NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
l\o. 85.
1914.
Zaterdag' 10 Januari.
28e Jaargang.
HISTORISeH
CHRISTELIJK-
EERSTE BLAD.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Binnenland.
Uit de Provincie.
LEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. 1.25
Enkele nummers0.85
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
van I5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.iedere
regel meer 10 cent.
Plaatselijke Keuze.
Reeds verleenden wij gastvrijheid aan
een opwekking in ons blad om de adres
beweging in hel belang van „plaatselijke
keuze" te steunen.
Mogen wij. er zclve'n nog een woordje
van aanbeveling aan toe voegen?
In het petitionnement wordt gevraagd,
een zoodanige wijziging dei drankwet:
lp. dat aan alle mannen en vrouwen bo
ven 23 jaar gelegenheid zal worden ge
geven te stemmen over de vraag of de
dra.n kgelege nheden in htm woonplaats
zullen worden beperkl of geheel verbo
den; 2o. dat, wanneer zoo'n stemming,
goed uitvalt en de regeering er geen be
zwaar tegen heeft, zoo'n verbod zal wor
den ui tgevaa rdigd
Men weet nu wat met plaatselijke keuze
bedoeld wordt
Het gaat hier om bestrijding van de
drankzonrle. met. behulp van rle Over
heid. Geheelonthoudersbond, Kruisver-
boiul. Sociaal-democratie. Sport, plaatse
lijke verordeningen hier en daar, deden
reeds iets tot. bestrijding. Er kan even
wel nog meer gedaan worden. En nu heeft
ds. Ledeboer te Bredcvoort. of liever nu
hebben alle vaderlandsche drankbestrij
ders vereenigingen een adresbeweging aan
eb; Landsregeering op touw gezet, welke
Beweging in alle gemeenten van ons,
vaderland moet gesteund worden. Nu is
hel; maar zaak dal. <Jït volkspetitionne-
m-ent door honderdduizenden geteekend
wordt. Luistert de Regeering er naar,
dan is hiermede de mogelijkheid geopend
dat in steden ol' dorpen, waar de meercicr-
heid der bevolking, vraagt alle drankge
legenheden Ie sluiten, door het gemeente
bestuur alle drankhandel verboden wordt.
De beweging duurt voort, tot Maart.
Heel veel tijd is er 'derhalve niet. meer
over. Evenwel, in deze twee maanden vóór
Maarl kunnen nog. heel wal. handleekenin-
gen verzameld worden.
Wie wensclit mee te werken, vrage lijs
ten aan bij ds. Ledeboer.
'Op, jongemannen, gij vooral, op, den
drankduivel tegen, en hem weerstaan, niet
alleen met de belofte der geheelonthou
ding, maar ook met de bewerking van
al onze meerderjarige mannen en vrouwen
dat zij '1 adres van plaatselijke keuze"
teekenen
De heer Lohman.
Le lieer Lohman heelt in de Tweede
Kamer op Donderdag 1'2 Dec. 1913 een
Uitnemende rede gehouden, een rede waar
van „De Standaard" ze-ide: een wezenlijk
parlementair succes, een speech die de
deux dicht deed.
De lezer herinnert zich nog wel de
vergelijking van de liberalen met den
brulkikrorsrh.
Eenige dagen geleden sprak de oud-
minister een nog wel zoo mooie rede uit,
waarin de klaarheid van beeld, de juist
heid van betoog, de kracht der argumen
ten en de heldere voorstelling van. schier
vergeten feiten uitblonken. De spreker ver
geleek de liberalen nu met hel kameleon.
De rede van den. heef Lohman is door
ons te <«>os. VImsingen en Middelburg ver
spreid, en voorts aan de Kiesvereenigingen
in het Kamerdislrict Roes gezonden'.
Ook de rede van Vrijdag daaraanvol
gende was een mooi stuk repliek, waar
op wij gaarne zullen terugkomen.
Lohman in de Tweede.Kuyper in de
Eerste Kamer, de Heere bekrachtig® hen
verder.
Dr. Bavinck en dr. Kuyper.
Le eeiste speech van di. Kuyper heeft
indruk gemaakt Vooral de laatste hell't
was een magistraal betoog, waarin, als
steeds, rle Christen-Staatsman zich on
verholen uitsprak.
Wij wachtten tot wij de rede uit de
Handelingen kunnen overnemen.
Ook dr. Bavinck sprak een rede uit,
die goed deed. minder beeldrijk, doch
even zaakrijk was en voor de anti-revo
lutionairen in den lande uit hel. hart lot
het hart.
