rielaai
1914.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
rg.
boomen.
ER IJ.
\o. 108.
Vrijdag 6 Februari
88e Jaargang.
GHR1STEL1JK-
HISTORISCH
EERSTE BLAD.
wgkabinet.
knecht
f in ruif
DOP
Jeuienmarrie
ig te koop
TE KOOP
beider
kkersknechf,
ishoudster
eisje,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUIJ, te Middelburg.
PRUS DER ADVERTENTIËN
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Staten-Generaal
Binnenland.
Landbouw.
:-n 11 jaar, bij
Breeweg, Koude-
O P
iragend Merrie-
■en vier Vaarsjes
bij S. KODDE,
,OIN, Ylasmarkt.
.Jz. te Aagtskerke
■DOP
ECHT gevraagd,
uw- en St. Joosfand.
ompenmakerswerfe-
sen biljetten in te
iruari Ï9I4, bij Mei.
te Mieuwdorp.
eklante
?n eigenaar A. TA-
res terstond EElfi
t of Mei
escliikbaar, bij P.
weg, Vrouwepoidar.
it voor terstond of
n
Heerenhoek.
'ei
C. LOÜWERSE
lei
ékmcht
POUWER, Gaping®
lei
en de zestien jaar,
N, Goes.
i, door J. MES IJ
agd
St. Janstraat H 196.
en 1 Mei
stdijk, Krabbendpe
hte de ritmeester;
•onken!"
rule rees de officier
.en, rietmatten stoel,
nant, die juist bin-
mooie boelIk zet
e in de ijzers, een
post, voor de deur,
vlogen!"
pijn strompelde hij
aar de gevangenis,
n soldaat met een
tte, bet gat met de
muren, en vond niet
die den koopman
re uitgang dan de
r, met de scherpe
en spiedend,
luitenant, „een. an-
op mijn woord
het niet!"
te beter!" heitoaim
weerwolf is het ge-
et echte ras!"
dat hok!" zeide
ende gebaren, „en
vol ven!"
ie den veekoopman
werd in het gat
koopman op zoo'n
vas verdwenen,
die aan geen weer-
onmiddellijk alarm
.en verziekeren, en
gevangenis afzoe-
(Worctl vervolgd.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. 1.25
Enkele nummers0.85
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN ft LE COINTRE, te Goes
EN
vanjl5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere
regel meer 10 cent.
Tweede Kamer.
De onderwijzers beleedigd.
Iiuruers, er ie geen geld!
Misleidende voorstellen.
De ontgoocheling is reeds
spoedig gevolgd.
't Was gisteren een merkwaardige dag.
De strijd, die gevoerd werd, liep niet tus-
schen voor- en tegenstanders van de po
sitieverbetering vain den onderwijzer. Vol
strekt niet. Immers wie is niet van de
urgentie van deze zaak doordrongen?
Wèl ging het tusschen hen, die spot
ten met de onderwijkbelangen bij' al
de goede bedoelingen, die mogen voor
zitten en hen, die den toestand nuch
ter inzien en een aanval op een leege
schatkist nonsens achten.
Dien strijd gaf het Kamerdebat giste
ren te aanschouwen.
Met andere woorden, 'twas een groote
heleediging voor de onderwijzers, 'tls de
vraag' of ze het algemeen willen inzien.
Wat toch w,as het geval?
Door den heer Vair Raalte, den unic-
liberaien afgevaardigde voor Middelburg
was verdedigd een amendement om een
memorie-post te brengen op die begrooting,
waaruit bekostigd worden moest een voor-
loopige verhooging dei' onderwijizefrssaila-
rissem. Door den heer Ter Laan was aan
bevolen een motie, waarin de wensohe-
lijkheid werd uitgesproken de minima der
salarissen te verhoogen met honderd gul
den.
Hoe- ze verdedigd werden? Och, men
begrijpt het, de gronden zijn. sinds lang
bekend.
