Srakel
te koop:
AND,
heiland,
VOOR ZEELAN
Dinsdag 27 Januari.
38e Jaargang.
e
HISTORISCH
CHRISTELIJK-
urg.
*o. 09.
1914.
TOEBES.
e koop,
stestroo.
te pachten
raars,
gstveulen,
ider,
iknecht,
knecht,
ngen en
ters
Feuilleton,
Buitenland.
Tgadering
IEDEN.
Burg B tg.
urg,
op
eelen
O F
»P
inkomende
een aanko-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUI}, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENT1ËN
Wie aan den weg timmert
Onder de Oranjevlag.
(Wordt vervolgd.)
JANUARI a.s.,
1 de Soc. „V. 0. V."
V eledelgestr. heer
in het Distr. Goes,
pvoeding en het ort-
en voldoende in ver-
temming
vergadering niet.
ionium". Afd. Goes.
en op
3 cent, gebonden
STE PRIJZEN 'oor
ELTJES
van 59 A. 70 cA.„
e „Eendenoord",
■iefjes worden in-
^ebruari a.s.
eliskerke.
haar derde kalf,
JIJN, Colijosplaat.
Serooskerke (W.)
9- en W. Souburg.
in te leveren
igenaar
iTSEN, Souburg.
P
ij C. SIMONSE,
n Menwagen met
kte Wanmolen,
ïSE, Houtenburg.
reuleridragend
SEN, Havendijb,
\rnemuiden.
rraagd terstond
igaan, bq
Az., Kioetinge.
t gevraagd
Iphaartsdijk
ada tegen 1 Mei
(e.
ken kan, bij
R Ilz., 't Zamft.
oemendaal" te
ftijd, van cliris-
del en instem-
ïdslag dei- Yer-
tst, om voor den
vorden opgeleid,
ïgewacht bij den
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25
Enkele nummers0.85
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels f 1.iedere
regel meer 10 cent.
VII.
Indien wij in navolging van het Vrij
zinnig Kamerlid den heer de Jong, die
boven bet Departement van 'Oorlog een
uithangbord wilden hangen met het op-
opschrift: „de affaire' wordt op den
zelfden voet. voortgezet", ook boven de
overige- departementen een uithangbord
mochten plaatsen, zouden we- geen enkele
leden hebben voor 1914, de opschriften
daarop anders te doen luiden dan op
hef eerstgenoemde.
Of wij ons dan niet schromelijk zouden
vergissen.
Waarom lezers?
Wel dat Is toch een on 1:100zele vraag,
denkt men zeker bij zich zeiven. Ieder
weet toch dat er nu regeert een liberaal
Ministerie en de concentratie heeft daar
voor reeds lang te varen klaar gemaakt,
een aantal reclameborden met toepasse
lijke opschriften als „bezuiniging", „alleen
toegankelijk voor voorstanders van neu
traal onderwijs,„staatspensioneering".
enz. I
O zoo, concentratie! wij zouden dus
dus de vrijzinnige kiezers op een dwaal
spoor brengen. Maar wordt het dan nog
geen tijd die borden eens buiten te han
gen? Vele kiezers hebben reeds zoo lang
in 't onzekere geleefd en willen nu gaar
ne weten, wailr links moet worden inge
slagen.
Vrienden en begunstigers, zoo ving het
Kamerlid Merchant zijn eerste rede in
1914 in de Kamer aan, wij moeten nog
één jaar' wachten. De Ministers van Oor
log en Marine b.v. hebben nog geen tijd
gehad, hun beginsel in do begrooting neer
te leggen. Laten wij dus geduldig afwach
ten wat of zij een volgend jaar zul
len doen.
En Minis (er Treub dan?
Ja, die heeft als Kamerlid duidelijk la
ten merken dat hij volgens zijn eigen denk
beelden zal te werk gaan. Zooals u weet,
is Minister Treub als Kamerlid een fel
bestrijder geweest van de Verzekerings
wetten Talma. Ook heelt hij in Juni geen
Kamereandidatuur willen aanvaarden om
reden hij zich niet kon voreenigen met
het punt uit het concentratieprogrami in
zake staatspensioneering.
En is nu Minister Treub chef van het
Departement van Arbeid, Wandel en Nij
verheid, dus waarboven het reclamebord
„staatspensioneering" moet prijken?