Ook in de Eerste Kamer, gelijk in de
Tweede Kamer, waren bezieling, duide
lijkheid en waardigheid meer ter rechter-
dan ter linkerzijde van deii Voorzitters-
zetel. Ofschoon ook links, adres den
heer v. Kol, de uitzondering, die den re
gel bevestigt zaakkundi'gheid en geest
drift voor het ideaal niet geheel absent
waren.
Onder den indruk der afstraffing.
Nu de S. L). A. P. regeeringspaiTi]
werd, of althans dichter tot deze is ge
naderd, is ook haar hoofdman veel vrij
moediger geworden in liet uitdeelen van
standjes aan hén die de regeering tus-
schen de beenen gaan loopen.
Men kan dit zien aan den pennestrijcl
met den Bond van Nederi. Onderwijzers.
Genoemde bond, althans het. Hoofdbe
stuur. wilde door een wetswijziging de
bijzondere school opruimen. Hiertegen
kwam nir. Troelstra op. Onder dien druk
was 't misschien wel dat de motie van het
Hoofdbestuur door de Bondsvergadering
van de baan geknikkerd werd.
Os.sendorp viel in antwoord hierop den
leider aan over diens inmenging; waar
op deze antwoordde zicli heelemaal niet
te willen mengen, maar
Zelfs wanneer wij een hoofdbestuur
der van den" Bond zijn „hoofd" in de
klas hoeren uitschelden op een wijze,
die ons haast zou doen twijfelen aan
zijn paedagogisc-he tact, beseffen wij,
dat wij niet het recht, hebben, daarover
een oordeel uit te spreken en onthouden
wij ons van „inmenging". En als onze
vriend Ter Laan in den Haagschen ge
meenteraad de bewering van een on
derwijzersblad, dat het hoofd de na
tuurlijke vijand van den onderwijzer is,
met klein van redenen verdedigt, dan
dringen wij den zondigen twijfel, die
daarbij in ons opkomt, als een streven
naar ongeoorloofde „inmenging" haastig
terug.
Natuurlijk wint mt Troelstra 'het pleit,
doch niet, omdat de onderwijzers 't. met
hem eens zijn. Een hunner, de heer Tho
massen, de motie Amsterdam, uitstel van
executie, verdedigend, verklaarde ronduit
dat hij het met het hoofdbestuur eens
was, (doch nu den tijd nog niet rijp
achtte om de bijzondere school den nek
slag toe te brengen. Letterlijk sprak hij
volgens het. verslag in „Het. Volle"
Wij zijn het er over eens, dat neu
traal openbaar onderwijs het beste, het
juiste is. Ik kan mij zelfs voorstellen,
dat er een tijd komt, d a t w ij e r voor
zuil e n ij veren o ni h e t. v e r-
p licht" te maken. Onze meening is
nu, dat het daarvoor de tijd nog
n i e t i s.
Na een zoodanige toelichting voelt men
niet veel voor de beslissing, ook al mag
ten gevolge van deze de vrije school nog
een paar jaartjes blijven leven
D c Tariefwe t.
We lezen in „De Klompenmaker
Een kolossale drukte in ae klompenma
kerij is overal waar te nemen.
Waar die toch wel vandaan gekomen
Nergens anders dan van de tarief wet. Van
de tariefwet, vraag je verwonderd, maar
die is er toch niet gekomen. Juist daar heb
je gelijk in. maar toch is de huidige drukte
in de klompenmakerij, nergens anders aan
toe te schrijven dan aan de voorgestelde
tariefwetsherziening.
Toen de Belgische vakgenooten begon
nen te merken, dat, wanneer de Holland-
sche tariefwet er kwam, ons land niet
zoo'n gunstig afzetgebied meer zou zijn
voor hunne producten als weleer, hebben
zij, aktief als altijd, aanstonds naar een an
der afzetgebied omgezien en ookgevonden
en reeds bij voorbaat hunne klompen daar
naar toegezonden, om gered te zijn, wan
neer de Ilollandsche tariefwet den invoer
van Belgische klompen in ons land minder
winstgevend zou maken.
Het gevolg hiervan is dan ook al ge
weest, aat er dit jaar een aanzienlijke par
tij Belgische klompen minder ingevoerd is
geworden dan voorgaande jaren. Dien
tengevolge wordt de vraag naar inland-
sche klompen beduidend levendiger, wat
tot resultaat had, dat de klompenprijzen
stegen en de werkloonen verhoogd kon
den worden. Dat zijn dan ook al reeds
de eerste vruchten geweest van de tarief
wet, die er zelf niet gekomen is, maar
waarvan desondanks de klompenmakers
zoowel patroons als knechts, de gun
stige gevolgen hebben mogen proeven.
