Staten-Generaal
Binnenland.
Uit de Provincie.
tenujk-Hongaryo beschouwt zyn territo
riale uitbreiding; op1 'den Balkan voltooid
met de inlijving van Bosnië en Herzo-
gowina. Dat standpunt prijs te geven zou
niet met onze algemeene belangen ge
strookt hebben, maar toch moesten wij
enkele bijzondere belangen laten gelden
en daarom hebben wij de formule van
territoriale belangeloosheid niet kunnen
aanvaarden.
Die bijzondere belangen waren: le. de
stichting van een zelfstandig Albanië2e.
te beletten dat het evenwicht-in de Adria-
tische Zee zich verplaatste; 3e. de ver
wezenlijking tjpr voorwaarden voor een
duurzamen evenwichtstoestand op het Bal
kan-schiereiland door zooveel mogelijk
vreedzame middelen.
Het doel onzer diplomatieke werkzaam
heid is geweest deze belangen te doen
zegevieren.
Na de staking der vijandelijkheden heeft
de minder vriendelijke houding, op ver
scheidene plaatsen van den Balkan en
ook elders ten aanzien van ons streven
aangenomen, een oogenblik de vrees ge
wettigd dat de eensgezindheid der mo
gendheden zou worden verstoord én een
bevredigende oplossing verijdeld.
Deze vrees heeft aanleiding gegeven tot
het voorstel om te Londen de gezanten
conferentie bijeen te roepen. "Wij hebben
het uitdrukkelijk voorbehoud gesteld, dat
de stichting van een zelfstandig Albanië
een uitgemaakte zaak zou zijn en dat
Servië alleen voor zijn handel een toe
gang tot de Adriatische Zee zou krijgen.
Wij waren overtuigd op die wijze onze
voornaamste belangen te kunnen verwe
zenlijken en tegelijk te kunnen meewer
ken aan de vredelievende oplossing van
de hangende vraagstukken.
Berchtold geeft dan een geschiedkun
dig overzicht van den arbeid der gezan-
tenconferentie en brengt hulde aan Sir
Edward Grey voor zijn manmoedige hou
ding. Hij verdedigt Oostenrijk's houding
in alles en zet ook uileen waarom men
tusschenbeide moest komen, toen Servië
stellingen op Albaneesch gebied had be
zet. Dat optreden bedreigde den nieuwen
staat in zijn bestaan.Servië -heeft ons
wijselijk voldoening gegeven en dat heeft
het gevaar voor verwikkelingen wegge
nomen.
De stichting van den onafhankelijker*
staat Albanië is den laatsten tijkl de ver
wezenlijking aanmerkelijk genaderd.
Berchtold herinnerde vervolgens aan de
bijeenkomst op 17 October der internatio
nale commissie van controle te Walona
en aan de bereidwilligheid van Neder
land om officieren naar Albanië te zen
den voor de organisatie der gendarme
rie. Die officieren zijn reeds aangekomen.
Onder die omstandigheden mag men
verwachten, dat de jonge staat een be
tere toekomst tegemoet gaat.
Berchtold voorziet voor het Ottoman-
sche rijk een tijdperk van grootere in
nerlijke kracht, die het verlies van Ma
cedonië, een kostbaar en steeds bedreigd
bezit aanmerkelijk vergoedt.
Ten slotte constateert hij, dat de ver
houding ;net de andere mogendheden zoo
goed is, als die maar kan zijjn.
Tweede Kamer.
Een ontwakend volk.
Mooi getuigenis. Neutraal.
Douwes de uiterste. Inci
dent. Duys' manieren.
Getuigde 's ministers inzicht inzake het
'ontstaan van de Sarekat Islam niet van
diep inzicht en objectieve beoordeeling,
omtrent de aan te nemen houding tegen
over deze machtige beweging had hij zich
een juister voorstelling gemaakt. En deze
strookte geheel met de handelingen van
onzen Gouverneur-Generaal.
De beweging van de S. I. wijst op een
ontwaking.
Voor een regeering is het ongetwijfeld
aangenamer een ontwakend volk te leiden,
dan een slavend volk er onder te houden.
