VOOR ZEELAI
So. 60. 1013.
Dinsdag 0 December.
38e Jaargang.
HISTORISGH
GHRISTELIJK-
De plicht der Overheid.
Feuilleton.
De Bijbel in Frankrijk.
Buitenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. D HUIj, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. 1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
va.i i—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten" van 110 regels ƒ1,iedere
regel meer 10 cent.
Zij, die zich met I Januari as. op ons
blad abonneeren, ontvangen h6t tot dien
datum GRATIS.
„De overheid, zoo leert ze,"
namelijk de antirevolu
tionaire partij „is als die
naresse Gods, in eene Chris
telijke en dus niet-godsdienst-
looze natie, gehouden tot
verheerlijking van Gods naam,
en l ehoort diensvoigens a.
uit bestuur en wetgeving alles
te verwijderen, wat den vrijen
invloed van het Evangelie op
ons volksleven belemmert
b. zichzelve, als daartoe in
volstrekten zin onbevoegd, te
omhouden van elke reeht-
streeksche bemoeiing met de
geestelijke ontwikkeling der
natieo, alle kerkgenoot
schappen of godsdienstige
vereenigingen, en voorts alle
burgers, onverschillig welke
hunne denkwijze aangaande
de eeuwige dingen zij te
behandelen op voet van ge
lijkheid; en d. in de cons
ciëntie. voorzoover die het
vermoeden van achtbaarheid
niet mist, een grens te erken
nen voor haar macht.
(Art. 4 van het Anti-Revoln-
t-iunair Program van Begin
selen.)
Cc overheid is een macht in den lande,
die het recht heeft te bevelen en gehoor
zaamheid te vorderen.
De Overheid, onverschillig of zij' Vorst
of President eener republiek zij, is niet
een ambtenaar maar eene van God over
ons gestelde macht. Ook een President,
door het volk gekozen, is van het eerste
oogenblik dat hij zijne waardigheid aan
vaardt de van God gestelde souverein.
Er is geen gezag dan van God. Dat is een
belangrijk sc-hibboleth, dat onze partij' on
derscheidt van liberale en andere zich
noemende vrijzinnige partijen die uit de
Revolutie leven, en dientengevolge rle
volkssouvereinite.it prediken. Een belang
rijk artikel in onze politieke geloofsbelij
denis, met welker losmaking het karakter
onzer partij staat of valt.
En zij belijdt dit niet, omdat zij een
stelsel heeft dat het aldus eischt, zoo
dat het volk er nu maar aan opgeofferd
moet worden, maar dewijl zij gelooft, op
grond van Gods Woord, dat het een volk
dan alleen goed zal gaan, wanneer de
overheid het gezag hoog houdt en de
natie in gehoorzaamheid zich door deze
overheid laat regeeren.
Elke regeeringsvorm, hoe tiranniseh
ook. is trouwens verre te verkiezen bo-
Voor eenigen tijd had ds. M. Lindebom
in de „St. v. W. en V." een belang
rijk artikel„Rondom den Bijbel". Wij
ontleenen er het volgende aan:
Honderd jaar geleden sprak Voltaire
't bekende woord„Binnen vijftig jaar zal
de Bijbel een vergeten boek zijn". En
op den Bijbel kan toegepast worden
het woord door Jesaia gesproken met
't oog op den Koning van Assyrië (8 vs.
7, 8)„hij zal opkomen over alle zijne
stroomen en gaan over alle zijne oevers
en de uitstrekkingen zijner vleugelen zul
len vervullen de breedte uws lands". Wan
neer wij de vertalingen, die buiten ge
bruik zijn, in doode of verdwenen ta
len ihederekenen, is de Bijbel geheel of
gedeeltelijk in 537 talen vertaald. Sedert
de uitvinding der boekdrukkunst, zijn al
leen in 't Fransch meer dan 1616 uitgaven
van den Bijbel, geheel of gedeeltelijk ver
schenen. De colporteurs van het B. en
B. Bijbelgenootschap hebben sedert zijn
ontstaan tot 31 Dec. 1909 in Frankrijk
verkocht 5,848,070 exemplaren.
