NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
ts voor Fietsen
anskneebts
No. 183.
1914.
Dinsdag 5 Mei
38e Jaargang.
<oop
ridknecht
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
alveren
te koop (ruins),
ndknechf
ndknechf
ndknechf
CHT
Meid
urg.
epaard, een veulen-
ide Dakpannen bij J.
g Vaarzen
ïRTJES
derswoning
VUIG IE KOOP
e P o n n ij.
Ruinpaard en
alfde Koe,
KOOP
ZMApEN,
huishoudster
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUII, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Feuilleton.
De Broeders van St. Jan.
Binnenland.
Uit de Provincie.
I. W. TOEBES
MEI a.s.
OKAAL op de Groote
fcadhuis te Middelburg
af Woensdag.
Volderijlaayte.
10 ure
MATTEL, Kerspel.
[KOOP
mburg.
KOOP
landen, mooi zwart
bij A. HUIJSMAN
UUR:
>eele.
'E, Souburg.
en 1 jar. zwartbles,
s, rekening Juni.
^PEJAN, Zoutela nde
of op 8 Mei brief
jij ROTTE, Bakker
E, Koudekerke, Groot
neren, ook Lammers
KOSTER, Landbou-
inden aan
BRAHAMSE,
mdekerke, Westhoek.
•stond
iNGEPIER, Veersche
'RONKERS Pz., Aan-
Goes.
tond
AARNOUTSE, Kou-
mmerenbm-g.
of met October
lende Knecht
Veerwagen te koop,
)ostkapelle.
October
GESCHIERE, Tram-
a een kleine
BOSTELAAR „Steen-
October
DE KORTE Nz. te
50. Brieven onder let-
antoor Nieuw- en St.
of met October
MALJAARS Pzoon,
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25
Enkele nummers0.85
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 110 regels f 1.iedere
regel meer 10 cent.
Stemmen des Tijds.
Maandschrift voor Christendom en Cul
tuur, onder redactie van cis. Molenaar
,te Rotterdam (uitgave van Ru ijs te
Utrecht) geeft in zijn Mei-nommer weert
belangrijke bijdragen.
Met genoegen begroeten wij1 no. 1 van
liet Reisverhaal van den oud-minister Co-
lijn met het door hem gekozen teekenende
oplschrift „Uit het land van den Draak''
(China).
Uit een briefwisseling die wij! met den
lieer Colijn, nu twee jaar geleden, het ge
noegen hadden te voeren, hebben >viji een
brief bewaard, welken men maar opper
vlakkig heeft te zien, met de handteekè»
ning, om dadelijk vast te stellendat
is een man! Wijl hoorden laatst een
paar staaltjes ten bewijlze in >velk een
goed blaadje deze krijgsman, staatsman,
Christen, Evangeliebelij'der vooral bij onze
Koningin staat; en wij1 begrijpen dit. Ook
iele typografen die zijn copie hadden te
Verwerken, ztillen veel met hem op heb
ben, dank zij zijn duidelijk schrift. Alle
letters even forsch en zelfs op1 grooteren
afstand duidelijk leesbaar, en een Zeld
zaam pittige stijl, dat zal den lezers van
„Stemmen des Tijlds" wel opgevallen zijn.
Welk een werkzame geest in dezen oud
minister, welke met dien van den door
liern hooggeschatten leider den schrijver
van „Om de oude Wereldzee" wedijvert,
spreekt uit zij'n opfetel. Hij boeit.
Dr. Oberman, uit Vlissingen, de zoon
van den waardigen Leidschen predikant,
die dezer dagen zoo onverwacht van zijn
p'ost werd opgeroepen, eenige dagen
slechts nadat hij, uit een zware krank
heid opgericht, weer voor het eerst van
den kansel het Woord had mogen bedie
nen, geeft een en ander ten beste 'over
Rabindranath-Tagore, den mystieken Voor-
Indischen dichtcr-zanger, wiens roem uit.