Uit de beweging zelve wordt een con
trole geboren op de lagere inlandsche
ambtenaren. Dat is één goed element
in de beweging, en anderzijds vormt zij
een tegenwicht tegen de aanmatiging van
den Chinees.
En dan komen de mooie woorden, die
het volkomen vertrouwen in 's gouver
neurs beleid uitdrukken.
Wat had Idenburg te doen en wat heeft
hij gedaan
„De G. G. heeft de leiders kalm te
kennen gegeven, dat een zóó slechte or
ganisatie gevaar opleverde voor de orde
en rust, al gaf de G. G. toe, dat de
beweging hem sympathiek was. De G. G.
was zachtzinnig en lankmoedig, en opende
het perspectief, dat bij goede organisatie
de regeering aan de S. I. steun zou
verleenen. De G. G. heeft zeer verstandig
gedaan door tot de menschen te zeggen:
Herzie u zelf, en herzie vooral uw gel
delijk beheer 1 Inderdaad, er moest iets
gedaan worden om de zaak in de goede
banen te leiden. Het is zeer wel mo
gelijk, dat men reeds nu den weg eener
goede organisatie opgaat. Maar eenige
maanden Juli en Augustus j.l. ge
leden was het een „reus op glazen bee-
nen".
Wat moet nu de regeering tegenover
deze vereeniging doen? Toepassen: het
laisser faire, laisser aller!' doch in den
goeden zin van het woord.
Het gouvernement moet met belang
stelling leiding geven, als de leiders er
om vragen, en de regeering moet dan ver
der de vereeniging in het oog houden.
De houding van den G.-G. was in alle
opzichten te billjjken de minister is
nog steeds aan het woord en met
het door den minister geschetste stand
punt in overeenstemming. De G.-G. Iden
burg heeft door zijn optreden het bewijs
gegeven van wijs beleid en van goede
staatsmanskunst. De regeering moei het
volkscrediet verboteren, de ongelijkheid in
belastingen en recht wegnemen en zóó
het gevoel van saamhoorigheid by den in-
Jandei- aankweeken en versterken."
Uit tal van omstandigheden, welke de
minister met voorbeelden illustreerde,
leidde de minister verder af, dat t met
den welstand van de inlandsche bevol
king niet zoo ongunstig gestekt is als de
heer Vliegen meende. Terecht heeft die
afgevaardigde geoordeeld, dat de minister
wat koel staat ten opzichte van het vraag
stuk van staatsexploitatie, speciaal op
mijnbouwgehied. Uit ervaring toch weet
spreker, welke gevaren, o. a. mei het oog
op de marktwaarden der producten, aan
mijnzaken verbonden zijn. Spreker heeft
het als bestuurder eener zaak zelf aan
den lijve gevoeld. Dit alles, zeide spre
ker. niet om den heer Vliegen pessimis
tischer te stemmen, maar wel om aan
te toonen, dat het gouvernement, alvo
rens zich in mijnzaken te steken, voor
af goed moet weten wat het doet. De
minister zal de quaestie nog nader ern
stig overwegen. Wat het onderwijs aan
gaat, verklaarde de minister zich voor
meer tweede-klasse scholen op Java en
voor goed geschoolde leerkrachten, waar
noodig, door oprichting van meer kweek
scholen. Over 't algemeen moet 't gouver
nement krachtig voortgaan met de ver
spreiding van goed en voldoende onder
wijs.
Met blijdschap vernamen we, dal de
minister niet van plan is ook maar
cenigszins te tornen aan het subsidie
stelsel.
Van de faculta lief-stelling van het
godsdienstonderwijs verklaarde de mi
nister zich een voorstander. Hij wil ze
streng doorvoeren op plaatsen, waar uit
sluitend particulier bijzonder onderwijs is,
minder streng in plaatsen waar voldoende
openbare scholen zijn.
Niet zoo duidelijk was hetgeen de mi
nister over de neutraliteit op school ver
telde.
Men had hem o. a. hard gevallen over
zijn uitlating, dat op de openbare scholen
de liefde voor het Vorstenhuis en het
Vaderland mag worden aangekweekt.
