VOOR
\o. 135. 1914
Dinsdag 10 Maart
28e Jaargang.
GHRISTELIJK-
HISTORISGH
mm
Feuilleton.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. D HUI), te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IS
Onder de Oranjevlag.
Buitenland.
Binnenland,
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25
Enkele nummers0.85
UITGAVE ï?ER FIRMA'S
OOSTERBAAN CE COINTRE, te Goes
EN
vaa 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 'f 1.—iedere
regel meer 10 cent.
Zij die zich met 1 April a. s. op
ons blad abonneeren, ontvangen de
tot dien datum verschijnende num
mers g r a t i s.
Van den Souverein wil zij
dat door eene onafhankelijke
rechtspraak, die onder ieders
bereik valle en in verband
sta niet het zedelijk rechts
besef der natie volgens wetten,
die op de eenige rechtsbe
ginselen rusten, le beslissing
uitga voor alle geschillen van
partijen, zoowei van burger
rechterlijken als van admini
stratieve» aard2e vonnis
kome tegen een iegelijk die
zich vergrijpt aan de geiueene
orde der dingen3e voltrek
king van straf aan den
gevonnisde volge, niet slechts
om de maatschappij te be
schenken o( den overtreder
te beteren, maar allereerst
tot herstel van de geschonden
gerechtigheid. Desnoods door
de doodstraf, waartoe het
recht in beginsel aan de over
heid toekomt.
Artikel 13 van „O 11 s
P ro g r am".
In dit artikel komt de antirevolutionaire
part# op voor: 'een onafhankelijke, onder
ieders bereik vallende 'rechtspraak, die
in verband staat met het zedelijk rechtsn
besef der natie; 'een rechtspraak volgens
wetten die op 'de, eeuwige rechtsbegin
selen rusten, zoodat 'gestraft wordt, niet
alleen om de maatschappij! te beschermen,
of den misdadiger te verbeteren, maar
ook en vooral om te herstellen de ge
schonden gerechtigheid Gods.
De antirevolutionaire partij wpnscht zich
te doordringen v,an deze waarheid, dat
ook bet recht niet anders k!a,n gesproken
dan in Gods Naam.
De heeren van 'de rechtbank, zoodra
zij achter de lange 'tafel in de gerechts-
zaal hebben plaats genomen, zijln daar
gezeten in den stoel Gods, recht, spre
kende in Zijne plaats. Wiens de gerech
tigheid is.
De Heere God, die het recht handhaaft,
doet dit zonder tusschenkomst van men-
schen. En wel in de consciëntie, in
Een "verhaal uit het rampjaar 1672.
door II PENNING.
(Nadruk verboden.).
72.
De spion ontblootte zijn hoofd.
„Voel!"- zeide hij, „daar is heit littee-
ken!"
,,'tls waar!" zeide de baas met verba
zing, .„maar wat wilt ge nu?"
„U den weg. wijzen, om uw zoon te
redden, want hij is_ een gevangen man,
en hedenmorgen te vier uur zal hij worden
opgehangen
„Pais op!" waarschuwde de korporaal;
„hij bedriegt je haas! Hij! liegt het!"
„Mijn zoon is gevangen", zeide Dirksen;
„daar straks heeft mijn dochter, die uit
Bodegraven is gevlucht, het mij ver
teld!"
„Dat d!oet er niet toe!'' hernam de
achterdochtige korporaalnu moet je zöon
ais lokaas dienen, om anderen in het
verderf te storten o, we kennen die
spionnen-knepen
„Als ge nog een half uur staat te re-
tleneeren", zeide de grijsaard, „dan is
het te laat!"
Toen brak het vaderhart met de on
stuimige kracht der liefde door alle be
denkingen heen.
„Ik. ga", zeide hij, „om mijn kind te
redden, of er mee te sterven!''
„Ge neemt tweehonderd man mee", zei
de de Jood.
„Daar hab je 'tal!'' riep1 de korporaal;
„Andries Dirksen is, het lokaas, om twee
de bezoeking en in het oordeel,
zegt Ons Program in zijn toelichting1.
In de consciëntie door den overtreder
met onrust en aanklacht in het geweten
te vervolgen totdat hiji zal hebben sfehuld
beleden of zijn consciëntie zal hebben
toegesloten.