Bengalen naar Europa, en ook naar Ne
derland (dank zijl zijn „Gitanjali", door
Van Eeden als „Wij-Zangen" vertaald)
overgewaaid, aanleiding gaf hem den No
belprijs toe te kennen; wat te gereede»
met kennis van zaken kon geschieden,
omdat deze diepe denker zijn eigen (En-
gelsche) vertaler was, en volgens dr. O.,
die het weten kan, zich in het prachtigste
Engelsch uitdrukt. Treffend zijn de uit
latingen van dezen Boeddhist, met name
over God, Dien hij, ondanks zijn Boeddhis
me, zoo heel anders ziet, dan zijn „geloofs-
genooten", en over de eeuwigheid, de
goddelijkheid van Jezus, en andere Christe1-
lijke dogma's, waaruit een aanvankelijk
gezegende aanraking met de Zending
spreekt; wie zou deze ziel niet het volle
licht der Goddelijke Genade toew'en-
schen
Bernarda begint een novelle „Als 't
vertrouwen sterft", een verdoving en een
huwelijk tusschen twee geliefden, met ver
schillende levensbeschouwing, hij de zoon
door L. PENNING.
(Nadruk verboden).
11)
De burgtheeren hebben dan ook reeds
verschillende same.rsprekmge.i en beraad
slagingen gehouden, verontrust als zij
werden door de tijdingen, die zij ontvin-
nrct 'j11 °P r^c samenkomsten is het ge
bleken. dat de wolvenplaag nog grooter
was, dan men vermoedde; de sarianten,
die van raad moesten dienen, hingen de
droevigste tafereelen op, en de boschwach
ter van Leuvenum wist zelfs te vertellen,
dat er in het Speulder bosch een beer
huisde leien monster van een dier!
Voerman Tymen Arentsz van den Loo-
zenoord, een onverdacht getuige, had
hem gezien, en een kruis slaande, had
de voerman er bijgevoegd: „Als het geen
beer is geweest, dan was het de duivel I"
De valkenier is in zijn schik, dat de
wolvenjacht zal doorgaan, want als de
edellieden de handen niet ineenslaan
wat geeft het dan, al rijgt hier of daar
een dorper een enkelen wolf aan den
hooivork? En wat zou hij met zijn valken
beginnen, indien er geen wild meer was
Men kon ze opstoppen, en op een fraai
van een rechtzinnig echtpaar, zij uit een
wereldsch gezin gesproten. Met belang-
stelLing zal men grijpen naar het „ver
volg".
Dr. Plooy zet zijn beschouwing over
„Op de grenzen van Antike en Christen
dom" voort.
Prof. Dieptenhorst vraagt in zij'n „Eco
nomische Critiek" de aandacht voor de
Nederlandsche Bank, die dezer dagen haar
eeuwfeest vierde; terwijl verschillende re
censenten de „Leestafel" verzorgden.
Vervange „Stemmen des Tijds" in onze
kringen steeds meer de vrijzinnige en drie
kwart socialistische lectuur, de mode-
lectuur van onzen tijd, die bij veel moois
in materieelen zin den ethischen factor
in de verschillende vraagstukken, die de
harten vervullen, ter zijde laat I
Rijk en gemeenten.
De vraag mag wel zeer ernstig onder
de oogen gezien welk (gevaarier voor de ge
meenten bestaat in de opvoering der Rijks
belastingen.
„Het Centrum" begon reeds met de aan
dacht op dit gevaar te vestigen. Immers,
zoo zegt het blad, de gemeenten zijh aan
gewezen op directe belastingen, en nu
zal ■er voor de gemeenten niets moer
te halen zijn, wanneer de Staat de te c ht-
streeksche heffingen reeds tot
eene bedenkelijke hoogte gaat
opvoeren.
Meerdere gemeenten heffen reeds be
lastingen tot tien procent van het inko
men.
