NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
Vaars,
jskneohts
No. 184. 1914.
Donderdag? Mei
38e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
fop
lop~
paard,
loop (ruins),
HT
Vleid
Vleid
HEN
}üF"
lenkabisiet,
!op
linpaard en
Ie Koe,
Iknechf
Iknechf
Iknechf
eid
Kenstbode,
istbode
nsfbode
verschijnt zesmaal per week
Binnenland.
Uit de Provincie.
raagd.
|L aan Boekhan-
lelburg.
ïulen, Wagen,
"^gge.
ostkapelle.
C. LOUWS te
lagtekerke.
L Aagtekerke.
JOP
lard, een veulen-
I Dakpannen bij J.
|urg-
1 jar. zwartbles,
Rekening Juni.
iJAN, Zoutelande
Coudekerke, Groot
INKERS Pz., Aan-
bes.
met October
IDDE, Aagtekerke.
VR.NOUTSE, Kou-
fierenburg.
met October
|ide Knecht
lerwagen te koop,
Ikapelle.
tob er
CSCHIERE, Tram-
|en kleine
5TELAAR „Steen-
J Brieven onder let-
loor Nieuw- en St.
|f met October
1ALJAARS Pzoon,
f met October
0. PUTTE, Ritthem
IR, Houtkade 16,
wegens ziekte der
ad
oon f100, wasch-
of met October
DOLE, Koudekerke.
den aan
Te bevrage*
ÈRNISSE.
lerkstraat 11. Vlis-
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25
Enkele nummers0.85
UITGAVE DER RMA'S
O-OSTERBAAN LE OINTRE, te Goes
EN 1
F- P. D HUIJ, te (iddelburg.
Het gebed.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 110 regels f 1.iedere
regel meer 10 cent.
In een onzer vorige nommers gewaag
den wij met een enkel woord van het
geen dr. Kuyper op de meeting te Enk-
lunzen heeft gezegd, omtrent deze adem
tocht der ziel, welke naar de hoogge
leerde spreker vreest, onder ons gaat
verminderen. Een klacht, met welke „De
Maasbode", het kranige Roomsche blad,
blijkens de opneming van een lang ver
slag van dr. Knyper's indrukwekkende
rede, het schijnt eens te zijn.
De lezer neme ons niet kwalijk, dat
wij iets breeder, aan de hand van ge
noemd blad, op dr. Kuypers klacht terug
komen.
Gewagende van zijn eersten omgang
met de anti-revolutionaire voormannen
van 1869 ging de spreker voort:
Altijd bespeurde men in hen, dat het
hun te doen was om de zaak van hun
Heer en God. Hel waren menschen, die
in de almacht van onzen God het eem'ge
middel zagen, om de denkbeelden bij de
menschen om te zetten en zegen over
onze wapenen te brengen en ze zoo te
leiden, dat er uit onze actie iets gebo
ren wordt.
Met dat denkbeeld gingen ze den strijd
in. In het kort het was een kring van
mannen, die me de overtuiging schonk,
dat eerstens in onze mannen vereischt
wordt, vertrouwen op God. Wanneer ik
nil vraag: en mijn jaren veroorloven me
dat, neem ik bij de mannen, van het jon
gere geslacht dezelfde levensuiting waar,
dan moet ik tot mijn leedwezen uitspre
ken: neen. Dat is geminderd; en wan
neer dat zoo doorgaat, is er gevaar, dat
die godzalige tint van ons leven geheel
weggaat. Het verschil in dit opzicht tus-
schen vroeger en nu is van een ernstig
karakter. Het is waar, we krijgen wel
den indruk, dat er grooter kring van
jonge mannen met ons strijdt, dank zij
ook onze bijzondere universiteit, welke
mannen oplevert die in het debat hun
man staan, en weten te bezielen. Ik
wil het hier uitspreken, zulke mannen
zijn voor ons goud waard. Dankbaar
ben ik, dat ze er zijn. Maar toch moet
het me van het hart, al is het aller
minst gericht tot die jonge werkers
in onzen tijd komt het hoogere en heili
ge steeds flauwer uit. Dit is wel eenigs-
zins verklaarbaar. In' de dagen van Groen
zaten we in nood, had bange vreeze ons
bevangen, voelden we diep onze ellende
en scheen er geen hoop voor de toe
komst. Is het dan niet natuurlijk, dat
de mannen van dien tijd, denk aan
de scherpe resolutie meer geneigd
waren te bidden, dan onze jongeren, die
reeds 3 rechtsche kabinetben hebben be
leefd? Vroeger gevoelde men behoefte
aan uitredding. Dat gaf het bidden en
in het bidden den goeden toon. Daarna
Feuilleton.