Juist! interompeerde liet Kamerlid Dpijs
en liet er in een adem op volgen, Minister
Een verhaal uit het rampjaar 1672.
door L'. PENNING.
(Nadruk verboden.)
31
„Die groote lieeren zijd de schuld",
mompelde hij; „ze hebben alles verwaar
loosd, en nu ze in de knoei raken, kan
&r Zijh Hoogheid voor opdraaien't Is
mooi't Is 111e een toestandAls de Prins
mijtn zin deed, dan liet hij het heele zaakje
in den steek, en ging naar Lapland of
naar de Hottentotten 'tkomt er niet op
aan waarheen't Is elders licht beter dan
in dit. ongelukkige land!"
Hij stond te luisteren ol de Prins zou
slapen. En een jaar van zijn leven zlou
hij drillen geven, indien hij uit het be
lendende vertrek de diepe, regelmatige
ademhaling van een slaper had kunnen
opvangen.
Het was alles stil dat was ten
minste een goed tèeken.
Toen hoorde hij een zachte stem roepen
„Gerrit., ben je daar nog?"
De stem trof den dienaar, zooals ons
'de stem van een geliefd kind treft, dat
door de ziekte uitgeput, den slaap! niet
Treub is in zake staatspensioneering ge
draaid
Gedraaid, herhaalden als in koor de
vele vrijzinnige kiezers die reeds zoo dik
wijls zijn teleurgesteld en sommigen de
den eene poging om te glimlachen. Hét
bleef evenwel bij een poging, niet omdat
zij bang' waren dat men hen evenals te
Zabern, daarvoor in een Pandoerenkelder
zal stoppen, maar omdat een hunner do
opmerking maakte, 'tis toch dezelfde lieer
Treub, die ©enigen lijd geleden gezegd
hééft, „ik ben niet van het, hout waaruit
imen bekeerlingen snijdt."
Och kom, zoo vallen nu alle socialis
tische Kamerleden den heer Duijs bij,
maakt jullie je nu niet ongerust, indien
Minister Treub zich evenmin iets aan
trekt van onze wenschen als Minister Bos
boom, dan stemmen wij weer met ons
twaalven tegen die .wetsvoorstellen.
Dat helpt niet, want het blijkt dat de
concentratie in de Kamer, wel van het
hout is waaruit, men bekeerlingen snijdt,
riepen a'llen.
Luister eens hier, antwoordden daarop
de socialisten, onthoudt nu eens en voor
altijd dat wij 011s van de concentratie
totaal niets aantrekken. Iedere partij' moet
zelf maar weten wat hij den kiezers, be
looft en wat hij ten slotte nakomt.
Ook dit antwoord stemt de vrijzinni
ge kiezers niet tevreden.
Een hunner merkt op, inzake staatspen
sioneering zijn tocli zoowel door de socia
listen als door de concentratie beloften
gedaan, niet waar?
Valt niet. tegen te spreken en daarom
heb ik, zegt het Kamerlid Duijs, tot Mi
nister Treub gezegd, en zoo' dit nu
nog geen voldoend bewijs ,is dat er nu
staatspensioneering komt, dan kan ik mij
met zulke wantrouwige kiezers niet lan
ger inlaten, 1
„dat de Minister er mijns inziens ab
soluut niet in zal slagen al praat hij als
Brugman, er.n ons duidelijk te maken
dat de draai dien hij op het gebied
van de staatspensioneering heeft geno
men, eigenlijk geen draai is, De Minis
ter moest niet eens probeeren, alleen
reeds uit hoogachting voor het intellect
in de Kamer, ons langs dien weg zijn
frontverandering, te verklaren".
Zou Minister Treub dien wenk heb
ben opgevolgd en gezwegen, vroegen toen
de aan hun lot overgelaten kiezers elkan
der ai'?
Neen kiezers;Minister Treub heeft ge
sproken. .Op hem is niet van toepassing
kan vinden.
„Hier ben ik, Hoogheid wat be
veelt u?"
„Vul de kom met verschen azijn!''
„Hoe gaat het met. uw hoofdpijn, Hoog
heid?"
„Slecht maar ga slapen, Gerrit!"
„Mag ik u om vier uur wekken, Hoog-
Jieid?"
„Om drie uur hebt ge mij dan niet
verstaan?"
De dienaar legde de handen als een
smeekeling op de borst en zeide: „Denk
toch om uw gezondheid, Hoogheid!"
„De gezondheid van den Staat is 'van
meer waarde!"