De minister speelde echter het infe
rieure spel niet mede. Voorzichtig en Waak
zaam ontving hij1 de voorstellen van zijn
p'artijgenooten en openhartig en afdoende
was zijtn antwoord, waarin hij' het link-
sche knutselwerk veroordeelde.
Er is geen .geld.
En waar niet is, daar verliezen de Kei
zer en- deonderwijzer hun rechten.
'tls klaar als de dag.
Beide voorstellen werden dan ook door
den minister tot ijilele vertooningen te
ruggebracht.
Wat het amendement betreft, aldus mi
nister Gort, het gedrag van de te-
g'eering zal de aanneming of verwerping
niet den minsten invloed hebben. En op
gelijke^ wijze kantte hij zjch tegen de
motie-Ter Laan. al evenzeer een ijjdele
verklaring van de regeering', welke deze
evenwel niet Van plan was te geven.
't Was een hard gelag voor onzen Mid-
delburgschen afgevaardigde om zijn amen
dement in to trekken. Hij zag echter geen
dindciun uitweg. .Toon Hot Vein. d.Q bctcin was
wierp hij zich op het ziellooze ding van
1 er Laan en plakte daar nog weer een
amendement op, om weer iets op den
naam van hem. Van Raalte, te krijgen
Hoe die opgelapte motie van Ter Laan
nog treuriger was dan de motie-Ter Laan
zelf, heeft de heer Van Wijnbergen nog
aangetoond. Toch was ook de motie-Ter
Laan een onbeteekenend ding, een abso
luut kef® vomV Daar ton na de klas
sieke rede van den Premier geen de min
ste twijfel aan zijn
Van rechts .verklaarde men tegen dat
dinig eigenlijk niets te hebben, dan alleen,
dat het de veel misleide onderwijzers weer
op een dwaalspoor brengen kon, door we
derom hij1 hen eenige hoop op te wgk-
jjQ, (He toch slechts ijldel kon wezen.
Boyendien zou de motie averechts kun
nen werken bij gemeentebesturen en
schoolbesturen. Zij1, die reeds meer dan
bet minimum uitkeeren, zouden de- hon
derd gulden, wanneer ze ooit zouden ko
men, dankbaar aanvaarden.
Voorloopig eöhter gedurende jaren zou
er niets komen van de motie. Alleen maar
zouden rijt die thans de minima uitkeeren,
weerhoruton warden om daarin verbete
ring te hrengen, m afwachting' als ze leef-
den van de minima-rerhooging.
Zij> die1 nog eenige waarde hechtten
aan de motie, moeten wel zeer ontgoo
cheld geworden zijn, na de nuchtere me-
dedeeling vati den premier in zijn zleer
korte repliek, dat hij zich niet Ver
banden had om in 1916 met een
regeling ito k omen.
Onderwijzers, knoopt dit in uw oor,
en waardeert het, dat rechts, op de r.-k.
afgevaardigden Van Nispen (Rheden), Ju
ten, Arts en Janssen (Maastricht) na,
zich tegen het onwaardige spel van gis
teren hebben gekant.
Wait dezen heeren bewogen heeft vóór
de motie-Ter Laan te stemmen, zal wel
niemand duidelijk zijn.
Ons althans niet.
De motie is er ten slotte toch 'geko
men. Met 40 tegen 31 stemmen.
Voor zulk een overwinning kunnen de
onderwijzers dankbaar zijn!? Jammer, dat
'ter een op papier'is.
Een schrale troost, voorwaar.
Eerste Kamer.
Mr. E. Polinck, benoemd tot president
va!n de rechtbank te Assen, wenscht voor
een herbenoeming tot lid van de Eerste
Kamer niet in aanmerking te komen.
De heer Pelinck (lib.) had in de Eerste
Kamer zitting Voor Drente en zou in 1919
aan de beurt van aftreding zijn geweest.
Maatschappij tot bevordering
van Landbouw en Veeteelt in
Zeeland.
Afdeeling Middelburg.
Hedenmorgen werd te Middelburg' eene
algemeene vergadering gehouden van bo
vengenoemde afdeeling der Z. L. M.
