Buitenland,
Staten-Generaa!
Binnenland.
Uit de Provincie.
voor
beek! niet als vvase vv voor twee
fauiiliën. Natuurlijk kan .1 dienstbe
trekking bqv. aLs waschvrouw, ook wel
door die waschvrouw in het huis van
die waschvrouw zelve vervuld worden.
5e Mede-eigenaars in een onverdeelden
boedel zijn ook kiezer, mits zij vóór 15
Febr. het belastingbiljet Grondbelasting
op de Secretarie toonen, waaruit hun me
de-eigenaarschap blijkt.
Herinneringen aan het Heilige Land.
Bergen op Zoom. V rederus t. Maan
dagavond hield in de Stichtingskerk voor
een luisterend gehoor Dr. Aalders van
Beesd een boeiende causerie. Hadden som
migen onzer de vorige week van de Reis
herinneringen aan Rome" an mej. Kuyper
genoten, thans zouden hun dergelijke her
inneringen uit hel Heilige Land worden
'ten bes Ie gegeven. 1
TV geleeule spieker begon mei te zeg
gen. dat, wie over tiet Heilige Land spreekt
een lichte taak. zooal een taak heeft.
Een luisterend gehoor lieetl hij gewis.
Voor herinneringen aan de Noorsche
Fjorden, de Zwitsersche Alpen. Parijs of
de Musea der wereldsteden moet men be
schaving en smaak bezitten. Voor Pales
tina komt het op eerbied aan. eerbied
voor 't Heilige Land en de Heilige Schrift.
Aan dezen bodem danken wij de Heilige
Schrift. Hier hebben de Patriarchen ge
leefd. heeft David en heeft. Salomo ge-
heerscht. Hier heeft Jezus gewandeld. Om
zijn Historie, maar ook 0111 het heden
heeft het. Land onzen aandacht, hl het
Zionisme van heden zien we meer en
meer onze wenschen voor de Joden in
vervulling gaan, ja zien wij meer dan de
Joden er van denken, en bovendien zijn
de beelden van Palestina en .laruzalem
de teederste en innigste. Het aardsehe
Jeruzalem wekt in ons het verlangen naar
bet Jeruzalem dat. boven is, waar eens al
Cotls kindei en zullen zijn. Ook dit verlan
gen is in spiekers haat gewekt.
Van veel belang is liet in welk gezel
schap men naar Palestina gaat. Het ge
zelschap van den materialistische)? Jood
is een last Spieker was in gezelschap
van Duitsche Protestanten, met wie hij
één verlangen, één wensch koesterde, zoo
dat hel verschil van Nationaliteit wegviel.
Van Venetië uit voeren ze de Montene-
grijnsche bergen langs waarachter de
oorlog woedde-. Op Korfoe zag men de
Torksche gevangenen; en na tusschen
Greta en Claude te zijn doorgevaren, werd
soms de stipte orde, de Duitsche booten
eigen, wel wat geweld, aangedaan, want
met verrekijkers gewapend trachtte ieder
het eerst, de kust van het 11. L. te ont
dekken. Voor de haven van Jatïo was
de orde geheel zoek. Het. H. L. lag daar
voor ons. maar hoe geheel anders dan
de gemaakte voorstelling. De kust is een
flauwe, geelbruine lijn. gelijk aan de onze,
doch geen enkele haven valt er op te
merken. Ook te Jafo niet. fs wind en ge
tij tegen, dan landt, men aan den voef,
van den Karmel in schuitjes met luid
ruchtige Oosterlingen. Aan land gekomen
maakt men kennis met* de douanen en de
Turksche invoerrechten. Echter, door een
reivzenfooi te geven bezorgt ge èn doua
nen, én uzelf gemak. Niet één koffer hoeft
ge meer open te doen. Van tie politie tot
den hoogstgeplaatste kunt ge onder het
Turksch Bewind omkoopen. want alles
is veil en geestelijk dood.
Zoo zijt ge dan in Joppe waar Jona
zijn teis begon en waar Petrus bij Si
mon ilen lederbereider zijn voor liet Ko
ninklijk Gods zoo belangrijk visioen ont
ving. Men weet .11 hef huis nog aan te
wijzen, gelijk veie andere dingen, welke
door hun veelheid en het. bijgeloof waar
mee ze vereerd worden 11 vermoeien en
gaan tegenstaan. Beter is één groote in
druk van het geheel in uw z.iel te prenten.