Minister Treub, wel verre Van de ge
meenten uit het gedrang te helpen, stelt
ouderdomspensioen voor die voor een deel
ook door de gemeenten moeten worden ge
dragen. Volgens Detiger, gezwegen nog
van het meerdere werk, zouden door de
gemeenten nog drie miljoen moeten wor'-
den bijgepast, en juist de arme gemeenten
krijgen van clien last het leeuwendeel.
Immers daar vindt men de minste aan
zienlijken en de meeste minvermogenden.
Hier komen in de eerste jaren nog meer
dere lasten voor de gemeenten bij; met
name de verhooging der traktementen voor
onderwijzers, en de suppleering voor de
pensioenen der gemeente-ambtenaren.
Gevolg zal zijh grootere verhooging der
aanslagen in de gemeentebelasting.
Zelfs de door het vorige Kabinet toege
dachte heffing van opcenten op "de aan
slagen in de Bedrijfsbelasting der RechtsL
p'ersonen, een voorstel dat door ieder
een werd toegejuicht is door het hui
dige Kabinet onmogelijk gemaakt; want
de Kamer zal er wel aldus „Het Cen-
trum" niet voor te vinden zijln, van deze
lichamen te vorderen 5 pCt. van het di
vidend aan Rijksbelasting plus nofg 50
opcenten daarop voor do gemeenten.
Want men mag niet vergeten, dat van
besneden eikenhouten kast te pronk zet
ten dat was alles!
De valkenier, die geheel voor zijn vak
leeft, is een man van omstreeks zestig
jaar: met dunne haren en een langen
grijzenden haard. Hij heeft de rustige,
zelfbewuste houding van menschen, die
berekend zijn voor hun taak, en daarvan
trouwens overtuigd zijn. En hij schenkt
den Jonker nauwlijks een blik, als deze
het valkenhuis nadert, en den mond vol
heeft over de prachtige witte pauwen,
die hij daar straks op het kasteel van
Staverden heeft gezien.
,,'t Mocht wat!" zegt de valkenier, de
schouders vol geringschatting ophalend;
„de veeren van die witte pauwen moeten
dienen, om den helm van onze hertogen
te versieren, en we hebben tegenwoor
dig niet eens een Gelderschen Hertog
De erfvoogd van Staverden maakt altijd
zoo'n drukte met zijn pauwen, maar wat
wat geeft het? Kan men een pauw met
een valk vergelijken? Stil zitten, Traja
nus
En de valkenier kijkt naar zijn valken,
die hij zoo pas uit de getraliede hokken
heeft gehaald, en die nu op een lange
rij rechtopstaande, van dwarsstangen voor
ziene palen zitten. Ze zijn geblinddoekt,
en hebben een leeren huif over de oogen,
terwijl zij als papegaaien met den éénen
poot door een metalen band aan die
deze dividenden ook door de aandeel
houders èn inkomstenbelasting èn ge!-
meentebelasting moet worden opge
bracht.
Voor een Zaandamschen aandeelbezit-
ter van een Nederlandsche Naaml. Venn.,
zou van den coupon circa 20 pCt. aan
den fiscalen strijkstok blijven hangen.
Dat zouden de Socialisten wellicht niet
eens aan durven.
De wijziging door Minister Bertling in
het ontwerp' Kolkman ook in dit opzicht
gebracht, is alles behalVe gelukkig.
Dit is vooral daarom te betreuren, om
dat juist door het heffen van opcenten
van Naaml. Venn, en dergelijke, zooals
door het Kabinet Heemskerk was voo'rt-
gesteld, eene leemte in de gemeentewet
werd aangevuld, volgens welke van niet
physieke personen geene directe belas1
tingen door de gemeente kunnen worden
geheven.
In verband ook met de sterke uitbrei
ding van het aantal Naaml. Venn, was
van deze opcentenheffing e-e n flink a c-
crès tei wachten geweest, en dit nu g'aat
den neus der 'gemeenten voorbij.
