NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
RG.
$,50
No. 175.
1914.
Maandag 27 April
38e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
PLAA,
tegen en
n.
RKE.
TPADEN.
ipemeer.
lines
aranfie)
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Pers.
voor fijn
ERK.
tsbietzaad
ngelzaad
Graszaad
beste
line Mij.,
minder-
naak.
MERK
VERSCHUNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. D HUI), te Middelburg.
PRUS DER ADVERTENT1ËN
De Broeders van St. Jan.
Wetenschap en Kunst.
al adres voor
IA N T ELS,
EN, enz.
Vlissfngen.
edaille op de
Irussel 1910.
•t u dat al de
E N, veroor-
en de ontste-
agpijn, slijm-
tine, zinking,
natism, huid-
worden door
l KEN'S Pur-
e pillen Apo-
aete. Slechts
elburg bij C.
)elft en JOH.
'irma GEBR.
bij RAAS, te
PEUL, te
)LLANDER,
SNDERTSE.
Mei a. s.
I a. s.
.1
Landb. Bond.
snt.
aens 30 cent t'
>nt.
H. V. Z.
rfbetaling.
men en in
:ren Dins-
Vlissingen.
•3 uur te
id in het
Weiburg.
singen
LEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels f 1.iedere
regel meer 10 cent.
Modern bijgeloof.
Het bijgeloof heelt zich in Frankrijk
ten gevolge van het ongeloof schrikba
rend ontwikkeld. Viviani moge er op ge
stoft hebben, dat zijn geestverwanten de
lichten des hemels hadden gedoofd, het
blijkt een behoefte in den mensch te zijn
om te gelooven aan bovennatuurlijke din
gen, en als men dan de menigte heetft
bewerkt om niet meer te gelooven in een
God, dan is het pad gebaand voor waar
zeggers en guiehelaais en diegenen die
de dooden vragen, welke satanische gees
ten dan bij velen geloof vinden. In Pa
rijs zijln ruim 34 duizend sonnambules,
clairvoyants, occultisten, magnetiseurs,
waarzeggei's, enz., zoo mannen als vrou
wen. Dit getal is zeker nog' te laag, want
het omvat alleen hen, die hun beroep van
tooverijl en waarzeggerij maken, terwijl
er toch duizenden zijn die duivelskunste
narij als nevenberoep uitoefenen. Menige
bakker, kleermaakster, 'fiiseuse Ja at er
zich op voorstaan, ,dat zij evengoed met
de geesten weet orn te gaan als de waar
zeggers die er een eigen „atelier" op
na houden. Al deze wondermannen en
-vrouwen kunnen van hun zwarte kunst
zeer ruim leven. Want zij laten zich goed
betalen. Van een waarzegster, die in de
voorname dameawereld van Parijs zeer
gezien is, iveet men dat zij jaarlijks niet
sunder dan 50 duizend francs alleen voor
reclame uitgeeft. Zoo berekent men, dat
sommige occultistisehe kabinetten eiken
dag van 800 tot 1000 francs ontvangen.
Dit in 'aanmerking genomen, kan men
■r zich niet over verwonderen, dat een
ambtenaar der Parij'sche politie, die naar
deze dingen een speciaal onderzoek in
stelde, beweert dat de sceptische Parij-
zenaar, die de Bastille bestormt, koningen
verdrijft of hun het hoofd afslaat, die
noch aan God noch aan den duivel ge
looft, dagelijks voor ongeveer 200 duizend
francs uitgeeft aan astrologie, magneti
sche waarzeggerij, mededeelingen van af-
I gestorvenen door middel van het zien
van. koffiedik, of dooi' het piketspel, enz
Wanneer deze getallen juist zijn, dan ver
dienen zij, die zich aan die „geheime
beroepen wijden, 'alleen in Parijs 73 mil
joen francs.
Zoo ongeveer Schrijft de „Heraut" op
grond van gegevens uit het Parijsche
adresboekHet is de herhaling der oude
geschiedenis van Saul, die God verlaten
liad en zich nu begaf tot de in zijn beste
dagen eerst door hem verfoeide tooverij.
En zou het m onze groote steden beter
zijn: bijvoorbeeld te Rotterdam?
Lees er de advertenties in het Rot-
terdamsch Nieuwsblad" maar eens op na
Daar zitten zij ook, de koffiëdikleesters
bij honderden.
Feuilleton.
door L. PENNING.
(Nadruk verboden).