Toen werd het Gerrit te machtig.
„Laat den heelen Staat naar de pomp
loopen, Hoogheid!" barstte hij uit; „denk
toch in de eerste plaats om u zelf!"'
Er kwam iets als een nauw merkbare
glimlach op het smalle gelaat van Wil
lem Hendrik. Hij kende zijn dienaar, daar
was geen warmer vaderlander dan deze
borst. Maar hij wist het zelf niet; de Prins
met zijn buitengewone menschenkennis
echter wist het. En zooals deze dienaar
zich zou dood treuren om den dood van
den prins, zou hiil het besterven,, indien
de roemrijke vlag der Zeven Provinciën
voor goed onderging in den Fransohen
stormvloed.
het spreekwoord, „wie zwijgt stemt toe".
In een gloedvolle 'rede heeft Minister Treub
Zijn ingenomen standpunt verdedigd en
niet zonder succes. Men kan het met
mijn denkbeelden eens zijn of niet, dat
staat, natuurlijk ieder vrij, aldus sprak!
Minister Treub,
„maar ik zal b ij de w ij z i gi n g van
de wetten Talma trachten om de denk
beelden zooveel mogelijk daarin te ver
wezenlijken, waarvoor ik opg'e-
komen ben, hier in de Kamer op het
oogenblik dat wij over die wetten be
zig waren te spreken."
De Kamerleden zoowel als de kiezers
weten dus nu wat zij aan Minister Treub
liebbeu. Niet zooals de concentratie en
de socialisten willen zal het gebeuren^
maar zooals één man het verkiest.
Voor do linkergi'oepen zit. er niets an
ders op dan zich daarbij neer te leg
gen. Doen zij liet niet dan gaat van zelf
Minister Treub heen en bcloopcn zij de
kans dat het Ministerie valt. Nu niet en
later niet komt er dus iets terecht van
het ideaal der concentratie, staatspensio
neering voor allen. Reden dus' waarom
ook het reclamebord met dat opschrift
niet in de hoogte gaat.
En wat zijn nu de denkbeelden van
Minister Treub in zake staatspensionee
ring? Precies ingelicht daaromtrent zijn
we nog niet. Alleen heeft Minister Treub
reeds zooveel los gelaten, dat «rij dat
'groote woord „staatspensioneering", maar
liever niet, meer moeten noemen, doch
voortaan spreken van „verbeterde armen
zorg".
En dan zal de verbeterde armenzorg,
zooals Minister Treub die zich voorstelt,
hier op neerkomen, dat bij de ongeveer
honderdduizend ouden vaar dagen
'die door Minister Talma reeds in de 'ge
legenheid zijp gesteld, wekelijks hun f2
op het postkantoor te halen, hij er nog
vele duizenden aan toevoegt envele
duizenden er Voortaan weer uitsluit. Op
het oogenblik b.v. ontvangen wel, doch
een volgend jaar zullen degenen die nu
70 jaar oud worden en behooren tot, de
armsten onder de armen, de begeerde f2
niet ontvangen, Want, zegt Minister Treub,
allen die na hun 65ste jaar bedeeld zijn
geweest, krijgen geen ouderdomsrente.
Wie dus een ouden vader of moeder
naar vermogen ondersteunt, welke nog
een gift ontvangt van eene instelling van
liefdadigheid, zullen van hun "taak niet
ontheven worden.
Naast de velen die door de ruime op-
Walmt het nachtpitje niet?" vroeg de
Prins, „neen? Nu ga dan naar bed!"
Toen ging de dienaar, maar hij ging!
niet naar bed. Hij vleide zich met de
blinde trouw van een waakhond neer voor
den drempel van zijn heer, om bij ïle
hand te zijp, als het noodig was. Zijn
oor had geruchten opgevangen, dat Lo-
dewijk XIV sluipmoordenaars zou. ztenden,
om den Prins te vermoorden, en slechts
over zijp lijk zouden zij den toegang ver
krijgen.
Hij luisterde en luisterde. Uit de verte
naderde een eskadron ruiterij, dat een
verkenningstocht had gemaakt, en het
hoefgetrappel der paarden klonk als een
aangehouden, doffe donderslag.
Er werden kommando-woorden gehoord,
een kort gebriesch der paarden, die naar
voeder verlangden. Toen werd het stil,
en de rust en de vrede van den slaap
daalden neder op de Nederlandsche leger
plaats.