Wij mogen derhalve onze klacht, staan
de houdenwaarom toch hebben onze1
Rechtsche kiezers, die in Juni op1 link-
sche candidaten hebben gestemd, de fis
cale verhooging van het Tarief van In
voerrechten onmogelijk gemaakt
Men zal het zien, tot dien maatregel
zal ten slotte zelfs een vrijzinnig kabi
net nog moeten komen.
De Eerste Kamer
hervat Dinsdag 12 Mei des avonds 8.30
uur haar werkzaamheden.
T'jipto,
een van de drie geïnterneerde leiders
der voormalige Indische Partij, heeft zich
hij den minister van koloniën aangemeld,
om deel te nemen aan de pestbestrijding
op Java. De minister laat de beslissing
aan Gouverneur-Generaal Idenburg over.
Middelburg. Bij den optocht van het
Duitsche muziekkorps waren onder het
publiek twee onder den invloed van ster
ken drank verkeerende personen, die vrij:
lastig waren. Bij het passeeren van het
politiebureau werd even ingehouden en
het tweetal met muziek de nor inge
bracht.
Tot hoofdagent van politie alhier is
benoemd met ingang van 1 Mei j.l. de heer
J. J. Haak, thans agent van politie eerste
klasse alhier.
dwarsstang zijn verbonden.
Zij hebben elk hun eigen naamop
Trajanus volgen Caesar en Pompejus, en
rechts daarvan zitten Orkaan en Wer
velwind. Te midden der valken troont
hun koning: een prachtige witte valk op
een hooge stang; zijn keten is van zilver,
en de huif, die zijn oogen bedekt, van
hetzelfde metaal, terwijl er drie sierlijke
veeren boven prijken. Het is de Iijfvalk
van den Burgtheer, die de hooge onder
scheiding geniet, bij het edele weispel
op de reigersjacht van diens hand te
worden opgelaten, en door zijn fiere, kra
nige houding toont, de eer te beseffen,
die hij is waardig gekeurd.
't Is jammer, dat de Burgtheer tien
Van de best gedresseerde valken aan den
heer van Brunswijk heeft ten geschenke
gegeven, toen deze verleden herfst de gast
was op den burgt, en de valkenier heeft
den Jonker meer dan eens met den klem,
dien aan een bejaarden, trouwen dienaar
vergund is, gewaarschuwd, om zijn heer
vader, die in alle ridderlijke deugden uit
blinkt, niet in deze vorstelijke mildheid
te volgen, die veel van verkwisting heeft.
,,'t la jammer, dat wij de valken niet
op de wolvenjacht kunnen gebruiken",
zegt de Jonker.
„Nu wat zou dat?" herneemt de
valkenier, met de hand over de blanke
koperen knoopen gaande, waarmede zijn
O n afbankei ij kheidsfeesten te
Middel b u r g.
De eerste dag van de feesten is Maan
dag verder door voor den tijd van het
jaar goed weer begunstigd en het publiek
heeft daarvan vooral des avonds volop
geprofiteerd.
Te zeven uur vertrok van de Loskade
het Korps Duitsche muzikanten, dat uit
Amsterdam naar hier is overgekomen,
daarvoor geëngageerd door de buurtcom-
ïnissie van Loskade en Stationstraat. Om
stuwd door een groot aantal vooral jeug
dige personen werd een tocht door de stad
gemaakt om na afloop nog een paar uur te
spelen op- de pp de Loskade opgeslagen
tent, welke uitvoering door een g'roote
menigte in echte ongekunstelde feeststem
ming verkeerende personen werd bijge
woond. Gedurende den optocht werden
serenades gebracht hij den Commissa
ris der Koningin, bij den waamemenden
burgemeester en bij den commissaris van
politie.