De Broeders van St. Jan.
door L. PENNING.
13)
(Nadruk verboden).
„Maak maar voort!" beveelt de val
kenier op scherpten toon; hij kan weinig
tegenspraak verdragen; vooral niet, als
het de verzorging der aan hem toever
trouwde jachtvogels betreft.
Derk gaat dan ook, maar hij blijft een
geruimen tijd weg, terwijl de valkenier
de stevige armen over de schouders slaat,
al maar rondtrappend in de sneeuw, om
zich tegen de koude te beschermen, die
hem van alle zijden bestormt.
„Waar zit die rakkert dan toch?" mop
pert hij, „hij kon stellig al twee keeren
terug zijn zoo, ben je daar eindelijk?
Waar blijf je toch? Ik dacht, dat je be
vroren waart 1"
Derk haast zich volstrekt niet; hij
mompelt iets, dat bitter weinig op een
zegenwensch gelijkt, en werpt den lap
rauw vleesch, dien hij heeft meegebracht,
op den bodem van een ton, die daar
staat. En tenvijl de valkenier de beide
grijze valken voedert, zegt hij, tegen den
post van de deur geleund: „Heeft morgen
de wolvenjacht plaats? De dorpers den-
is verlossing op verlossing gekomen. liet:
„Nood leert bidden", vergat men allengs.
Het is niet mijn bedoeling verwijten te
laten hooren aan de jongere generatie.
In niets wil ik me zelf boven hen stel
len; ik zou zelf, als 'ik in den lateren
tijd geboren was, niet anders geweest-
zijn.
Toch waarschuw ik ten stelligste, te
gen een soort jongeren, die volgens hun
zeggen niet meer dat vrome gedoe van
noode "hebben. Er mogen er niet velen
zijn, die zoo spreken, ze zijn er. Enke
len zeggen het onder elkander, anderen
meer luide. Ik ontken niet, dat ter wel
eens personen zijn, die wel eens op
het gebied des geheels te veel willen
formaliseerendoch er is in het gebed
altijd een zeker formalisme geweest.
Doch afgezien van al het vormelijke,
laten we nooit zeggen dat we onzen
biddenden toon maar moeten weglaten.
En daarom weiger ik ten stelligste dien
mannen gelijk te geven, die beweren dat
het gebed wel kan gemist worden. Daar
om meende ik, dat het goed en noodig
was, te wijzen op mannen van het type-
Groen.
Wie voor het koninkrijk Gods wil staan,
moet man des gebeds zijn, vooral nu
tegenover ons staat een groote macht,
die politiek en godsdienst van elkaar
wil scheiden. Dat is bij velen een uiting
van materialisme, maar ook een poging
um a„ia-Ui_:a J._L. T
van land en volk niet van God afhangt,
maar van ons 'menschen. Wel willen Drion
on Kohnslamm den godsdienst niet zoo
laag aanslaan, doch alleen omdat ze voe
len, dat spotten met den godsdienst on
fatsoenlijk tfti niet netjes staat. Ze zijn
liberaal, voelen veel voor kunst, ook
voor een zedelijk leven en ook voor
godsdienstige overwegingen. Wat de libe
ralen altijd verkondigen, doen zelfs de
heidenen met. In tijden van nood spoe
den ze zich' naar hun tempels en afgoden,
brengen offers, noodigen hun priesters]
uit, gebeden te doen en erkennen dus
dat van de goden hun lot verder afhangt.
Wat dan te denken van de liberalen,
die in hun troonrede toch de Staten-Ge-
neraal in Gods zegen aanbevelen? Gf
ze meenen het niet, of ze voelen dat het
goed is en dat wij gelijk hebben.
Een schadepost van f125000.
Minister Treub heeft berekend dat zijne
uitkeering aan de gemeenten voor de
ouderdoms„renle" den gemeenten geen
schadepost zal opleveren. Maar dat zal
dan toch voor Amsterdam zeker niet gol
den, wanneer althans de nog door nie
mand tegengesproken, laat staan weer
legde, berekeningen juist zijn die de heer
ken misschien, dat de edellieden het doen,
om de arme menschen te believen, maar
'tis niets dan bezorgdheid voor 'den wild
stand dat weet ge net zoo goed als ik,
valkenier!"
Er ligt een bepaalde hatelijkheid in den
toon, waarop Derk Wijnandsen deze
woorden uit, en als men zijn gelaat be
schouwt, wordt de ongunstige meening,
die men van dezen man krijgt, nog ver
sterkt. Hij heeft een laag, wijkend voor
hoofd, een brutalen neus, een breeden
mend en iets onberekenbaars in zijn
grauwe oogen.