4. i
De wolven waren nog verder getrok
ken tot aan de hoeve van Tymen Arentsz
van den Loozenoord, den wakkeren hoeve
naar, die met landbouw en voermanschap
zijn talrijk huisgezin onderhoudt, en een
kwartier uur gaans ten Noorden van
•g Roeren Loo woont.
rrymen Arentsz had zijn maatregelen
genonwn, om den wolven een waardige
ontvangst bereiden. Dood op van ver
moeienis, was bij met zijn kar terugge
komen van Nunspeet: .door de sneeuw,
,jje een voet dik ligt, van harte verblijd,
(jat de zware tocht achter den rug >vas.
Man' toen zijn vrouw hem vertelde, dat
de schoenmaker van het dorp Ermelo van
daal een jongen wolf in de ijzeren klem
had gevangen, was hij weer opgerezen
van den warmen haard, en onmiddellijk
naattet-dorp getogen, om bij den schoen-
makn' 6611 Pot. vol wolvenbloed te koo-
pen. met wolvenbloed had hij de
raimefi, .*a£e deuren en het rieten dak
der 'bet"®® besprenkeld onder het uit
sprei" vail kluchtige tooverspreuken
Mexico.
't Spant er nu.
Ziehier eenige berichten, die den toe
stand leeren kennen.
De gezanten van Brazilië, Argentinië en
Chili h ebben zich bij Bryan vervoegd om
de mogelijkheid eener minnelijke schikking
van de botsing met Mexico te bespreken
en daartoe de goede diensten hunner
regeeringen aan te bieden.
Wilson heeft dit aanbod aanvaard.
Uit New-York wordt geseind: Tot hulp
van de vloot zal het departement van
oorlog binnenkort 25.000 man van de
geregelde troepen in Vera Cruz of op
weg naar Mexico hebben. Generaal-ma-
joor Wood heeft bevel gekregen zich on
middellijk naar Vera Cruz te begeven.
Er worden zoo snel mogelijk toebereid
selen getroffen voor een langen veldtocht!
naar Mexico. De opperste raad voor le
ger en vloot beraadslaagt over het feit
dat begin Mei in Vera Cruz de tijd van
de gele koorts begint.
Uit berichten, hier ontvangen, blijkt dat
generaal Villa een overrompeling'beraamt.
De regeering te Washington moet bezig
zijn met de opstelling eener proclamatie,
waarin de houding van Huerta veroordeeld
wordt en de politiek van de Vereenigde
Staten ten opzichte van de Mexicaansehe
opstandelingen definitief vastgesteld
wordt.
Een plaatselijk blad meldt, dat in
Mexico (stad) vier Amerikanen door het
gepeupel zijn vermoord.
Tweede Kamer.
In de Tweede Kamer wordt, met het
oog op den stand van de debatten over
de belastingwetten, de behandeling der
bereids aan de orde gestelde Stuwadoors
wet eerst tegen het midden van Mei tege-
moetgezien.
Daarna zal een regeling van werkzaam
heden voorgesteld worden, die de Kamer
ten minste tot over de helft van Juni zou
bijeenhouden.
Huwelijksverbod.
Naar „De Belastingambtenaar", week
blad van de Vereeniging van Kommiezen
bij 's Rijksbelastingen, verneemt, hebben
de familiebetrekkingen van twee ambtena
ren zich tot H. JVC. de Koningin gewend met
het verzoek ontheffing van het verbod
te willen verleenen.
Beide gevallen waren reeds door den
minister geweigerd.
De Koningin heeft thans Haar goed
keuring aan het optreden van den minis-
in de vaste overtuiging, dat de wolven
met den staart tusschen de pooten zouden
weghollen, zoo gauw; zij dat bloed hadden
geroken.
Maar hoe bitter was de ontgoocheling 1
Het huis en het geheele huisgezin lag
m de diepste rust, toen Geertruid, haar
man plotseling aan den schouder ruk
kend, met verschrikte stem fluisterde„Ty
men hoort ge niets?"
Arentsz hoorde niets. Hij1 lag daar roer
loos, de blauwe slaapmuts diep over de
groote ooren getrokken, want een mensch
kan een vasten slaap krijgen, als hij twaalf
uur lang in zijn veldschoenen bij' vrie
zend weer door de sneeuw heeft gebaad
en gebaggerd.
