NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 137.
1914.
Donderdag 13 Maart
38e Jaargang.
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
Onze Rechtspraak.
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUI|, te Middelburg.
PRUS DER ADVERTENTIËN
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. 1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DEI FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels'ƒ1.iedere
regel meer 10 cent.
Zij die zich met 1 April a. s. op
ons btad abonneeren, ontvangen de
tot dien datum verschijnende num
mers gratis.
Artikel 13 van Ons Program vraagt dat
de rechtspraak in overeenstemming zij met
het zedelijk rechtsbesef der natie. Bedoeld
is onder meer, dat de wetten zoo moge
lijk aanpassen aan het volksleven, voor
zoover dit nog, bewust.of onbewust zich
richt naar de ordinantiën Gods. Daarom
rust, op een Christelijk Kabinet en een
Christelijke meerderheid in de Volksver
tegenwoordiging de plicht om in de wet
ten te behouden of te verkrijgen de ge-<
zonde rechtsbedoeling welke steunt op de
beginselen van Gods Woord. In meerdere
wetten komt. deze nog wel uit. Over het
algemeen zijn liberale wetgevers heter1 ge
bleken dan de door dezen beleden be
ginselen. Maar de beginselen werken door;
en zoo ook de beginselen der revolutie;
en zoo zullen allengs de wetten venneer-
deren waarin met de Christelijke grond
slagen van ons volksleven niet wordt ge
rekend. Dé erkenning van den Oppersten
Wetgever in het staatsrecht loopt in een
land met toenemende anti-godsdienstige
meerderheid ernstig gevaar. Vandaar dan
ook de ernst van eiken stembusstrijd.
Maar dat zedelijk rechtsbesef der natie
geldt nog niets anders. De burger van
Nederland klaagt over te weinig snel en
goedkoop'' recht. Ook in dat opzicht be
hoorde onze rechtspraak zich meer aan
te sluiten bij het leven. Het ware te wen-
schen, dat er gelegenheid bestond, allerlei
kleine geschillen op de plaats zelve, en
dan heel spoedig, te berechten. Iets soort
gelijks bestaat in sommige andere lan
den van Europa en in Amerika. In ons
land evenwel komen tal van kleine zaakjes
voor den Kantonrechter, en zijn, eer deze
zaakjes berecht zijin, beklaagden en ge
tuigen weer kwijlt, alvorens, uitspraak volgt.
Of ook, zij moeten voorkomen, voor de
arrondissements-rechtbank, en daar gaat
nogal meer tijid mee heen. Vooral in Zee
land, met zijn moeilijke gemeenschapsmid
delen, weet men hiervan mee te spre
ken. Nog de vorige maand werd bijj ver
stek tegen tal van beklaagden uit
Zeeuwsch-VJaanderen dqor het openbaar
ministerie bij $e arrondissements-recht-
bank te Middelburg een eisch gesteld, zon
der dat deze menschen de gelegenheid ge
boden was, de beschuldiging te ontzenu
wen, of voor hun recht als; beklaagde op
te komen, door middel van getuigen ter
ontlasting of van een rechtskundig ver
dediger. Hoe dit kwam? Wel het was
op Vrijdag 27 Fehr. zoo mistig, dat er
geen boot voer, en de menschen onmoge
lijk ter terechtzitting konden verschijnen.
Den vorigen dag hadden zij ook niet kun
nen komen, want toen was het mooi weer,
en kon derhalve niemand hunner weten,
dat het den volgenden dag mistig' zou
zijn.
Ook ter wille van de kosten ware zulk
een spoedige berechting ter plaatse wel
gewen&obt. De kleine man toch kan on
mogelijk duur recht betalen, terwijl hij,
wanneer hij beschuldigd is, het verlet
dat de reis naar Middelburg of een an
dere plaats, waar de zetel der rechtbank
is, hem bezorgt, niet lijden kan.
Ons Program stelt voorts als eisch,
dat door deze onafhankelijke rechtspraak
lo. beslissing uitga, voor alle geschillen
van partijen, zo;owel van burgerrechtelijken
als van administratieven aard; 2o. vonnis
koffie tegen een iegelijk die zich ver
grijpt aan de gemeene orde der dingen;
en 3O, voltrekking van straf aan den ge-
vonnis de volge.