Minister l'leite verklaarde zich wel niet
met een jantje van Leiden van de zaak
af te willen maken, doch bleef tamelijk
vaag in zijn uitspraak, zooals men trou
wens inzake de onderwijskwestie van de
zijde van links kan verwachten.
Het onderwijs bedoelt nuttige leden van
do gemeenschap te maken, aldus de mi
nister; welnu, de onderwijzer dient daar
om aan te kweeken belangstelling voor
alle deelen van de gemeenschap, die de
bron is van alle liefde! Zoo zal ook
liefde komen voor Vorst en Vaderland
in de Javaansche hartjes.
Als men maar lang wacht 1
Alsof men liefde kweekt voor onze
Vorstinne, onze Landsvrouwe bij de Gra
tie Gods, wanneer de openbare onder
wijzer een boom opzet over de verschil
lende deelen der gemeenschap en den
eisch vanvan dulden, liefhebben of
eeren?
Neen, in goed Hollandsch gezegd, de mi
nister lapte hier de raderlands- en vor
stenhuisliefde aan zijn laars.
Die valsche neutraliteit heeft al boel
wat op haar geweten.
Over 's ministers beschouwingen om
trent de Indische Partij kunnen wij kort
zijn. Uit de telegrammen van gisteravond
avond tiebben onze lezers reeds kunnen
zien, hoe de minister over Douwes Dekker
en de zijnen denkt, dat hij hun hande
lingen afkeurt, doch geen aanleiding vindt
om de heeren voor immer den toegang
in Indië te ontzeggen. Dit zal den heer
Vliegen waarschijnlijk een motie bespa
ren.
Het persoonlijke feit, door den heer
van Veen geschapen, had voorkomen kun
nen worden, wanneer de minister zich
duidelijker hacl uitgedrukt. Deze had het
n.l. laten voorkomen naar thans ge
bleken is zonder dat bedoeld te hebben
dat de heer van Veen buiten de minister
om ambtenaren had bewogen tol het
geven van inlichtingen.
De minister verklaarde zich echter na
der, en wel volkomen ten genoegen van
den afgevaardigde voor Dolckum.
Het incident was daarmede geëindigd.
De replieken, die geen nieuwe gezichts
punten openden, hier en daar slechts den
nadruk op legden, of een misverstand
wegnamen, kunnen we gevoegelijk voor
bijgaan.
Nog een enkel woord over de houding
van den soeiaal-democratischen afge
vaardigde Duys.
Men kent reeds zijn manieren. Tot zijn
schande moet gezegd, dat hij gisteren zijn
naam weder eer aandeed.
Terwijl de heer Van Veen op zeer cor
recte wijze bezig was te zeggen, wat hij
voor zijn goeden naam meende te moeten
zeggen, stond een groepje socialisten
waaronder vooral Duys en Hugenholtz,
hem zeer te hinderen, door onbehoorlijk
te interrumpeeren en te schreeuwen.
En ook de heer Bogaard! moest het
daarna ontgelden. Op allerlei venijnige
manieren trachtte Duys de sprekers maar
te hinderen.
Is er dan geen voorzitter? Helaas, geen
van Nispen. Goeman Borgesius heeft groo-
ter verwachtingen doen koesteren. Zijn
leiding valt niet mee. Partijdige allures
zijn er niet vreemd aan.
Voorloopifl Verslag.
Jastltie-
Aangaande de werkplannen van den
Minister toonde men zich algemeen ver
langend, nadere inlichtingen te ontvangen.
In de Troonrede wordt, voor wat het
departement van Justitie betreft, alleen
gesproken van eene algemeene herziening
van het Wetboek .van Strafvordering,
waarvan de spoedige indiening zal wor
den bevorderd. Die mededeeling was vrij
algemeen met instemming begroet.
Adm. Rechtsspraak.
Eenige leden waren teleurgesteld, wijl
in de Troonrede niets voorkomt dat wijst
op een ernstig verlangen bij den Minister
om de regeling der administratieve recht
spraak, een zaak, reeds bijna 8 jaar hij
de Kamer aanhangig, tot stand te brengen.