Een ander zeker niet minder aantrekke
lijk punt was de Buitentuin, die gevuld
was met een 'bonte menigte, daar zich
tusschen de gewone bezoekers de gecos-
tumeerden bewogen, die ons direct deden
zien dat de costumier, de heer Boomsma
uit Groningen, alle eer van zijn werk
heeft. Het geheel ziet er keurig uit. Het
bestuur van den tuin had aan den in
gang van den tuin een aardige verlich
ting van vetpotjes doen aanbrengen.
Maar niet alleen op de beide genoemde
plaatsen, doch in de geheele stad, inzon
derheid in de winkelstraten was het druk.
Velen liepen rond om eens een kijkje
te nemen in de versierde straten en de
werkelijk fraaie etalages te bewonderen.
E t a 1 a g e-w ed s t r ij d.
De jury voor den etalagewedstrijd maakte
des middags en ook des avonds een rij
toer door de stad om haar oordeel over
het werk van de deelnemers aan den
wedstrijd te bepalen. Het resultaat hier
van was, dat de prijzen als volgt wer
den toegekend
le pr., verg. zilv. med., Firm,a Gefolr.
Klijlberg met 351 punten; 2e pr., zilveren
med., dhr. F. J. Murk met 3335 punten;
3e pr., zilveren med., mej. C. P. J. Guyot
met 327 punten; 4e pr., bronzen med.,
Firma Gebr. v. d. Harst met 326 punten;
5e pr., bronzen med., Firma D. de Ja
ger Jr. met 325 punten; 6e pr., bronzen,
med., Firma Gravestein met 312 punten;
7e pr., bronzen med., dhr. C. v. d. Kleijin
met 310 punten; 8e pr., bronzen 'med.,
Firma Antoine Mes met 307 punten; 9e
pi'., bronzen med., dhr. J. H. Meijletr met
3025 punten; 10e pr., bronzen med., Firma
Belderok Van Roo met 301 punten.
Het maximum aantal punten was 360.
De door 'de vereeniging „Handelsbe
langen" te Goes uitgeloofde zilveren
grauw linnen wambuis is afgezet.
„Wat zou dat? Dan deden de valken
ten minste een nuttigen dienst"
De valkenier strijkt met de vingers
door zijn patriarchalen baard: in geen ge
ringe verbazing, dat .hij zoo'n dwaze uit
drukking moet aanhooren uit den mond
van een Jonker, die straks de eer en
de grootheid van den Gelderschen land
edelman zal hebben op te houden.
„Trajanus! zit dan toch stil!" beveelt
hij met forsche stem, en in die stem
is een groote ergernis te bespeuren, als
hij zich tot den Jonker wendt met de
woorden: „Ik begrijp u niet, Jonker
inderdaadik vat u nietHet spreekt van
van zelf, dat de valken op geen wolven
jacht worden gebruikt, maar deze harde
winter zal toch wel eens ophouden, en
dan komt de lente, en de sneeuw zal
smelten in de bosschen, en de reigers
zullen terug komen uit de warmere stre
ken. Met groote zwermen zullen ze weer
neerstrijken aan het Uddelermeer
twijfelt u er aan, Jonker? En dan zal
de valkenjacht weer beginnen, dat het
'n lust isl"
Hij begrijpt den Jonker niet, en ver
moedt, dat deze van broeder Anselmus
ongezonde begrippen over de ridderlijke
vermaken inzuigt. Het is trouwens be
kend, dat genoemde Broeder als streng
kloosterling alle wereldsche vermaken
medaille voor die étalage welke het
meest toepasselijk is op de aan
leiding tot de feestviering, werd toe
gekend aan de firma Van Benthem
Jutting, boekh., met 1085 p'unten. (Maxi
mumaantal 120 p.)
De door de vereeniging „Gemeenschap
pelijk Belang" te Vlissingen uitgeloofde
zilveren medaille als 2e pïijfs voor die
étalage welke het mieest toepasstelijk is
op' de aanleiding tot de feestviering, werd
toegekend aan cl.hr. G. Versluijh met 95
p'unten.
