t
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
enigd.
No. 138.
1914.
I
Vrijdag 13 Maart
38e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
ine fectitsbeoi
EERSTE BLAD.
S
lOUt
ld.
iagd
circa 100
Minorca's
«aap,
ARS,
faagd
ilen
leekbank
isfbode
>ode,
sfbode.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUIf, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Dit nummer bestaat uit twee fbladen
Binnenland.
Uit de Provincie.
P
fj
1
jen, een één-
m,
[le, Ritthem.
ft Zand, bij
ran dit blad
k,oe,
|3de kalf en
lerke.
9
pUCK, Oost-
WISSE te
(opgave incl.
pr letter D,
pes.
I terstond in
hoefbeslag.
Ier Z aan het
Is.
fc, Beursplein
id
ler
JRK, Lange-
|e Apeldoorn
tn geen ver-
k FABERIJ
pG, Goes.
sinkenszand,
werder terug,
landbouw.
>gst in Frank-
ile cijfer. Een
ie bevestigde
systematische
;re vogelsoov-
kregen, met
larvan.
dat de schade
nd, niet min-
edroeg.
ogelmoord.
dat de Koper-
graanoogst
deze vogels
Natuurlijk
t vergiftigde
..in 1877
sprinkhanen
d.
►nood uitbrak
iburg), bleek
erd door een
xenplaag, die
alle gewas-
taat van een
schaal. Bijna
sa de huiden
teerd. om te
enz.
vervolgd.)
LEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25
Enkele nummers0.85
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 'fi.iedere
regel meer 10 cent
Zij die zich met 1 April a. s. op
ons blad abonneeren, ontvangen de
tot diers datum verschijnende num
mers gratis.
De inhoud der wetten - aldus Ons,
Program beantwoorden aan de eeuwige
rechtsbeginselen.
Waar vindt men die?
Niet in een staat als oud-Egypte, waar,
een premie gesteld werd door sommige
vorsten op de.leepste diefstallen. Ook niet
in den ideaal-staat der Communisten waan
Pr oud h o as leer van „eigendom is dief
stal" tot zijn „recht" komt. i
Maar waarom? Kunnen de niet-bezit-
ters, voorzoover ziji die leer aankleven,
niet gelijk hebben en de bezitters onge
lijk, voorzoover zijl haan bestrijden?
Wie maakt dit uit?
Niet de meerderheid. Immers wanneer
de meerderheid in een bepaalde streek zich
mocht uitspreken, zou de uitspraak hoogst
waarschijnlijk tegengesteld zijn aan die
van de meerderheid in oen andere streek
en toch, slechts een van beide kan het
maar goed voor hebben.
Bovendien wanneer de meerderheid dief
stal schrapte in het Strafwetboek zou, dit
niet zijn handhaving; maar krenking der
gerechtigheid.
Recht is recht, en blijjft recht, onder
elk volk en in elke streek. En zoo de
meerderheid beslissen moest, zou bijl het
eene volk onrecht worden, wat biji
het andere recht heet. j
Dus niet de mee rderheid. En
ook niet het rechtsbesef. Wa,nt de
Communemannen te Parijs, voorzoover on
der hen edelen en verstandigen gevon
den werden, hadden juist een ander rechts
besef, tegengesteld aan dat. van de wet
tige Fransche regeering.
En ook niet de rechtsweten
schap. Deze toch verschilt al naar de
school is waar zij beoefend werd. De
rechtswetenschap der vrif-libeialen ver
schilt veel met die der nieuwere vrijzin
nigen; en tot welke conclusiën fcwaim de
vader van de sociaal-democratie Karl Marx
niet. die toch een man van zeer groote
rechtswetenschap wa,s.
Het absolute* recht, dat is eigenlijk het
zelfde als Gods wil. En clien wil Gods
leert men noch uit eenig rechtsbesef, noch
uit eenige rechtswetenschap kennen, maar
alleen uit Gods Woord.
Dit toch is de bijzondere Godsopen
baring aan zondige menschen gegeven;
het is de bron der ware rechtskennis,
de damp die de duisternis der rechts
onzekerheid ©enigszins verlicht; de vraag
baak, die, schoon in vele gevallen onbe
vredigd latend, dewijl zijl niet Zelve he tl
of ook maar een wetboek is, toch de
volstrekte onwetendheid breekt.
Het is derhalve van het hoogste ge
wicht, dat de toekomstige rechtsgeleer
den aan deze bron leeren verwijlenhunne
kennis van het recht daaruit putten.