De knecht hoorde weer den harden,
dragen kuch van den teringlijder; het
sneed hem door de ziel, en hij martelde
zijtn brein af, om een geneesmiddel te
vinden, dat zijn heer zou kunnen genezen.
De geleerdste dokters hadden hun kunst
tevergeefs beproefd bij den prins waar
om kon hij1 het niet eens met een kwak
zalver probeeren? Gerrit geloofde aan de
Vatting door Minister Talma van art. 369
der Invaliditeitswet, thans wekelijks hun
f2 trekken, zullen een volgend jaar vele
andere met ledige handen blijven staan,
doordat de denkbeelden van Minister
Treub wie behoeftig" is, zeer afwijken
van de denkbeelden van Minister Talma.
Met recht kon dus „Het Volk" schrij
ven, indien deze schim van staatspensio
neering in de plaats moet treden van
•art. 369 der Invaliditeitswet, zullen ve
len die nu in de termen vallen rente
te trekken, dit recht verliezen.
Met recht kunnen wij dus zeggen, let
tende op de stoffelijke, belangen, de af
faire wordt op denzelfden voet voortge
zet of m.a.w. geen enkele der zegeningen,
die volgens de concentratie, een vrijzin
nig Ministerie over ons volk uitstorten
zou, zal de burgerij deelachtig worden.
Bezien wij de medailje ook van de keer
zijde, dan moeten we erkennen,- dat de
geestelijke belangen van ons volk 'tfiet
behartigd zullen worden ols onder het
Christelijk bewind.
Indien dus noch uw stoffelijke, noch
uw geestelijke belangen door een liberaal
Ministerie worden behartigd, waarom dan
vóór de Concentratie en tegen de Coali
tie gestemd? PIKET.
De jonge Napoleon, die Vrijdag te Brus
sel word geboren, is de eenige mannelijke
spruit der familie Bonaparte.
Er blijven slechts twee afstammelingen
over; de prinsen Victor-Napoleon en
Louis-Napoleon. Deze laatste, die een Imo
gen graad bekleedt in het Russisch leger,
heeft, drie kinderen, doch liet zijn drie
dochtertjes.
Eene bijzonderheid van belang is dat de
kleine Napoleqn er op mag roemen, dat
in zijn aderen het gemengd bloed loopt dei-
twee Fransche regeeringshuizen. Inder
daad, terwijl1 hij van vaderszijde afstamt
van het keizershuis, is hij van moeders
zijde prinses Clementina, dochter van
Leopold II afstammeling van het.huis
van Orleans, vermits zijn overgrootmoe
der. de eerste koningin der Belgen, de
dochter was van Louis Philipse, koning
van Frankrijk. Jg;:$
Te Parijs heeft het bericht der geboorte
van- den jongen prins, bij de Bonapartisten
veel geestdrift gewekt.
Zaterdag is de jonge spruit te Brussel
ingeschreven in de registers van den bur
gerlijken stand.
Nog een enkel woord zij gewijd aan
de behandeling van de onderwijskwestie
kwakzalverij'; zijn geheele familie geloofde
er aan; wonderen had de kwakzalver, die
te Haarlem woonde, bij de zijnen gedaan.
Maai' de Prins was koppig en eigenzinnig;
hij luisterde naar geen goeden raad; nu,
'tkon Gerrit dan ook niet meer schelen,
heelemaal niet.
En terwijl hij zich trachtte wijs te ma
ken, dat 'tlot van den Prins hem niet
aanging, en dat hijl er geen grijze haren
van zou krijigen, lag hij' met het oor aan
de deur; met den angst van een mensch,
die over den dierbaarsten schat van zijn
leven heeft te waken.
Toen hij een half uur had geluisterd,
kwam er een trek van dankbare vreugde
op zijn gelaat.
„Hij slaapt", fluisterde hij; „zijn Hoog
heid slaapt! O Heere van hemel en aarde
zend nu Uw engelen, opdat zijl zijn
slaap bewaken!"
HOOFDSTUK XI.
Condé, wiens arm door het pistoolschot
van luitenant Ossenbroek was verhrij'zeld,
was niet in staat, het opperbevel te voe
ren; en Tui'enne, die in militair op'zicht
de evenknie van den beroemden veldheer
kon worden genoemd, werd thans met
het opperbevel belast.