Men onderscheidt civiele, crimineele en
administratieve ^rechtspraak. Civiele
rechtspraak omvat zaken van burgerroch-
telijken aardcrimineele die van
strafrechtelijken aard; en administra
tieve die van geschillen met de ad
ministratie van Rijk, Provincie of Ge
meente.
Voor de heide eerstgenoemde recht
spraken zijn de aangewezen rechters de
Hooge Raad, de Gerechtshoven, de Recht
banken en de Kantongerechten. De wet
boeken waaraan deze rechters zich te
houden hebben zijtn het Burgerlijk Wet
boek, het Wetboek van Koophandel, de
Faillissementswet en het Wetboek voor
Burgerlijke Rechtsvorderingen voor straf
zaken Voornamelijk het Wetboek van Straf
recht en het Wetboek van Strafvordering.
Op het gebied van administratief recht
zijin wij gebrekkig ingericht. Vandaar al
sinds jaren de eisch van Ons Program tot
bekoming van administratieve rechtspraak'.
Het groote bezwaar is maar dat een der
partijen (het Rijk) rechter is in eigen
zaak en tevens partij'. Hetgeen zeer on
billijk is. Wanneer een gemeente geschil
heeft met het Rijk, i!s de Landsregee-
ring rechter. En nu bepaalt wel artikel
154 der Grondwet, dat de beslissing van
twistgedingen, niet. van burgerrechtelijken
.aard, door de wet. aan den gewonen rech
ter ;pf aan een college met administratieve
rechtspraak belast, kan worden opgedra
gen, doch aan deze bepaling is tot nog
toe geen uitvoering gegeven. Wel is, on
der het ministerie-Kuyper, een wetsont
werp in Uiten guest aanhangig1 gemaakt.
Komt het eenma,al tot een zoodanige recht
spraak, dan worden ook de verhoudingen
tusschen burgers en de administratie door
de wet beheerscht, en moet „bij geschil
daarover door een onpartijdige uitgemaakt
worden wat recht is opdat de overheid
zich bij de volvoering van haar taak daar
naar gedrage". (Lohman, Onze Consti
tutie blz. 252).
Men onderscheidt onder de rechterlijke
ambtenaren hoogere en lagere rechters.
Aan het hoofd staat de Hooge Raad der
Nederlanden, 'bestaande uit: een presi
dent, een vice-president, 12 a 14 raads-
heeren, 1 procureur-generaal, 3 advoca
ten-generaal, 1 griffier en 2 substituut-
griffiers.
Daaronder staan vijf gerechtshoven
's Bosch, Arnhem, Den Haag, Amsterdam
en Leeuwarden. Zij bestaan elk uit 1
president, 1 vice-president, 7 a 8 raads-
heeren, 1 procureur-generaal, 1 of 2 ad
vocaten-generaal, 1 griffier, 1 substituut-
griffier.
Ieder van deze gerechtshoven heeft een
„ressort", of kring die wederom verfoeid
wordt in arrondissementen; in de höWd-
plaats. van een arrondissement is geves
tigd de arrondissements-rechtbank. Er zijn
er in 't geheel 23, verdeeld in twee klas
sen; die te Middelburg behoort tot de
eerste, die te Zierikzee tot de tweede
klasse.
In elk arrondissement bevinden zich
een aantal zetels van kantongerechten,
waaronder gewoonlijk ressorteeren de ge
meente waar de zetel is en eenige omlig
gende gemeenten. Zij zijn verdeeld in drie
klassen. Elk kantongerecht heeft een kan
tonrechter en een griffier.
De kantonrechter is de eenige rechter
die alleen recht spreekt. De rechtban
ken, gerechtshoven en de Hooge Raad vor
men colleges en daar wordt het vonnis
geveld hij meerderheid van stemmen.
Voor nadere kennismaking met de taak
dier rechtbanken, den loop van rechts
zaken, enz. enz. verwijzen wij den be
langstellenden lezer naar H. de Wilde,
„De Anti-Revolutionaire partiji en haar Pro
gram", aan welke uitgave (Nederhragt,
Den Haag) wij bovenstaande gegevens ont
leenden.