Helaas, dat geschiedt over het geheel
genomen niet aan de Rijks hoogescho-
len. (De. uitzonderingen bevestigen ook
hier den regel!) Gevolg daarvan ia dan
ook dat de rechtsbegrippen der rechts
geleerden al meer uiteenloopen.
Alleen aan de Vrije Universiteit wordt
den toekomstigen jurist de weg gewezen,
wjaarlangs deze juiste rechtsbegrippen te
verkrijgen zijn. Niet om de oogen te slui
ten voor de schoonheden in de beschou
wingen der Cicero's en andere Romeinen
die den grond legden voor het Romeinsch
recht. Integendeel. Maar ook om de oogen
open te houden voor het Mozaïsch recht,
in 't algemeen voor de openbaring Gods
in betrekking tot de handhaving van Zijhe
gerechtigheid.
En nu vraagt Ons Program, clat de
wetgevende macht ook daarmee reken©,
dat do wetten in dien geest zijn opge
steld en dat er zij streng recht aan de
eeuwige rechtsbeginselen getoetst.
Aan dien eisch voldoet zij ook wanneer
de rechters streng onafhankelijk zijn en
de rechtspraak verband houdt met het
nationale zedelijk rechtsbesef; en dit ten
laatste te meer wanneer dat rechtsbesef
saamvalt mot rechte kennis der zonde.
„Alleenlijk ken uwe ongerechtigheid''. Of,
gelijk David zegt: tegen U, U alleen heb
ik gezondigd en gedaan wat kwaad is
in Uwe o o g e n. Dan zal ook de recht
spraak zeldzamer zijn en met te geree-
der onderwerping aanvaard worden.
Helaas, dat bij velen dit heilige besef
zoo ten ©enenmale te loor ging
Hoe zijn de strafrechtspleging en straf
fen onder ons vermenigvuldigd. Welk een
groot deel des volks is van de baan
des rechts afgegleden. Hoe getuigen {le
volle gevangenissen niet tegen de opvoe
ding, of liever tegen liet onderwijs zon
der opvoeding, welk onderwijs van God
afvoert, in plaats van naar 'Hem toe.
En dan ook al een gevolg daar
van is dc afschaffing der doodstraf ge
weest.
't Is zonde van dien moordenaar, zoo
redeneert men, waarom hem geen tijd
gelaten om zich te verbeteren, _'t Is waar,
straffen moet verbeteren, dat wil zeg
gen ook een tuchtmiddel zijn. Doch in
de eerste plaats zij het een voldoen aan
de gerechtigheid Gods. Deze gerechtigheid,
en niet in de eerste plaats de maat
schappij' moet de overheid beschermen.
Ook hier zij de eere Gods het, hoogste.
De eere Gods, waar ook liet recht Gods
Gods eere is, en die eere geschonden
wordt bij schenning van het recht.
Dat is de beteekenis van den strip
onzerzijds gevoerd om wederinvoering, van
de doodstraf voor bepaalde misdrijven.
Hier over in een volgend artikel.
Eerste Kam© r.
De buitengewone zitting der Provinciale
Staten van Drenthe voor de verkiezing]
van een lid van de Eerste Kamer (vaca-
tujresmr. E. Pelinck) xal naar de „Ass.
Crt." verneemt, 30 Maart worden gehou-'
den.
O n e e r 1 ij k e concurrentie.
Naar de „R.-K. Middenstander" ver
neemt, is in het begin dezer week het
wetsontwerp van mr. Aalberse tot be
strijding van de oneerlijke concurrentie
bij de Tweede Kamer ingediend.
Vlissiyigsch e fort.
De Hoefijzer-correspondent van het
„Handelsblad" schrijft: -
De heer Roland de Mare® schijnt nog
maar niet te kunnen berusten in den
bouw van het fort bij Vlissingen, waar
tegen hij zulk een fantasierijke campagne
heeft gevoerd. Thans heeft hijl bevonden,
dat het 'ïort gebouwd zal worden op de
plaats van het oude fort De Ruyfcer en
trekt daaruit de slotsom dat het volstrekt
niet kan dienen tot verdediging van de
stad en de haven van Vlissingen, maan
alleen tot het versperren van den Schelde-
mond.