De valkenier kijkt verbaasd naar den
jongen huisknecht, die zoo rijp van zeg
gen is, en den Burgtheer dank heeft te
weten voor de mooie betrekking, waar
voor licht honderd liefhebbers waren. Een
behoorlijke kleeding; een goede voeding;
vleesch volop; en in de vasten visch
overvloedig uit de groote vijvers I De
jonge man, die hoogstens vijf-en-twintig
jaar telt, durft veel te zeggen stellig!
hij durft veel.
Morgen de wolvenjacht! Nu ja, dat be
looft iets. Maar ze kan het toch niet halen
bij de hertenjachten. En terwijl de val
kenier de deur van het valkenhuis gren
delt, denkt hij aan de jacht, die verleden
jaar met zooveel glans en glorie in de
buurt van het Uddelermeer werd ge
houden.
Wat een prachtige stoet van jagers was
u.z.
Deliger in Gemeenteb^ngen" heeft, ge
publiceerd.
Wij lezen:
In Amsterdam zijnruim 19.000 70-
jarigen en ouderen, lai'voor krijgt de
gemeente een vergo-erig van £50 pel"
hoofd, behalve
a. voor hen, die of lier echtgenooten
in de be Heffende rijkstlasting zijn aan
geslagen. dat zijn er 19 van 14.000 is
ruim 3100, vermeerdal met naai- rato
pl.m. 1100 echtgenoojn van aangesla-
genen
b. voor hen, die reds in het genot
zijn eener ouderdomtente-Talma (dit
zullen er zeer zeker-zijn 9500), ver
minderd met hen, die reeds als belas
tingbetalers geteld ijn (nl. 2/9. X
5000 1100), derhalfe 8400;
c. voor hen, die in ©stichten zijn op
genomen, doch nog gen 12 maanden
in de gemeente hoolverblijf hadden,
dat zijn er volgens dt berekening van
den minister plm. 251.
De totale aftrek is lus bijna 13000,
zoodat. do uitkeering wordt 6000 X
f50 f300.000.
In de termen der gejaeente-rente zul
len vallen alle 19.000 70-jarigen, met
uitzondering van
a. de belastingbetalende niet-b-ehoef-
ligen 3100, met echtgenooten van 'be
las lingbetalenden 1100,
volgens"del" minisfê'f'pilïn Vfti
c. degenen, die reeds ren te-Tal ma. ge
nieten, verminderd met hen, die reeds-
als belastingbetaler geteld zijn 8400;
d. de blijvend bedeelden, voor zoover
ziji niet reeds onder de rentetrekkers
worden afgetrokken dait zijh er 1475, to
taal aftrek 14.750.
Blijven alzo-o door de gemeente elk
met ongeveer 100 te betalen 19.000
14.750 4250 ouden van dagen,
wat een uitgaaf meebrengt van f425.000
of een 'schadepost van f 125.000.
Een tekort van f125.000 per jaar.
En dat kan nog grooter worden.
Zouden ook in de overige gemeenten
van ons land niet eens dergelijke bere
keningen kunnen gemaakt worden?
Was het z-elfs niet de plicht van den
minister jgeweest, in een soort vooront
werp, gelijk men dat van vroegere mi
nisters gewoon was, aan alle gemeenflen
die berekeningen op to dragen, teneinde
daarnaar zijn voorontwerp te wijzigen?
Is eenmaal een ontwerp wet geworden
clan gaat veranderen zeer moeilijk, is zelfs
schier onmogelijk. En zoo zal het ook
hier weer wel worden: de gemeenten zit
ten dan „met, de gebakken peertjes".
het geweest op vurige rossen en statige
telgangers, op de linkerhand den vluggen
valk of den afgerichten sperwer! Edel-
knapen in schitterende kleedij openden
den stoet; en slanke hazewinden, brakken
en speurhonden aan Ieeren leibanden
volgden.
De reiger stoof op, terwijl de valk snel
als de wind op hem neerstorttede
sperwer greep den haas in zijn snellen
loop, en het hert ach, dat hert! Des
morgens had het nog zijn dorscht gele-
lescht aan de rusteloos wellende bron
in het Solsche gat, en uit de diepte
opklimmend, had het den mooien kop
met hot trotsche gewei opgeheven, rustig
den omtrek opnemend. Doch even later
begonnen zijn ooren zich onrustig te
bewegen; zijn fijne reuk voorspelde hem
reeds den gevreesden vijand, die op de
komst was, en terwijl het angstig luiste
rend had stilgestaan, had het in eens den
kop achterover geworpen, zoodat het
gewei schier op den rug rustte, en met
groote, geweldige sprongen, het halloh der
jagers, luid trompetgeschal en woedend
hondengeblaf achter zich, was het dooi
de struiken gestormd. Met den feilen pijl
in de ingewanden was het voortgehold,
totdat de kracht verlamde, een stuipach
tige rilling door zijn leden liep, en het
doodelijk gewonde dier met een dof ge
kreun ter aarde stortte.
