NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
f$oJ183.
1014.
Woensdag 6 Mei
28e Jaargang.
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
iederen werkdag des avonds.
F e u i I i e t o n.
De Broeders van St. Jan.
F. P. DHU!|, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Prijs per drie maanden franco p.p. 1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, ie Goes
EN
Vloeken.
„Het Volk" van 15 April bevat van
een anarchistenvergadering op Paasch-
zondag een verslag waarin de zwaarste
vloeken voorkomen.
Wij zullen die vloeken niet afdrukken;
ook niet door puntjes aanduiden.
In die vergadering werd o.a. een Her
vormd predikant genoemd voor afgevaar
digde naar het Internationaal Congres (ds.
Schermerhorn) en was een Luthersch ex-
predikant (Domela Nieuwenhuis) met zijn
(tanenden) invloed aanwezig.
De voorzitter vloekte het hardst van
allemaal.
Ook in het plaatsen reeds van een
dergelijk verslag geeft ,,Het Volk" uit
wat de eerbied der S. D. A. P. voor de
Chr. gevoelens van de enkele verwaaide
Christenen in haar midden beteekent.
En toch gaat eene van deze laatsten
Enkavoort met onze Chr. arbei
ders met schoonschijnende redenen te
lokken in derzufken tent.
Oe wil van de S. D. A. P.
De volkswil, waarop de minister C'ort
v. d. Linden zijn kabinet laat steunen,
is zegt mi\ Troelstra de wil van
de S, D.A. P.
Zoo denkt er ook de heer Elout
een vrij-liberaal over.
Hij schrijft in „Onze Eeuw":
„Wat de minister houdt voor den
wil des volks is slechtsde wil
der S. D. A. P.En daarmee krijgt de
grondslag, dien Z. E. zich voor zijn
Kabinet heeft gekozen, een bedenke
lijk ander aanzien".
„Het is dus een volkomen vergis
sing van den premier, wanneer hij
de socialistische herstemmingseischen
aanziet voor een gemeenschappelijk
linksch herstemmings-program. Hij
heeft, ter goeder trouw natuurlijk, den
wil van de S. D. A. P. in de plaats
geschoven van den „Volkswil". En
daarmee aan zijn redeneering een val-
schen grondslag gegeven".
„Een valschen grondslag" 1
Maar dan is hiermede ook vastgesteld
dat het ministerie zwak staat, ook al
blijft het, wat te hopen is, tot 1917 aan.
Immers op een valschen grondslag kan
geen kabinet vast staan.
Oe) gouverneur-generaal en de Sarekai-lslam.
„Ee Nederlander" ontleent aan de In
dische „Locomotief" een verslag van! een
te Semarang gehouden openbare bijeen
komst, waar Raden Achmad, voor Soera-
baja, ten aanhoor© van vele inlanders,
een breede opsomming gaf van bestuurs
handelingen tegenover de Sarekat Islam.
door L. PENNING.
(Nadruk verboden).
12)
Hij is een statige, indrukwekkende ver
schijning: de ware type van den fieren,
dapperen, strijdlustigen edelman. Hij heeft
een breed, gewelfd voorhoofd en een
rechten neus, die beiden bij den Jonker
worden teruggevonden; ook hebben zij
denzelfden vastberaden trek om den wel-
gevonnden mond, maar het scherpe,
doordringende oog, de trotsche houding
en de gebiedende gebaren van den Burgt-
heer zou men tevergeefs bij den zoon
hebben gezocht.
„Laat de valken opvliegen I" zegt de
Burgtheer: „en een beetje vlug, want ik
heb weinig tijd!"
„Nog even geduld I" antwoordt de val
kenier op rustigen toon; hij neemt den
lijfvalk, wipt hem de zilveren huif van
de oogen, en schakelt den kleinen, me
talen ketting los-
„Een pracht van een vogel!" zegt de
Jonker, zich tot zijn vader wendend, en
deze antwoordt: „Dat zou ik denken
in heel Gelderland is er geen betere
jachtvogel!" En hij staart den vogel 'na,
■die met een schellen, krijschenden toon
De lijst van grove mishandelingen is te
groot om hier te worden afgedrukt. Doch
zij bevat een breede, rechtmatige, schreeu
wend© aanklacht tegen meerdere ambtena
ren, die, in strijk! met. de orders van den
gouverneur-generaal, buiten diens weten,
voortgaan met op heiderasche manier huis
te houden over het goedhartige Javaanscho
volk, dat door liet lidmaatschap van den
S. I. verbetering van levenspositie zoekt.
Zoo onder anderen wordt verhaald, dat
in de afdeeling Kediri een wedono eeni'-
ge inlanders, leden der S.-I., sloeg, omdat
zij op den openbaren weg twee aan twee
hadden gewandeld.