Indien dit juist ware, zou sedert de
aanneming van het kustverdedigingsonl)-
werp aan het fort een ganscih andere
bestemming zijn gegeven dan waarmee-
het onder anderen, volgens hetgeen mi
nister Colijn, op 28 April in de Tweede
Kamer zeide, is voorgesteld. Van de heel©
bewering van den heer De Mares is echter
alleen waar, dat het nieuwe werk op
de plaats komt van het fort De Ruyter
(zooals ook onlangs in ©en van onze
illustraties was aangegeven). Maar wie
den plaatselijken toestand te Vlissingen
kent-, weet dat. het fort, zoo geplaatst,
niet slechts de rivier, maar ook de stad
en in het bijzonder de werf en de haven
onder vuur kan nemen. Juist met het
oog op hot versperren van den toegang
■tot de haven ligt het fort wij hebben
ons op een militair, technische kaart er
van kunnen overtuigen veel gunstiger
aan den zuidoostkant dan aan de zuid
westzijde van de stad.
Er is dus niet de minste verandering
gekomen in de bestemming van dit verde
digingswerk, die op blz. 3045 der Hande
lingen van de Tweede Karnen van het vo
rige zittingsjaar zoo wordt omschreven
door minister Colijn: „De bedoeling van
het fort is niet om. de Schelde te sperren,
maar om de haven en de reede te verde
digen jn het belang van de landsverdedi
ging."
Diit ter geruststelling van onze eigen
landgenooten, niet van den heer De Mare®,
want die zal wel altijd spoken op dc
Schelde blijven zien.
De „Standaard" maakt de volgende rake
(opmerkingen:
Opnieuw stelt de Belgische 1 n dép en-
da n c e zijn getrokken geschut in batterij,
om, stond de kans schoon, ons besluit
tot het oprichten van een Fort. op de
Schelde teniet te doen.
De redactie van dit blad is, gelijk met
weet, op en top Fransch-gezind. Het
schijnt dus wel, dat, er Weer actie van uit
Parijs aohterzit.
Nu wist men, dat, zoolang Colijn op
Oorlog zat, alle protest eenvoudig in de
papiermand ging.
Nederland zou als vrije Mogendheid
zelfstandig over zijn Defensie besluiten,
tenzij een verdrag ons tot inbinden dwong.
Dat. dit in ciasu niet het geval was,
is nu uitgemaakt,
i Colijn tastte daarom door.
Het besluit van Regeering en Parlement
is gevallen, en dc Fransohgezinde Indé-
pendance zal 't hebben aan te zien.
Doch nu speculeert het blijkbaar op de
Kabinetswisseling in Nederland. Een libe
raal Kabinet verried ten onzent, allicht
Fransche neigingen.
Ook kost het. Fort geld, veel geld zelfs,
en het Kabinet zoekt naar fondsen.
Vandaar nu nogmaals de poging, om te
zien, of het besluit, op Cölijns advies ge
vallen, niet te casseeren viel.
Treub havent, Talma's wet. Waarom zou
de Minister van Oorlog dan niet aan
C'olijn's wet tornen mogen?
Helpen zal dit alles wel niet.
De Minister van Oorlog1 zal Colijn's
besluit niet helpen afbreken. Het Fort
gaat door.
Maar men kan er toch weer even tegen
in razen.
En dit heldenstuk is dan nu weer ver
richt.
De Koningin in Amsterdam.
De Koningin heeft het voornemen, even
als in October j. 1., wederom eenige dagen
niet officieel in Amsterdam te komen en
wel in de tweede helft der maand Maart.
H. M. zal zich ook thans weder omtrent
belangrijke onderwerpen laten voorlich
ten en daartoe verschillende heeren ten
Paleize ontvangen.
Gemeentewet.
De Gemeenteraden van Kortenhoef en
Huizen hebben geweigerd de salarissen
van burgemeesters, secretarissen en ont
vanger met de door [Gedeputeerde Staten
aangegeven bedragen te verlioogen. Thans
hebben Gedeputeerden door toepassing
van art. 212 der Gemeentewet op de
begrootingen dier gemeenten de uitgaaf
posten voor bedoelde salarissen met de
door hen voorgestelde bedragen verhoogd.
Middelburg. Hedenmiddag circa 12 uur
daalde op een wei aan den Segeersweg
alhier een militaire vliegmachine, waarin
2 luitenants-vliegers, welke hedenmorgen
te Soesterberg waren opgestegen. De ma
chine had gebrek aan benzine, welke men
na hier ingenomen te hebben hedenna-
iniddag weder zal vertrekken. De vlieg
machine trok heel veel bekijks van per
sonen uit deze gemeente.
(Zie onder telegrammen.).