Ge maakt reeds in Jafo kennis niet het.
echt Oostersche leven. Straten, zoo eng,
dat één kameel ze vult. De straat ver
toont het leven, men koopt er en win
kelt er en ook beweegt er zic.h de ge
sluierde Turksche vrouw. Zrj trekt uw
aandacht, wegens haar sluier, het onper-,
soonlijke; zij is d<- mindere, zij is nauwe
lijks mensch. Vergeef toch in uw jge-
bed om bekeering van Jood en Heiden toch
ook niet de Mohammedaan, al was het
enkel om de ellende der vrouw.
Na Jato was Jeruzalem het doel van
de reis» Men kan JeruzaJem nieL den trein
bereiken. Maar is liet niet beter te ga a 11?
Te gaan als de Israëliet, met de Eederen
Harnaaloth's op de lippen Dan pas leert
men kennen het natuurlijk leven van den
Oosterling en leert men waarde hechten
aan de moderne middelen van vervoer
Hoe vreemd klinkt het: de aankomst, per
trein te Jeruzalem. Toch kozen we den
trein en kwamen we na zonsondergang
aan in het dal der Zonen Hinnoms. Het
Moorddal
Des morgens zage n wij Jeruzalem,
met z'11 muren en tinnen, platte daken,
moskeeën en minarets. Omringd van ber
gen en torens. De Jaffa-poort binnen
gaand ziet ge afgebrokkelde muren, doch
geen planten, geen hoornen. Gij zijt ill
een stad die oud is en veel geleden
beeft. Een Martelares onder de steden.
Reeds dertig malen verbrand en verwoest,
en een 100 voet puin vertegenwoordigen
eeuwen van strijd en lijden. De puinlagen
zijn als zoovele bladen van een boek, be
schreven met klachten en wee.
Men vindt er wijken en kwartieren, be
woond door allerlei nationaliteiten. Joden
en Mohammedanen hebben hun eigen wijk.
Doch ook ieder vak en bedrijf, ieder gilde
beeft zijn straat. Zoo verstaan we Jeri-
mia als hij spreekt van de Bakkerstraat.
Dooi- de straten krioelt de Westerling en
de Poolsche Jood met den Inboorling uit
den woestijn. Jeruzalem is een wereld in
't klein, met. allerlei volken en rassen.
'eele i Jeruzalem in twee -u. Het
Joodse he, liet Christelijke Jeruzalem.
Hef eerste heeft den tempel tot centrum.
Het, tweede den heuvel Golgotha. In bei
den vinden de archeologen en theologen
een ruim terrein voor opgravingen. Opmer
kelijk is dat juist de mannen van dit vak
zooveel overeenkomst zien in de vruchten
van hun arbeid en den ouden Bijbel.
Zij zijn dichter bij de waarheid dan de
mannen der wijsbegeerte en det critiek.
De Christen "die gelooft, in lief sterven
en de opstanding van Jezus Christus
vindt hier voedsel des geloofs.
In tegenstelling van veel onwaars en
bijgeloof, is de Tempelberg en hel
11. Graf. 't welk men in Jeruzalem u aan
wijst het oorspronkelijke. Verrukkelijk is
vanaf den Tempelberg het gezicht in liet
Kedrondal en naar de Doode Zee, van
de Blauwe Bergen.
Het terras van den berg \loria liep
spits toe, docJi David en 11a hem, Salomo
beeft hein vlak gemaakt, en thans prijkt
op dit terras een Moskee. Men moet hier
óf de schoenen uitdoen óf overschoenen
aantrekken, want, zegt de Mohammedaan
De plaats waar gij staat is heilig land.
En het is waar, want hier offerde Abra
ham zijn zoon, en was, de dorschvloei' van
Aranna, en stroomde in de thans nog
bestaande steenen bekkens, bet. offerbloed,
0111* daar door gevoerd te worden naar liet
Kedrondal.
Eens heeft in Jeruzalem de Oostersche
Kerk gebloeid, doch ze is er, de Wester-
sche Kerk ten voorbeeld, weggevaagd en
Turken heerschen waar eens de Heiland
was. Door de Gouden Poort" verwachten
zij dat eens een hristen Koning komen
zal doch eens Zal Christus zelf komen ten
oordeel en verdrijven do Halve Maan.