Twee S.-I. leden in de afdeeling Bondo-
wono werden door hun desahoofd gesla
gen, omdat ze hun werk op' de sawah
of den kapokaanplant niet hadden ge
daan, hoewel de daarmee belaste employé
had verklaard, dat zij het in goeden gtaat
hadden verricht.
Toen zij gingen klagen, en daarbij' door
hunne desangenooten werden gesteund,
werden zij1 door den patih-wedono ver
dacht van opstandige bedoelingen en 24
hunner zitten nu nog in de boei, in af
wachting van het vonnis van den land
raad.
In do afdeeling Soemenep werd een
hadji, die S.-I.-lid was, door, dm wedono
verdacht van brandstichting. Er waren,
menschen die bewijzen konden dat hij)
het niet kon gedaan hebben, doch zij
werden niet gehoord en de man kreeg
tien jaren van den landraad.
In Modjokerto dwong een voorname
priaji vele S.-I.-leden uit de vereeniging
te treden. 'Verder werden ze met mis
handeling bedreigd en moesten een ziwa-
ren eed zweren. Anderen, omdat men
wat tegen hen had gezocht, met krakal
gestraft en als gestraften werden zij hij
zonder hard aangepakt. Zij moesten bui
tengewoon zwaar werk doen en werden
om 'het minste geringste geranseld. Een
hunner werd gedwongen een zWaren last
te dragen en toen To draven. Hij viel
er hij neer en werd toen afgeranseld.
Eenige dagen nadat hij vrij was, overleed
hij. De anderen kwamen zwak en slap
uit de boei.
Ergens was een assistent-resident, die
het houden eener aigemeene vergadering
tegenhield, omdat men hem het ledenboek
niet wilde geven. Ook elders werd het
houden eener vergadering zonder reden
tegengehouden; voorts werden de inlan
ders bedreigd, als in de streek de S.-I.
tot stand kwam.
Elders werd aan vier 'inlanders door
den loerah hun sawah ingepalmd, om
dat zij niet op een tajoeban waren ge
komen; later bleek dat het was, omdat
zij S.-I.-leden waren. Toen werd recht
gevraagd, hbogerop, tot bij den regent,
vergeefs.
de vleugels heeft uitgespreid, en thans
pijlsnel opvliegt: naar de blauwe, strak
ke lucht, waar geen wolkje is te beken
nen.
„Ziet ge den vogel nog, Edelhart?"
vraagt de Burgtheer, die met het machti
ge hoofd in den nek naar hoven staart,
en den arm uitstrekkend, antwoordt de
Jonker: „Ginds zweeft hij vlak boven
dien hoogen beuk!"
„Uw oogen zijn goed", zegt de Burgt
heer, en met een korten lach voegt hij
er aan toe: „Op mijn woord van eer
ik zie er niets meer van!"
Doch in het volgende oogenblik, als
de valkenier, zonder een woord te uiten,
met een opgestopten lokreiger boven het
hoofd begint rond te zwaaien, herneemt
de Burgtheer op monteren toon: „Ja, nu
zie ik hem ook; hij heeft den reiger
reeds in 't oog valkenier kom Edel
hart, laten wij een paar passen achteruit
gaan!"
Ze kunnen de Vleugels, den kop van den
jachtvalk reeds onderscheiden; in een
rechte lijn klieft hij als een vlug geve
derde pijl door de lucht, om ter hoogte van
een gewonen dorpstoren gekomen, mid
den in zijn windsnelle vaart stil te
houden. En terwijl hij thans met onbe
weeglijke vleugels rust in de lucht, be
rekent hij den hoek, dien hij heeft te
maken, om de baan van den reiger te
treffe*.
