m, NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND ine, No. 74. 1913. Zaterdag $7 December. 38e Jaargang. ir. thuis, ide, lUt lode. HISTORISGH GHRISTELIJK- koop e koop: iknechts der der tbode, EERSTE BLAD. ïethode, UN, Bren timmer, Bouw- en lecht tweede igd, VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK F. P. DHUI), te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Dit nummer bestaat uit twee bladen Merkwaardig veranderd. dat Vreeselijk Spoorwegongeluk. Binnenland. beer geschikt :an ook door worden als DEN. gewacht voor vóór of op J. POLDER- Jan de Visser, ïorp, /rouwepolder, 7 Hectaren, ijen iederen Maandag 29 is. roop zijn ver- den Notaris te Middel- fingsbiljetten vóór of op 1914. 1 ooskerke (W.) beslaan, of J. SCHOOL- |bruari of Mei I, Zoutelande, kbaar, door edekenskerke. >aar, bij e Katte'ndijke. marden kan lar. Maart we Kraaijert GEM, Veer- andenburg". bekinderen) sche weg 42 IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25 Enkele nummersn 0.65 UITGAVE DER FIRMA'S OOSTERBAAN fc LE COINTRE, te Goes EN van|i—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels fl—, iedere regel meer 10 cent. Zouden de liberalen eenstemmig wor den in de verloochening van het ver ouderde liberale uitsluitingsstelsel inzake de school? Zouden zij eindelijk gezind worden recht te doen? Zouden de stemmen van liberalen, als Thorbecke, Buys, Cort v. d. Linden en anderen, reeds voor jaren door ons hun voorgehouden, doch van welke het gros hunner leiders zich afkeerden, eindelijk tot bun bewustzijn zijn doorgedrongen? In de jongste Kamerdebatten zijn de vrijzinnige Kamerleden heel aardig naar den kant van den minister toegezwenkt. Men had nog kort geleden zoo gespot met den meiboom die nu niet meer in de kap stond, doch met kap en al lag neergehaald. De hoop herleeft dat de meiboom toch weer voor den dag komt. (Trouwens, geen anti-revolutionair heeft daaraan ook maar een oaeenblik eetvii feld. Immers de vrijheid van onderwijs, zij komt! Wie gelooven, haasten niet. Minister Cort v. d. Linden had in de zitting van 10 Dec. (blz. 689) gezegd: „Wanneer nudoor deze regeering het onderwijsvraagstuk aan de orde wordt ge steld dan geschiedt dit juist omdat deze regeering innig overtuigd is van het groote belang voor ons volk bij een pacificatie; dan geschiedt dit juist omdat deze Regee ring als een zelfstandig kabinetx) werkelijk Rekening wil houden, voorzoo ver mogelijk is, met de wenschen, neen dit is te zwak, met het rechtsgevoel van de rechterzijde. De politieke school strijd is een wig die van ons volk twee volken maakt, en het is een overtuiging, ook bij links levendig, dat, zoo lang die nog niet uit ons volksleven is uitgehaald, er van een krachtige ontwik keling van ons volk geen sprake kan zijn. En nu heeft de Regeering gemeend, dat Zij een weldaad zou kunnen doen aan heli volk, indien het haar mocht gelukken een grondslag te vinden die een eind zou- kunnen maken aan deze ongelukkige be lemmering' onzer volksontwikkeling." Hierop sprak mr. Tydeman, de leider der vrij-liberalen „Ik wil nog eens zeggen, dat ik aan een poging om tot een reëele, een houd bare oplossing' van de moeilijkheden op het gebied van het lager onderwijs' te geraken gaarne mijn steun zal verlee- nen. En wanneer ik hier nog iets bij mag voegen, dan is het dit: dat, indien de Regeering aan haar voornemen ge volg geeft om een staatscommissie te benoemen, het toch nimmer de taak van die staatscommissie zal kunnen zijn te beginnen met art. 192. Integendeel, men zal moeten eindigen met art. 192. De practische regeling ter oplossing zal voorop moeten gaan. Want blijkt het, dat daarover geen overeenstemming is te verkrijgen, dan zou ik aan verdere pogingen om tot een schijnbare oplos sing