Geertruid was echter niet gerust ge
steld zij had het hoofd langzaam opge
richt, en in een onbeweeglijke houding
biggen luisteren, terwijl zij in den moes
tuin, die onder een schitterend wit laken
van sneeuw was toegedekt, een geschui
ld en gescharrel hoorde, dat haar hart
sneller deed kloppen. Toen was zij uit
de spelonk van een bedstee gesprongen»
Waarin het echtpaar sliep, en bibberend
van de kou, die het vertrek vervulde,
had zjj' door de kleine ruiten van het
raam naar buiten gestaard.
In 'teerst kon zf weinig zien; het leek
wel, alsof er kleine jongens op handen
en voeten tusschen het groentevoer aan
ter gehecht en heide verzoeken van de
hand gewezen.
De waarde van één stem.
Te Bodegraven heeft zich weer eens
een geval voorgedaan, waardoor bij ver
kiezingen de waarde van één enkele stem
uitkomt. Ex moesten voor den Gemeente
raad twee leden worden gekozen en er
waren 4 candidaten, waarbij 1 r.-katho
liek. Uitgebracht werden 655 geldige stem
men, zoodat de meerderheid was 328.
Dit cijfer werd precies gehaald door den
r.-katholieken eandidaat, die dus geko
zen werd, terwijl tusschen de drie ove
rige herstemming moet plaats hebben,
daar twee hunner precies evenveel stem
men hadden n.l. 228. Hier heeft dus weer
1 stem het gedaan. (Rott.)
H. W: al Ier f-
Zaterdag is te Ubbergen, nabij Nijme
gen, op 76-jarigen leeftijd overleden de
heer H. Waller, die van 19041913 lid
is geweest van de Eerste Kamer voor
Zuid-Holland.
Hij was 28 Sept. 1837 te Amsterdam
geboren, waar hij' van 18611881 ban
kier is geweest. Van 18872894 heeft
hij deel uitgemaakt van het moderamen
van het centraal comité voor antirevol.
kiesvereeni gingen.
Na de ontbinding van de Eerste Kamer
in 1904 is hij voor het eerst door de
Staten van Zuid-Holland afgevaardigd. In
1913 is bij1 bij de periodieke verkiezingen
afgetreden en woonde sedert als ambteloos
burger te Ubbeigen.
Voordracht Dahne.
II.
Zaterdagavond hebben wij den tweeden
demonstratie-avond van den heer Gusitav
Dahne bijgewoond; niet met zoovelen als
Vrijdag, maar toch in een vlij goed ge
vulde zaal.
Wederom heeft de heer Dahne ons ver
baasd met zijn groote bedrevenheid in
het hanteeren van zijn kostbare instru
menten. Alle proeven werd/en weer even
Jiandig en vlug ten uitvoer gebracht.
Na vooraf uiteengezet te hebben, wat
men onder licht te verstaan heeft
'tzijn transversale golfbewegingen in den
wereld-aether, kwam de heer Dahne te
spieken over de breking der lichtstra
len, de polarisatie en de interferentie
ervan.
Wat is polarisatie van het licht? Zoo-
nis we zeiden, is het licht transversale
golfbewegingen in den aether. Dieze be
wegingen planten zich rechtlijnig voort.
In een witten lichtbundel bewegen de tril
lingen zich in alle mogelijke richtingen.
Bepaalde stoffen nu laten slechts een
het ravotten waren. Doch toen zij' met
de nagels van haar vingers het ijk van de
ruiten had gekrahd, kon zij de ingesneeuw
de akkers overzien tot aan het denneir-
bosch toe, dat zich als een zwartje muur
in den maneschijn afteekende.
Geertruid zag de wolven; zij' woelden
den grond van den moestuin om, terwijl
hun makkers als schimmen over de verre
akkers heen glipten. Zij' verschoot van
kleur, toen een aantal van die uitgehon
gerde dieren uit de diepe schaduw van den
boomgaard te voorschijn kwamen, en met
een verwoed gejank den hals uitstrekten
in de richting van het kleine raam, waar
Geertruid stond in haar nachtgewaad.
Zij wist geen raad. Had ze den dik
ken, valschen Bisschop David van Bour-
gondië, dien onrustzaaier, den roofdieren
kunnen voorwerpen, zij zou het misschien
hebben gedaan, maar deze ontrouwe her
der, die zijn schapen schoor in plaats
van ze te wedden, zat hoog en droog
op zijn kasteel te Wijk bij Duurstede.