In de bezoeking cloor, gelijk een onzer
evangelische gezang'cn ztoo kernachtig juist
zegt., aan ziende smarte te liuwen, ert
het misdrijf, hetzij in het lichaam, hetzij
in de have, hetzijl door oorlog; of pesti
lentie te bezoeken.
En eindelijk in het oordeel, dat Hij
straks voltrekken zal over al degenen die1
den Zone Gods ongehoorzaam zijh ged
weest, en waarbij' Hij1 met vlammend vuur
wrake Zal doen over al Zijne vijanden.
Maar de Heere handhaaft het recht ook
door tusschenkomst van mensahen, welke
Hij', 'eten ieder, in zijn kring, met opper
macht heeft beldeed.
Dit is bijvoorbeeld de vader in zijn ge
zin; de kapitein op Zijn schip, de kon'inlgl
in zijln 'land. De vader doet dit betrek
kelijk de kapitein tijdelijk; de koning in
min of meer Volstrekten zin. Echter met
dien verstande, dat de koning of wie hem
Vervangt, de souvereine kringen Van huis
gezin en kerk heeft te eerbiedigen en
afblijive van de gewetehs ëii innerlijke*roer
selen des harten.
Nu houde men wel in het oog, dat de
rechtspraak van ouders, patroons,, enz.
niet thuis behoort op het erf van het
publieke leven; verhoudingen als die van
ouders en kinderen, patroons en werk
lieden, besturen en leden van vereenigin-i
gen, en dergelijke, worden meer bijiz on
der thuis gebracht 'onder: de wetenschap!
der Ethiek, welke 'nauw met die, van hétf
Recht saamhangt.. Maar 'de hoogste recht
spraak geschiedt door de overheid. Deze
rechtspraak gaat niet over verhoudingen
en daden het particuliere leveu rakende,
maar uitsluitend over clie welke naar hui
ten treden.
En van die rechtspraak heet nu dat
zij! onafhankelijk' moet 'zijn.
'Dat wil niet zeggen, dat .wie de recht
spraak oefenen, maar kunnen handelen
gelijk zij willen. Neen, zij zijn wel degelijk
honderd man in de opgezette fuik te lei
den!"
„Luitenant!" zeide de spion, „mijn haai
den zijp geboeid leg ook mijn voeten
in de ijzersNeem mij in een slede mee
over, het ijs, en stoot mij bij het eerste,
verdachte gerucht in een wak! Ik zweer
u, luitenant: geloof mij dezen éénen keer!
En ais Andries Dirksen wordt gered, dan
hebt ge tevens een der voortreffelijkste
speurders van den Prins behouden!"
De officier .aarzelde.
Toen vouwde de Joocl in. de hevigste
ontroering de handen 'en riep „0 Gocl
van Abraham, Izaak en Jacob laat deze
menschen toch inzien, dat slechts de dank
baarheid mij hierheen heeft gedreven!"
D.af besliste; de 'aarzeling van den of
ficier was overwonnen.
„Vrijwilligers voor!" riep hij, „ik zelf
ga mee! Binnen een kwartier wacht ik
honderd man, wel gewapend, en de schaat
sen onder, en vier sleden met licht gej
schut a,an den notenboom! Jood gij
gaat 'mee! En als. ge ons bedriegt, dan
zal ik je met eigen hand onder het ijs
stoppen daarvan kunt. ge verzekerd
zijn!"
Tien minuten later stonden er reeds
tweehonderd .vrijwilligers gereed, om den
tocht te aanvaarden.
„Het 'zijln er, te veelzeide de luitenant-i
„Maar \ve zullen 't zoo laten voor-
Waarts
Het sloeg half drie van den toren 'te
Alphen aan den Rijn; de regen had op
gehouden; hier en daar blonk tusschen
de 'gescheurde wolken een eenzame ster.