Het oorspronkelijke plan van Condé was,
om met 20,000 ruiters, ieder met een
in de Belgische Kamer. Zooals men weet
heeft ze dezer dagen een besluit genomen
inzake hel gebruik van Fransch of
Vlaamsch hij het lager onderwijs.
De Vlaamsche pers is daarover zees
ontstemd. Zoo schrijft het „Hbd. van
Antwerpen"
„Feitelijk heeft de Kamer niets anders
gestemd dan het beginsel, dat de moe
dertaal overal de voertaal van liet on
derwijs zal zijn.
Om liet even dus, waar ook het kind
ter schole ga, liet Waalsche te Achter
Ooien en het Vlaamsche te Cul des Sarts,
het zal volgens de wet kunnen eischen
in zijne moedertaal te worden onder
wezen
Terwijl toch 't amendement-Franck-Van
Cauwelaert bepaalde dat het Vlaamsch
de voertaal zou zijn in het Vlaamsche
land, het Fransch de voertaal in Wallonië;
't was de eenvoud zelf en dat werd ver
worpen.
Men zal nu wel verplicht zijn een tekst,
te vinden voor de tweede lezing, ofschoon
er van de Wet, onder Vlaamsch opzicht;
niet veel goeds meer te maken is.
Te Brussel en in de voorsteden van
Brussel zal de willekeur wet blijven en
zal men verder een apengeslacht blijven
opk weeken.
't Schijnt dat zulks het ideaal is van
zekere kringen, die ineenen al de inwo
ners van dit land bijeen te houden, door
hen noch Waal noch Vlaming te doen
zijn, maar enkel Belg, met. het Fransch
alleen in Wallonië en met het overwicht
voor het Fransch in Vlaanderen."
Engeland.
Dat een staking van kolensjouwers in
deze dagen van vorst groot ongerief ver
oorzaakt, behoeft wel geen betoog. De
Engelsche voelen het aan den lijve.
„Men kan in deze dagen nergens komen,
aldus de „Hbl." berichtgever te Londen,
of do vraag wordt gehoord: „Hebt ge
kolenvoorraad genoeg?" Natuurlijk, in de
laatste dagen, toen het knapjes vroor, zóó
zelfs dat het water in de fontein-kommen
van Trafalgar Square een ijsmassa gewor
den was, waarop de Londensche knapen
met steenen en brokken hout hun kracht
beproefden, en er reeds kans begótr re
bestaan van schaatsen rijden op de vijvers
der parken een kans die sedert van
ochtend verkeken schijnt, want het dooit
was die belangstelling in elkanders
kolenvoorraden van heteekenia genoeg.
Huismoeders noemden het „wicked",
dat de kolendragers' juist, nu, in deze kouda
dagen, hun staking begonnen waren, maar
bekeken van het standpunt der stakers was
het toch begrijpelijk dat zij juist nü hun
kans op meer loon per ton waagden, in
plaats zulks in het hartje van den zomer
te doen.
Nochtans, hun staking' is niet „popu
lair", want het publiek neemt het hun
infanterist achter zich 055 het paard, on
middellijk op het Sticht en Holland aan
te rukken', de Republiek in haar hart
ader aan te tasten, en Amsterdam, dat
nog niet in verdedigbaren toestand was
gebracht, te overromplen.
Turenne voelde iets voor dit stoute plan,
maar hij vond het nochtans te vermetel,
te gewaagd; hij wilde de verantwoordelijk
heid als opperbevelhebber niet dragen, en
wist trouwens een veiliger weg, waarlangs
men hetzelfde doel met bekwamen spoed
zou bereiken.
De graaf d'Eistrades, de vroegere Fran
sche gezant bijl de Republiek, die de hoog-
geklommen partijschappen van nabij! had
leeren kennen, en door de rapporten van
rijk "betaalde spionnen bovendien uitste
kend op de hoogte Werd gehouden, had
aan het Fransche hoofdkwartier medege
deeld, dat de stad Utrecht met haar 6000
Katholieke inwoners, die de Fransche ge-
loofsgenooten met vreugde zouden begroe
ten, geen ernstige tegenstand zou bieden;
en dat het bezit van Utrecht het bezit van
de drie provinciën Gelderland, het Sticht
en Overijssel zou bezegelen, terwijl het
voor de Munsterschen en de Keulenaren
dan toch een niet al te moeilijke zaak'
zou zijn, om Friesland en Groningen on
der de knie te krijgen.
I