Nog meerdere mishandelingen en kne
velarijen werden meegedeeld, doch de re-
geering treft geen blaam, de gouverneur-
generaal gaf reeds op verschillende wij
zen blijk van medewerking en steun. Het
„Batav. Handelsblad" bevat deze herinne
ring: de rechtvaardigheid dei- Regeering,
is hoven twijfel. Zij heeft een geschrift
rondgezonden, dat do stellige bevelen be
vat van den gouverneur-generaal, waar
van niemand mag, afwijken. En wie klaagt,
terecht klaagt, zal gehoor vinden.
iWeln'u, er is geklaagd, in het open
baar, zegt. de schrijver, ten aanhoore van
duizenden; zóó luid, dat de millioenen
het zullen hoore.n.
Met vertrouwen ziet men dan ook het
antwoord vanuit Buitenzorg tegemoet.
Evenals ten aanzien van de voorgeschre
ven pesl-maatregelen, geldt hier de klacht,
dat de ambtenaren sommige althans
zich aan verregaand plichtverzuim schul
dig maken.
De gouverneur-generaal zal wel eens dei
verzuchting geslaakt te hebben hoe jam
mer het is dat hij niet overal tegelijk
kan zijtn. s
Doch zoo een, dan is h ij de man om
vrede door recht te vestigen en te be
vorderen, ook voor de Sarekat Islam.
Vierkant positie!
Vooral ook de R. K, pers neemt vier
kant positie in tegen Het Neo Malthusia
nisme, de beperking van het kinder
tal.
Met instemming drukte zij af de vol
gende pakkende woorden van pater Bor-
romeus de Greeve
„Liever zorgen, dan zonde; liever mar
telares, dan zondares; liever met acht
kinderen op een bovenhuis, dan met twee
op een villa, als God het geeft."
Schoon en juist gezegd!
a
Oe dividend-belasting.
In verhand met het bovenstaande ves
tigen wij nog eens de aandacht op de
onbillijkheid van deze belasting, die de
naamlooze vennootschappen treft.
Want het is niet waar, wat men be
weert, dat de menschen van zoodanige
belasting weinig merken.
„De Nederlander" heeft dit dezer dagen
nog eens duidelijk gemaakt. Het blad
schreef
Nu nog afgezien van de dub hel ei
belasting van hetzelfde geld eerst bij
de vennootschap en daarna hij de natuur
lijke personen aandeelhouders werkt
de dividendbelasting daarom zoo onbil
lijk, wijl zij' gelegd op de bestaande ven
nootschappen, uitsluitend de t e-
genwoordi ge aandeelhouders treft en
de toekomstige geheel vrijloopen.
De oogen van den Jonker schitteren;
deze jonge man, die zich zooeven nog
in zijn ziel heeft geërgerd om de dwaas
heid en de wreedheid der gewone wild-
jachten, volgt met stralenden blik de ge
ringste beweging van den zoo' voortref
felijk gedresseerden vogel, die thans, snel
als het licht, neerschiet, en met den kop
omlaag, zoodat de kop en de klauwen
één schijnen, den rondzwaaienden reiger
met een onfeilbaren stoot in den rug
grijpt. En de overwinnaar klapwiekt, met
de klauwen in den rug van zijn prooi,
vroolijk met de blanke vleugels, terwijl
hij eeu zegevierend geschreeuw laat
hooren
„Wat zegt u er van, Heer?" vraagt
de valkenier met groot© zelfvoldoening,
en de aangesprokene antwoord„Goed
gedaan het Was een meesterlijke stoot!"
De valkenier strekt de linkerhand, die
met een handschoen van drievoudig sterk
buffelleei' is1 hekleed, uit naar den valk,
die er zich o-p neerzet: gehoorzaam als
een duif, die men heeft geleerd, uit de
hand te eten. En terwijl de valkenier
den lokvogel laat vallen, liefkoost hij den
fraaien kop en het blanke, hagelwitte
gevederte van den vogel, die met zijn
schrandere, doordringende oogen zijn
meester aankijkt, wachtend op de beloo
ning, die den overwinnaar toekomt.
De Burgtheer is zoo ingenomen mei,
zijn valk, dat hij zelf het valkenhuis
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1—, iedere
regel meer 10 cent.
Wij zullen dit met een voorbeeld toe
lichten.