Nadat de heer jhr. P. J. Boogaert, de
voorzitter, de vergadering had geopend,
bracht hij het volgende verslag uit:
Mijne HeerenDer traditie getrouw,
breng ik u op de eerste vergadering -van
het nieuwe jaar een beknopt verslag uit
over dentoestand onzer afdeeling over
het afgeloopen jaar. In 't algemeen moet
dan opgemerkt worden, dat die, althans
wat betreft den akkerbouw, zeer ongun
stig was, als een gevolg van de zeer
ongunstige 'weersgesteldheid in het eerste-
half jaar. De opbrengsten daalden daar
door tot ver beneden het gemiddelde, en
toen het weer gunstiger werd, was het
reeds te laat om nog verbetering te kun
nen brengen.
De graanoogst was bijzonder slecht;
tarwe, gerst en haver konden het nau
welijks tot de halve opbrengst van anders
sturen, ook met boonen en nog andere ge
wassen was dit het gevalaardappelen en
suikerbieten zijn zeer tegengevallen, ter
wijl het vlas zoozeer had geleden, dat
daarvoor niet dan slechte prijzen konden
worden bedongen.
Eene gunstige uitzondering maakt de
hooibouw, er werd eene flinke hoeveel
heid Van geoogst en de hoedanigheid van
het "hooi was zeer goed. De weiden waren
uitstekend, wat aan het vee ten goede
kwam en in tegenstelling met 1911 kon
ditmaal tot zeer laat in het najaar daar
van geprofiteerd worden. De veestapel
stond er dan ook best voor, was zeer
gezond en de fokkerij' bracht loonende
prijzen op.
De paardenfokkerij', hoewel nog lang niet
wat ze moest zijn, wijst toch wei op
eenigen vooruitgang. Zeer goede prijzen
werden gemaakt, vooral voor jonge dieren.
De varkens leden ditmaal nog al aan
vlekziekte, doch alleen zij1, die hunne die
ren niet lieten inenten, ondervonden daar
van de schadelijke gevolgen. Ook hier
werden goede prijzen gemaakt, vooral big
gen gingen zeer duur. De geitenfokkerij
gaat 'steeds vooruit; wat vooral voor den
landarbeider van groot belang is. Het keu
rige en doelmatige fokstation le Seroos-
kerke 'staat daar als een getuigenis van
de nuttige werkzaamheid der vereeniging
tot verbetering van het geitenras in Zee
land.
De zuivelbereiding gaf alle reden tot
tevredenheid; de boter bracht zeer liooge
prijzen op en ook de eierprijzen waren
goed.
Het landbouwonderwijs werd weder in
verschillende gemeenten van Walcheren
gegeven en wel wintercursussen voor jon
geren te Arnemuiden, Domburg, Koude-
kerke, Nieuw- en St. Joosland, Oost- en
West-Souburg, Serooskerke en St. Lau
rens door de heeren Mesu, Rosendaal, de
Graaf, de Wolf, W. en P. van Hekken
en Weeda; voor volwassenen te Vlissin-
gen, Ritthem, Veere en Aagtekerke door
de heeren de Smidt, de Wolf en Rosen
daal. Zij werden goed bezocht. Ons leden
tal blijft istijgende en de algemeene ver
gaderingen werden ook ditmaal weder
door een groot aantal leden bezocht.
In het bestuur werden de plaatsen van
de heeren Meeuwse en- Koenen bezet dooi
de heeren J. II. Geschiere en C. Franse
en die van den heer K. Marinissen, die
niet meer voor een herbenoeming in aan
merking wenschte te komen door den heer
C. Leijnse. Ik wil' niet nalaten hier een
woord van hulde te brengen aan den
heer Marinissen, die gedurende een lange
reeks van jaren steeds met grooten ijver
in ons bestuur werkzaam was. De finan-
ciëele toestand der afdeeling is gunstig
te noemen.