te komen door een nieuwe formu leering van art, 192 niet veel hechten. Een nieuw art, 192 moet, naar het mij voorkomt, de registratie zijn van de wel geslaagde pogingen, en daarom, heb ik ook gezegd, dat de methode van de Regeering, die ik meen dal het hierin met mij eens is, mij toelacht." De heer De Meester, de woordvoerder der unie-liberalen, zeide: „Wat de Minister ons heeft medege deeld omtrent de bedoeling der Regee ring met de instelling van deze staats- commissie, heeft hieromtrent voldoende klaarheid gebracht, wat. naar gebleken is, ook aan de rechterzijde wordt ge- Deze revolutionaire uitdrukking blijvevoor ministers rekening. waardeend. Voor hoeveel het aan ons, vrijzinnigen, afhangt, zal men, natuur lijk met inachtneming van de noodige voorzichtigheid, die men zeker ook aan de rechterzijde gieen enkel oogenblik uit het oog zal verliezen, gaarne steun en medewerking aan de Regeering verlee- nen bij haar streven, om indien moge lijk, ten aanzien van deze voor ons land zoo hoogst gewichtige aangelegen heid tot een voor de onderscheidene staatspartijen bevredigenden toestand te geraken. Mocht dit streven slagen, dan zou het onderwijs, en dit is toch het belang waarom het in de eerste plaats gaat, daardoor in hooge mate worden gebaat." En eindelijk dr. Bos, de chef der vrij zinnig-democraten, overigens op onder wijsgebied de kwaadste niet: „Wat mij betreft, ik herhaal, dat ik instem met de wijze, waarop de Regee ring wil trachten tot beëindiging van den politieken schoolstrijd te komen, al zal natuurlijk voor de toekomst een vrije strijd van paedagogische meenin gen allerminst daardoor worden belet of teruggehouden. Van onzen kant ons beste vermogen trachten te óénflAWi wat de Regeering bij monde van den Minister van Binnenlandsche Zaken, op zoo voortreffelijke wijze in deze verga dering heeft gezegd". De sociaal-democraten hebben zich niet uitgelaten. Doch daar ligt nog altijd hun Groninger motie. Wij zullen nauwkeurig acht geven, niet op berichtjes van pers- bureaux, die allicht een zekere strekking hebben; maar op bepaalde uitspraken. Op 't oogenblik staan in hunne partij! de mee ningen Enka en Wokla tegen elkander over. Enka wil wel, Wolda wil niet de gelijkstelling. Bij1 de benoeming eener Staatscommissie zal met deze beide stroomingen in de S. D. A. F. dienep rekening te worden gehouden. In ieder geval zijn wij_ een heelen stap vooruit. Een ontzettend spoorwegongeluk, zoo als in geen jaren in ons land plaats had, kostte Woensdagavond aan vijf, al len betrekkelijk nog jonge mensclien het leven. De slachtoffers zijln: mr. J. Cort van der Linden, hoofdcommies ter provin ciale griffie te Groningen, zoon van on zen minister-president; dr, G. R.oo- senburg, oud 25 jaar, uit Den Haag, die 'juist eenige dagen geleden te Gronin gen promoveerde; .1. G. Punt uit Den Haag, oud-directeur van de N.V. Levens verzekering-Maatschappij1 „De Waarborg", gehuwd, zonder kinderen; mevrouw Kap- teinVan der Werf. oud ongeveer 31 jaar. echtgenoote van den heer Kaptein, 1 eeraar in het Duitsch te Leiden, en mej. H. A. van Zanten. 3? jaar, coupeuse te Groningen, ongehuwd, dochter van de Wed. van Zanten te Zwolle. Zwaar gewond werd naar Groningen overgebracht en daar in het ziekenhuis opgenomen mej. W. de Boer, onderwijze res te Groningen. Aan het verslag, dat. het „Alg. Han delsblad" van deze ramp geeft ontleenen wij het volgende "t Was de avondsneltrein die 0111 7.11 uit Groningen naar het zuiden vertrekt; waarmede het vreeselijk ongeluk plaats had. Zonder eenige stoornis, zonder dat iets bijzonders plaats had, werd het station Assen bereikt. De trein was lang, doch niet. langer dan anders op drukke dagen. Voorbij het station Hooghalen, juist toen de trein de kleine spoorbrug over