De watervogels sloegen verschrikt hun
vleugels uit; arme ballingen, van huis
eu hof verdreven, staarden van den Rijn
dijk naar die reusachtige schaduw op1 da
ijls vlakte; en voorbij' voorbij stormde
aan regel of 'gebod gebonden. Zij zijn
er juist om 'de regels der menschelijke
samenleving en de geboden der overheid
te .handhaven. Neen, onafhankelijk
wil bier zoggen: vrij! van alle banden
die juet het recht in strijd zijn. Wie recht
sipreekt .moet zeer zeker naar do wet,
moet bovenal naar God vragen, maar
moet biji dat 'allies vrij' man zijn, oor-
deelen zonder aanzien des persoons, en
zonder te vragen naar de gevolgen.
Wijl nu de overheid niet zelf die recht
spraak oefenen. kan, laat zij dit doen
do or ;a m b t e n a r e n. Dezen moe ten on
afhankelijk ,zijhonafhankelijk van de over
heid, opdat zij ook kunnen beslissen in
gteschillen tusschen een particulier en die
overheid; onafhankelijk van particulieren,
dus zij mogen geen beroep uitoefenen
in dienst van particulieren; en onafhanke
lijk van elkander; en daarom geen bloed
verwanten van elkander zijn toit in don
derden graad. Onafhankelijk; en daarom
ook verklaart de wet hen onaf zeilbaar.
Bij het handhaven van het recht heeft
men te rekenen met wetgevers, rechters
en politiedienaren. De Koning moet-het
recht vinden en in vetten neerleggen,
in elk' gegeven geval lattn uitmaken of en
in hoever het recht geschonden is en
de schending terugdringen. Met andere
woorden er moet een wet 'zijn, die be
paalt in welke gevallen iemand in de
gevangenis moet; een rechtbank die
uitmaakt of iemand in dat geval verkeert;
en een politie die den veroordeelde
opbrengt en bewaart.
Deze drie zijn nu geen machten naast
den Koning; zij zijn zijne organen. Het
is hetzelfde of hij het zelf deed. „In
naam des Konings" of gelijk het ten
onzent sedert vele jaren is „in
naam der Koningin".
In naam des Konings wordt de wet
uitgevaardigd, de misdadiger gevonnist, de
gevonnisde ter strafplaats gevoerd. Dit ge
schiedt natuurlijk dewijl de Koning niet
overal tegelijk kan zijn; niettemin blijft
hij, en hij alleen de aan God verantwoor
delijke persoon. En juist dit is het wat
maakt dat d0 'souverein 'niet naar wille
keur het recht vindt of spreekt; en der
de dappere wacht der Hollandsche wa
terlinie
De heide soldaten, die Andries bewaak-
tejn, 'zouden den nacht verschrikkelijk lang
hebben gevonden, indien zij geen kaarten
eu geen dobbelsteenen hadden gehad. Ver
volgens hadden ze een poos met elkan-
der 'gekeuveld; toen waren ze weer aan
het dobbelen gegaan."
Zij hadden hun zakken vol gouden en
zilveren Hollajidsche munten, die ze te
Zwammerdam en hier te Bodegraven den
ongelukkigen inwoners hadden afgeperst,
en Charles won aldoor, totdat Corneille
de zakken leeg had.
Toen haalde Corneille een gouden oor
ijzer uit zijin uniformjas te voorschijn, en
smeet het op de bank. Het werd op zijn
waarde geschat; opnieuw, rolden de dob
belsteenen, en opnieuw was Corneille de
verliezende partij.
,,'tls misère!'' zeide hij, en oprijzend,
zocht hij zijn zakken na, of er nog een
goud- of zilverstuk was overgeschoten,
„Platzak!" mopperde hij, „nou, 'tis
mooi!"
Maar toen zag hij den zilveren hor
logeketting van Andries, en zeide: „Geef
op, zeg ik je en het horloge moet
ik ook hebben! 'tls nu drie uur over
een half uur moet je het uurwerk toch
afgeven!"
„Ik had het .horloge met den ketting
voor mijn moeder bestemd I" zeide de
jongen.
Corneille gaf er met eens antwoord op
hij ontnam den geboeide het uurwerk met)
den kettiug; de waarde werd geschat, en
de drie kleine dobbelsteenen rolden op;-
nieuw.
„Vier en twee en één maakt zeven
'tzai weer mis zijn!"