Zij hadden liever gezien, dat de Minister
in de eerste plaats zijn krachten wijdde
aan de Strafvordering.
Enkele leden keurden principieel af dat
uit de Earner getracht wordt, invloed uit
te oefenen op het werkplan van den
Minister.
Zedelijkheids wetten.
Eenige leden verzochten nadere inlich
tingen aangaande de werking der in 1912
vastgestelde wetsbepalingen ter bestrijding
van de zedeloosheid. Is het juist vroeg
men dat sinds de invoering der bepa
lingen het bordeelwezen te Amsterdam,
dat gedurende eenige jaren geheel scheen
onderdrukt, weer is opgedoken, zoodal
op dit punt die bepalingen een gevolg
hebben gehad, aan bepalingen van den
wetgever lijnrecht tegenovergesteld?
Eenige loden achtten bewezen, dat de
politie niet overal waar' daartoe aanlei
ding bestaat, optreedt tot handhaving van
de bepalingen dei wet, door het feit,
dat in het Lunapark van de E.N.T.O.S.
te Amsterdam verscheidene weken eiken
avond in het openbaar voorstellingen zijn
gegeven, waarbij h. i. openbare schennis
der eerbaarheid plaats vond. Eenige leden
meenden dat intrekking van het totalisa-
torvorbod ten zeerste aanbeveling zou ver
dienen. Anderen zagen niet in, dat tot
hiertoe reeds nu aanleiding bestaat.
P r e v. he c h t e n i s.
Enkele leden drongen aan op vergoe
ding ingeval van preventieve hechtenis,
die niet door een veroordeeling wordt
gevolgd. Anderen vreesden dat daardoor
het misbruik, dat ervan wordt gemaakt,
nog zou toenemen. Gevraagd werd of bij
benadering het tijdstip te noemen valt
van de invoering van het militair-straf
wetboek en de wet op de krijgstucht.
Diversen.
Gevraagd werd naar 's Ministers plan
nen ten aanzien van het eedsvraagstuk.
Voorts, of de Minister voornemens is,
"wanneer in het Crematorium nabij Yelsen
eerlang tot lijkverbranding wordt overge
gaan, een strafvervolging te gelasten op
grond van overtreding van art. 1 der
wet op liet begraven van lijken.
Pers en vooronderzoek.
Wederom drong men aan op optreden
van den Minister door een algemeene aan
schrijving aan justitioneele en politaire
autoriteiten tegen het misbruik, dat ter
zake van een geploegd misdrijf, dat bij
de justitie nog in vooronderzoek is, uit
voerige mededeelingen in de nieuwsbla
den verschijnen, door welke persberich
ten, naar men meende, de ontdekking
van den dader vaak in hooge mate wordt
tegengewerkt. De inhoud dier mededee
lingen is vaak van dien aard, dat geen
twijfel mogelijk is of beambten der po
litie hebben tot het verschaffen daarvan
hun medewerking verleend.
De verkiezingen.
Eenige leden wezen erop, dat bij de
laatste algemeene verkiezingen verkie-
zingècirculaires zijn rondgedeeld voor een
daarin aangegeven candidaat, waarin de
schijn werd gewekt, dat deze do candi
daat was zijner wederpartij, doordat onder
aan het biljet voorkwamen de woorden:
Het bestuur der kiesvereeniging (volgde
de naam der vereeniging van de aan die
van den candidaat tegenovergestelde rich
ting) is samengesteld uit de navolgende
personen (volgden de namen van de be
stuursleden der kiesvereeniging). Deze
leden zagen daarin het misdrijf van art.
127 Strafwetboek en verlangden een aan
schrijving van den Minister aan de par
ketten, voortaan dergelijke practijken straf
rechterlijk te vervolgen.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer zat, na hervatting
van hare werkzaamheden op 27 dezer,
in de al'deelingen vergaderen tot onder
zoek in de eerste plaats van wetsont
werpen, die op korten termijn moeten
worden afgedaan, t.w. de betalingen in
gevolge de Invaliditeitswet; de grensrege
ling Hoek van HollandRotterdam, en
het personeel van de krijgsraden. Zoo
mogelijk zal ook nog de Indische begroo
ting worden onderzocht.