het Oranjekanaal gepasseerd was, had het noodlottige oogenblik plaats. Aanvankelijk, toen de trein daar zoo plotseling stil stond, wisten de meesten niet wat er gaande was. Totdat het personeel met lantaarns langs den trein ging, luid roepende om genees- heeren. Toen begreep men dat er iets heel ernstigs gebeurd moest zijn. Wèl werd den reizigers verzocht in de coupé's te blijven, maar slechts weinigen, voldeden aan dat verzoek. Men wilde zien wat er gebeurd was. En daar, eenige honderden meters terug, zag men het schrikkelijk onTüeil dat was gebeurd. Een wagon, uitsluitend bestemd voor reizigers eerste en tweede klasse lag gekanteld op den weg. Alen stond ontzet, wist eigenlijk nog niet welk een omvang de ramp had. Ja, een zacht gekerm wees er op dat er slechtoffers waren. Het eerst ging men naaa- de plaats van waar het gekerm kwam. Daar lag een vrouw te worste len om los te komen. Te vergeefs echter. Een voet was haar reeds afgereden en met het geheele been lag zij onder een van de kromgetrokken doch weder neergeslagen rails. Machteloos om hulp te bieden moest men het lijden van de arme vrouw aanzien. Doch er waren meer slachtoffers. Hun lijden had reeds een einde genomen. Hier en daar zag men onder den ontspoorden wagen een arm en een been steken. Een eindje verder lag pen afgereden voet en andere menschelijke lichaamsdeelen. Men l.t'ëfihffe .o,ijd,ej; dcm.v wen te komen en te mg: 'twas afschuwelijk. Daar lag een Vrouw wier schedel gespleten was, gin der het vormlooze overblijfsel van een man met afgereden arm, verpletterde bee- nen. Langzaam en voorzichtig bracht men de menschelijke overblijfselen onder clen omgekantelden wagen uit. Ook onder den 3de klasse wagen werd nog een lijk weg gehaald, n.l. dat van den heer Cort van der Linden. Deze had in Groningen plaats genomen in een le klasse compartiment van het omgevallen rijtuig, is bij net kan telen daaruit gevallen, doodgedrukt eerst misschien en toen nog door het laatste rijtuig .overreden. Geheel verpletterd, na genoeg onherkenbaar, werd zijn lijk te voorschijn gehaaid. En al dien tijd lag juffrouw De Boer beklemd onder de rails. Men probeerde van alles. Maar onwrikbaar drukte de kromgetrokken ijzermassa op haar. Diep bewogen en zwijgend stonden velen er om heen. De zoon van den brugwachter Wil lem Smeenge klom op een gegeven oogen blik aan de achterzijde in den wagon en gaf aan de ongelukkige lijderes de gelegenheid met het hoofd tegen hem aan te leunen. Later werd zijn taak overge nomen door den verloofde van het slacht offer, den heer Maatjes uit Hoogeveen. Deze stond op liet perron aldaar op zijn meisje te wachten, toen hij1 van het vreese- lijke ongeluk hoorde. Onmiddellijk vertrok hij naar de plaats des onheils en vond daar zijn meisje, nog altijd machteloos ter neder liggend. Eerst tegen half één slaagde men er in het lieen vrij te maken. Wel werd door de geneesheeren overwogen tot amputatie over te gaan, doch de mogelijkheid dat het nog behouden zou kunnen blijven deed hen besluiten eerst, nog af te wachten. Ten ■slotte werd een gat in den grond gegraven daarin plaatste men dommekrachten en zóó kon het arme slachtoffer, na meer dan veir uur duldelooze pijnen te hebben gele den, uit haar positie worden bevrijd. Inmiddels waren reeds vier lijken ie voorschijn gehaald. Na middernacht, toen tie verongelukte wagen steeds verder werd onderzocht, vond men nog het laatste lijk. weggetrokken achter het gasreservoir. Heel vroeg in den grauwen wintermor gen had het vervoer plaats naar het. op ongeveer een uur af stands gelegen dorpje Beilen. Achter de openbare school is nog een hulpschooltje, dat vroeger ook dienst deed. doch thans voor verschillende an dere doeleinden bestemd is. Daar welfden inderhaast een houten schraag opgeslagen en naast elkander werden de slachtoftera daar neergelegd. Een wit laken dekte de verminkte lichamen. Naast vijf dooden waren er to*ur veinig' gewonden. Hoeveel reizigers er in den ver ongelukten wagen zaten, isl niet bekend, maar het schijnt dat enkelen er nog heel huid» uitgekomen zijn. .Zoo b.v. de h«er Kaptein. 