De aard van ons blad laat niet toe die
per op dit onderwerp in te gaan.
Engeland.
De aanslag op1 de- „Venus met den
spiegel,'' de beroemde schilderij van Ye-
-lasquez, door een der suffragetten te
Londen gepleegd, heeft begrijpelijkewijze
groote ontsteltenis verwekt. Uit de bijzon
derheden, die de bladen bevatten, blijkt,
dat er onder de kiesrechtwijven als we
haar zoo mogen noemen, opdat, haar niet
te veel eer aangedaan wordt een revo
lutionair© geest heerscht, die tot. volslagen
onverschilligheid en doodsverachting lei
dende, nergens voor terugdeinst. En het
baart verwondering', dat de overheid deze
deze vrouwtjes nog immer als met flu-
fluweelen handschoenen aanpakt.
De daderes van dezen laafcsten aanslag
is de 31-jarige Mary Richardson, die in
•den loop van het laatste jaar reeds zes
maal in hechtenis, genomen werd, we
gens het verbrijzelen van ruiten en brand
stichting, doch steeds weder als „honger-
staakster" uit de .gevangenis ontslagen
moest worden. Mary Richardson kwam
Dinsdagochtend het museum binnen, de
handen in een groote mof houdend, en
liep dadelijk naar zaal 17, waar een po-
litie-agent in burger de wacht hield. Met
langzame söhreden gin^oziji naar het schil
derij van Velasquez. Geruimen tijd
te voorschijn en hakte daarmede op het
bleef zij voor het schilderij staan, haalde
toen plotseling een kleine bijl uit haar mof
onder glas hangende schilderij in, dat
een commissie 7 jaar geleden voor de
National Galeiy voor 540.000 gld. had
aangekocht. Negen scherpe sneden zijn
in het kostbare doek aangebracht, waar
bij de hoofddoelen van het schilderij be
schadigd werden. De directeur van het
museum, Turner, verklaarde echter, dat
het doek hersteld kan worden, daar de
sneden gaaf en glad gebleken zijn.
De aanleiding tot deze daad van wan-
dalisme, is door Mary Richardson in een
brief aan den Vrouwenbond uiteengezet.
„Ik heb getracht, schrijft zij daarin, de
beeldtenis van de schoonste vrouw, die
de mythelogie kent, te vernielen, ten einde
te protesteeren tegen een Regeering, die
mrs. Pankhurst, het scboone karakter
der moderne geschiedenis, vernietigd
heeft. Gerechtigheid is een bestanddeel
van de schoonheid, evenzoo goed als kleur
en teekening het op het doek zijn. Mrs*.
Pankhurst tracht den vrouwen gerechtig
heid te doen wedervaren en wordt daar
om door de Regeering langzaam ver
moord.''
Mary Richardson verscheen gisteren voor
den rechter in Bowstreet; zij verklaar
de, langzaam sprekend en op elk woord
den nadruk leggende, er verwonderd over
te zijn, nog een rechter te vinden, die
jbereid is in zulk een bespottelijke zaak,
als dit proces is, den voorzitter-stoel in
te nemen. Dat was belachelijk. Geen rech
ter kon toch de doode letter der wet
tegen den geest van den nieuwen tijd,
zooals deze zich bij de suffragettes open-
haart,' in het strijdperk brengen. De Mi
nister van Binnenlandsche Zaken, Mac
Kenna, heeft het niet. aangedurfd haar
sedert haar jongste vrijlating opnieuw ie
doen arresteeren, omdat hij vreesde, haar
door het gedwongen voedsel toedienen,
te zullen dooden. Men zou haar daar
om ook thans moeten vrijlaten, want voor
den dood was zij niet bevreesd. Doch
hoe ook, was zij in elk geval degene, die
overwonnen had.
Voorloopig oordeelde de rechter het
maar het beste Mary Richardson in voor
arrest te houden.
Duitschland.
In de Beiersche kamer is het Centrums-
voorstel ter bestrijding der onzedelijkheid
behandeld, vooral beoogend, zooals men
weet, de jeugd te beschermen tegen de
gevaren, die haar reinheid bedreigen.
