NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND No. 144. 1914. Vrijdag 80 Maart 88e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH EERSTE BLAD, VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK F. P. D HUI)1, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Dit nummer bestaat uit twee bladen ,,0, maar ik doe er niet aan mede!" Sfaten-óeneraa! Uit de Provincie. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25 [Enkele nummersQ.05[ UITGAVE DER FIRMA'S OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes EN van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 110 regels ƒ1.iedere regel meer 10 cent. Zij die zich met 1 April a. s. op ons blad abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende num mers gratis. De staking te Almelo. Aan de „Nederlander" seinde men giste ren: Van de 15 gisteren weer teruggen keerde werkwilligen zijn heden 3 uit angst wedeiom weggebleven. Dit bericht werpt een treurig licht op eene leemte, die wel meer hij stakin gen wordt, waargenomen. Het stakingsrecht wordt ten volle erkend en geëerbiedigd; doch met het recht om te werken, om door te blijven arbeiden, wordt, aan de zijde der stakers geen rekening', gehoiideh. In zekere pers werd herhaaldelijk be weerd, dat er door de Overheid, de po litie en deigelijke zoo met het geduld der stakers (staaksters) gespot werd. Te gelijk wei-den de stakers voorgesteld als menschen die met buitengewone zacht moedigheid, O' zoo vriendelijk, trachten de werkwilligen tot staken te bewegen, doch hierin door de politie op zoo ruwe wijze worden tegengewerkt. Wie echter in Al melo bij geloofwaardige menschen toen tertijd had onderzocht naar de juistheid dezer berichten, zou van onpartijdige zijde hebben ten antwoord gekregen, dat dit bewegen ;van werkwilligen geschiedde met Vuisten, messen of keisteenen. Dat dit nu niet meer geschiedt, is waarijk niet omdat de stakers zooveel lankmoediger zijn geworden, maar omdat, de inmiddels ingeroepen marechaussee heil in de gaten houdt. De bewering in de pers, dat een „on derkruiper" 's avonds, wanneer hij met zijn meisje gaat wandelen, politiegeleide krijgt, is in zoover waar, dat dergelijk geleide maar- al te vaak noodig blijkt, om niet bijvoorbeeld in het kanaal ge duwd te worden. Het is heusch niet waar, wat een spreekster beweerde, dat de ar beidsters en arbeiders zoo vredelievend en lijdzaapi zijn. Trouwens dat kan haast niet bij een staking. Iedere staking brengt hartstocht mee. Indien het nu waar is, dat.de arbeid sters geregeld door enkele leiders worden opgeruid, en de werkwilligen zoo'n beetje beschouwd worden als vogelvrij' verklaarden, omdat zij niet meedoen, en dus tot zekere hoogte „spelbrekers" ziju, dan is het gelukkig, dat er meer politie- huip is ingeroepen. Trouwens er waren al verscheidene ruiten ingegooid en rel letjes uitgelokt; er moest derhalve wel worden ingegrepen. Dit alles dient in acht genomen, wan neer men overweegt of deze staking, waar bij ook een honderdtal Chr. werklieden en arbeidsters betrokken zijn, geldelijk be hoort te worden gesteund. Want deze gel delijke steunbieding mag noig niet insluiten goedkeuring van al het bijkomstige. *r vf Plaatselijke Keuze. De huisbezoekers, die er op uit trokken in steden en dorpen om de handteeke- ningen te verzamelen, hebben heel wat ondervonden. Zeer veel hartelijke sym pathie; veel onkunde en ook veel tegen stand. Hier volgen eenige staaltjes, hier en daar gehoord en gelezen. I, „I I UI I QllnllB De huisbezoekers bellen aan. b,G'n avond juffrouw. Is uw man thuis „Jawel, waar komt u voor?" - „Voor Plaatselijke