'terwijl zijn vrouw plotseling als 't ware door den bo dem van den wagen zakte en doodgere den werd, kwam hij zelf ongedeerd naar buiten. Waarschijnlijk hebben nog eenige andere Reizigers op dezelfde wijze de coupé verlaten. Behalve de meen genoemde juffrouw De Boer was er nog een tot dusver onbekend gebleven dame uit Zwolle, voor wie heel kundige hulp weid ingeroepen. In gezel schap Van den geneeskundige vertrok zij naar de plaats harer bestemming. Het is te begrijpen, dat in het dorpje Beilen over niets anders gesproken werd dan over het verschrikkelijke ongeluk. Met den trein, die 6.45 uit Amsterdam ver trekt, kwam minister Cort van der Linden met mevrouw en twee zoons te Beilen aan; verder dr. Roosenburg, /le vader van den gedooden dr. Roosenburg; hij kwam in gezelschap van een zoon, broeder van den verongelukte. Reeds in den vroe gen ochtend om 6.29 had de familie Den Haag verlaten. Voor deze bijzondere gelegenheid stopte de trein aan het sta tion Beilen tot het uitlaten van deze rei zigers. Langzaam schreed het gezelschap voort de minister kaarsrecht, strak voor zich uit starend. De licht bevroren wegen wa- vrooiijK over nez dorpje. En toch, hoeveel leed moest daar ge leden worden, hoe zwaar moest die gang zijnBij het hulpschooltje gekomen, waar de lijken lagen, ging eerst de minister met een zijner zoons en dr. Roosenburg naar binnen. Eenige oogenblikken latei' kwam hij weder naar buiten en ried zijn echtgenoote af naar binnen te gaan: het lijk was zoo ontzettend verminkt. Maar mevrouw Cort van der - Linden wilde toch nog eenmaal haar zoon zien. Diep geschokt en wankelend kwam de ongelukkige moeder even later weder naar buiten. De herkende lijken van de jonge man nen werden gekist en met den trein van 4.17 uit Beilen naar Den Haag vervoerd. rm ®ii 1® HMï mm «ui :#i*; Omtrent de oorzaak van het ongeluk valt niets met zekerheid te zeggen. Wel was de trein lang, maar dat gebeurt steeds bij feestdagen en levert op zichzelf geen gevaar op. Uit de mededeelingen die wij van Reizigers kregen bleek, dat de laatste drie wagons van den trein zijn losge raakt en de middelste van die drie is om- gesLagen. Dat losraken is natuurlijk niet de oor zaak van bet ongeluk, maar het gevolg van het ongeluk dat daaraan vooraf ging. Hoe dat heeft plaats gehad zal nog moeten worden uitgemaakt.of misschien nooit worden uitgemaakt. Na het ongeluk stond de wissel nog zooals hij behoorde te staan. Trouwens, het feit dat, op de laat ste twee wagons na, de geheele trein passeerde, zonder dat iets bemerkt werd, is voldoende bewijs, dat het daaraan niet lag. De eenige oplossing, die op het oogen- .blik gegeven kan worden, is dat, óf van den derden wagen van achter, óf van het verongelukte rijtuig, een koppelketting of iets anders los hing; dat daardoor is gegrepen de tongverbindingsstang van den wissel en dat dientengevolge de rails van elkaar werden gewrongen. Een feit is het, dat. deze tongverbindingsstang geheel ka pot was en dat het déraillement op den wissel begon. De wagon, aldus naar twee zijden getrokken, boorde in het zand en over de beels. Zoo werd hij door den trein nog een paai' honderd meters mede- getrokken. Toen knapte de voorste van de laatste drie wagons van den trein af. Deze voorste .wagon stond echter nog op de rails en is vermoedelijk door de kracht van de inei-tie weder van den gederail- Ieerden wagon afgebroken. Welke slinge ringen de