Dubbel jammer daarom dat zij niet is
werkelijkheid geworden.
Is liet, niet jammer, dat een wet met
zulke zegenrijke gevolgen, verstooten
werd
Staats c o 111 m i s i e-0 n d e r w ij s.
Naar de „N. R. C." verneemt, zijn de
werkzaamheden in de constitueerende ver
gadering van de staatscommissie voor liet
onderwijs van huishoudelijke!) aard ge
weest. Besloten is, gebruik te maken van
de bevoegdheid om de voorlichting in
te roepen van deskundigen huiten de com
missie. die als adviseerende leden daar
aan zullen worden toegevoegd. De eerst
volgende vergadering is nog niet vastge
steld.
P. en
Naar men verneemt, zou het in liet
voornemen liggen ook voor de lioogere
ambtenaren, evenals voor het lagere per
soneel is geschied, een commissie in liet.
leven te roepen om van advies te dienen
hij een nieuwe salarisregeling.
Goes. Dinsdag 20 Januari zal vanwege
den Bond van Zuid-Bevelandsche Paarden
fokkers een algenieene vergadering plaats,
hebben, waarop o. a. bespreking van de
veulenk'euring zal plaats vinden. Het be
stuur stelt voor één veulenkeuring te hou
den en wel te Goes in de tweede helft
van Juni of begin, Juli 1914, en wil daar
voor beschikbaar stellen: 3 medailles voor
hengstveulens, geboren in 1913, 3 id. voor
merrieveulens geboren in 1913, 3 id. voor
hengstveulens geboren in 1914 en 3 id.
voor merrieveulens geboren in 1914, en
verder eervolle vermeldingen. De met een
medaille bekroonden, afstammende van
stamboekouders, ontvangen riog een te be
palen geldelijk bedrag.
Vergadering van clou Zeeuwsclien
Zangers-bond „Zang Veredelt" heden ge
houden te Goes in het hotel Hoogeste-
ger. Aanwezig waren de alge vaardigden
van Borssele, Hansweerd Wissenkerke,
Oost en West Souburg, Kloetinge., Burg,
Kortgene. 's lieer Arendskerke. Misse en
Kruiningen. Niet aanwezig Ren.es, sé,
Noordwelle en Serooskerke. De voorzitter
de heer Flipse, opende de vergadering,
waarna de heer van Houte de notulen
voorlas, welke werden goedgekeurd. Bij de
rekening en verantwoording bleek, dat de
inkomsten bedroegen f 137.51 Vri de uil
gaven f52.85. zoodat er een goed slol
is van f 84.661/». Lte afgevaardigden van
Souburg en 'Kortgene. die de rekening na
zagen bevonden die in orde. Tot secre
taris werd benoemd de aftredende secre
taris de lieer van Houte van 's Heer
Arendskerke. De voorzitter bracht de Ver-
eemging van Kloetinge den dank van alle
vereenigingen voor de goede ontvangst
verleden jaar te Kloetinge. Het jaarfeest
van den Bond zal dit jaar gehouden worden
hoogstwaarschijnlijk te Hansweerd op 24
Juni. Getracht za,l worden een Bondslied
te krijgen met drie coupletten. Een cri
ticus zal aangezocht, worden om Verslag
uit te brengen van tiet bondsfeest, en wel
een van de heeren J. R. v. d. Glas uit
Bergen op Zoom, en A. Noske uit Mid
delburg. Op liet Bondsfeest zullen 2 vrije
nummers gezongen worden.
Vlissingen. De hool'dmachinisl der ma
rine O. van Leijden is van zijn detachee-
ringi te Vlissingen naar Rotterdam terug
gekeerd.
- Door een ambtenaar der Staatsspoor
ia in een der mailtreinen een portemon-
naie, inhoudende een groot bedrag aan
Russisch goud en papieren geld gevon
den. Hel', gevondene werd bij den stati
onschef alhier gedeponeerd.