Het Centrumslid Frhr. von Freyberg,
lichtte zijn voorstel, waarvan wij vroeger
den inhoud reeds gaven, toe. Hij besprak
den teruggang der geboorten, welke alom
in Duitsland te constateeren valt, en toon
de aan, hoezeer de zedelijkheid in het
algemeen, vergeleken bij vroeger, achter
uit is gegaan, en bestreed ten slotte de
veronderstelling, dat het voorstel beoogde
de kunst te benadeelen. Er was echter
zeer veel wat voor kunst en wetenschap
werd uitgegeven, doch niet op die bena
ming aanspraak kon maken,
Van vrijzinnige en socialistische zijde
werd het voorstel door verschillende spre
kers bestreden.
Ten slotte kwam minister Frhr. v. Soden
aan liet woord, die zich met de strekking
van het voorstel eens verklaarde. Over
aanstoot gevende winkeluitstallingen,
over de bestrijding der reclame voor anti-
conceptioneele middelen en over de bars
en bierkneipen, voor onzedelijke doelein-
gebruikt, was een wetsontwerp bij den
rijksdag ingediend. Daarom zou de Bei
ersche regeering in den bondsraad er op
aandringen, dat het ontwerp wet zou
worden, in dien zin, dat een werkelijk
geneesmiddel voor het bestaande kwaad
werd aan de hand gedaan.
Het voorstel werd hierna aangenomen
de liberalen en socialisten stemden tegen-
Frankrijk.
De Senaat lieeft met 173 tegen 83
stemmen het geheele ontwerp-kiesrecht-
hervorming, zaoals dit door de commissie
was voorgesteld, aangenomen, nadat de
rapporteur der commissie, senator Jean-
neney, het commissie-voorstel had ver
dedigd.
De rapporteur meende, dat het ver
kiezingsstelsel niet gewijzigd kon worden
vóór de aanstaande algemeene verkie
zingen. Daarna bestreed hij heftig den
overgangstekst, door de Kamer aange
nomen, en noodigde den senaat ten slotte
uit de vertegenwoordiging der minder
heden te verwerpen. Tevens sprak hij den
wensch uit, dat de meeningsverscliillen
tusschen kamer en senaat zouden ver
dwijnen en spoorde den senaat aan een
poging tot toenadering te doen.
Hierop volgde de stemming, met boven
genoemden uitslag.
Rusland-Duitschland.
Nog altijd spreekt en schrijft men over
de verhouding tusschen Rusland en
Duitschland. En zoowel van uit St.
Petersburg als van uit Berlijn tracht men
aan te toonen, dat die verhoudingen
niets te wenschen overlaten. Noch de
Duitsche, noch de Russische regeering,
zegt men, heeft iets uit te staan met de
beschouwingen, door de bladen geleverd
omtrent de verstandhouding tusschen
beide Rijken. Er is in den laatsten tijd
hoegenaamd niets veranderd in de be
trekkingen. Met wat het Keulsche blad
onlangs heeft geschreven, heeft de
Duitsche regeering hoegenaamd niets te
maken gehad, terwijl ook de Russische
mag geacht worden buiten al het geschet
ter in Russische bladen tegen de Duit-
scliers te staan.
Het is te betreuren, zegt een derBer-
lijnsche bladen, dat bij de beschouwingen
over dit onderwerp zooveel gewicht wordt
gehecht aan de legerversterking in Rus
land, welke plaats heeft volgens een
program, dat aan de Duitsche regeering
bekend is. Er dreigt geen gevaar, want
beide regeeringen zijn besloten om den
vrede te handhaven. Men wapent zich
nu eenmaal in alle landen, niet alleen in
Rusland, maar ook in Duitschland, even
als elders, tot zelfs in Zweden en Noor
wegen.
Van veel gewichtiger aard acht men
de voortdurende gewetenlooze ophitsing
van de publieke opinie in alle kringen
en standen van Rusland, en dit kan
tengevolge hebben, merkt bedoeld blad
op, dat er aan het geduld van de Duit-
sehers ten slotte een einde komt. De
vredelievendheid en de terughoudend
heid van Duitschland hebben in Rusland
haat, tegenwerking en ondankbaarheid
ten antwoord gevonden.
Dit vindt het blad jammer en het
betreurt het, dat er in Rusland geen
voldoend tegenwicht schijnt te bestaan
tegen de houding van een gewetenlooze
pers.