Keuze". „Ruk maar in, wiji teekenen niet, al die geheelonthouders moesten ze volgt een stroom van scheldwoorden en een harde klap van de deur. j Volgend huis. „Waar is het voor?" „De regeering verzoeken de drankgele genheden te verminderen". „O", zegt een vrouwtje, „daar teeken ik graag voor, want dat zou een zegen zijn, als dia weg waren. Als u eens wist, wat, de drank mij al gekost heeft. Mijn oudste jongen, mijn man mijn heele huishouden bedorven door den drank. Wat kan een vrouw daar tegen doen, als een man niet tegen de dnankverleiding kan. Graag tee ken ik". I Andere ondervinding. „Ja, komt er maar in met je lijkten. Ik weet waarvoor je komt", zoo spreekt een huisvader achter een tafel, waaraan het gezin juist aan den maal tijd is. „Ik heb vijf redenen om te teekenen". „Zoo. Welke zijn dat?" „Mijn vijf kinderen. Want dat zou een geluk zijn, als mijn kinderen konden op groeien in drankvrijle omgeving. Hoe min der ze in de herberg loopen, hoe betel'. Ik ken genoeg vaders en moeders, die veel verdriet hebben van het kroegloopen van liun zoons. Hier heb je mijn naam en mijn vrouw teekent ook. Veel suc ces". Andere ondervinding'. Groote hofstede. Oude boer met grijlz'e baren. „Teekenen voor plaatselijke keuze? Ik denk er niet aan. Ik drink matig mijln borrel. En een ander moet zijn verstand gebruiken, net zoo goed als ik dat doe". ,_rta maai- erkent u het bestaan van een groote drankellende, waardoor zoo veel vrouwen en kinderen onschuldig lijf den?" „Met een ander heb ik niets te ma ken". „Ja, maar, dat is toch een zondige Kainsgeest. U moest toch door 'de liefde van Christus gedreven alle dingen steu nen, die het welzijn van staat en kerk bevorderen. U weet het toch ook wel „Asjeblieftgeen praatjes. Vooruit mijlm hof af". Oude man kwaad. Waarom? I Het volgende kwam veel voor: „Hier zijn de lijsten voor handteekenin- gen". „Mag ik vragen, waarom niet? Vindt u het geen goede zaak?" „Ja wel, maar ik doe het niet". „Waarom niet?" „Omdat ik het niet doe!" Ander huis, een groo^? kruidenierswin kel. De eigenaar staat achter de toon bank. „Neen, heeren, daar kan ik toch niet aan meedoen, ik, die ztelf toch ook van anderen leven moet". „Ja, maar hebt u, als winkelier er wel eens aan gedacht, wat de heele winkel stand te lijden heeft doordat er zooveel groote sommen golds Zaterdags in de kroeg blijVen, waarvoor moeder de vrouw allerlei nuttige dingen zou kunnen koo- pen?" „Ja, dat is waar". „En, vertel eens eerlijk. Welke gezinnen zijn uw beste klanten? Waai' de man en zoons trouwe herbergbezoekers zijjn of de gezinnen, waar het volle weekloon thuis komt?" „Ja, ik begrijp: het. Mail je hebt ge lijk. Geef maar op de lijst en hier is mijln naam". Fatsoenlijk arbeidersgezin. Jonge man met verstandig uiterlijk. „Teekenen voor plaatselijke keuze!" „Dat weet ik nog niet. Ik wil eerst eens praten, want ik zit met een groot be zwaar. Gesteld, dat die Wet er eens door kwam, dan vind ik 'toch, dat het hard is voor zooveel vergunninghouders, die dan geen drank meer 'kunnen verkoopen. Dat is 'toch een schade voor die menschen." De huisbezoeker legt uit, dat het na tuurlijk nooit plotseling kan gebeuren en toont aan, dat de herbergier zijn inrich ting kan houden, maar alleen koffie en thee en limonade enz. kan verkoopen, en volgens het zeggen van de herber giers zelf zouden zij daar geen schade mee hebben. Rn dan moet u eens bedenken, hoe het in elk opzicht een zegen zij voor den herbergier en zijn gezin als hij geen drank meer verkocht. Want wat komt er terecht van het gezins leven en van het geestelijk leven van een herbergier? Opheffing