Spreker vertelt vervolgens van den
Klaagmuur, en laat uitkomen hoe van
het klagen en bidden een beroep wordt
gemaakt van hel der bewoners dat
Joodscli is. dut door de Rotsehild's in
kazernes wordt ondergebracht.
Een volk dat nu reed» 20 eeuwen zoo
van God is verdrukt, moet wel een toe
komst hebben.
Behalve de Joodsche, zijn in Pa
lestina alle Godsdiensten vertegenwoor
digd. De Protestantscbe gelukkig niet, dan
doende het werk der barmhartigheid. Van
dit werk liel sfpreker ons nog vernemen,
doch eerst na ons met onze gedachten
in Getsemané gebracht te hebben. De
Zusters van Keizerswertli doen een heer
lijk werk onder kinderen en melaatsclien
en drukken aid lus liet voetspoor van Je
zus, Die uit Zijn hoogen heinel in deze
ellende daalde, om verlossing aan te
brengen aan wie in Hem gelooft.
Zij zal ons- niet berouwende keus
van 't smalle pad
Zuid-Afrika.
Hel Verbond van Vakvereenigiugen heeft
dus Ihans- de algemeene staking over de
geheele l'nie afgekondigd en uit de tele
grammen uit verschillende plaatsen in
Zuid-Afrika blijkt, dat steeds meer arbei
ders aan dezen oproep- gehoor geven. Voor-
loopig is alleen in Transvaal en den
Oranje-Vrijstaat de staat van beleg afge
kondigd, maar nu ook in de Kaapprovincie
en in Natal de ^takings lust toeneemt, i»
het zeker niet onmogelijk, dat. weldra over
de geheele Unie de krijgswet zal worden
geproclameerd.
De spoorwegen in Transvaal en in den
Vrijstaat worden thans over de geheele
uitgestrektheid bewaakt en de correspon
denten der Engelsche bladen beschrij
ven den Vrijstaat als een gewapend kamp.
Dé regeering heeft een mobiele kulonne
van 2IJ0 veteranen uit den oorlog gevormd,
die gereed worden gehouden om op bet
eerste sein haar een bedreigde streek te
vertrekken en de militaire voorzorgsmaat
regelen woiden met onverminderde kracht
voortgezet. De toestand te lohannesburg,
de grootste stad van Zuid-Afrika. waar ook;
de grootste arbeidersbevolking is gecon
centreerd, baart de regeering om deze
reden wel de meeste zorg. Hier ,is de
verdedigingsmacht in hoofdzaak gevormd
uit Engelseh-sprekenden in de' stad
zelf worden Boerencommando's nog niet
gebruikt I11 een toespraak tot. liet comité
der openbare veiligheid aldaar, verklaarde
minister Smuts, dat hij liefst zou ver
mijden, Boerencommando's in deze stad
te gebruiken. Ongetwijfeld zouden de Boe
ren niet willen dulden, wat in Juli de
imperiale troepen hadden geduld, zonder
dat ze hun aanvallers met geweervuur
beantwoordden. Doe dus. zoo drong de
heer Smuts aan, uw uiterste best. opdat
het on noodig is de Boerencommando's te
hulp te roepen.
De inlanders i n de mijnen zijn nog rus
tig. maar men vreest voor groote moei
lijkheden. als werkelijk ook in de mijnen
liet Europeesclie personeel den arbeid
neerlegt, en dus zoo ook de inlanders tot
tot werkeloosheid worden gedwongen. Het
veiligheidscomité te Johannesburg zal
maatregelen nemen, 0111 een tekort aan le
vensbehoeften in deze si ad te voorkomen.
Zooals een Reutel-telegram meldde, la
ten de ministers zich thans door een,
gewapend escorte bewaken. Men zal zich
herinneren, dat bij de mijn\verkersstaking
van bet vorige jaar, bedreigingen werden
geuit jegens de ministers en zelfs ging het
verhaal, later weer tegengesproken althans
in dezen vorm, dat bij een onderhoud
tusschen de ministers en de stakingslei
ders, deze laatste de revolvers gereed
hielden om de ministers te dooden, indien
last zou worden gegeven aan de troepen,
0111 op de menigte te vuren. Maar af
gescheiden hiervan is de voorzorg der le-
geeringspersonen toch te begrijpen. Onder
de uit alle deelen der weTeld naar de
goudvelden gestroomde emigranten bevin
den zich natuurlijk ook vele gevaarlij
ke elementen, die in deze tijden van
onrust wel eens tot zonderlinge daden
zouden kunnen komen.