EU al was Geertruid een kordate vrouw,
thairs rilde zij van vrees, en haar man
heftig op den schouder kloppend,
schreeuwde zij met een stem, alsof helt
huis in brand stond: „Tymen, Tymen
word toch wakker en sta op!"
„Wiat is "t?" vraagde hij, de lange
armen met een slaapdronken gegeeuw uit
rekkend; de punt van zijn dikken neus
gedeelte van de aethertrillingen dooi", ófi
slechts die trillingen, welk© in één vlak
plaats hebben, of in twee loodrecht op'
elkaar staande vlakken.
De heer Dahne liet het ons klaarlijk
zien met 'zijn proeven mei; tourmalijn en
kalkspaat kristallen. Plaatst men twee
stukjes tourmalijn voor elkaar, dan laaf
het tweede de lichttrillingen, welke door
het eerste gegaan zijn, niet meer door. Een
analoog geval kan men waarnemen bij1
spiegelvlakken. Achtereenvolgens werden
ons de wisselwerkingen van de lichtstra,-
len bij verplaatsing van de kristallen ge(
toond.
Na den polarisator besprek de heer
Dahne den analysator, den ontleder van
het witte licht in een spectrum, en de
samenstelling van complementaire kleu
ren tot wit lichjt. Dat werkt aldus. Hef
licht bestaat, zooals men weet, uit 7
enkelvoudige kleuren. Zoodra men nu doog
polarisatie een lichtgolving tegenhoudt,
wordt een der zeven 'kleuren weggenomen
en vertoonen zich op het doek de zes over1-
Mijvende kleurschakeeringen. Door draai
ing van den analysator verkrijgt men de)
meest verrassende kleureffecten.
In dit verhand werd er op gewezen, dat
dit analyseerend vermogen der kristal
len toegepast wordt bij het gehalte-on
derzoek van suiker (suiker-analysatie).
De polarisator kan ook als analysator wer
ken, terwijl omgekeerd de analysator po-
lariseerend kan welken.
Verder staan we kortelijks stil bij de in
terferentie-verschijnselen, die ons werden
vertoond. Deze proeven waren niet de
gemakkelijkste van den avond.
Wanneer lichtgolvingen zoodanig sa-
(inengaan, dat een golfdal van den eenen
straal precies samenvalt met een golf-
berg van een anderen straal, wordt de
heele golving vernietigd, en bij samen
vallen van berg met berg en dal met
dal is juist lichtversterking te consta-
teeren.
Ten slotte kregen we nog een belang
wekkende lichtproef te aanschouwen; n.l.
de verlichting van een waterstraal met
behulp der inwendige totale reflectie. De
door het water schijnende lichtstralen blij
ven hij het verlaten van het reservoir
niet horizontaal loopen doch volgen den
loop van den waterstraal, wat een schit
terend schouwspel oplevert. Met gekleurde
platen kon de heer Dahne natuurlijk al
lerlei kleuren tooveren.
Met een kort woord van dank aan da
heeren van het comité, dat zich onder
leiding van dl'. De Ruyter de Wildt met
de regeling belast had, en tot het audi
torium voor de betoonde belangstelling,
besloot de heer Dahne zijn voordracht.
Een daverend applaus was weer z'n be
looning.
We zullen deze even nuttige als aan
gename avonden niet spoedig vergeten.
voelde een onbehagelijke koude, en met
de onmiskenbare bedoeling, om weer on
middellijk in te dommelen, wierp hij het
slaperige lichaam op den anderen kant.
„Wat het is?" antwoordde zij in den
drift van haar angst: „de heele hof is
zwart van de wolven dèit is 't! De
paarden gaan als razenden in den stai
te keer dat is 't
Haar grijze oogen begonnen te flikke
ren van verontwaardiging, omdat haai'
man haar alleen voor het geval liet zit
ten.
Geertruid had te hard geroepen; zij had
niet bedacht, dat haai' kinderen zouden
wakker jvorden. En uit een der andere
bedsteden stak een jongen zijn ragers'-
bol van een hoofd reeds naar buiten,
terwijl hij zeide: ,,'t Geeft niets, Moeder;
ge vergeet, dat Vader het huis niet wol
venbloed heeft besprenkeld, en 'tzit er
dik op, hoor!''
