De sociale taak
is een goddelijke roeping en geenszins mag
deze arbeid overgelaten aan dé werelcf-
lingen.
Ten tweede dringt de liefde ons tot
sociaal werk. Wat mij bedroeft en be
nauwt, aldus spr., is niet allereerst de
zonde en verdorvenheid in de wereld,
doch dat de groote massa zich afkeert
van godsdienst omdat zij bij de Christe
nen niet vindt de ware liefde, zich ui
tend in practische daden. Wij moeten iets
doen voor het volk.
In de derde plaats dringen de ver
wachtingen die wij hebben ons tot arbei
den. Men spreekt van Heilstaten, doch
wij weten dat er oordeelen en rampen
moeten komen eerst eindigend bij Chris
tus komst en de openbaring van Gods
rijk. Dit roept ons tot strijden en eischt
dat wij ons toerusten.
„Patrimonium" heeft hier haar taak.
Voorgelicht door bekwame leiding, maar
vóór alles geleerd door ervaringen in eigen
leger en bezield door het hoog-Godde
lijk beginsel, zal zij haar weg steeds dui
delijker zien en heeft zij moedig daar
op voorwaarts te trekken.
i
gJHet Staathuishoudboekje.
Het overzicht van tie opbrengst dei-
middelen over cte ynaand April ia ween
verschenen. Het stemt als gewoonlijk weer
tot groote tevredenheid.
Minister Bertling zal zich dan ook wee»
■vergenoegd in de handen gewreven heb
ben.
Zoo is er over de vier maanden van
dit jaar bijna <4 millioen meer ingekomen
dan over dezelfde graanden van het vo
rige jaar; en in de vorige maand ruim
I1/2 millioen meer dan in de gelijknamige
maand van het .vorige jaar.
Dat zijn dus klinkende cijfers.
Ziehier een verkort gtaatje, dat den
lezer in staat stelt enkele posten te ver
gelijken.
Directe belast.
Recht op den
invoer
Accijnzen
Waarb. en bel.
der goud- en
zilv. werken
Indir. belast.
Domeinen
Posterijen
Rijkstelegraaf
Staatsloterij
Akte v. Jacht
en Visscherij
Loodsgelden
1914.
f 4.166.798,-
- 1.478.556,-
- 5.2(3.405,-
- 40.281-
- 5.269.364,-
84.818,-
- 1.513.637,-
- 409.838.-
- 24.337-
217,-
- 272.937,-
1913.
f 4.469.005,-
- 2.539.165,-
- 5.382.842-
44.732-
3.234.478,-
92.055,-
1.497.385-
402.287,-
24.337.-
160,-
282.892,-
Totaal f 18.535.087,— f'16.969.342,—
De opbrengst over de eerste vier maan
den van 1914 bedroeg f60.666.670 te-
den f 56.988.701 over de eerste vier maan
den van 1913.
1
België.
Krachtens het. nieuwe wetsontwerp be
treffende de sociale verzekeringen, dooi
de Kamer aangenomen, zullen wat
het ouderdomspensioen aangaat, de
oudjes geboren in de jaren 1843 tot 1848
kosteloos pensioen krijgen van 120 francs.
Zij, die vóór 1 Januari 1843 geboren
zijn krijgen ook die 120 francs, als ze
18 fres. in de pensioenkas storten.
Door 6 frs. te storten krijgen de be
hoeftige Belgen, geboren in de jaren
18491872, 120 fres. per jaar. Die ge
boren zijn in 1873 krijgen 115 fres., in
1874 110 fres. en zoo voor elk jaar 5
fr. minder, tot de personen geboren in
1893.
Dezen vallen dan geheel onder de nieu
we wet en zullen als ze 6 fres. per
jaar storten, op 65-jarigen leeftijd een
franc daags pensioen hebben.
De verzekerden, die kunnen bewijzen,
dat zij minder dan 15 franc loon ver
dienen, moeten slechts 3 franc storten,
doch trekken dan ook maar de helft.
Frankrijk.
Een open brief a a 11 P o i n c a r
De Gaulois publiceert een open brief aan
President Poincaré, waarin het blad op
de verwachtingen wijst, die Frankrijk aan
zijn verkiezing heeft vastgeknoopt. „Uw
populariteit, schrijft het blad, is nog al
tijd groot. De oppositie-partijen verlangen
niet, dat gij in haar geest regeert, maar
het volk ziet zich tegenover gevaren ge
plaatst, die een groote bezorgdheid recht
vaardigen. Wij kunnen niet gelooven, dat
gij de natie nog een laatste ontgoocheling
zult bereiden, op het oogenblik, waarop
Clemenceau, de ijverigste tegenstander van
uw presidentieel© candidaituur-, zich ge
noodzaakt ziet, luide te verkondigen, dat
Frankrijk vurig naar een heerscher uit
ziet." (Vadj.j,
De laatste jaren zijn er in de buiten
landse he pers stemmen opgegaan 0111 een
einde te maken aan den wedstrijd tusschen
de schepen der transatlantische stoom
vaartmaatschappijten, die er steeds op uit
waren de snelheid te verhoogen en den
duur van den overtocht te verkorten.