Japan.
Dit groote eilandenrijk in liet verre Oos
ten wordt, in deze dagen ernstig bezocht
In de eerste plaats hebben we de be
richten over een ernstige vulcanische uit
barsting, gepaard met een vloedgolf.
Volgens meer uitvoerige berichten heeft
de ramp giooter omvang aangenomen dan
uil de korte berichten, die wij ontvingen,
viel op Ie maken.
Zaterdag j.l. had des morgeus de eerste
uitbarsting plaats van den S&koera Sjiina.
een vulkaan op hel eiland van dien naam.
in de baai van Kagosjima.
Groote rotsblokken werden tot een hoog
te van meer dan 900 meter door den vul
kaan uitgebraakt, enkele tot op een af
stand van meer dan 50 kilometers wegge
slingerd. Strooinen van gesmolten lava
vloeiden langs de hellingen van den vul
kaan eu verzwolgen drie dorpen op het
eiland, dal spoedig geheel in vlammen
stond.
I11 allerijl vloden de bewoners van het
eiland naar het vaste land. maar voor
velen viel aan geen ontkomen te den
ken. Het aantal slachtoffers is nog niet
niet zekerheid bekend, maar loopt onge
twijfeld in de honderden.
De meeste vluchtelingen zochten eene
wijkplaats in de stad Kagosjima, maar
ook deze plaats bleek al spoedig niet
meer veilig te zijn.
De vlammen, die liet eiland Sakoeras-
jinia in vuur en rook hulden, tastten ook
de bossehen op hel vasteland aan en
nieuwe uitbarstingen van den vulkaan
wierpen brandende lava op de stad Ka
gosjima, die w eldra gehoel in brand stond.
De bewoners ontvluchtten de stad 111
alle richtingen. De goederentreinen, die
muir het noorden vertrokken voerden tal
van vluchtelingen mede en des avonds!was
Kagosjima, een plaats van 70.000 inwo
ners, geheel verlaten, met uitzondering
van een enkelen telegrafist, die op zijn
post volhardde.
Ook te Kagosjima, dat volgens de laatste
berichten, geheel onder de asch bedol
ven werd, .moeten honderden den dood
hebben gevonden.
Aangaande den hongersnood, waardoor
het noorden des lands geteisterd wordt,
wordt gemeld, dat van het ten vorige jare
uitgestrooide zaad niets is terecht geko
men, zoodat de bevolking op de grens van
den hongerdood is gekomenvelen zijn
trouwens reeds bezweken. Kr zijn gezinnen
waar men soep kookt- 1111 stroo, wortels
van planten en hoornen, bedorven aard
appelen, ingewanden van visch enz. Iti de
scholen vallen de kinderen flauw van den
honger. Zoo ernstig is helaas de 'toe
stand, dat vele ouders bun dochters ver-
koopen aan handelaars in vrouwen, die de
meisjes naar Mandschoerije, Korea. China
of Singapore uitvoeren. En tegen dat
kwaad wordt niets gedaan door de regee
ring', die zich ook weinig schijnt aan te
trekken van den hongersnood.
Tweede Kamer.
Pe socialisten en de oor
logs begroeiing. „De heid
Teenstra". en het veege vrijz.
dfin. lijf geborgen.
Zooals onze lezers weten is de Oor-
logsbegrooting gisteren aangenomen.
De socialisten stemden tegen.
Ja natuurlijk, dat konden ze nu ge
makkelijk doen. Immers, niemand anders
had zich er tegen verklaard: en het was
zeker, dat rechts den minister zou helpen
bij de eindstemming.
Deze fierheid konden zij zich nu best
veroorloven.
Nu zijn allen gerednu is ook de
sociaal-democratische propaganda gered.
En daar gaat het toch maar om 1
Straks zal men het op de socialistische
meetings hooreu uitbrallen, dat alle roode
Kamerleden zich verzet hebben tegen
de ..dwaze geldverspilling".
Toch is, zegt „De Maasbode" in haar
Kameroverzicht, de houding der roode
volksvertegenwoordigers nog moedig bij
die van sommige vrijzinnigen. Hun regee
ring moet gesteund, ziedaar, waarom het
tegen-stemmen hun kwaad afging. Het
„tegen" verbood de politiek. Het „voor"
echter beteekent, dat op linksche volks
vergaderingen de socialist hun een groot
deel van het succes afsnoept.
