NIEUWSBLAD VOOR ZEEL 1N No. 173. 1914. Vrijdag 34 April 38e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISGH VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK F. P. DHUI), te Middelburg. PRUS DER ADVERTENTIËN Binnenland. Ingezonden Stukken. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25 Enkele nummers0.65 UITGAVE DER FIRMA'S OOSTERBAAN LE ÈOINTRE, te Goes EH van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels f 1.—iedere regel meer 10 cent. Onveranderlijk. 'De sociaal-democratische pers zal hare taktiek wel niet wijzigen, al heeft Enka haar er om verzocht. Dat is haar trou wens op het Congres reeds beteekend geworden. Wie met eenige nauwkeurigheid de stuk ken in „Het Volk" volgt, zal er wel ach ter komen. r In „Het Volk" van 22 April 'drijft men den spot inet, het feit, dat de Kamer leden deze week een rood roosje (de tu be rculosebloemop hun jas hadden. Scha per en Jonkheer (natuurlijk weer „Jonkheer") de Savornin Lohman en mi nister Bertling en baron Canaille (las terlijke schimpnaam voor mr. v. [Wijn bergen) algemeene verbroedering zoo roept „Het Volk" uit, „het deed ons den ken aan het laatst der dagten waarin men rare gezichten zou zien"! Dit laatste is, gelijk men weet, een profane satyre op Handelingen 2:17, in verband mét Joël 2:28. Het wordt steeds onbegrijpelijker, hoe een naai' waarheid door God bekeerde ziel mest dergelijke spottere in één partij- gareel kan loopen, en zich afslooven om aan zoodanig een partij de meerderheid in den lande te verschaffen En toch, enkele zich noemende Christe nen doen dat. 1 Tweede Kamer. De replieken over het B elastingontwerp namen ook den dag van gisteren geheel in btelslag. De algevaardigden Tydeman (V.-L), Teenstra (v.-d.), de Monté Verloren (a.-r.) en Bos (v.-d.) voetden het woord. We vinden geen aanleiding' om aan het gesprokene een overzicht te wijden. Trou wens, plaatsgebrek noopt ons ook het ach terwege ite laten. •Het Kamerlid De Stuers heeft gisteren de vergadering van de Tweede Kamer weer bijgewoond. Landweer. Met uitzondering van hen, die behoo- ren tot de landweer-hospitaalsoldaten of tot de landweer-administratietroepen, wor den de niet-Israëlitische landweerplichti- gen der infanterie van de landwerlichtin- gen 1912 en 1913, voor zoover ze geen rang' bekleeden, zoomede het landweerka der der lichtingen 1909 tot en met 1913 opgeroepen om dit jaar onderscheidenlijk voor Zes en voor negen dagen geoefend te worden District Vlissingen (39ste batal jon) te Vlissingen: het kader van 31 Juli tot en met 6 Augustus; de overigen van 3 tot en met 8 Augustus. De dienstplich tigen der land weer-infanterie uit Goes, nieft behoorende tot de grenadiers of jagers, Feuilleton. De Broeders van St. Jan. door L. PENNING. (Nadruk verboden). i Die Eibert toch! Ach, dat hij' kwam! En de angst voor haar eigen leven begon bij de oude vrouw plotseling te Wijken voor het medelijden, dat zij voelde opko men in; de gedachte, dat haar jongen haar verscheurd, bloedend lichaam ergens in een hoek van het huis of buiten in de .sneeuw zou vinden. Hij was altijd 'zoo bezorgd geweest voor zijn grootmoe der, en hij zou zichzelven de bitterste veiwijttiagen doen, omdat hij niet bijtijds wgs te hulp geschoten. I iWiaar Weef hij toch? „Eibert. Eibert help mij!" jammerde de oude. Doch er volgde geen antwoord. Was er dan werkelijk geen uitkomst? Moest zij hier ellendig omkomen iu haar eigen woning, onder de scherpe tanden van dien wolf? Als ze door het raam Doch neen, er was geen denken aan. Of de burtendeiir uitHet ging evenmin zij had geen kracht meer' pm le vluchten. En al had de kracht wat baatte het IWaar- behooren allen tot het 38ste bataljon, dat te Bergen op Zoom geoefend