Deze z.g.n. „strijd om het blauwe lint"
wérd vooral gevoerd tusschen de Ham-
burg-Amerika-lijn en de Engelsche Cu-
nard-Maatschappij. Vaak werd de veilig
heid aan die zucht naar snelheidrecords
opgeofferd; .de groote omvang van de
ram der „Titanic" weid voor een deel
ook aan die te groote snelheid geweten.
Nu de „Hapag'' (de Hamburg-Amerika-
lijn) weldra een nieuw schip, de „Va-
terland" in de vaart zal brengen, welke
boot bij cle proeftochten een ongeëven
aarde snelheid bereikte, vreesden velen,
dat ook thans deze gevaarlijke wedstrijd
zou worden voortgezet en de Duitschei
maatschappij zou pogen de snelheid van
de Cunard-booten de „Mauritania" en de
„Lustitania" ook door de „Vaterland" te
doen bereiken.
De „Hapag"-directie heeft nu officieel
verklaard, dat daarvan geen sprake zou
zijn. Trouwens deelde zij mede, dat de
gezagvoerders van haar schepen strenge
orders hackten 0111 geen pogingen aan te
wenden den afstand binnen den vastge-
stelcten tijd af te leggen. En 'twas hun
nadrukkelijk verboden, aan die wedvaar
ten over den oceaan deel te nemen.
Een verklaring, die het reizend pu
bliek op prijs zal stelten.
Engeland.
Er is nu weinig twijfel meer aan
of Home-Rule zal wet worden in den
vorm zooals zij du aanhangig is. De re
geering heeft nl. besloten om cle voor
stellen, die zij tot bevrediging van Ulster
wil doen, in een afzonderlijk wijzigings-
of aanvulling,swetsontwerp te belichamen.
Het plan is dan, dat het Home-Rule-ont-
werp wet wordt gemaakt met behulp van
de parlementswet, aangezien het Hooger-
huis het zal verwerpen, en de aanyul-
lingswet op cle gewone wijze door Lager-
en Hoogerhuis wordt aangenomen, zoo
dat ze nagenoeg gelijktijdig van kracht
worden.
Over het jongste voorstel van den mi
nister-president Asquith geven we hier
enkele persstemmen weer:
Het nationalistische „Freeman's Jour
nal" schrijft o.m.
„De Iersche partij is steeds bezorgd
om aan elk verstandig voorstel der Ul-
stermen tegemoet te komen. Ze ziet ech
ter niet in, wat voor een doel, de aan-
vullingsbill kan hebben, als alle pogin
gen der regeering om tot overeenstem
ming te komen reeds vroeger met ge
ringschatting behandeld werden."
Scherper laat zich de „Irish Indepen
dent" uit, die van de regeering eischt,
nu geen verdere zwakheid te toonen.
De meeste unionistische bladen, zooals
de „Irish Times", achten den toestand
in het parlement en in Ierland onhoud
baar en zien de ©enige oplossing in een
nieuwe verkiezing.
De „Daily Express" van Dublin meent,
dat een aanvullingsbill niets goeds voor
Ulster kan brengen, doch voegt er aan
toe, dat het in de macht der regeering
ligt, een zoodanig ontwerp aan het par
lement voor te leggen, dat de vrede voor
Noord-Ierland wordt verzekerd.
De Ulster-bladen zijn er van overtuigd,
dat het tot oen strijd moet komen en
sporen de Ulstermannen aan, zich tot
den kamp toe te rusten.
In het voorstel van Asquith zeggen zij
niet veel. vertrouwen te hebben.
Turkije.
Na de zware operatie is cle Zieke Man
eindelijk tot zichzelf gekomen. De toe
stand was eenmaal zoo ernstig, dat 'tniet
te voorzien was, of hij nog zou hérstellen.
Hij heeft er ternauwernood het veeg®
leven afgebracht, en poogt nu als invalide
nog den ouden roem van zijn huis te
handhaven.
De Turksche Kamer is eindelijk weer
bijeengekomen.
De Sultan was aanwezig en het ge
heele ministerie, ook Talaat, die haas
tig van zijn bezoek aan den Czaar was te
ruggekeerd. In de troonrede werd her
innerd aan de gebeurtenissen der laatste
twee jaren en dank gebracht aan den Al
lerhoogste, die na zulk een s martel ijken
tijd weer veroorloofde een volksverte
genwoordiging bijeen te doen komen.
Het Comité voor Eenheid en Vooruit
gang heeft besloten om zoo spoedig mo
gelijk bij; de Turksche Kamer een motie
in te dienen om de leden der kabinet
ten-A hi ried Ghazi Moukhtar pacha en Kia-
mil pacha in staat van beschuldiging te
stellen, op grond dat hun cle ongunstige
afloop van den jongsten oorlog te wijten
zon zijn.
Er kan dus weer een onrustige tijd
beginnen.
Onze lezers zijn de woelige Turksche
Kamerzittingen van het vorige jdar nog
niet vergeten.
Rusland.
De commissie voor onderwijs heeft als
zijn besluit betreffende onderwijs voor Jo
den in Rusland kenbaar gemaakt, dat
het bestaan van Joodsche scholen geen