Daarin lag de reden, dat de held
Teenstra met bewonderenswaardige vlug
heid plotseling achter het groene klap
deurtje verdween 0111 niet aanwezig te
zijn bij de stemming. Dat verklaarde, dat
het manmoedig lid voor Hoorn, de heer
de Jong, de slimmigheid geluid had om
's morgens de presentielijst niet te tee
kenen, zoodat hij officieel niet „aanwezig"
was. Dat ontlokte ook aan den heer
Marchant. die namens eenige anderen
sprak, een soort verklaring, die ten doel
had het veege vrijzinnig-democratische
lijf tegen den woesten aandrang der
kiezersscharen te bergen en toch tevens
de bevriende regeering te sparen
Wat hij verklaarde, was evenwel zóó
doorzichtig, dat niemand niet lachte en
hem zelf ook een augurenlach om den
mond speelde. Hij zeide n.l. 'in dezen
minister nog niet den zelfstandigen be
windsman te hebben ontdekt. Doch hij
wilde hem tijd geven, om zijn eigen lijn
te vinden en daarom voor dezen eersten
keer nog niet tegenstemmen.
En dat werd gesproken tot een Minis
ter, die duidelijk had verklaard, te zullen
voortbouwen op Colijn's werk. to zullen
voortgaan in diens lijn!
De behandeling van de Staatsbegroo-
ting (Financiën), die na deze aanneming
volgde, geeft ons nog geen aanleiding
tot opmerkingen.
Alleen verdient het volgende nog aan-
teekening.
De heer Schemer protesteerde tegen
de Staatsloterij. Een protest dat zeer
goed op zijn plaats wasen waartegen
de heer Roodhuijzen geheel ten onrechte
protesteerde met de onjuiste opmerking
dat onder het vorige kabinet dergelijke
protesten niet werden gehoord.
Onder 't rechtsche ministerie Mackay
is tegen de Staatsloterij van antirevolu
tionaire zijde ernstig opgekomen. Zoo
ook onder het ministerie-Kuvper dat zelf
met een voorstel tot inperking (langzame
afschaffing) kwam. En ook nu weer
onder het kabinet-Heemskerk door het
kamerlid voor Rotterdam IV, den heer
.1. F. Heemskerk. Ware deze lieer, thans
betaalmeester te Middelburg, niet door
de concentratie uitgeworpen, hg ware
zeker in de Kamer geweest 0111 den lieer
Roodhuijzen hieraan te herinneren. Nu
geschiedde dit door den heer Lobman,
den staatsman die altijd op zijn post is
om het voor recht en voor rechts, voor
de coalitie en voor zijn antirevolutionaire
geestverwanten op te nemen.
De lieer v. Doorn protesteerde tegen
de schending van liet huisrecht, zooals,
naar hij meende, deze week weer geweest
is, enkel en alleen om uieer geld te slaan
uit de Staatsloterij.
K a 111 e r v e r k i e z i n g district III.
Bij de gisteren gehouden herstemming,
ter verkiezing van een licl dei- Tweede
Kanier voor district III heeft de vrijzinnige
cajididaat. Dr. B. I). Ecrdman» '2395 stem
men behaald, en de heer H. Stulemeyer
(r.-k.) 1784. Gekozen is dus de heer
Eerdmans niet eene meerderheid van 009
stemmen.
Bij de eerste stemming werden 3851
stemmen uitgebracht, waarvan op den
heer Eerdmans 1755, op den heer Stule-
mêyer 1552 en op (ton heer de Zeeuw
We erkennen, dit libeiale bolwerk is
voorloopig niet. dan bij verrassing te ne
men. De hoop op een gunstigen uitslag
was dan ook uiterst gering. Vooral na het.
besluit van de S.D.A.P.ers het. bloed
kruipt waar het niet gaan kan om den
liberalen nichtjes galant clen arm te bie
den. Maar toch kan men onzerzijds over
de houding dei rechtsche kiezers slechts
matig tevreden zijn. Zeker, er is beter
gestemd dan bij de eerste stemming. Niet
minder dan 250 onzer kiezers, die de
vorige week thuis bleven, zijn nu ter
stembus getogen. Dit is lofwaardig. Doch
'tis onze overtuiging, dat we toch nog
beter voor den dag hadden kunnen ko
men De schuld hiervan ligt zeker niet
aan de trouwe propagandisten, want het
i» ook onze overtuiging, dat er hard en
met tact gearbeid is.