van den drank handel zou een voordeel zijn voor allen, maar in 't bijzonder voor den herbergier en zijn gezin. Drankgeld is toch dikwijls geld, waar hloed en tranen aan kleven. Ik zou u nog kunnen voorlezen, hoe in dertijd 3600 vergunninghouders in een adres aan de Tweede Kamer zelf ver klaard hebben, liever geen alcoholhou dende dranken te verkoopen dan wel andere dranken. „Zoo heb ik er nog nooit over gedacht. Ik wil nu gaarne teekenen." Laatste voorbeeld. Een arbeiderswijk in een groote stad. Een jong vrouwtje met zachten, weemoe moedigen oogopslag opent de deur. Tot onze geruststelling zegt ze direct, dat haar man niet thuis is. Waar of we voor kwamen? ,,0, ja, die kroegen, dat is een ellende. 'tZal tóch niets geven", en in de stem van het vrouwtje raden we haar verdriet: „haar man dronk". „Ach ja, ze wil wel teekenen, als 't wat 'hielp, graag zelfs". En als ze geteekend heeft, groet ze ons met dezelfde zachte stem. Ze zei niets, maar je gevoelde het, hier was leed. Een dof berusten van mee te moeten dragen, dat groote leed, heel het leven dooi'. Een van die vrouwen, die tegen het leed'niét meer strijden, mahr gelaten, be rustend het verdriet dragen van drank ellende door haar man, dien ze misschien nog liefheeft. ,En als we dan weer op straat staan en nog ontroerd zijfi, den ken we, hoeveel van die vrouwen zijn er, die hiun huwelijk zoo gelukkig begonnen, maar nu hun huwelijksgeluk verwoest zien door den drank? En als we dan verder wandelen, zien we een man met onzekere dronkemans- passen een herberg verlaten. Een ventje van een jaar of zeven loopt op hem af, maar wordt ruw weggeduwd. Een vader, die geen vader is en die 't hoogste, wat God hem schonk, zijn kind, weg stoot en bedwelmd naar huis gaat om daar zijn roes uit te slapen. Wie beschrijft de angst uit kinderoogjes, die naar dien dronken vader opzien? En dan van al dat leed te kunnen zeggen: „ik heb met een ander niets te maken". De plaatselijke keuze actie heeft ge lukkig velen aan het denken gebracht. Als zij nu maar blijven denken en hun denken veranderen in strijden tegen het gruwelijke drankmonster. v. EERSTE KAMER. Van der Biesen heeft zijn aanhangers. Nog eens de tooneeleeii8uur. Nadat hij de ontwrichting van den Cen- tralen Gezondheidsraad had aangetoond, voelde de heer Bergsma zich geroepen een en ander te zeggen naar aanleiding van de stoute rede van den afgevaar digde Van 'der Biesen over de Woninjg- wet. Dat was ook ongehoord. Niet dat hij den spreker op verkeerd heden wist te wijzen. Neen, de heer Bergs- ma was eerlijk en rondborstig genoeg', om te erkennen, dat de Woningwet tal rijke wondeplekken aankleven, dat inder daad de vrijheid van de ambtenaren hier en daar te wensohen Iaat; en dat vele beplalingen de noodige elasticiteit missen. Mogelijk was 'tde reactie van de lach buien van Woensdag, die den geachten u.-l. (afgevaardigde tot spieken noopte. Want het gaat toch nauwelijks aan, om zonder meer te betoogen, dat iemand over drijft. We zullen 's heeren Van dei' Biesen'si aan- en Opmerkingen wel eens aan een nauwjkeurige beschouwing onderwerpen, opdat de lezer zelf oordeele, in hoeverre de Woningwet een wangedrocht is. Bergsma's opmerkingen over: taal- en schoolopleiding hielden steek. Met hem betreuren we }ret, da,t een deurwaarders- exploit zoo helder is alsde drank wet. Ja, men hoort-spreken Van „voor radig" in de beteekenis van voorhanden, „te verwerpen" in plaats van verwerpe lijk, „ombouwen" in plaats van verbou wen, „bron" wordt, gebruikt voor fon tein, enz. Volkomen ad rem. Liefde voor onze taal is er nauwelijks, nog