Ik eindig met den wensch uit te spre
ken, dat 1914 voor den landbouw gunstiger
zal bljjken te zijn, dan het jaar dat thans
achter ons ligt.
Hierna sprak dhr. Zwagerman over:
Landbouwtentoonstellingswezen en de
Provinciale landbouwtentoonstelling in
September van 1914.
Wanneer, aldus spr., een landbouwendel
provincie als Zeeland een groote Provin
ciale landbouwtentoonstelling organiseert,
is het zeker van het grootste belang dit
onderwerp in de landbouwvergaderingen
te behandelen.
De groote landbouwtentoonstelling in
Den Haag gehouden, was het uitgangspunt
voor verschillende beschouwingen over
het landbouwtentoonstellingswezen en
leidde ten slotte tot oprichting van de
Koninklijke Nederlandsche Landbouwver-
eeniging. (K. N. L.)
Bij deze vereeniging zijn de meeste groo
te landbouwvereenigingen in Nederland
aangesloten. Ze heeft vrij groote eigen
inkomsten en ontvangt belangrijke subsi
dies van de Regeering. Haar hoofddoel
is: het voorbereiden en leiden van Land
bouwtentoonstellingen in Nederland.
Vóór de oprichting van deze vereeni
ging hadden we in Nederland drie groote
landbouwtentoonstellingen gehad, n.l. in,
1854 te Arnhem, in 1884 te Amsterdam
en in 1907 in Den Haag. Bovendien elk
jaar een groot aantal, provinciale en plaat
selijke tentoonstellingen; de laatste jaren
gemiddeld 20 tot 30 per jaar.
Deze tentoonstellingen wierpen grooten-
deels niet dat nut af, wat landbouwten
toonstellingen wel kunnen geven. Dikwijls
waren het meer gelegenheden voor ont
spanning voor de landbouwers.
In tweeërlei opzicht streeft de K. N. L.
er naar hierin verbetering te brengen en
heeft ook reeds veel bereikt.
Allereerst heeft ze getracht een bepaald
systeem uit te werken voor het land
bouwtentoonstellingswezen in Nederland.
Dit komt hierop neer, dat er allereerst
zal zijn elke 10 jaar een nationale land
bouwtentoonstelling, georganiseerd door
de K. N. L. Verder elk jaar uitge
zonderd het jaar voor de nationale ten
toonstelling. Deze tentoonstelling ontvangt
steun van de K. N. L. en is de eenige dat
jaar officieel erkende. Om de 12 jaar
keert deze tentoonstelling dus in dezelfde
provincie terug. Ten slotte zullen er blij
ven de kleine plaatselijke tentoonstellin
gen, als die van de Afdeelingen der Zeeuw-
sche Landbouw-Maatschappij; enz. Hier
voor is geen bepaalde regeling ontworpen.
Van veel meer belang dan het in 't le
ven roepen eener beurtregeling, was ech
ter het werk, dat de K. N. L. gedaan
heeft om opzet en inrichting der ten
toonstellingen te verbeteren. Een land
bouwtentoonstelling moet onderwijzend
werken en de afzet van onze producten
ten goede komen.
Elke landbouwtentoonstelling moet
dienstbaar worden gemaakt aan de ont
wikkeling van den landbouwer en het
vooruitbrengen van het landbouwbedrijf.
Tot nogtoe voldeden de meeste landbouw
tentoonstellingen niet aan dien eisch.
We danken het v.n.l. aan de K. N. L.,
dat thans aan goede landbouwtentoonstel
lingen de volgende eischen worden ge
steld:
1. Ze moeten in al hare onderdeelen
het karakter dragen van aanschouwelijk
onderwjjs.
2. Ze moeten zooveel mogelijk dienst
baar worden gemaakt aan een goede af
zet onzer landbouwprodukten.
3. Alles moet op een eenvoudige, pak
kende Wijze worden voorgesteld en feeste
lijkheden moeten worden geweerd, wijl ze
de bezoekers afleiden.