De valkenier houdt de hand boren de
Tweede Kamer.
De heer Hendels (S. D. A. P.) heeft
verlof gevraagd clen minister van kolo
niën eenige vragen tei mogen stellen no
pens de ingevoerde artikelen 63a. en 63b
van het Wetboek van Strafrecht, voor
Europeanen en de artt. 66e en 661) van
het Wetboek van Strafrecht voor inlan
ders, en cle strekking en draagwijdte van
die artikelen (zij betreffen opruiing, op
wekken van rassenhaat enz.)
Na het debat over het ontwerp inkom
stenbelasting werd het a mende mant van
Vuuren om de dividend-belasting van 5
pet. op 2.75 pet. te brengen met 48 te
gen 14 stemmen vcrw orpen.
De heer Van Nis pen tot Sevenaer (r.k.)
had een amendement ingediend, om aan
te vangen met een dividendbelasting
van 2.75 pet. voor dividenten niet hooger
dan 4 pet., en zoodra de uitkeering 4
ten honderd op het gestorte kapitaal te
boven gaat, bovendien £5 te heffen voor
elk bedrag van f 100, waarmede de- 4 ten
honderd over het gestorte kapitaal wordt
overschreden.
Dit amendement werd met 49 tegen
14 stemmen verworpen, waarna de artt.
3538 werden goedgekeurd.
Dinsdag te 11 uure ko-mb cle Kamer
-tirrwJ or laiiAPTl
Rapport Spoorwegongeluk b ij
B e i 1 e n.
Het verslag van den Raad van Toezicht
op cle Spoorwegdiensten en dat der
Staatsspoorwegmaatschap'pij omtrent het
zoo betreurenswaaidige spoorwegongeluk
bij Beilen op 24 December van het vo
rige jaar heeft ten langen leste het licht
gezien. Uit cle rapporten blijkt, dat over
treding oi veronachtzaming der desbe
treffende voorschriften niet is geconsta
teerd, terwijl evenmin van schuld of nala
tigheid van het personeel sprake is. De
oorzaak der ramp is niet toe te- schrij
ven aan ondeugdelijke samenstelling van
den trein, aan den toestand van het ma
terieel, aan de soort der gebezigde voer
tuigen of aan de snelheid van den trein.
Inbusschen heeft men de oorzaak der
ontsporing die aan de ramp- voorafging,
niet met zekerheid kunnen vaststellen. De
naaste aanleiding tot de ramp moet in
den weg zijn gelegen. Doch men is- het
op dit punt niet geheel met elkaar eens,
Terwijl de raad de oorzaak zocht in
den toestand van het weggedeelte onmid
dellijk nabiji het Zuidelijk landhoofd der
brug, dus voor de plaats waar het eerste
teeken der ontsporing is aangetroffen,
zoekt de maatschappij die oorzaak in het
breken van een wissels tang voorbij' die
plaats.
oogen wegens de zon en de verblindende
sneeuw, terwijl hij naar het slotplein
kijkt.
„De hoeveelste edelman is dat nu?"
vraagt hij, „die daar uit het zadel stapt,
om morgen de wolvenjacht mee te
maken?"
„De vijfde", zegt Derk; „de kok zal
het druk hebben dat beloof ik je!"
Mooi!" zegt de valkenier, den leeren
handschoen van de linkerhand stroopend.
„Hoe meer er komen, hoe liever; die
rakkerts van wolven moeten het nu maar
eens gewaar worden, dat zij geen baas
zijn! Laten do onzen oppassen, dat ze
hun posten goed hebben uitgezet en de
netten gespannen 't is heusch geen
kinderspelHé, Arentszben je daar
ook, man?"
„Dank zij den heiligen!" antwoordt de
voerman. „Zie zoo ik ben mijn vrachtje
kwijt; ik was nog bang, dat ik met den
wagen in de sneeuw zou blijven steken!"
„Ge hebt zeker d-e wolfsnetten ver
voerd
„Zoo is 't. Er gingen honderd vademen
in de kerk van Ermelo, die ik heb mee
gebracht; te Harderwijk, te Nijkerk en te
Elburg hangen er evenveel; ik verneem,
dat er geen vaam mag achterblijven
alles moet worden uitgezet!"