Welk een tegenstand heeft de Bijbel
verspreiding' ondervonden! Ik beperk mij
tot Frankrijk en den tegenstand der Room-
ven regeeringloosheict. Begeeringlooaheid,
gelijk die ontstaan kan niet alleen door
oproer, gelijk de Communie in 1871, maar
ook door een revolutie met leuzen in
Kabinet en Parlement.
De eerbied voor het gezag dient te
worden hooggehouden, ter bewaring van
het plichtsbesef en de zedelijke veerkracht
der natie, maar bovenal om de eere
God Si.
Dit geldt in liet gezin, in de school,
in de catechisatie, in fabriek en* werk
plaats, in stad en gewest en land. Het moet
onzen kinderen steeds worden ingeprent
waarom het gezag der overheid moet ge-
eerd worden. Van den koning tot den
eeiivoudig'siten politieman vertoonën alle
dragers van het gezag iets van de majes
teit van het gezag waarmee de Heere
hen bekleed heeft.
Doch hiertegenover staat dan nu ook
dat de Overheid heeft te erkennen dat
zij is dienaresse. Heerschen mag en moet
zij. Het woord heer, dat men in „heer
schen" terugvindt, wijst er ook op> en tot
regeeren is zij geroepen. Het woord re-
g e (zesde naamval van het latijhsche
rex, dat koning beteekent) herinnert taal
kundig evenzeer er aan. Maar dit geldt
haar verhouding tot den mensch. In haar
machtuitoefening is z.ij dienaresse
G o d Si. Over ons (vandaar de naam
Overheid), doch onder God, en der
halve met ons aan dien Eenen onder
worpen, die alleen onder allen het
recht om recht af te dwingen aan zioh-
zelven ontleent, en dus aan anderen ge
ven kan.
In die dienstmaagdengestalte optreden
de, zal de Overheid, in een Christelijke
en fliet-godsdienstlooze natie, Gode ver
heerlijken, en mag; van haar verwacht
worde.n hetgeen hierboven onder a, b, c
en d als tot hare roeping hehooren.de, door
de antirevolutionaire richting .wordt op
gesomd.
Nu dient in het oog gehouden te wor
den dat de Overheid hierbij rekening, te
houden heeft met "het geloof der natie.
Eene natie zonder eenig geloof zou niet
te riegeeren zijn. De heidensche volken
hadden nog hun godenleer, en daarom
bestond er nog: iets van, geloof onder
hen. Maar onze Fransche „broeders" in
1789 en vervolgens hadden alle geloof af
geschud en daardoor kwam het tot een
regeering door geweld van moordbijl of
kogels', en bleek een Napoleon noodig
om aan dezen ongerechligen toestand een
einde te maken.
Maar waar het geloof woont, daar is
een element van plichtsbesef, een nei-
sche Kerk aldaar, 't Oudst bekende Fran
sche geschrift (768) is een Bijbelsch woor
denboek. „Door de verspreiding der H.
Schrift (sedert 3e eeuw), die zij vertaalde,
heeft de Kerk krachtiger dan drie eeuwen
van Romeinsche overheersching bijigc-
dragen tot de overwinning van 't Latijln
over de Keltschie dialecten". Een priester
in 't begin der 5e eeuw haalt den Bij-
hel aan volgens een gallische vertaling.
Karei de Groote werkt krachtig mede aan
de verbreiding der II. Schrift. Sedert de
10e eeuw oefent zijl grooten invloed op
de literatuur. In deze en de onmiddel
lijk volgende eeuwen is Frankrijk wellicht
geweest „la plus biblique des nations de
l'Euroipe". En toch is het Fransche volk
niet het volk van den Bijbel geworden.