Vervolg verslag Vreemdelingenver
keer (zie Bijblad). In de bestuursverga
dering, gehouden na de algemeen© ver
gadering, werden de bestuursfuncties als
volgt verdeeld: Voorzitter de heer II. J. G.
Hartman, vice-voorzitter de heer Jacq.
Franck, eerste, secretaris de heer A. Th.
A. Waglho. tweede secretaris de lieer
F. A. Killer, penningmeester de heer mr.
H. Doorenbos.
Voorts, werd besloten in dezen zomer
zoo mogelijk weder een vijftal ringrijde-
rijen te organiseeren in den geest als
in 191.3 op het Abdijplein hebben plaats
gehad.
Door de politic is tegen den 23-jari-
gen M. Wi. alhier proces-verbaal opge
maakt- wegens poging tot ladenlichfing.
Zooals men weet wordt er bard
gewerkt, om op 5 Mei Middelburg een
onafhankelijkheidsfeest te doen vieren,
onze stad waardig. Het hoofdpunt van
het programma is de historische optocht,
die evenals de andere feesten, zoo ge
trouw mogelijk een herhaling van de hier
op 5 Mei 1814 gehouden feesten zal zijn.
Wij willen echter er eens, aan herinneren,
dat op bedoelden datum bijna do ge-
heele stad feestelijk versierd was en dat
het zeker ter verhooging van dn alge-
meene feeststemming zou medewerken als
dit ook nu het geval zou kunnen zijn.
De hoofdcommissie kan zich uit, den aard
der zaak daarmede niet, bemoeien en ziou
de oprichting van buurtconrmissies daar
voor noodzakelijk zijn. Gaarne wekken
wij onze lezers op zich daartoe met andere
in verbinding te stellen. Maar dan spoe
dig, de tijd is niet lang meer. Reedis
dikwijls heeft Middelburg bewezen wat
het ten deze vermag', wij denken aan
de Koninklijke bezoeken van 1894 en
1907. Wij twijfelen nient of als blijkt dat
er voor dit plan animo bestaat, zal de
hoofdcommissie gaarne van voorlichting
dienen.
Wij herinneren aan de algemeene
vergadering van de Verecniging tot' Stich
ting en Instandhouding eener Christelijke
Kweekschool te Middelburg, op Zaterdag
14 Maart, 1.30 nam. Wegens het ver
blijf van mr. P. Dieleman buitenslands
zal ze gepresideerd worden door dhr.
J. Donner van Goes, vice-voorzitter. Met
genoegen zien wij op de agenda, dat
het bestuur voorstelt één of meer beur
zen beschikbaar te stellen ter bestrijding
van reis- en verblijfkosten voor kinderen
met goeden aanleg van minvermogend©
ouders.
Goes. Maandag j.l. hield de Vereen.
„Handelsbelangen" haar elfde jaarver
gadering. Uit het jaarverslag van den
Secretaris bleek, dat het getal léden 128
bedraagt. De rekening en verantwoording
van den penningmeester wees een batig
saldo aan. Uit het jaarverslag van den
Secretaris-Penningmeester der „Onder
linge Glasverzekering" bleek, dat deze
afdeeliDg der Vereen, ook goed werkt en
voor de verzekerden op den duur zeer
voordeelig zal zijn.
Het aftredend bestuurslid, de heer W.
J. M. Bitter, werd herkozen en in de
vacature Jos. v. Acker, die naar elders
vertrok, werd gekozen de heer A. F. de
Paauw.
Uit het rapport van de in een vorige
vergadering benoemde commissie inzake
den verkoop van gasartikelen door de
gasfabriek, bleek dat deze commissie een
onderhoud heeft gehad met den Direc
teur der Gasfabriek, met zeer bevredi
gend resultaat. Ook op de eerstdaags te
houden G; stentoonstelling zal aan de
Goesche winkeliers alle gelegenheid wor
den geboden, als verkoopers van gasar
tikelen op te treden. Om te voldoen aan
den wensch, dat de gasfabriek zich uit
sluitend bepale tot de levering van
gas en de levering der benoodigde arti
kelen aan de winkeliers overlate, zou
wijziging der betreffende verordening
noodig zijn. Of in die richting iets is te
doen, zal op een volgende vergadering
worden besproken.
De afgevaardigde naar de te Middel
burg gehouden jaarvergadering van den
Middenstandsbond en het daaraan ver
bonden Middenstandscongres, brengt een
opgewekt verslag uit en biedt aan de
Vereeniging een foto van de congres
sisten aan.