wordt, het kader van 24 Juli tot en met 1 Augustus, de overigen van 27 Juli tot en met 1 Augustus. Hierbij ook de Israëlieten. District Bergen op Zoom (40ste bataljon) te Bergen op Zoom, het kader van 31 Juli tot en met 8 Augustus. District Breda (41ste bataljon) te Breda, het kader van 2 tot en met 10 October; de overigen van 5 tot en met 10 October. I Ook een oplossing? De bekende notaris Van Dalsum, lid van de Prov. Staten van Zeeland, uit in zijln blad „De Volkswil" den wensch Zeeuwsch-Vlaanderen, dat tot 1909 een. deel ,yan België uitmaakte en toch econo misch meer van België afhangt dan van Holland, waarvan het door een breeden zeearm gescheiden is, opnieuw bij| Bel gië te doen inlijven. Daarmede Zou te vens, volgens den notaris, het vraagstuk van de intemationaliseering der Schelde opgelost zijn, daar de beide buien in het bezit van een der oevers Zouden zijln. (Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.) Mijnheer de Redacteur, Mogen we voor het volgende nogmaals een plaatsje vragen in uw eerstvolgend nummer? Bij voorbaat onzen dank. Aan den Weledelgestv. heer A. C. v. d. Hamrne, Elec tro-technis'ch ingenieur bij de firma Gebr. Polak te Vlissingen. Weledelgestr. heer, Daar wij in ons Vorig schrijven de lichtkwestie geheel z a k e 1 ijk hebben be handeld en niemand hebben gegriefd, had den we het recht van een eventuëelen tegenstander te verwachten, dat die even- zoo zou handelen. II begint, echter uw ingezonden stuk met het bekende spreekwoord„Al is de leugen enz. Hierdoor kwalificeert u ons Voor niets meer, maar ook voor niets minder dan „leugenaars". Dit alleen gaf ons reeds hel recht uw schrij ven onbeantwoord te laten. We willen dit echter niet doen, al was het alleen maar om niet den schijn op ons te laden, dat wij ongelijk hebben. En niet alleen zijn we niet overtuigd geworden, dat het recht aan uw zijde is, doch we zijn door „uw aanstippen onzer "o n j u i s tr lieden" zelfs in onze vroegere meening versterkt. We zullen uw stuk op den voet volgen. 1. U spreekt van „een eventueele licht voorziening der gemeenten „KapelIer Biezelinge, Eversdijk e.a." ,Wij willen aannemen, dat deze vergis sing onwillekeurig aan uw pen is ont glipt, doch voor onnoozele lezers is ze zeer in u,w voordeel. Voor een complex heen zou ,ze de toevlucht nemen? Voor dat de .woning Van Arie den imker was bereikt, zou ,de iwolf haai' reeds tegen den grond hebben geworpen. En van 'angst en wanhoop de verdorde handen in el kander slaande, schreeuwde zijl„O Heere Christus! verlaat mij niet!" Daar in den duisteren hoek werd een geschuifel vernomen, en het. schijnsel 'der brandende houtsblokken weerspiegelde zich in de fonkelende wolflsoogen. De oude vrouw hoorde het ongeduldig ge krabbel van zijn pooten op den vloer en een zacht hongerig gejank de Wolf jankte van den honger en van een dolle begeerte, die slechts door het brandende vuur in toom werd gehouden, om de arme hulpelooze vrouw te verscheuren. Eibert wals 'waarschijnlijk dicht in de buurt, en op geen drie minuten afstan'ds stond de hut van Arie den imker o, het was toch verschrikkelijk, om 'Zoo te moeten omkomenEn sterker dan zoo. even schreeuwde de oude Geerte„Eibert, helpDe wolf! de wolf!" "terwijl haar klagelijk geschrei samensmolt met het on rustig en zich verheffend gejank van het roofdier. Doch dezen keer wa)s het angstgegil niet te vergeefsch geweest, want Arie de imker bleef in eens staan: midden op den besneeuwden .weg, en er lag! op Zijn krachtig, vierkant gelaat een Zekere spaa- yan gemeenten toch zou een electrische centrale misschien zonder schade gter dreven kunnen worden, doch voor zoo ver ons hekend is, zou ze hier voor rekening komen der gemeente Kapelle