Andries ging naar het raam het
ruwe gedrag der soldaten had hem de
halve niet straft naar luim of gril. Niet
van zijn eigen goeddunken is hij de hand
haver, maar van de gerechtigheid.
Het recht behoeft derhalve niet door
hem gemaakt te worden. Het recht is er.
Hij heeft er slechts naar te zoeken, en wel
schrijft dr. Kuyper in zijn bekende
toelichting „in de goddelijke ordinan
tiën van het Woord, in het rechtsbesef
en de gewoonten van zijn volk; in de
wetgeving van andere volken, en in de
vondsten van systematische rechtsge
leerdheid als wetenschap." Eerst nadat
deze zijn geraadpleegd kan een wetboek
tot stand komen en deugdelijk zijn.
Maar vooral moet de inhoud der wetten
beantwoorden aan de eeuwige rechtsbe
ginselen.
Amerika.
f
Omtrent de buitengewone koude, die in
de Vereenigde Staten geheerscht heeft, be
vatten de Amerikaansche bladen tal van
verhalen, waaraan we thans eenige nadere
bijzonderheden ontleenen.
In verschillende plaatsen werden tempe
raturen geregistreerd, zóó Jaag als in ja
ren niet was voorgekomen. 'De V. S. zijln
wel is waar overal onderhevig aan plot
selinge en zeer aanzienlijke tempera
tuurswisselingen en Afrikaansche hitte
Wordt, met name- in het 0 os ten Voor
zoover dit niet onder invloed van den
Golfstroom staat vaak binnen enkele
dagen door Russische koude opgevolgd.
Maar ditmaal werd door den Vorst van
ijs en sneeuw een record gemaakt en
het is voor de bewoners der V. S. te
hopen, dat het niet spoedig liefst
nooit overtroffen wordt.
Te Titusville in den Staat Pennsylvanië
daalde het kwik toit 21 graden beneden nul,
terwijl te Brandford een temperatuur van
31 graden genoteerd werd. Volgtens een
bericht uit Atlantic City (New; Jersey)
was de oceaan voor den eersten keer in
verscheiden jaren met ijs bedekt. In veit-
scheiden plaatsen zijn menschen dood
gevroren. Vele wegen waren door de ge
weldige sneeuwophooping g'eraimen tijd
geheel onbegaanbaar. De trein- en trol
leydiénst ondervond de grootste storing.
tranen in de oogen geperst; en hij staarde
naar buiten. Maar terwijl hij van het raam
weer terugkeerde naai' zijh plaats, werd
een ondeelbaar" oogenblik een gelaat voor
het hooge raam aan den achterkant van
het gebouw zichtbaar.
Hij keek opnieuw thans was het
verdwenen. Maar geen tien seconden later
verscheen een ander gelaat, en zoo dit
het .gelaat van een engel was geweest,
dan zou het hem niet sterker hebben
ontroerd.
„Vader!" fluisterde hij, „vader!"
„Wat heb' je?" riep' Corneille op bar-
schen toon, „wat zie je daar voor het
ïiaam?"
En hij keek, door het verlies, bij het
dobbelspel geprikkeld, achterdochtig naar
het .achterraam. Maar hij zag niets, en
Charles riep1: ,,'tls jou beurt!"
Maar toen werd er vlak voor de deur
een gesmoorde kreet gehoord als van een
mensch, ,wien de keet wordt toegeknepen^
en het volgende oogenblik werd het par
neel .van de deur ingetrapt.
Corneille sprong met een zwanen vloek
overeind.
Zijln eerste gedachte was, om den ge
vangene, voor wien zijl met hun leven
hadden borg te staan, neer te stooten;
en .terwijl Charles opi een _bank >vas ge-
Mommen, om naar "buiten poolshoogte te
nemen, drong hij met ontblooton degen
op den gevangene aan. Doch vóór hij
zijn opzet had volvoerd, zonk hij neer,
zonder een zucht te slakeu, verplettend
door de kolf van „een zwaar muskelt.
Baar Dirksen had een achtera-aam weg
gerukt, en stond daar in 't midden van
de zaal. Hij beval den anderen soldaat
de wapens af 1e leggen, bóeide hem met
een touw;, dat daar lag, en ontgrendelde
de buitendeur.