„Goed zoo!" zegt de grijze valkenier,
wiens hart van jachtlust popelt. „Het inoet
nu maar eens worden uitgemaakt, wie
In ons voorlaatste no. komt een
ingezonden stukske voor uit Krabbendijke,
dat stukske was door ons slechts op
pervlakkig gelezen, en te haastig ter druk
kerij gezonden; dit is oorzaak dat wij,
helaas, te laat tot 't inzicht kwamen dat
het, althans niet ongeteekend had be hoo
ren te worden opgenomen.
Middelburg. Wij! schreven in ons verslag
van de feesten dat er veel „gekiekt" was.
Gisteren konden wijl cle eerste resultaten
daarvan bewonderen. Reeds des morgenisl
bracht de firma F. B. den Boer een tien
tal goed geslaagde prentbriefkaarten vair
den optocht en ook van andere aardige
momenten en groepen in den handel,
De heer Com. Henning etaleerde den.
avonds een bijzonder groote verscheiden
heid van photo's, waaronder bijzonder)
veel groote, allen even duidelijk. \Vij z'a-
gen er van de wagens, van groepen en
tal van afzonderlijke personen. Dat velen
zich zulk een photo zullen aanschaffen
ter herinnering aan dezen feestdag.
Ook de heer Hélcler in cle Langedelft
etaleert een groote collectie briefkaarten
en enkele photo's.
1st men alom bezig de feestversiering
te verwijderen, niet geschiedt dit op de
Vlasmarkt, waar besloten is de versiering
te laten staan tot dat de Bakk-erij-tentoon-
asemng is geëindigd. Aan de eerepoort
aan de Markt is een opschrift aangebracht
dat aanduidt dat dit cle weg is naar de
Tentoonstelling, bij goed' weder zal heden
avond eene giorno verlichting worden
aangebracht.
Hedenmiddag maakte het Duitsche
muziekgezelschap, dat gedurende de feest
dagen aan de Loskade speelde, een mu
zikale wandeling cloor de stad en gaf
eene uitvoering op de Markt. Hedenavond
wordt weder eene wandeling gemaakt,
waarbij naar wij vernemen, eenige per
sonen eene serenade zullen krijgen. Ook
het muziekgezelschap „De vereenigde
werklieden der stoomhoutzagerij Walche
ren" zal te half negen Van het repetitie
lokaal aan den Seisdam vertrekken, ten
einde eene serenade aan den directeur,
den heer J. K. C. Mantz te brengen.
Door de politie alhier is wegens
landlooperijl aangehouden de 67-jarig'e L.
C. Sn. Hij is ter beschikking, der justitie
gesteld. f
Door de politie- fja proces-verbaal
opigemaakt tegen een man, die gisteren
een volksoploop veroorzaakte en weigerde
zich daaruit te verwijderen. Hij"1 werd naar
de wacht op1 het Stadhuis overgebracht,
ten einde ©enigszins van zijne opgewon
denheid te bekomen. Na eenige uren werd
hij weder op1 vrije voeten gesteld. S
er baas is op de Veluwe: de wolven of
de menschen de dorpers zijn toch
opgeroepen, Arentsz?"
„Zoo ver ik weet, overal in het rond.
Te Ermelo is- reeds alles in rep en roer,
om bijtijds gereed te zijn; de schout heeft
alle huislieden van Telgt en Horst van
veertien tot zestig jaar bij bekkenslag
ontboden, om morgen vroeg bij zonsop
gang op het kerkhof te verschijnen, en
wie er geen gevolg aan geeft, verbeurt
vijf-en-twintig volwichtige guldens. Nie
mand zal achterblijven!"
„Ik denk het ook niet!" zegt de valke
nier; ,,de jacht' is trouwens in hun eigen
belang heb je reeds een goecl wapen,
Arentsz
„Ik zal een vijftandige mestgreep ne
men!" antwoordt de voerman; „mijn jon
gen heeft gisteravond de punten geslepen,
clat ze zoo scherp zijn als een vlijm
ik zeg u, valkenier, dat het er als vet
doorheen zal gaan, hoor!"
Arentsz is een vredelievend man
claar gaat niets van af, maar de wolven
hebben hem uit zijn evenwicht gesloo-
ten, want zij bedreigen zijn schapen, zijn
koeien, zijn beide bruinen, die hij voor
zwaar geld van een paardenkoopman te
Zwolle heeft gekocht; het is een strijd
geworden om het bestaan, en die gelijk
moedige oogen beginnen te flikkeren, als
hij er aan denkt.
(Wordt v.KTolfd.)
I
I