al leen. 2. „Wij hadden onze inlichtingen moe ten inwinnen bij Buig. en Weth. te Sohoondijke, daar deze alleen tot oordoe len bevoegd zijn." U zult ons wel toestaan in deze met u van gevoelen te verschillen. Waarom zijn in een plattelandsgemeente" een predikant, een dokter, een notaris, een onderwijzer, ienz. minder bevoegd over de resultaten eener electrische centrale in hun gemeente te1 oordeelen dan Bi. en. .Wi.? Staan de laatsten in kennis en ont wikkeling op een dor p zooveel hooger dan de eersten? Wij meenen juist; het bestj te kunnen slagen bij personen, die niet. al te na in de stichting zijn betrokken, dus niet bij de firma Gebr. Polak, die de centrale hebben geleverd, maar' ook niet bij B. en W., die met de overigei raadsleden tot de stichting hebben be sloten. Wij gelooven gaarne, dat B. en iW. brave, eerlijke menschen zijn. Maar, laten we eens aannemen, dat do stichting der centrale ©en fout is geweest, Idie de gemeente Schoondijke jaarlijks een aar dig tekort bezorgt. Nu komf men uit een gndere gemeente tot B en Wt met de yraag„Heeren, wij Willen bij ons beten- licht hebben, gij hebt een electrische oen.-' trale; kunt ge ons aanraden er ook een te Istichten?" Ls het in dit geval niet al te veel gevergd, dat zij rondweg zullen ant woorden „Heeren, doet het niet, want wij hebben er ons een strop mee om den hals gehaald"? Daarom hebben wij ons gewend tot een paai' van de ontwikkeld ste inwoners te Schoondijke, die zelf zijn aangesloten, die dus zelf zullen moeten betalen, die menschen uit. iederen stand in hun gemeente spreken en dus alleszins omtrent de voor- en nadeelen der elec trische centrale kunnen oordeelen. We hebben bovendien geen enkele reden om te denken, dat zij de 'zaak ongunstiger zour den voorstellen, dan noodig is. 3. „Van de 200 huizen in de kom zijn 180 aangesloten." We hebben niet beweerd dat dit niet waar isons was meegedeeld, dat slechts weinige arbeiders in de kom waren aangesloten. En dit kan zeer goed waar zijn. De gemeente Schoondijke kan, naar onze berekening, ruim 400 huisgezinnen (ellen. Meer dan de helft der in woners is dus niet aangeslo ten. Mem kan wel nagaan, wie dit zijn. De arbeiders toch moet men niet in de kom der gemeente zoeken; daar zijn de huizen meestal te duur. En het begrip „arbeider" is zeel' rekbaar. Arbeiders) zijn voor ons menschen, die voor een dagloon hij anderen werkzaam zijn. Een ning, terwijl bij naai' de stulpe der oude Geerte staarde. Hij kwam krek uit het veld, waar hij! achter een houtmijt een bunzingklem had gezet, en hij1 zeide tot Eibert die met de grove hondsmoffen1) aan de handen en een vroolijk deuntje neuriënd, huiswaarts keerde: „Ik hoorde daar nooclgei'oep nu hoor ik 't weer I" Zij stonden vlak bij de doornheg, die den akker dei' weduwe van Arie's erf scheidde, toen de imker dit zeide, en ter wijl Eibert luisterde, riep deze plotseling met schrik„Dat is Grootmoeder's stem en weg holde hij! naar huis, door de doornheg heen, om den bocht van den weg te vermijden. Het zou in het vertrek geheel duistetc zij'n geweest, indien het schijnsel van het vuur de ruimte- niet had verlicht. En daar achter de tafel stond Grootmoeder, stijf over de tafel gebogen, met een ge- zacht, alsof zij zoo uit het graf was ge^ komen. Eibert wist eigenlijk niet, hoe hij 'thiad; he.t gejank van den wolf [was bij de nadering der zware mannenstappen verstomd, en de jonge man, die voor geen driemaal sterkere overmacht zou zijn te ruggedeinsd, Zoo zij maai' met vleesch en bloed was bekleed, kon een 'bange huivering niet onderdrukken bij de ge dachte, dat 'zijfn grootmoeder doojp booze Wanten, uit bondenvellen bereid. pmid, een schilder, een bakker, een sla ger, een timmerman, een wagenmaker, enz., die voor zich zelf werkt, is voor ons geen arbeider. 