minder belangstelling. i Evenzeer gaan we met den heer Bergs ma aceoord, wanneer hij den Bond Van Ned. Onderwijzers een veeg geeft, terzake van het bedenkelijke optreden van de laat ste jaren, welke veeg hem een ruzietje met den socialist Polak bezorgde. Op het lijstje van onderwerpen van dezen senator, dat niet zuinig beladen was, kwam o.a. voor een uitvoerige cri- tiek op het regeeringsbeleid inzake de kunst en voornamelijk de architectonische kunst, waarvoor de regeering bij haai' groote werken niet genoeg oog 'zou heb ben. Vooral 'het bevorderen van een nationale kunst en een kunst van dezen tijd, van deze beschavingsperiode zelf beval hij aan. Toch was dit niet het meest interes sante gedeelte van zijh betoog. Dit was zijn oratie over de tooneelkunst en de censuur der burgemeesters daarop. De ai r. burgemeester vair Delft, pfof. mr. L. W. C. v. d. Berg verantwoordde zich op de beschuldigingen in de Pers van partijdigheid, inzake lm verbod der opvoering van een tooneelstuk, waarin zeer stuitende tooneelen voorkwamen. Reeds had de heer Polak den heer Vair den Berg over deze weigering ge kapitteld. 'Onbegrijpelijk, dewijl toch art. 188 van de Gemeentewet en de zieer on zedelijke [strekking, van bedoeld tooneelstuk hier op des burgemeesters hand waren, gelijk door den spreker glashelder werd aangetoond. Eigenaardig was ook een interruptie (in de redevalling) van den heer Van der Biesen op het oogenblik, dat de heer Po lak zijn hooge afkeuring stond te uiten over tooneelcritiek in handen van on bevoegden als burgemeesters en deige- lijken en over de averechtsche zedelijk heids beschouwingen van Christenen. De toelichting van den heer Polak was op één bepaald punt al heel ongeluk kig, zoo o.a. sprak hij: Er zijh staatslieden, die aanstoot kun nen nemen aan de Jüesvereeniging van Stellendijk of ..de Candidatuur van Bom mel; journalisten aan de Paladijta van mevr.Simons; socialisten aan Slechte Herders; enz. Zou b.v. dit laatste stuk te Zaandam moeten worden verboden door den heer Ter Laan? Het zou dwaas zijh. De heer Van den Biesen: Maar de Vio- liete is. in Den Bosch verboden, omdat de Jodèn er, tegen waren De heer Polak acht dit verbod even dwaas en afkeurenswaardig als het ver bod van Allerzielen te Apeldoorn. 1 De heer Van den Biesen: Daarmee kun nen de Joden het doen. Ook de premier betuigde weer de cen suur niet geheel te willen missen. Het tooneel is .een groote macht ten goede, maar ook ten kwade. Dat is eigenlijk geen liberale gedachte. Maar een wijk woord is het wel. Bedwang van dat kwaad moet er zijn. En ook de heer minister grijpt naar eenïg houvast. De heer Van der Feltz Toerde nog de 'beweging van de Plaatselijke keuze aan en ging geheel met den Minister accoord, waar deze bezwaren van staatsrechtelij- ken aard had geopperd; hij stond ech ter lijnrecht tegenover den bewindsman in zlake de urgentie om ten behoeve der lijkverbranding de Begrafeniswet te her zien. Mr. Cort van der Linden acht, zoo als men weet, het oogenblik daartoe eerst gekomen na een rechterlijke uitspraak. Overigens niets wereldschokkends. Middelburg In de gisteravond gjehouden Vergadering van de afdeeling Middelburg van den Volksbond, vereeniging tegen drankmisbruik, werd door den secretaris, den heer A. A. Noske, het jaarverslag over 1913 uitgebracht, waaruit blijkt, dat de afdeeling door gebrek aan fondsen niet jveel naar buiten kon werken. Het voor naamste was wel het. werken met lantaarn plaatjes op het doek van de bioscope op de Markt, en het uiitdeelen van den kalender van den Volksbond. Het leden tal blijft vrijwel stationair, maar