De grootste schuld hiervan rust op de
Roomsche kerk. Sedert de 13e eeuw, toen
zij in 't lezen van den Bijbel een gevaar
voor haar gezag begon te zien, keert zij
zich tegen de bijbelvertalingen in de volks
taal. Een synode te Reims (1230) verbiedt
„de boeken van de H. Schrift, zooala
men tot nu toe gedaan had, in het Fransch
te vertalen". Reeds in 1199 had Inno-
centius II met het oog op de Bijbel-lezers
geschreven: „in de goddelijke wet is wij
selijk bevolen, dat ieder heest dat den
heiligen berg zou aanraken, moest ge-
steenigd worden"; en in 1.211 predikte
Bertram een kruistocht tegen de Bijbel-
ging tot gehoorzaamheid, een vreeze Gods,
een buigen voor het recht om Gods wil;
en ziedaar aan eene. overheid het regeeren
mogelijk gemaakt. Haar dan spreekt het
ook vanzelf dat de overheid, waai' dit
geloof aanwezig is, niet te vragen heeft
naar het karakter van dit geloof. Of de
uitwendig geloovige onderdanen Roomsch
of Luthensch, Hervormd of Gerefor
meerd zijn, hiermede heeft de overheid
niets te maken. Als het maar een Chris
telijk geloof is. Dit kan natuurlijk bij de
groote massa slechts, onbewust aanwezig
zijn, doch ook dit raakt haar niet. De
vraag is maar of dit geloof uitblinkt of [dit
geloof uitblinkt in haar edeler deelen.
En deze edeler deelen ook weer niet
in de eerste plaats te zooken bij de ede
len naar de wereld, bij de mannen van
rang en stand, maar bij hen wier leven
beantwoordt, aan den zedelijken maatstaf.
Niemand zal ontkennen, dat. Erasmus
hoven Jan de Bakker stond in talent
en geest, doch niet hij maar de pastoor
van Woerden was destijds de tolk van wat
het nationale leven bewoog,. Een eeuw
verder was Buig de Groot zeker de meer
dere in kenniis en schranderheid van Bo-
german, doch niet hij maar laatstgenoem
de vermocht voorz ;ter te zijn eener na
tionale synode. En zoo ook geldt deze
maatstaf in onzen tijd. De verachte do-
minétjes en hunne volgelingen van voor
en na den Reveil, de Schotsmans en Bil-
derdijks, de Capadoses en da Costa's, de
Groens en Keuoheniussen hebben meer
het leven der natie vertolkt dan de hoog
geleerde, gevierde, meer nog gevreesde
Thorbeckes en Kappeyne's en Van Hou
tens ,met hunne breede rijen van groo
ten en machthebbenden, doch wier ge
loof of ongeloof of niet-geloof geen
wortel had of heeft in liet nationale
leven,.
Jammer, dat de overheid aan de hier
boven gestelde eischen zoo slecht vol
doet;. Dit is de schuld, niet van de libe
ralen, onder welke nog vele brave man
nen gevonden worden die beter zijn dan
hun leer, maar van het liberalisme.
Het liberalisme wil niet den nadruk
er op gelegd zien dat wij zijn een Chris
telijke staat. Het wil een staat zonder,
God een „état athée".
Dat wil zeggen het liberalisme ont
kent God in zijn bestaan wel niet recht
streeks, maar laat er zich niet mee in,
het laat 'tin het midden, het staat er
neutraal tegenover. Alsof dat mogelijk
wareDaarom schuift het ook de, g'eboden
van dien „God" van zich af. Geen Rust
dag in zijn absoluten vorm, gelijk de
vrienden. Doch de Kerk kwam te laat;
de Bijbel had te zeer in veler hart een
plaats gevonden, dan dat men hem op
't eerste gebod zou loslaten. Men kan de
Kerk echter 't getuigenis niet onthouden,
dat zij haar schade trachtte in te halen,
In 1235 worden te Chalons-sur-Marne bijl
bellezende ketters verbrand. De geschie
denis der bloedige vervolging van de bij
bellieven,de Albigenzen en Waldenzen, ka;n
ik, als algemeen bekend, voorbijgaan. Zij;
die ontkwamen, trokken zich in het ge
bergte terug en vervulden daar hunne
roeping, hierin bestaande, dat zijl den Bij
bel een toevluchtsoord bereidden, totdat
de tij'd zou komen, dat hij zou afdalen
van deze besneeuwde toppen om de we
reld te veroveren. Op gevaar van hun
leven droegen de Waldenzische colpor
teurs als marskramers het kostbare boek
onder hun koopwaar mede; schitterend
was de opoffering van „deze voorhoede
van het evangelisch leger, blootgesteld aan
de eerste slagen en door 't vuur gedeci
meerd".