4. „Het leveren van stroom buiten de gemeente (zeker kom zou zéker mogelijk zijnbij de stichting is) dit echter buitengesloten, zoodat de siroomlevering 'zich jthans niet verder uitstrekt dan de kom der gemeente". U zegt niet waarom de helft der gemeente is „buitengesloten". Was het bedrijf andere te duur? Zou dan te Kapelle nog niet meer dan de helft „bui tengesloten" moeten worden? En zou een electrische centrale voor een h a, 1 f d o r p, dan niet veel te duur worden? „De aanlegkosten per lamp te Schoondijke zijn uiterst billijk gesteld, wat elk vakman zal getuigen." Maar, geachte heer, wij hebben vol strekt niet beweerd, dat de firma Po lak niet billijk is geweest. Als een Ju welier een diamant billijk verkoopt, voitgti daaruit toch niet, dat de diamant goed koop is? Dat electrische lampen in aller lei prijzen Zijn te krijgen, was ons reeds' bekend. U liet. in het Koor der N. H. Kerk alhier bij uw demonstratie zelfs zien, dat men een oude, blikken tuit- lamp in een electrische lamp; kan veran deren. Doch van zoo iets is zelfs een ar beider tegenwoordig niet gediend. .6. „Wanneer een storing in het bedrijf slechts enkele minuten duurt, mag dart op grond daarvan gesproken worden van „4 avonden zaten wij zonder electriseh licht?" Wanneer een storing komt in helt! bedrijf, .moet er een defect zijn 'aan de ma chine of aan de leiding. Dit gebrek kan alleen opgespoord en verholpen worden door een deskundige. Heeft Schoondijke daarvoor een deskundi ge? Ons is door een gemeenteraadslid alhier meegedeeld, dat de centrale te Schoondijke gedreven wordt door een gewoon arbeider. Die is niet des kundig. Onder het gemeentenieuws van Deventer in het Avondblad D der „N. Rott." van 20 April leest men over de exploitatie der „IJselcentrale"„Kleine bedrijven eischen uitstekende krach ten; al zijn ze klein, toch kan men ze niet toevertrouwen aan minder ge schoold of slecht onderlegd per soneel". Wij kunnen, met het oog hierop, niet aannemen, dat de storing slechts en kele minuten duurde. 7. „De centrale te Schoondijke is wel de gelijk voor krachtbedrijf bruikbaar, al wordt deze nog niet toegepast." Dit is een waarheid als een koe. Wij constateerden dan ook niet, dat ze on bruikbaar was voor krachtbedrijf, omdat ze alleen 'savonds stroom 1 e- yert. Doch u heeft vergeten er bij te voegen, w a a r o m er overdag geen stroom geleverd wordt. Moet dan 'hetj per soneel uitgebreid worden en zouden de hand was getroffen. „Wat scheelt er aan, Grootmoeder?" liep hij, de groote wanten uittrekkende. En zijln eigen angst verried zich in den toon, waarop hij deze woorden haastig uitstiet. Doch nu er hulp was gekomen, kon de oude Geerte geen woord meer uitbrengen. Haai' tong was als gebroken, en 'haar leden als verlamd door de hevige span ning, waarin zij! had verkeerd; en met een schier' bovenmenschelijke poging den vinger uitstrekkende naai' den dreigenden hoek onder de houten hangkast, wrong zjj de woorden uit de keel„Daar dftór!" Dat was alles, wat zij! kon Uitbrengen, maai' het was voldoende. En terwijl Eibert den geweldigen wolf in de gloeiende oogen keek, week zijn vrees in eens, zooals het een bijgeloovig mensch gaat, wan neer ,li ij te middernacht een eenzaam ge legen kerkhof gelukkig is voorbijgekomen. Eibert schepte diep adem, en zeide inet eenige verwondering: ,,'tis kras! Een be woond huis binnen te dringen 't wordt erg!" De jonge man voelde zijin moed rijzen. „Dat (schurftige tuigi" barstte hij uit, en zocht over de tafel heen naar heft lange broodmes. Doch hij zag geen mes, en driftig jiaar den haard stappend, nam bfj een groote, bfandende stobbe, die hij kosten van exploitatie daardoor ook sJteïtEl toenemen 8. „Het aadeehg saldo van f3000 is een besliste onwaarheid." U levert het bewijs echter- niet. iWijj Jhadden gedacht, dat u el' wel aan toagiq- jvoegd zoud't hebben, hoeveel het te k o r dan w e 1 zal bedragen of hoeveel' wins! de centrale jaarlijks kan opleveren. 