HBiezelinge. Gisteren vergaderde alhier
den Kolenbond „Algemeen Belang". Na
opening door den voorzitter en lezing
der notulen door den secretaris, werd
het jaarverslag uitgebracht Fit dat ver
slag bleek de bloeiende toestand van
den Bond. Het. ledental dooi- verhuizing
met één afgenomen, vermeerderde door
toetreding met elf personen, zoodat. er
nu zijn ingeschreven 128 leden. Afgeno
men zijn van de firma F. Wibaut en Zn.
te Vlissingen vanaf Maart j.l. tot, op he
den 8 wagons Vian 10 ton nootjeskolen
en 9 wagons van 10 ton eierkolen; te za
nten 17 wagons, waaruit gemeten werden
24851/» H.L., waarvan nog plm. 100 HL.
in 'tpakhuis aanwezig zijn. liet jaarverslag
van den Penningmeester vermelde aan
ontvangsten totaal f 2741.8 IA/». De leden
hebben over op de boekjes f 251.491».
Zoodat betaald is door de leden voor
de kolen enz. f2490.32. Uitgegeven is
1'2287.21; blijft saldo 1:203.11. Waarde
aan kolen in pakhuis berekend op f 95
wordt dus. t' 298.11.
Aan de leden zal 10 oent voor elke
afgenomen HL. terugbetaald worden, zoo
dat het saldo dan blijft f60.21. Voor elke
kolen was fl berekend, zoodat dit jaar do
kolen den leden franco thuis hebben ge
kost. f0.90 per H.L.
Aan de beurt van aftreding was de
Penningmeester, welke niet ongeveer alle
stemmen werd herkozen. Na nog enkele
huishoudelijke zaken behandeld te hebben,
sloot de voorzitter rle vergadering, welke
door 59 leden bezocht was.
Donderdagavond vergaderde de anti
revolutionaire kies vereeniging. Na opening
werd door den voorzitter den leden een
welkom toegeroepen op deze eerste ver
gadering des jaars. Naar aanleiding van
de notulen werd rle afloop der verkiezin
gen besproken, voornamelijk de gemeente
raadsverkiezing. De vereeniging ging ex
niet mee aceoord, dat bij1 de herstemming
tusschen onze twee candidaten. dhm.
Wisse en Bron kers, een strooibiljet was
gezonden, geteekend door liet bestuur, zon
der dat. zulks was besloten op een leden-
of bestuursvergadering. Door den secr.
werd behandeld een referaat gefit. Kie
zers en gekozenen". Uiteengezet werd 't
recht en de plicht der kiezers en rle macht
maar ook de plicht der gekozenen of
vertegenwoordigers. Daarna kwain in be
handeling hel bekende aangenomen raads
besluit inzake Burgerlijk Armbestuur. Dit
had ten gevolge cbiL er een motie werd
aangenomen van afkeuring en leedwezen
over de handehviju voornamelijk van onze
a.-r. leden des lïaads, met het dringend
verzoek of ze alsnog willen trachten die
fout te herstellen. Besloten werd ook om
die motie aan onze a.-r. raadsleden die
Vóór stemden, toe te zenden. Na nog
eenige huishoudelijke zaken behandeld te
hebben werd gezongen Psalm 19:6 en
sloot de voorzitter met dankzegging.
(Eerst heden ontvangen.)
Kapelle. Vrijdagavond vergaderde rle
Landbouwvereeniging V.I.O.S. in het lo
kaal van mej. de wed. J. Hanson. De
voorzitter spreekt bij hel openen der ver
gadering den wensch uit, da.t. 1914 voor
spoediger moge zijn dan 1913. Deze ver
gadering was ruim bezocht; ruim 60 le
den waren aanwezig; ook traden vier nieu
we leden toe. Belangrijk mocht deze ver
gadering genoemd worden waar het pro
gramma meldde; „Opgave van kunst
mest". Medegedeeld werd, dat van het
ontvangen katoenmeel zal worden terugbe
taald f 0.66 per baal, wegens tekort aan
gehalte; boete zal niet toegepast worden.
Van het hoofdbestuur der P. en T. is
bericht ontvangen, dat. vanaf 16 Januari
a>.s. in de buitenwijken de post tweemaal
per dag zal worden bezorgd, zoodat dus
de buiten al wonenden dan een morgen
en avondpost ontvangen.
In verband met de aanvrage om sub
sidie voor de Provinciale Tentoonstelling
te Middelburg adviseerde het bestuur f 10
uit. te trekken. Dit voorstel werd verwor
pen met 42 stemmen. Briefjes met. opgaaf
van kunstmest werden door den secretaris
ontvangen.