„En dit vervult ons dikwijls met zorg",
zegt de „Lok. Anz.," waardoor ten slotte
de nervositeit toch wel wat in de hand
gewerkt wordt en nieuw voedsel ontvangt
Gelukkig zegt echter een der laatste be
richten, dat de campagne tegen Rusland
in de Duitsche pers aan het bedaren is.
Men heeft een en ander in verband
gebracht met mogelijke nieuwe voorstel
len tot belangrijke uitbreiding van het
Duitsche leger en als gevolg daarvan
nieuwe lasten. Aan Wolff's bureau te
Berlijn wordt evenwel van bevoegde
zijde medegedeeld, dat de hierop betrek
king hebbende geruchten ten eenemale
ongegrond zijn.
Onze stuivertjes.
In de Memorie van Antwoord inzake
hoofdstuk Financiën aan de Eerste Ka
mer, lezen we het volgende over onze
stuivertjes
De ronde stukken van 5 cent zullen
tot 1 Juli 1914 de hoedanigheid van
wettig betaalmiddel behouden. Daarna
zullen zij tot 1 Januari 1915 aan de kan
toren der betaalmeesters en van de ont
vangers der directe belastingen, invoer
rechten en accijnzen tot elk bedrag kunnen
worden ingewisseld.
Voor een waarde van f300.000 werd
vervaardigd in de nieuwe vierkante stui
vers. In den loop van dit jaar zal een
tweede partij ter waarde van f300 000
worden aangemaakt.
R e gee rin g s op'cl r ac h t Van Kol.
„Het Volk" deelt thans mede, dat het
(tegengesproken) bericht betreffende een
Regeeringsopdracht aan den heer Van Kol
door mevr. Van Kol meegedeeld was.
Raad van State. Deafdeelingvan
den Raad van State voor de geschillen
van bestuur behandelde gisteren de be
roepen van de gemeenteraden van We-
meldinge, Zóutelande en Ritthem tegen
de besluiten van Ged. Staten van Zeeland
waarbij goedkeuring is onthouden aan de
besluiten van die gemeenteraden betref
fende het verhaal op de gemeente-amb
tenaren in verband met de invoering dei-
pensioenwet voor de gemeente-ambtena
ren 1913 en der weduwen wet voor de ge
meente-ambtenaren 1913.
Het bleek dat Ged. Staten hebben gead
viseerd het beroep van den gemeenteraad
van Wemeldinge niet-ontvankelijk te ver
klaren omdat het te beschouwen is als
gericht tegen hun besluit van 8 Nov. en
dan niet binnen den gestelden termijn is
ingesteld. Wel namen Ged. Staten nog een
besluit op 28 November naar aanleiding
van een nader besluit van den raad van
15 Nov. maar aangezien dit raadsbesluit
behoudens een kleine aanvulling gelijke
bepalingen bevat als het eerste (van 16
Oct.) werd hierdoor volgens Ged. Staten
geen nieuwe termijn van beroep ge
opend.
Ten aanzien van de beroepen van Zóu
telande en Ritthem adviseerden Ged. Sta
ten tot ongegrond verklaring onder ver
wijzing o.a. naar vroeger medegedeelde
beschouwingen met betrekking tot de ge
meente Wolphaartsdijk.
De koninklijke beslissingen volgen later.
Middelburg. Gisterenavond werd in de
sociëteit de Vergenoeging eene buitenge
wone algemeene vergadering van de ver-
eeniging „Middelburg Vooruit" gehouden,
welke druk bezocht was. De vergadering
was bijeen geroepen in verband met een
verzoek van twintig leden, die de vraag
hadden gesteld of het nog mogelijk was
met finantieele steun hunnerzijds op
tweeden Pinksterdag een algemeene feeste
lijkheid te organiseeren en zich niet uit
sluitend tot een feest in het Schuttershof
te bepalen.
Door een der onderteekenaars werd
medegedeeld, dat f335 bijeen is' gebraöht,
waarvan f200 door de caféhouders van
de Markt en omgeving.
Het bestuur acht voor eeu ééndaagsch
feest als in 1912 is gegeven een bedrag
:van f3000 noodig. Na uitgebreide discus-