uitbrei ding is toch zeer gewenscht. In de plaats van den heer Iz. Snoep' werd tot bestuurs lid gekozen de heer J, A. Vertregt. Over eenkomstig het verzoek van den heer A. Klontje werd een renteloos voorschot van f 10 genomen in het fonds tot exploi tatie van een boerderij' voor gepensiom neerde Oost-Indische militairen, die an ders dikwijls in handen vallen van lieden, die door het verstrekken van drank hen en hun pensioen geheel machtig worden. De penningmeester, de heer Snoep, deel de mede, dat in 1913 ontvangen is f *247.05 en uitgegeven f247.66i/a, zoodat fei' een kwaad saldo van £0.611/2 is. Be sloten werd geen candidaten voor het hoofdbestuur te stellen. Aan het einde der Vergadering bracht de voorzitter hulde aan den aftredenden penningmeester, den heer Snoep, voor al les wat hij in het belang der afdeeling heeft gedaan en voor de vriendschappe lijke samenwerking en de prettige ver houding tegenover de andere bestuurs leden. De heer Snoep dankte voor deze woorden en sprak de beste wensc-hen uit voor de afdeeling en voor den geheelen Volksbond. De deelname aan de Zeeuw- sohe Bakkerij-Tentoonstelling blijkt boven verwachting groot te zijn. Op verzoek van meerdere exposanten is zelfs besloten de tentoonstelling met een dag te verlengen. iZ© zal nu geopend zijn van 4 tot en met 9 Mei, terwijl de opening! zal plaats heb ben 's avonds 5 uur in plaats van 's na- (jniddags 2 uur. Was hel plan van het comité oorspron kelijk enkel Zeeuwen de gelegenheid te bieden alhier te exposeeren, de aanvrage uit verschillende streken van Nederland was zoo groot, dat het besloten heeft, zijn plan uit te breiden, zoodat ook buiten Zeeland wonende belanghebbenden van de beschikbare ruimte kunnen profiteeren. Gees. In liet verslag van de vergade ring der afid. Goes Centraal Genootschap voor Kinder Herstellings- en Vacantie- Kolonies is een fout geslopen. Het Bestuur stelde n.l. yoor 5 kinderen op kosten der afdeeling uittezendcn, w. o. drie, die ook het vorige jaar in de Steeg vertoefd 'hebben, en één voor Tekening van het Groene Kruis. Te zamen dus zes kinde ren, welk getal met het oog op de aam wezige haten niet verhoogd kan worden. Donderdagmiddag had de knecht van slager P. het ongeluk, dat zijh mes uit schoot, waardoor hij zich zoodanig in zijn hand sneed, dat er als het ware een vinger hij1 neerhing. Na een noodverband gelegd te hebben moest geneeskundige hulp worden ingeroepen. Vlissingen. Door den Commissaris der Koningin is aan het bestuur der Vlis- singsche Turnvereeniging een zilveren me daille beschikbaar gesteld voor den 'wed strijd bij gelegenheid van haar "15-jarig1 bestaan. NÏ88e. Door B. en W. is op zijn verzoek eervol ontslag verleend aan dhr. P. Ge- lok ajs brandmeester en in zijn plaats benoemd dhr. Jac. Eckhardt, thans on- derbrandmeester, in diens plaats werd be noemd dhr. Joh. Jansen, thans pijplei- der, en deze werd vervangen door M. Ossewaai'de. lerseke. Omtrent den gevonden pot (zie bericht lerseke in ons no. van gisteren) nog het volgende: De pot is opgezonden naar Middelburg voor het Museum, van het Zeeuwsch Genootschap. Zelfs de drie pootjes staan er nog goed aan. Er is een foto van genomen, die ook met den pot is opgezonden. 's-Gravenpoider. In de Donderdagavond gehouden raadsvergadering waren alle le den tegenwoordig. De burgemeester als voorzitter opent de vergadering, leest de notulen der vorige vergadering, welké worden goedgekeurd en doet daarna ïne- dedeeling van eenige ingekomen stukken, welke voor kennisgeving worden aangeno-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1914 | | pagina 1