11 aadsverkiezi n g Rotte r d a 111.
De gisteren gehouden gemeenteraads
verkiezing in district IV had het wol-
zend resullaa I
Vacature-Van Kossem (C.-H.. aftreding
19171. Aantal geldige stemmen 7552, vol
strekte meerderheid 5760. Verkregen heb
ben Koeten (8.D.P.) 156, H. J. Krui
denier (C.-H.) 3106. Th. P. Löhnis (Lib.
2607,. J. H. Voel (S.D.A.P.) 1662. Zoo
dat herstemming moet plaats hebben tus
schen de heeren Kruidenier en Löhnis.
Vacature-Verkerk (S.D.A.P.' (aftreding
1919 Litgebracht geldige stemmen 7497.
volstrekte meerderheid 3749. Verkregen
hebben ,1. Brautigam (S.D.A.P. 1762,
P. G. Buskens (R.K.) 2989, dr. VV. van
Ravensteyn (S.D.P.) 170 en A. Robertson
W.A.zn. (Lib) 2576. Zooda.l herstemming
moet plaats hebben tusschen de heeren
Buskens en Robertson.
De socialisten verliezen dezen zetel.
Indische debat-centimeters.
De „Nieuwe Ct." bevat een opgaaf
omtrent de behandeling van de Indische
begrooting in de Tweede Kamer in de
afgeloopen maand November. Deze be
handeling ving den llen November aan
en duurde de geheele maand.
Achter de namen der sprekers laten
wij volgen het aantal centimeters dat
hun redevoeringen over genoemde be
grooting in het Bijblad beslaan.
Bogaardt 971 Van Hamel 240
Van A'een 364 Schaper 528
Scheurer 611 Sannes 264
Van Deventer 1256 Heeres 96
Fock 774 Van Kaalte 96
Vliegen 746 Ketelaar 36
Tydeman 497 Ter Laan 2.88
Bos 708 Smeengc 24
Hugenholtz 264 De Meester 216
v. Vollenhoven 504 Hubrecht 72
Ankerman 528 Marchant 516
Gerhard 456 Albarda 240
Rutgers 798 De Muralt 72
Lohman 456 Helsdingcn 108
Mendels 336 Eland 24
Natuurlijk spande Minister Pleyte de
kroon. Zijn redevoeringen beslaan 2528
centimeter in het Bijblad, dus meer dan
25 M.
Hoek van Holland.
De afd. Hoek van Holland van de S.
D. A. P. heeft, naar Het Volk verneemt,
als candidaten voor de aanstaande ver
kiezing voor twee leden voor Hoek van
Holland in den gemeenteraad van Rot
terdam gesteld de heergn P. J-. Helsditlgen
te Rotterdam. eu VV.- 4. V]'Ete^ueken
te Hoek vaji Holland.
De christelijke partijen wier aan
bod aan de liberalen. urn samen te
werken, is afgeslagen auöeu candïdaafc
stellen de heeren Prins 1 anli-rev.) en
Ifazelzet. katholiek.
I! u 1; g e-m ee s t e 1 van Z'.a a. 11 ct a 111.
Bij kon. bestuit van 14 dezer Is do
beer K-. Ier Laan. lid van de Tweede
Kamer der Staten Generaal, benoemd tot
burgemeester dér gemeente Zaandam.
'I.' e 11 K a I e.
I.e VA inschoten overleed de beer (Mr.
M I.. ten Kate, griffier bij het kantonge
recht aldaar. De overledene is een zoon
van wijlen den dichter .1. J,. I.. ten Kate.
L a li d vv e e 1 k a d e r.
Naar cle Avp. meldt, zal het landweer-
kader. dal dit jaar onder de wapenen,
moet komen, niet voor 9 dagen worden
opgeroepen zooals het voornemen was
doch evenals de'niet-kaderleden slechte
voor 6 dagen in werk el ijken dienst behoe
ven t e komen.
Goes. Gisteravond trad voor de A (dee
Ling Goes van den Christelijk Nationaleni
Werkmansbond op. de heer .1. Rakker
van Menaldum, met hel onderwerp: „De
verheffing van den arbeidenden stand".
Na opening met zang en gebed en liet
lezen van een Schriftgedeelte door den
vice-voorzitter, dhr. Kuzeo, houdt deze
een korte toespraak, waarin hij spreker
en aanwezigen liartelijk welkom heet.