Iemand bezit een aandeel van f1000
waarop sinds jaren 10 pet. dividend wordt
uitgekeerd. De aandeelhouder geniet dus
f 100 rente. Tengevolge van deze regelma
tige uitkeering wordt het aandeel op de
beurs ook regelmatig verhandeld voor
200 pCt, derhalve voor f2000. Daarvoor
heeft de 'tegenwoordige bezitter het ge
kocht, daarvoor zou hij het ook eiken dag'
weer kunnen varkoopen.
Nu komt de regeering en gaat eene
dividendbelasting heffen van, laat ons
voor de gemakkelijke rekening 10 pet.
stollen. Als een gevolg daarvan is voor
taan niet meer 1' 100, doch slechts f 90
beschikbaar; en aangezien de beurswaar
de van een effect zich onder normale
omstandigheden regelt naar de grootte
van het dividend, loopt de waarde van het
aandeel natuurlijk terug van f2000 op
f1800.
Zoolang de bezitter zijn aandeel be
houdt, beteekent dit voor hem allereerst
verlaging van inkomsten en staat hij in
dat. opzicht gelijk met ieder ander die
meer belasting heeft te betalen. Maar
zoodra hij genoodzaakt wordt zijn aandeel
te verkoopen dan treft hem kapitaal
verlies. Zijn bandeel, dat aanvanke
lijk f 100 's jaars opbracht, kocht hij voor
f2000; zijn aandeel, dat, na de dividend
belasting, slechts £90 opbrengt, moet hij
daarentegen afstaan voor f1800.
Ook na het aandeel niet meer te be
zitten, blijft hij de dividend-belasting' van
f 10 op zijn vroegere aandeel betalen,
want hij verloor £200 kapitaal dat 5
pet. rente opbracht.
De kooper van het aandeel daarentegen,
de nieuwe bezitter, is voor alle tijden
v r ij van de belasting. Hij krijgt f 90 over
,een kapitaal van 1800 uitgekeerd, aldus:
5 pet., na aftrek der dividend-belasting.
Uit dit voorbeeld blijkt zonneklaar, dat
de dividendbelasting niet anders is dan
annexatie van kapitaal vair een gedeel
te van het Nederlandsche volk, n.l. van
hen die op dit oogenblik bezitters zijn
van aandeelen in Naamlooze Vennoot
schappen.
Daarom is die dividendbelasting onbil
lijk.
Kan men de baten daarvan niet missen,
laat men dan den moed hebben om het
heffingsperoentage (voor de natuurlijke pier-
sonen zooveel te verhoogen dat de op
brengst van hun aanslag 4 millioen hoo-
ger wordt.
Dan kan ook de niet financieel ge
schoolde burger zien wat er gebeurt en
wat men met hem voor heeft.
Nu ziet men dat zoo niet, en lang
niet ieder schijnt te beseffen dat de 4
millioen die 'de Minister uit de dividend
belasting wenscht te halen, neerkomt op
binnenstapt, en uit een houten schotel
een flink stuk rauw vleesch haalt; hij
werpt het den vogel toe en zegt: „Zie
daar die wat verdient, moet wat
hebben
De valkenier zet den lijfvalk weer op
zijn hooge stellage, bevestigt den poot
aan den zilveren ketting, en maakt Tra
janus los. En terwijl de grauwe valk,
van huif en ketting bevrijd, reeds naar
de hoogte schiet, zegt de valkenier, al
maar den vogel naturend: „Ziet u wel,
Heer? Hij maakt niet zoo'n vaart als de
andere; hij is nog niet voldoende ge
oefend er zijn stellig nog drie weken
mee gemoeid, voordat hij volkomen is
afgericht
Hij heeft den reiger reeds ter hand
genomen en de valk, die hoog boven
het ingesneeuwde bosch zweeft, daalt snel
naar beneden.
„Het valt me nog niet tegen!" zegt de
valkenier, als tot zichzelven pratend, en
den valk vast in het oog houdend. Maar
op het oogenblik, dat de jachtvogel zal
toestooten, maakt de meester met den
lokreiger een plotselingen scherpen zwaai
naar een zak, die achter hem in een
boom is opgehangen, en de valk grijtpt
de zak inplaats van den reiger.