De door de firm,a *M. 11. Boasson Zo
nen toegezegde medaille voor cfe étalage
het meest samengesteld uit eigen artikelen,
is toegekend aan dhr. P. .1. Doets Jr.,
firma A. van der Weel, met 108 p'unten.
(Maximumaantal punten 120).
Bij 'de beoordeeling van dezen uitslag
gelieve men er rekening mee te houden,
dat de jury naar drie hoedanigheden had
te oordeelenle fraaiheid van het geheel
2e practisch nut (reclamemakend effect);
3e samenstelling uit eigen artikel. De toe
kenning der prijlzen nu is afhankelijk ge
steld moeten worden v.an het totaal aan
tal verkregen punten; vandaar dat hef
mogelijk w,as, dat een étalage, die er Zeer
aantrekkelijk uitzag, doch slechts aan één
der genoemde hoedanigheden beantwoord
de, geen 'prijs kreeg.
Hedenmorgen was het voor velen vroeg
dag. Hier en daar moest nog de laatste
hand aan de versiering worden gelegd of
moesten de hoogst noodzakelijke huishou
delijke of zakelijke werkzaamheden wolf
den afgedaan en toen tegen half acht de
reveille van de Amsterdamsche muzi
kanten van de Loskade en te acht uur die
van Middelburgsch Harmonie van de
Markt vertrok, gelooven wij' niet dat Zij
velen meer te wekken had. Zij werden
door honderden begeleid en door duizen
den nagekeken, toen zij door de thans
door het uitsteken der vlaggen van schier
alle woningen nog veel beter versierde
stad trokken, om den feestdag van he
den „in #e blazen".
Vervolgens hadden in de Nieuwe Kerk,
de Ger. Kerk in de Bogardstraat en in
de Ned. Isr. Synagoge in de Heerenstraaï,
godsdienstoefeningen plaats, waarin re
spectievelijk voorgingen de heeren dr. J,
P. Cannegieter, J. B, Netelenbos en S.
Mendels, terwijl des morgens te half acht
in de R. K. Kerk een plechtige godsdienst
oefening plaats had gehad, waarop een
Te Deum volgde. Dat in al die gods
dienstoefeningen Gods zegen voor het
Vorstenhuis en het Vaderland werd af
gesmeekt, spreekt van zelf. In de Nieu
we Kerk vergastte mevrouw Hendrikse
Versloot de gemeente op eenige liederen.
Te elf uur begonnen tegelijkertijd de
klokken van den Abdijtoren, van de Oost-
kerk en de R. K,. Kerk te luiden en dit
nummer was zeker een hier bijna onbe-
minacht, in zijn levensbeschouwing vier
kant tegen die van den Gelderschen edel
man overstaat, en de eenzaamheid, het
vasten en het bidden het zwaard, de
speer en het schild der door velerlei ver
zoekingen aangevochten menschenziel'
noemt. Doch de valkenier is niet voor
monnik in de wieg gelegd, zooals hij wel
honderdmaal heeft verzekerd, en zonder
verder op den Jonker te letten, wendt
hij zich tot zijn valken, die hij gaat af
richten, zooal's hij dat eiken morgen
pleegt te doen.
Hij praat met hen, alsof het zijn kin
deren zijn; hij streelt den lijfvalk, die
•onrustig met de vleugels begint te slaan,
en kijft op Scipio, omdat deze niet fier
genoeg op zijn dwarsstang zit. En de
Jonker ziet het glimlachend aan, wach
tend ,op het oogenblik, dat de valken zul
len worden opgelaten.
Thans verschijnt de Burgtheer, en de
valkenier licht eerbiedig de muts op. De
Heer draagt een blauwen ongegordelden
overrok, die tot over de knieën reikt,
terwijl de zilveren knoopjes, waarmede
de rok is bezet, helder opfonkelen in de
schitterende morgenzon.
(Wjordt vervolgd.)
v y* :-
r"?fe r. i 1 u.J-1'