Serooskerke (W.). Gisteravond trad in'
de Ned. Herv. Kerk alhier ds. Netelenbos!
van Middelburg op, om een rede te hou
den in het belang van de stichting- VTs-
'derust. Niettegenstaande het ongunstige
weder, had een groote schare belangstel
lende hoorders het kerkgebouw gevuld,
die met onverdeelde aandacht de sclioone
rede volgden. Na er eerst op gewezen
t.e hebben, dat de wereld den waren vrede
en de echte rast niet kent, maar dat
deze alleen het deel is van den echten
Christen, las spreker Luca.s 4:1621.
Naar aanleiding van deze verzen toonde
spreker aan hoe Jezus niet alleen liadl
gesproken, maar met Goddelijke ontfer
ming had gewerkt tot heil van ellendiger,
door in de eerste plaats de macht dec
zonde te breken. Spreker wekte in be
zielde taal de aanwezigen op om het voor
beeld van Jezus te vólgen en hun geloof
te toonen met woord en daad. De Chris
ten mag niet wegzinken in egoïsme, maai;
moet uitgaan in de wereld, 0111 het evan
gelie te brengen en door daden van liefde
te toonen, dat het Evangelie een kracht
is. De liefde van den Christus moet uit
gaan tot al wat ellendig is, en niet het
minst tot de kranken van geest en ge
moed. Ook aan hen kan de Christus red»
ding brengen en daarom moet aan hen
het Evangelie gebracht worden en is een
Christelijke verzorging van onze krankzin
nigen zoo gewenscht. De Christenen zijn
verplicht dit moeilijke werk te steunen
met hunne belangstelling, hun gebed eni
hunne gaven. Moge het goede woord van'
den spreker in veler hart weerklank ge
vonden hebben
Kamperland. Vrijdagavond had 'alhier
de Jaarlijksche vergadering plaats jvan
de Vereeniging voor bijzonder lager
onderwijs op Ger. grondslag. De voor
zitter opende op gebruikelijke wijze deze
vergadering. De Secretaris las de notu
len voor cïer vorige Jaarvergadering en
gaf vervolgens een overzicht over den
stand van het afgeloopen Jaar. Uit dit
verslag bleek ons, dat er aan 139 kinderen
onderwijs gegeven was, dat niet één
der leerlingen door den dood was weg
genomen, en dat ook liet onderwijzend
personeel het geheele Jaar door zijn
arbeid heeft mogen verrichten.
Bovendien werd er nog aan herinnerd,
dat onze Onderwijzer geslaagd was voor.1
de hoofdacte. Een lid was de vereeni
ging door den dood ontvallen, terwijl er
6 nieuwe toetraden zoodat het ledental
thans 83 bedraagt, Hierna deelde de
penningmeester ons mede, dat de uit
gaven door de inkomsten ongeveer
gedekt konden worden, zoodat ook
op financieel gebied geen reden
was tot klagen. De 2 aftredende be
stuursleden J. C. Kramer en P. de Karn
werden beiden weder herkozeneiu
lieten zich deze herbenoeming welge
vallen. Na de inning der Contributie
verkreeg dhr. W. F. 'ouinoii liet woord,
die een 4 tal praotische punten uiteen
zette!
1°. Het te laat in school komen. 2".
Het veelvuldig onder schooltijd naar
achter loopen. 3". Het kletsen over den
meester door de ouders in tegenwoor
digheid der kinderen. 4°. Het schromelijk
schoolverzuim. Hierop ontspon zich nog
eenige discussie en werden enkele wea
ken voor kinderen en liet onderwijzend
personeel ten beste gegeven. Na rond
vraag sloot de voorzitter deze bijeen
komst, liet zingen Ps. 105 vers 24 en
verzocht den eere-voorzitter Ds. P. J.
Baaij in dankgebed te willen voorgaan,
waarna ieder huiswaarts keerde
Terneuzen. Raadszitting van Donderdag
j.l. Van het bestuur dei' Vrijwillige!
brandweer was een vernieuwd adres in
gekomen, waarin zij in verband met den
toestand der vereeniging de motors-puit
aan de gemeente te koop biedt voor f2000-
of, om haar taak te kunnen blijven voort
zetten een subsidie noodig acht van f 400;
's jaars. Gewezen wordt oolc op de diens
ten gedurende bijna 25 jaar aan de ge
meente bewezen. Het. adres werd in han
den van Burg. en VVotb. gesteld om advies!.
Afwijzend werd beschikt o,p een ver
zoek van den heer Wieberdink, hoofd der
school voor M.U.L.O. om voor hem een