verongelukte wagon toen ge maakt heeft, valt natuurlijk niet le zeggen. Nog eenige meters woelde hij voort, sloeg naar links om en schuurde daarop nog een eind over den grond. De laatste wagon stootte tegen den ongeslagene; een groot gat sloeg in den voorwand- maar het rijtuig bleef op de rails. Slechts een paar passagiers liepen lichte verwondingen op. Pax Vobiscum. Ter herdenking van de opening van het Vredespaleis heeft de Firma van Dijk Co., linnen- en damastfabriek te Eind hoven, door den bekenden Hollandschen sierkunstenaar Andrè Vlaanderen eene teekening doen ontwerpen voor fijn da mast tafelgoed, voorstellende in het mid den het Vredespaleis, waarachter een nieuwe dageraad oprijst, die zijne stralen ovei' de aarde zendt en waarin het „Pax Vobiscum". van de a.s. Wereldvrede ver kondigt De prachtig geslaagde rand stelt voor de Vredesduif, die naar de aarde nederdaalt omgeven van'palmtakken en gestyleerde leliën 1 Naar dit artistiek ont werp, dat zich uitstekend leent voor het doel, is de genoemde Firma bezig fijn damast-tafelgoed te weven bestemd voor Mevrouw Andrew Carnegie' en voor Car men Sylva. Uit de ons ter inzage gegunde tee kening is duidelijk dat dit gedenk stuk een uitnemenden indruk zal maken. De firma v. Dijk verdient lof voor de uitvoering van haar kostelijk denkbeeld. J riMAtriViniO P o s t e r ij e n. Nieuwjaar. Met het oog op den grooten toevloed van poststukken bij de jaarswisseling wordt het publiek verzocht voor het binnen land bestemde brieven, briefkaarten, prentkaarten, visitekaartjes en circulaires, welke men bij voorkeur op 1 JANUARI wenscht tev cloen bestellen, te voorzien van twee elkaar schuin snijdende strepen, getrokken over de geheele adreszijde, en die stukken reeds op 26,27 of 28 Decem ber ter post te bezorgen. Zij kunnen dan tijdig voor de bestelling worden gereed gemaakt, blijven tot 1 JANUARI op de kantoren van bestemming bewaard en worden zooveel mogelijk op dien dag in de bestellingen opgenomen. W. H. Miiller Co.'s Batavier-lijn RotterdamLonden v.v. geeft weer een prachtig afgewerkten maandkalender weg met echt Nederlandsche gezichten, onder anderen Marken, Rotterdam, Giethoorn, Dordrecht, Laren en Amsterdam. Deze kalender is een sieraad voor kantoor en huiskamer. Middelburg. Maandagmiddag zal het nieuwe gedeelte van het Gasthuis alhier in bijzijn van verschillende genoodigden plechtig worden geopend. Th den afgeloopen nacht werden de bewoners van Pottenmarkt en om geving te ongeveer twaalf uur opge schrikt door een vreeselijk geschreeuw; bij onderzoek bleek ons dat Bacchus ook hier weer de oorzaak was. Een vrouw, die in gezelschap van haar vader en nog een persoon uit een café kwam en zeide geslagen te zijn, maakte het burengerucht. Na op de politiewacht wat tot rust te zii'n gekomen, keerden vader en dochter huiswaarts, terwijl de derde persoon wegens dronkenschap in an est wet d gesteld. i "Vlissingen. Tot inspecteur van politie tweede klasse alhier is benoemd de heer J. L. L. Carstens, thans te Leiden. 's Heer Hendrikskinderen. Aan den avond van len Kerstdag gaf de nog jeugdige Chr. Zangver. „Looft den Heer" alhier hare eerrste openbare uitvoering in de Ned. Herv. Kerk. Ds. Steenkamer opende het samenzijn met gebed, liet Gez. 3 zingen en sprak een kort openingswoord, Het programma bevatte een 14-tal nummers, die alleen, in aanmerking ge nomen de korte tijd „van voorbereiding, vrij goed gezongen werden. „Wilt heden nu treden, Bede", „Stille nacht" en „Kerstlied" voldeden ons zeer goed. Jammer dat de Sopraan en Alt zoo slecht bezet waren, alles was beter tot z'n recht gekomen. De indruk van het „Oranjelied" ging te loor, ook door bovengenoemde reden,

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1913 | | pagina 1