Toen alarm werd geblazen, waren de
De rammen in de trolleys waren b'evroren
en de automatische deuren Van de wa
gens waren niet meer open te krijgen.
Het water in de ketels der locomotieven
was tot ijls geworden en mow zag .zlich1
genoodzaakt om groote vuren aan te leg
gen ten einde de machines weer in be
weging te kunnen brengen.
In Philadelphia moesten alle bouwwer
ken worden gestaakt, waardoor 6000 a
7000 arbeiders tot werkloosheid gedoemd
Waren. Straatwerkers konden evenmin hun
arbeid voortzetten, terwijl de staalfabrie
ken eveneens stil stonden. In de woningen)
kwamen de menschen dikwijls bij het ont-
wlaken tot de ontdekking, dat de water
leiding bevroren en gebarsten was. De
levensmiddelen waren ook bevroren,
Ro.orn en eieren, voor het ontbijt bestemd1,;
vond men hard als steen.
'Om één stem.
Als. honden opi een haas valt dezer
dagen' alwat vrijizinnig heet aan op den:
vacanten Statenzetel in Oldebroek. Da
gelijks wordt er gepreekt en gedebatteerd
door de bekende volksredenaars, allegaar
tweederangs-sprekers. Niet de Tydemans
en Patijns, maar de Ottoi's en De Jong's!
worden er op: uitgestuurd; die pakken
bet volle beter, en voor belooning maakt
men dan nu of later dergelijke nieuwi-
bakken staatslieden lid van de Tweede
Kataer.
Wanneer de liberalen er in slagen de
zen zetel in Gelderlands Staten, open-
gevallen door het vertrek van den anti
revolutionair Van Asch v. Wijek te ver
overen, dan zijln die Staten om, en zlendf
Gelderland in 1916 twee linksche leder#
naar de Eerste Kamer.
De strijd zal derhalve fel zijn.
Moge de aanval alsnog kunnen wor
den njfgeslagen.
Ofschoon de kans voor rechts vrij ha
chelijk staat.
Doch ,me(n doet er wat men kan.
Heel t land ziet met spanning den uit
slag tegemoet.
Nicht raucihen.
In hooger beroep heeft de Utrechtsche
rechtbank uitspraak gedaan in de zaak
tegen den Utreclitschen student, die we-
vermetele overrompelaars met den jon
gen gevangene reeds verdwenen in de
nachtelijke duisternis.
Zij hadden de 'boeien willen slaken vani
den ouden Benjamin, maar hij' verzocht
hun, op het eind geen dwaasheden uit
te balen. En zij hadden hem geboeid ach-
tergelaten in de oude slede.
De geheele wacht Van twaalf man lag
dood voor de kerkdeur o, de Geu-
zenzonen waren met grimmige vastbera
denheid (Opgetreden
Generaal Luxemburg was woedend; in
zijn eerste drift 'zwoer hij, den ouden Jood
tot ieen spijk voor de bonte kraaien aan
een knotwilg te laten ophangen, omdat
de geheele geschiedenis niets' 'dan een
doortrapte schurkenstreek was. Maar in
den loop van den morgen verminderde
zijn woede, en steeg zijin vrees, dat hij
in een liederlijke ratteklem was. vastgeioo
P®11- T -J
De tocht over het ijs naar Leiden en
Den Haag was afgesneden, want het ijfsi
smo-lt voor de óogen onder den zware m
dooide weg terug was afgesneden, want
spionnen hadden gister bericht, dat de
schansen te Nieuwerbrug 'door niemand
minder dan door den kwartiermeester-
generaal van bet Nederlandsche legen
Pa,in-et-Vin waren bezet. En zijh gebied
beperkte zich op 'dezen haphelijken Don
derdag vpn den 29s.ten December1) tot
de puinhoopen van een paar afgebrande
dorpen met een Verbitterden vijland in
den rug, die, onder de persoonlijke lei
ding van generaal Wirtz, van de Gouwsche
Sluis sterk begon 'op te dringen, eu het gé-
schut van Nieuwerfcrug in het fronf, terwijl
men zelf zonder geschut was.
(Slot volgt.)
1672.