Gesproken wordt nog over het gerucht,
dat de paardenkeuringen niet meer in
Goes zouden gehouden worden. Zoodra
het bestuur hieromtrent iets meer weet,
zullen pogingen worden aangewend, oni
genoemde keuringen voor Goes te be
houden.
Ten slotte wordt nog ter sprake ge
bracht de nog altijd onopgeloste kwestie
betreffende de boter- en eierenveiling.
Uit de besprekingen blijkt wel dat deze
kwestie nog lang niet 'ten genoege van
de belanghebbenden is opgelost, doch het
blijkt ook der vergadering te moeilijk om
in deze kwestie den juisten weg te vinden.
Vlissingen. In een gisterenavond alhier
gehouden bijeenkomst heeft de heer G.
Baas, propagandist der Nationale vereeni
ging van Christelijke Kantoor- en Han
delsbedienden eene rede gehouden ter ver
dediging van de noodzakelijkheid, dat de
Christelijke bedienden zich afzonderlijk.
Vereenigen en zich niet bij zoogenaamde
neutrale bonden aansluiten, hetgeen hij
nog nader uiteen zette, toen een der
aanwezigen het lid worden van „Mer-
ourius" verdedigde. In April zal eene
bijeenkomst plaats hébhen om te trachten
eene afdeeling te stichten.
Wissenkerke. Donderdagavond werd ab
hier de laatste avondcursus der V. P. N.
gehouden door den heer Te Gussinklo,
Da gestelde vragen aan de leerlingen eni
de hierop' gedane antwoorden bewezen,
dat deze cursus roeit aandacht gevolgd -
wa.s. De heer burgemeester, als commis
sielid van toezicht, bracht na afloop hier
van zijb dank over aan dhr. Te Gussinklo
en betuigde zijn tevredenheid over deze
gehouden cursus uit en hoopte wa[nneeii
deze weder werd gehouden dan ook weert
veel lust tot dezelve moge gevonden wor
den. Hiermede sloot Z.Ed.Achtb. deze ver
gadering. Ten slotte bracht één der leer
lingen, dhr. v. d. Louw, namens allen
zijn idank over aan den heer Te Gussinklo
voor de nuttige lessen in dezen ontvangen.
In het gemeentehuis; alhier hebben
burgemeesters en wethouders van Noord-
Beveland vergaderd om te komen tot op
richting van een commissie tot onderzoek
voor een tramverbinding op dit eiland.
De commissie benoemde tot haar voor
zitter den heer H. G. van Kempen, bur
gemeester van Wïssekerke. (N. R. Crt.y
lerseke. Woensdag had in de Ohr. school
de gewone jaarlijksche vergadering plaats
van de Vereeniging voor Gerei'. lager
school onderwijs. De verga/lering die door
vele leden, en zeer veel belangstellenden
dames, en heeren was bezocht, werd ge
opend door den voorzitter dhr. Iz. Willem-
sen op de gebruikelijke wijze, ua 't zingen
van Ps. 97:7 ging hij voor in het gebed,
en las een gedeelte voor uit Gods. Woord
ill. Ex. 15 van vers 11 tot 't einde. Waarna
hij de aanwezigen welkom heette, en zijn
dank betuigde, dat zoo veleu weer opge
komen waren, en waaruit opnieuw de
liefde en belangstelling Keek, die het ons
zoo dierbaar Chr. onderwijs bij allen bezit.
Verder hield hij een zeer boeiende rede
naar aanleiding van het voorgelezen
hoofdstuk, zich vooral bepalende hijden
uittocht van Israel uit Egypte, de reis.
door de Woestijn over Mara naar Elixir,
Voor Kanaan.
Bij zeer scihoone en leerrijke vergelij
kingen werden wij bepaald, tusschen deze
reis van Israel zoo vol van ontberingen
en uitreddingen, en het leven van den
christen en ook in verband gebracht met
de geschiedenis onzer vereen van het
Chr. Onderwijs,
Verder volgde een verslag van den
penningmeester dhr. D. Schipper, waar
uit bleek, dat wij1 dit jaar door de ver
bouwing en uitbreiding der school ook een
gewichtig jaar' op financieel gebied heb
ben gehad. Doch, Gode zij dank, Hijl heeft
ons ook bij deze reis; vol ontbering en,
bezwaren geleid en geholpen, en hoewel
het boekjaar nog sluit met een tekort!
van ruim. f600, toch is er goede hope.
dat het in het nu ingetreden jaar w]el weer
zal zijn vereffend.
Nu werd door het, hoofd der school.