De heer Bakker, alsnu het. woord ver
krijgende, staat korlelijks stil hij liet groote
voorrrecht. dat hij in Goes mag spreken.
Spr. gaat vervolgens over tot bespre
king van den z.g. vierden stand, den
arbeidersstand, wijzende op de economi
sche misstanden en middelen aan de hand
doende tot verbetering daarvan.
Wanneer ik spreek over de verheffing,
dan doel ik op maatschappelijke, zede
lijke en geestelijke verheffing.
Hoewel de werkende stand onder de
aandacht begint te vallen van hoogcre
standen, Rjeh L ieder nog niet genoeg
bekend met den dikwijls hangen strijd
om het bestaan. Men kenoe niet alleen de
arbeidersbelangen, maar in de eerst©
plaats den arbeider zelf. Kr worde daar
om meer en meer gedaan tol maatschap
pelijke verheffing. Dit is niet zoo gemak
kei ijk. als het. wel lijkt. Aiet hoogere loo
non. verkorten arbeidstijd, enz. alleen is
men er nog niet. De bestaansonzekerheid'
b.v. is nog niet opgeheven door hooge
loonen alleen. De levensmiddelen kunnen
in dezelfde mate stijgen.
Een loon is eerst voldoende, als een
gezin er rnel God en eerc van leven
kan.
Spr. wijst op grootsmisstandendie
o.a. nog bestaan in do wereld van si
garenmakers. naaisters en winkeljuffrou
wen.
Ook wat de werktijden aangaat:, weel;
spr. bedroevende staaltjes te vertellen. De
land-, zoowel als de fabrieksarbeiders zijn
er soms al even slecht, aan toe. En dat,
terwijl toch de arbeiders evengoed als
anderen kinderen van God zijn.
Verbetering is echter mogelijk. L ze
zonder wettelijk ingrijpen mogelijk, zoo
veel te beter. Eigen actie is altijd meer
aan te bevelen dan wettelijke dwang. Door
krachtige arbeidersorganisatie zal zeker
het grootste succes bereikt worden.
Spr. doet vervolgens middelen aan de
hand, om te geraken tot verbetering van
de woningtoestanden. Het geldt hier hooge
belangen, die maar al te vaak verwaar
loosd worden.
Nog andere dingen drukken het arbei
dersleven neer. De zucht naai- het stof
felijke, de zucht ,.0111 boven den stand"
te leven, doet veel kwaad. Ook binnen
de muren van menig arbeidersgezin is
Christendom en weelde. Daarvoor wachte
men zich; we hebben met God te over
leggen hoe wij Zijne zegeningen hebben
te benutten. Ook zorge de arbeider voor
betere ontwikkeling, opdat hij meer on
afhankelijk sta tegenover de economisch
sterkeren. Bespreking van de maatschap
pelijke vraagstukken, en deelname aan
vak- en landbouwcursussen wordt in dit
verband sterk aanbevolen. De arbeiders
moeten zelf hun belangen kunnen be
pleiten.
AArat de zedelijke toestanden betreft,
wijst spr. op hef drankmisbruik, dat heb
peil zoo droevig verlaagt. Ook tegen de
drankzonde is alzoo strijd te voeren.
Niet minder gevaarlijk is een andere
zonde, die lichaam en ziel ten verderve
leidt. Het stelsel der huisgezinnenbeper-
king is daarvan een uitwas. Spr. waar
schuwt met klem tegen deze zondige en
niet sterk genoeg' af te keuren practijlken.
Gods Woord zij ook hier ons richtsnoer.
Ten slotte staat spr. stil bij de gees
telijke verheffing van den arbeider. We
slaan het oog op die geestelijke ontwik
keling, die tot God voert. Be machtiging
van het stoffelijke, schijnt een begeerlijk
ideaal. De schaduw van het materialisme
veroorzaakt ook in arbeiderskringen zoo
veel donkerheid. Daarom denke men er
aan, dat de eeuwigheid voor den tijd
gaat. Wanneer ons geloof in Christus vast
is, 7a! de hope naar de eeuwige stad
ons hoogste geluk uitmaken. Het. is oók
de taak van de leden van den Chr. Nat.
Werkmansbond om elkander dit voor 'te
houden.
Onze arbeider- moeten zich meer en
meer bewust worden, waarom het in de
eerste plaats gaat. Hel. Evangelie dient
naarstig onderzocht te worden; de ken
nis van geestelijke zakeD dient bevorderd.