„De vuurproef kan hij nog niet door
staan", meent de valkenier op rustigen
toon: „maar 'twordt een beste dat
verzeker ik u, Heer!" En hij geeft Tra
een annexatie van 80 a 100 millioen ka
pitaal van die menschen, die op1 dit
oogenblik bezitters zijn van aandeelen in
Naamlooze Vennootschappen.
Tot zoover „De Nederlander". Nu ook
vrijlzinnige en neutrale bladen, ook in
onze provincie, zich tegen die belasting
verklaard hebben, schijnt er wel eenige
kans te bestaan dat aan deze bezwaren
tegemoet gekomen wordt.
Maar er zal Salomo's wijsheid vooil
noodig zijn, om het den minister aan hef!
verstand te brengen. Hij toch moet de
schatkist zien vol te krijgen, en hoe hij
er aan komt, is voor dezen financier]
slechts in de tweede plaats de vraag.
Armbesturen en Ouderdomsrente.
De sociaal-democraten weten heel waf
af te geven op de armbesturen, die het
bedrag der bedeeling verminderen me'H
de ouderdomsrente van f2, of met eer»
deel daarvan.
In de Kamer deed dit de heer Spiek
man; hij werd deswege door den heen
Van Vuuren recht gezet.
Maar de heer Van Vuuren is ka
tholiek, en dat geeft allicht aanleiding,
dat men aan ministrieele zijde; op zijn
wooitl geen acht geeft.
Welnu, laat mr. J. Everts, de libe>-
r a 1 e candidaat bij de stemming! van gis
teren in Gelderlands Staten voor een lid
der Eerste Kamer, het dezen twijfelaars!
dan zeggen.
In het „Tijdschrift van Armenzorg, en
Kinderbescherming" merkte deze vrijlzin
nige juist een en ander op ten aanzien
van gestiehtsbesturen
„Er zouden ongetwijfeld Voor de g'e-
stichtsbesturen groote bezwaren aan ver
bonden zijn, wanneer men de oude ver
pleegden wilde laten in het genot hun
ner volle rente. Reeds aanstonds zou de
ongelijkheid die onder de verpleegden
zou ontstaan door het feit dat zeer
vele oude verpleegden geen rente ont
vangen, tot het ontstaan van onge-
wenschte verhoudingen onder de ver
pleegden en andere moeilijkheden aan
leiding geven. Verder zou zeer zeker,
het gevaar niet denkbeeldig' zijn dat
een deel der rentetrekkende verpleeg!-
den het geld op ongewenschte en on
toelaatbare wijze misbruikte. Vooral in
die gestichten, waarin men den ver
pleegden zooVeel mogelijk vrijheid van
beweging ook buiten het gesticht laat,
doet dit gevaar zich gevoelen. In de
practijk is dat reeds aanstonds bewe
zen. En ten slotte zouden verschillende
gestiehtsbesturen, wanneer zij den ver
pleegden hun twee gulden lieten behou
den, een onbillijkheid begaan naar de
andere zjfde. Er zijn toch bijvoorbeeld
janus een paar gevoelige tikken op den
snavel, omdat hij zoo lomp is geweest.
Nadat de Burgtheer en zijn zoon zijn
heengegaan, worden de oefeningen met
de andere valken voortgezet; en als de
kok met zijn dikken wipneus om den
hoek komt kijken, verzoekt de valkenier
hem Derk Wijnandsen te roepen. Derk
komt even later aandrentelen, met de han
den in de zakken, waarna de valken
worden gevoederdmet stukken rauw
vleesch van eenden, ganzen en kippen,
met de veeren er aan, om de jachtlust
en het wilde bloed der roofvogels te
onderhouden. Dan worden ze van hun
staken genomen, en in kooien, door wan
den van ijzerblik gescheiden, terugge
bracht, terwijl Wijnandsen bromt, de deur
der laatste deur met zijn voet dicht-
schoppend: „Zie zoo dat hebben we
weer gehad 1"
En hij wil juist heengaan, als de val
kenier zegt: „Ga eens gauw naar de
keuken Derk, en haal een lap rauw
vleesch de beide grijze valken in de
laatste kooi hebben bepaald nog honger!"
„Is er dan niets meer in den schotel?"
,,'tls opl"
„Maar ze hebben 'toch hun portie gehad,
valkenier!"
fWordl rwfrolgd.)