De Zeeuwsche landbouwtentoonstelling,
in 'September van dit jaar in Middelburg
te houden, zal de eerste groote provinciale
tentoonstelling 'zijn, die erkend wordt door
het Rijk en die met medewerking van de
K. N. L. wordt gehouden.
De tentoonstelling zal zijn Provinciaal,
alleen 'werktuigen en wetenschappelijke in
zendingen 'mogen van buiten de Provincie
komen. Het wordt een tentoonstelling voor
den 'geheelen Zeeuwschen landbouw; de
Z. L. Mij. bezorgt alleen de organisatie
en 'draagt de geldelijke verantwoordelijk
heid.
De tentoonstelling wordt gehouden op
werkdagen en feestelijkheden worden ge
weerd. Het Bestuur berust bij een 7-tal
heeren, waarvan de heer I. G. J. Kake-
beeke onze Rijkslandbouwleeraar
secretaris is. Men beschikt aan den Na-
dorstweg te Middelburg over een terrein
van ruim 9 H.A. De toegangsprijzen zijn
laag gesteld.
Het doel van de tentoonstelling wordt
in het programma als volgt omschreven:
1. Er zal een beeld worden gegeven
van het ontwikkelingsstadium van de ver
schillende onderdeelen van het landbouw
bedrijf in Zeeland.
2. Den afnemers van onze produkten
zal een overzicht worden gegeven van
hoedanigheid en hoeveelheid der produc
ten, die we kunnen leveren.
3. Er zullen worden bekend gemaakt
de resultaten van het vereenigingsleven
in land- en tuinbouw en kennis' zal wor
den Verspreid omtrent doel, wezen en re
sultaten Van het landbouwonderwijs en
van 'instellingen op het gebied van land
en tuinbouw.
De tentoonstelling is verdeeld in 11 af
deelingen, Voor elk waarvan een deskun
dige 'commissie is benoemd. Deze afdee
lingen 'zijn de volgende
I. Afdeeling Paarden.
Door 'deze afdeeling wil men den be
zoekers vooral laten zien, welk fokmate-
riaal in Zeeland aanwezig is. Voor onze
provincie, waar elk jaar plm. 13000 mer-
riën gedekt worden, waar het bedrijf vele
paarden 'behoeft, waar uitsluitend wordt
gefokt het paard, dat de handel tegen
woordig vraagt en waar ten slotte een le
vendige handel in paarden heeTscht, is
deze 'afdeeling van groot' belang. Spr. ves
tigt vooral de aandacht op die klassen
waar worden gevraagd: hengsten met 6
afstammelingen en viertallen van merries:
van 1 eigenaar of uit een gemeente. Van
deze inzendingen vooral zal opvoedende
kracht uitgaan.
II. Afdeeling 'Rundvee.
Zeeland heeft een rundveestapel, die
bestaat uit plm. 25000 melkkoeien en die
in totaal plm. 83000 stuks telt. De belang
stelling voor systematische veeverbeteringi
neemt hier toebouw en produktie kunnen
echter nog belangrijk verbeterd worden:.
De afdeeling Rundvee is met het oog
daarop gesplitst in een onderwijzende af
deeling en in een gewone tentoonstellnigs-
afdeeling.
De onderwijzende afdeeling zal worden
ondergebracht in een afzonderlijke tent,
waarin plm. 60 dieren gestald kunnein
worden. Deze inzending is iets heel bij
zonders. Ze moet dienen om de wensche-
lijkheid van veeverbetering voor Zeeland
aan te toonen en belangstelling daarvoor
op te wekken.
Er komen o. a. 2 volledige Zeeuwsche
veestapels, een stier mét afstammelingen,
een groep koeien met produktie verschil
len, enz.
In de gewone tentoon stellingsafdeelingj
worden verschillende dieren gevraagd.
Spr. wijst er op, dat dieren met en zonder
produktiegegevens in aparte rubrieken, ge
keurd zullen worden en wijst op de be-
teekenis van de klassen waarin worden'
gevraagd: 4 stuks fokvee van één eige
naar, groepen van 9 dieren van stieren-
vereenigingen en 6 afstammelingen van
1 vereenigingsstier.