Maar een woord van lof komt ook toe
aan de boekdrukkers, een Barthélemy
Buyer, die 't eerste Fransche N. T. drukte,
een Etinne Dolet, in 1546 levend ver
brand, en vooral een Robert Estienne,
die zooveel heeft gedaan (en geleden) voor
de uitgave van den Bijbel.
Sedert de Hervormers ten opzichte van
Calvinist dien zich denkt; geen heiliging
van 'sJHeeren Naam, geen eed in dien
heiligen Naam! Natuurlijk mag de „Staats
burger' 'thuis nog wel met dien God re
kenen. Godsdienst is privaatzaak, en
ook zelfs ijin huis behoeft zij niet zoo
openlijk te worden gehouden; zij behoort
ook daar te worden beperkt tot de binnen
kamer. De leer van den verborgen omgang,
het verste punt, waartoe het liberalisme,
door een zijner beste tolken (v. d. Vlugt)
gekomen fis.
Hiertegenover stelt de anti-revolutio
naire partij dat het wel degelijk vaststaat
dat er een God is-, die gekend moet wor
den. Een stelling die zij grondt niet op
de geopenbaarde maar op de natuurlijke
Godskennis, welke voor iederen mensch
ook voor de overheid, dewijl zij een ze
delijk organisme is, een dwingend karak
ter heeft.
Nu derhalve de overheid weet, door
hare natuurlijke godskennis dat er een
God is die gerechtigheid wil en het on
recht wreekt, ordonneert zijl in de wet
ten en akten die van haar uitgaan, dien
God te eeren, Zijn Naam, aan te roepen,
Zijn Dag te houden, Zijn Evangelie den
vrijen loop te laten.
Deze overheid in een Christenland ge
lijk het onze laat den atheist gevóelen,
dat hij een uitzondering i,S'. Echter niet
door hem hij Staatsdwang het Evange
lie op te leggen
dit toch druischt
in tegen het karakter van liet Christelijk
geloof.
Het is de fout der overheid geweest
in den bloeitijd van het liberalisme, haar
Evangelie tegenover het Evangelie der
Kerk te stellen, het „neutrale" Evangelie,
den godsdienst boven geloofsverdeeldheid,
haar leer der Christelijke deugden buiten
den voorstel des geloofs, deugden naar een
Christus genoemd, waarmede zelfs de mo
derne Jood genoegen nam.
Waar dit, met name in de school, op
uitliep, is openbaar geworden in de gees
telijke verachtering van een deel der na
tie, en in den bruten aandrang der open
bare schoolmannen zeiven om absolute
neutraliteit.
Reclame.
Dat voor vrijzinnigheid en socialisme
reclame gemaakt wordt met de op 9
Dec. ingegane pensioneering van zeven
tigjarigen door de wet-Talma gaan wij
met stilzwij'gen voorbij1.
De menschen hebben nu eenmaal die
twee gulden niet te danken aan de vrij
zinnigheid maar in de eerste plaats aan
het rechtsche kabinet en de meerderheid
den Bijbel het: „ontbindt hem en la,a,t hem
gaan", spraken, zijn de lotgevallen van
den Bijbel onafscheidelijk van die der
Hervorming. „Geen geschiedenis is beur
telings tragischer en roemrijker dan de
geschiedenis van den Bijbel in Frankrijk
sedert de Hervorming. Elders heeft hij
grooter succes behaald en meer invloed
uitgeoefend, maar wellicht nergens heeft
hij zooveel liefde gewekt, zooveel tra
nen doen vloeien, zooveel offers geöischt
als bij ons. Hij is Tboek geweest van
een steeds verachte en vervolgde minder
heidMet bewogen eerbied staan wijl
stil voor dat exemplaar der 16e eeuw,
dat tot ons is gekomen, terwijl zoovelen
werden verbrand of verscheurd door de
handen van den priester. Deze oude Hu-
genotenbijbel, die zich aan ons oog ver
toont met zijn bladen door 't vocht ver
teerd en bevlekt door de vingers, die
ze hebben omgeslagen, met zijn verscheur
den band, zwart door de rook der groote
keukenschoorsteenen, welke lotgevallen
zou hij kunnen verhalen indien hij1 kon
spreken".