9. „Krijgt Kapelle gas, dan blijf!) men tal van jaren verstoken van electóciteit voert' licht en kracht, welke voordeelen in de toekomst de electriciteit ook nog ver der boven het gas mocht behalen. Zoo op het eerste gezicht zou men hiervoor schrikken, doch bij kalm na denken ziet, men, dat men die stelling ook kan omkeeren; dan krijgt men: „Krijgjt Kapelle electriciteit, dan bhjjft men. tal van jaren verstoken van gas voor licht, koken, verwarming en krach t, welke voordeelen in de toe komst het gas ook nog verder boven de electriciteit mocht behalen." Het gas heeft op liet. oogen blik den- voorrang boven de electriciteit, omdat heb, behalve voor licht en kracht, ook nog p r a c t i s c h bruikbaar is voor koken; eirt yeiwarming. En wat de toekomst aan gaat? Ja, die kan niemand met zeker heid voorspellen. Doch, gelet op de reus achtige vorderingen, welke het gas in de laatste jaren heeft gemaakt, heeft ook het gas een schitterende toekomst. Wat het gas tegenover de electriciteit betee ken t, kan bljjken uit dit FEIT „Het Bureau voor Statistiek te Amster dam deelt mee, dat op het oogenblik in.' de hoofdstad worden gevonden 12 3 5 9 6 gasinstallaties tegenover 515 0 electrische installaties. (Dit ver slag is te vinden ,in liet, Avondblad D der „N. Rott." van 18 April 1914). Zie mijn heer, dit 'FEIT zegt oneindig meer dan urenlange redeneering. Als men bovendien nagaat, dat die 5150 electrische installa ties bijna uitsluitend gevonden worden in hotels, cjafé's, bioscopen, schouwburgen, groote winkelzaken en fabrieken, dan blijkt, dat te Amsterdam voor hui s- houdelijk gebruik bjjna iedereen ge bruik maakt van gas en nagenoeg nie mand van electriciteit. We meenen hiermede trw schrjjven ge heel te hebben beantwoord; en Iwe twijfelen er niet aan, of u zult het met ons eensj zijn, dat er voor ons tot heden gem enkele reden bestaat om den inhoud van ons eerste schrijven te herroepen of metj een uwer de reis naar Schoondijke te maken. Met verschuldigde hoogachting, J. D. SCHMIDT, Ned. Herv. Pred. A. VAN DER HAVE—BAKKER. A. VAN DER HAVE, B. KNAAP, Arts. A. VAN DER BRUGGE. J. VAN WINGEN. Kapelle, 22 April 1914. als een keisteen met kracht naar den kop van het ondier mikte. De wolf bralde van pijtn en 'angst, en in twee, drie sprongen rjlde hij de wo ning uit door de buitendeur, die [aan stond, in zijn vaart den imker, die Eibert [was gevolgd, bijna omver stormend. ,,'tis een schandaal!" riep Eibert tot den imker, en met een spaander, !dien hij aan de vlam van het vuur hield, een eindje kaars op den ijzeren luchter aan stekend, voegde hyi er aan toe met grim mige gebaren: „Zoo'n ondier 1 Kijk, daar ligt nu het broodmes op den grond ik had het dat serpent tot het heft in den strot moeten gtooten! Hoe is 'tnu, Grootmoeder? Waarom hebt ge dat beest niet met een gloeiende turfkool tegen 'dett bek gegooid j ,,'tBetert al!" zéide het oude bestje.: „geef /mij maar een slok water! geluk kig! dat is voorbij!" en haar o verkropte zenuwen igavien zich lucht in een kramp achtig gesnik, dat den jongen man door de ziel sneed. 1 Eibert [wierp nu een paar groote blok ken op het vuur, zoodat de vlam hoog uitsloeg, en hij draaide het hoofd beurte lings naar de 'oude vrouw en naar den buurman, terwijl hij' een gezicht zette als ietmand, die zichzelven op een heel domme streek ,heeft betrapt.. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1