III. Afdeeling Schapen en Varkens.
Deze afdeeling wil een beeld geven van
den toestand van schapen- en varkens
fokkerij in Zeeland.
IV. Afdeeling Geiten.
Ook hier komt een onderwijzende en
een gewone tentoonstellingsafdeeling. Dei
Zeeuwsche geiten zullen bij de Saanen-
geiten niet worden achtergesteld.
V. Afdeeling Pluimvee en Konijnen.
De inzendingen willen laten zien wat
er op dit gebied in Zeeland is en hoe
men deze zaken meer produktief zou kun
nen maken.
VI. Afdeeling Bijenteelt.
VII. Afdeeling Akkerbouw.
Dit is weer voor onze provincie, waar
plm. 75 pet. van den bebouwden bodem
wordt ingenomen door akkerbouwgewas
sen, een lioogstbelangrijke afdeeling.
De inzendingen in deze afdeeling zul
len dan ook niet bestaan uit zondes
systeem bijeengebrachte mooie landbouw
produkten, als vroeger dikwijls het ge
val was. Allereerst wil men bijeenbrengen
collecties van alle hooimonsters en land
bouwgewassen, die in Zeeland worden
verbouwd. Hierdoor wil men een volle
dig beeld geven van den omvang van
den akkerbouw in Zeeland. Verschillende
gegevens zullen voorts de belangrijkheid
van de verschillende gewassen voor de
provincie of een deel daarvan demonstree-
ren.
In de 2de plaats wil deze afdeeling
de aandacht vestigen op het belangrijke
werk van de Commissie belast met het
keuren van gewassen te velde. Hiertoe
zullen goedgekeurde gewassen met mons
ters zaai- en pootgoed worden tentoonge
steld.
VIII. Afdeeling' tuinbouw.
Waar ooft- en groenteteelt zich in Zee
land zoozeer uitbreiden is ook deZe af
deeling van veel belang. De afdeeling is
verdeeld in ooftteelt, groenteteelt en bloem-
kweekerij.
IX. 'Afdeeling Zuivelbereiding.
De melk die jaarlijks in Zeeland wordt
geproduceerd heeft een waarde van plm.
f 5.000,000. Hoofdzakelijk wordt deze op
de boerderij tot boter verwerkt. De in
zendingen gevraagd in de rubriek boeren-
boter zijn dan ook de belangrijkste.
X. Afdeeling wetenschap en hare toe
passing.
Al deze inzendingen zullen in een af
zonderlijken tent worden ondergebracht.
lZe hebben betrekking' op:
a. Staatsinstellingen in het leven geroe
pen in het belang van den landbouw. Van
Verschillende van deze instelling'en, als,
het Proefstation te Goes, het Instituut
voor Plantenziekten te 'Wageningen, enz.
zijn inzendingen toegezegd.
b. Het Landbouwondezwijs in Zeeland,.
Door hulpmiddelen ten toon te stellen
die gebruikt worden bij het onderwijs aan
Landbouwcursussen, aan de cursussen
voor volwassenen, aan de cursussen voor
boerendochters en aan de Rijkslandbouw-
winterschool te Goes en gegevens te ver
schaffen omtrent dit onderwijs, wil men
dit meer bij de landbouwers bekend
maken.
c. De land- en tninbouwproefvelden in
Zeeland.
d. Het vereenigingsleven op land- en
tuinbouwgebied in Zeeland.
Het is zeker van veel belang, dat gege
vens aanwezig zullen zijn omtrent het
Vereenigingsleven, dat zich in de laatste
20 jaren zijn enorm, ontwikkelde en voor
den landbouw in onze provincie van zoo
groote beteekenis: is.
e. Inzendingen die verband houden tneti
land- en tuinbouw in .Zeeland, waaronder
één van de waterleiding-My. op Zuid-Beve
land.
f. Tenslotte zullen er misschien enkele