„Ga jij maar slapen, Barendje!" riep
de moeder met gramstorig gebaar: „wat
weet jij nou van wolvenbloed af! 'tIs
ook 'met zeker, da.t je vader de echte
tooverepreuk heeft gebezigd". En zij over
stelpte Barendje door deze vraag, waar
aan hij nog niet had gedacht. Nu de
jongen bang begon te worden, yyerd hij
trouwens haar bondgenoot; in een pog-
vrenk stond hij naast haar, en riep met
smeekepde stem: „Vader de .wolven!
Minister Bertling.
Politicus schrijft, in de „Opr. Raarl.
Crt.":
Hij haasttozichl
Ministers van Financiën kan ik mg her
inneren in vrij grooten getale. Ik zie vóór
mij natuurlijk nog het allerscherpst den
heer Kolkman, wiens zin voor grappig
zijn allengs verluchtigde, schoon hij
dien nooit geheel verloochende. Bij hem
was de natuur steeds sterker dan de leer.
Ook zie ik het houterige, dooeerendo,
Schoolmeesterachterige van een De Mees
ter". En ik zie voorts het ondragelijk pe-
danteskevan exc. Harte van Tecklenburg,
strak van houding en met zelfbewuste
keelgeluid. En ik zie nog meer ministers
van Financiën. Om nu van wijlen N. G.
Pierson te zwijgen. De buikige bonho
mie van Sprenger van Eyck, „omnis ho
mo" immers voor Financiën evengoed
te gebruiken alk voor de portefeuille van
Koloniën. En uit veel vroeger dagen
het zachtmoedige, vroolijk-goedhartige
gelaat van een professor Vissering. Het
ernstige eerlijk-schrandere, conscientieuse
baardgezicht van een Gleichman.
Ik zou er vele kolommen over kunnen
schrjjven.
Met het optreden van het kabinet-Cort
van der Linden hebben wij een „homo
novus" aan de groene ministerstafel ge
kregen.
De heer Bertling, uit Leeuwarden,
tot op het oogenblik van zrjn minister-
worden nog hoofdambtenaar bij het dienst
vak der registratie. Niemand in de we
reld van Senaat en Parlement had
ooit gedacht aan de combinatie van Bert
ling met iets van wat met de Binnen-
hofferij te maken heeft.
Men wist, dat het vinden van een gega-
digd-geschikt man voor de portefeuille
van Financiën, in mid-zomer 1913, voor
den heer Cort van der Linden ten slotte
de groote puzzle was geweest.
De heer mr. van Gijn had geweigerd.
Wien voor de reuzentaak te vinden?
Allerlei namen werden „gefluisterd".
Op een goeden of kwaden mid
dag werd het lijstje bekend.
Voor Financiën was de heer Bertling
uit Leeuwarden gekozen.
Toen keek men elkaar aan met stille
verwondering.
Bertling?.Wie, in vredesnaam, is
dat?
Wij zijn nu zoowat zeven maanden
verder.
We hebben Z.Exc. Bertling, minister
van Financiën, gezien in de openbare
zittingen der Kamers van de Statui-Ge
neraal. i
Het lijkt een vriendelijk, braaf man.
Op het eerste gezicht maakt de figuur
W,ord da,n toch wakker, Vader!"
Tegen zooveel geweld was de rust van
Arendsz niet bestand, en nu de slaap
overwonnen werd, toonde hij, hoe 'n flinke
en dappere huisbaas hij was. Hij haalde
de gebutste lantaarn uit het achterhuis,
stak "de kaars aan, en terwijl Geertruid
hem lichtte, keek hij' de deuren, de hou
ten wanden, de ramen zorgvuldig na. De
jongen, die op zijn kousen zrjn ouders was
nageslopen, moest van de bovenste plank,
die in de keuken tegen de balken was
bevestigd, hamer en spijkers halen, en
overal, waar een .wrakke, hachelijke plek
werd gevonden, werd een stevige spijker
ingeslagen.
Voor zjj'n bruintjes ,was de voerman nog
het meest bezorgdze hadden de lucht van
de wolven gekregen, .en stonden te stei
geren, totdat de yoorpooten de ruif raak-
ten. De voerman streelde hen liefkoozend
over den hals, sprak hen toe, zooalk men
geschrokken kinderen toespreekt, en wem
telde met Geertruid's hulp twee zWare
keisteenen voor de staldeur.
Daarop keerden ze terug naar de keu
ken, waar zij sliepen, terwijl Tymen zeide
„Leg een flink vuur aan, Geertruid! En
als; «dat tuig het te bout maakt, zullen
wij hen een paar brandende houtsblok
ken op hun lichaam smijten
(Wordt vervolgd.),