Ja, de Bijbel, was 'tboek van de marte
laren der 16e eeuw en' zij waren naar
't woord van Mathieu Lelièvre „de
menschen van het boek". Edelen, maar
ook eenvoudige boeren putten daaruit hun
kracht en bestegen, psalmzingende den,
brandstapel. Als wij 'tboek van de ge-
van rechts. Maar wat zal men er veel
van zeggen, wanneer vrijlzinnige schreeu
wers en pchetteraars het. land afloopen
om te gaan vertellen dat dit niet zoo is.
Juni j.l. heeft 't geleerd dat er een ze
ker soort leugens is waartegen de waar
heid toch niets vermag.
Ook reclame.
„Het Volk" maakt ook reclame voor
algemeen kiesrecht. Er op wijlzende, dat
Zondag door de openbare onderwijZei's
onder ongunstige omstandigheden is ge
demonstreerd voor verbetering van hun
salaris, vordert het blad al deze teleur-
gestelden op om met haar te strijden
ter verkrijging van algemeen stemrecht.
Tegelijk brengt deze sociaal-democra
tische penvoerster in herinnering, dat de
openbare onderwijzers door de liberalen
bij den neus genomen zijn.
Immers dr. Bos had namens de vrij
zinnige concentratie in zijn regeeringspro-
gram aan de onderwijzers salarisverbete
ring voorgespiegeld. De regeering ver
klaart echter, dat er geen geld is, en
nu nemen de vrijzinnige partijen in hun
landdagen moties aan om haar te dwingen.
Maar knip nu eens haar van een
kikvorsch
Daarom en ziedaar nu het zotte
van 't argument van „Het Volk" den
strijd aangebonden voor algemeen kies
recht.
In plaats van geld geef den menschen een
stembiljet; en de schatten op het leger
uitgespaard, vloeien in de zakken dezer
volks opvoeders
Frankrijk.
Het nieuwe ministerie is naar ver
wacht werd samengesteld als volgt:
Doumergue, minister-president en bui-
tonlandsche zaken; Bené Renoult, bin-
nenlandsche zaken; Bienvenu Martin, jus
titie; Caillaux, financiën; Meunier, ar
beid; Noulens, oorlog; Monis, marine; Vi-
viani, onderwij'sMalvy, openbare wer
ken; Fernand David, handel; Reynauld,,
landbouwLebrun, koloniën.
Péret wordt onderminister van binnen-
landsche zaken, Magjnot van oorlog,
Ajam van koophandel. Het onderminis
terschap van financiën vervalt, de on
derminister van schoone kusten zou van
daag worden benoemd.
Duitschland.
ZABERN. De toestand baart steeds min
der zorg.
Gelukkig,
De Keizer heeft een ondubbelzinnig be
wijs gegeven, dat hij de vriend van het
schiedenis der martelaren doorbladeren,
vinden wij op bijna iedere bladzij de be
vestiging van het Psalmwoord (119 vs.
130)„de opening uwer woorden geeft
licht, de eenvoudigen, verstandig maken
de". De brieven der galeislaven en der
gevangenen toonen dat voor mannen en
vrouwen van alle standen het Evangelie,
naar Vrnet's woord „la conscience de la
conscience" was. Men mag gerust zeg
gen, dat de kracht om weerstand te bie
den, aan de vervolging in rechte reden
stond tot de kennis van den Bijbel.
Intusschen bleef Rome's vervolging niet
vruchteloos. Na de herroeping van 't edict
van Nantes begint er Bijbelgebrek te ko1-
men, die voortduurt tot de Revolutie. In
'tbegin der 19e eeuw was dat gebrek
schrikbarend. Frans Puaux schrijft.„se
dert meer dan 120 jaar had men in Frank
rijk geen Bijbel doen verschijnen ter oor-
zake van de verschrikkelijke vervolgin
gen, die de Hervormden hadden moeten
lijden. De exemplaren, die aan de ver
volgers ontkomen, waren, werden in de
families bewaard en de Schrift was ge
worden een boek voor verzamelaars, die
'tnu en dan op een verkooping vonden.
Zoo groot was 't gebrek dat in verschil
lende gemeenten geschreven verzamelin
gen van bijbelplaatsen waren". En deze
tijd is juist de tijd van verslapping van
't Protestantisme in Frankrijk.