Nieuwe.ontwerpen.
Volgens de „N. R. Crt." zyn aan de
betrokken departementen in voorbereiding
een wettelijke regeling van de paarden
fokkerij, een herziening van de jachtwet
en van de veeartsenijkundige wet.
Het burgemeesterschap van
Z aan d a m.
Naar uit Den Haag aan de „Tel." wordt
gemeld, loopt daar het hardnekkige ge
rucht, dat minister C'ort van der Linden
voornemens zou zijln, deyi heer "W. H.
Vliegen eerstdaags te polsen over zijn
al of niet geneigdheid het burgemeester
schap van Zaandam te vervullen.
J u b i 1 e u m-Z egels.
De jubileum-zegels zullen te rekenen
van 29 Nov. a. s. aan de kantoren der
posteryen voor het publiek verkrijgbaar
zyn.
De ingevolge de aankondigingen by het
hoofdbestuur der posterijen en telegra
phic aangevraagde hoeveelheden kunnen
door belanghebbenden van genoemden
datum af aan het postkantoor of het
hulppostkantoor, waaronder hunne woon
plaats behoort, in ontvangst worden geno
men, tegen betaling van het verschul
digde bedrag.
Middelburg. In de Woensdagavond ge
houden vergadering van <le Nijverheids-
vereeniging te Middelburg werden d ba
lans en winst- en verliesrekening goedge
keurd over het boekjaar 1912 1913. Het
dividend werd bepaald op 1 |wf.. betaal
baar vanaf 24 dezer.
Herkozen werden als bestuurslid ti -
heer Jacq. Ilackenberg en als commis
saris de heeren 1'. Dumon Tak en M. G.
Boasson, terwijl als zoodanig gekozen
wérd de heer A. I. J. Loet hals.
Gisternavond omstreeks zes uur be
vonden zich twee verpleegsters met den
knecht uit het Gasthuis alhier óp den
Nieuwlandschen weg. waar zij per rij-
wielbranc-ard een uit Ouddorp (Nieuwland)
afkomstigen ernstigen zieke vervoerden.
Plotseling werd de brancard aangereden
door een bespannen voertuig. De knecht
viel van het rijwiel en bezeerde zich niet
ernstig en het gelukte hem met veel moei
te de brancard op den dijk te houden.
De politie maakte proces-verbaal op.
Gisterenavond speelde de 14-jarige
V. met een vriendje op de Markt aJ-
liier, toen hij plotseling door een wiel
rijder werd omvergereden en kermend
bleef liggen. De wielrijder reed direct
door. De politie bracht den jongen naai
de wacht op het stadhuis, terwijl een
geneesheer de overbrenging naar het Gast
huis gelastte. De politie stelt een onder
zoek naar den wielrijder in en tevens
in hoever hier van schuld sprake is.
Door de politie is proces-verbaal
opgemaakt tegen eenige jongens wegens
diefstal van suikerbieten, die op de Los-
kadc in opslag liggen.
-Voor de Provinciale geldleening,
groot f81000, is als volgt ingeschreven:
Door de Zeeuwsche Bank t obligatie ad
f 1000 tegen 96 pCt.De Koek en Uijt
den Bogaard 25 oblig. ad f 1000 tegen
94V8 p('t.Julius Oppenheims Bank 25
oblig. ad f 1000, waarvan 10 it 91 pCt„
5 a 911/2 pCt., 5 a 91% pCt. en 5
ii 92 pCt.; Chemet en Weetjcn 31 oblig.
ad f 1000 tegen 94l/8 pC't.Edersheim en
Co. 25 oblig. ii f 1000 tegen 941/s pCt.
Dinsdagavond lie-p op den dam alhier
een als heer gekleed persoon unef een
koffer in de hand, die door zijn houding
de aandacht trok van een surveilleerend- -n
agent van politie. De man verzocht den
agent hem mede naar het bureau te ne
men, waaraan deze voldeed. Hier bleek
dat de man geheel zonder middelen van
bestaan was. Vroeger had hij reeds drie
jaar in een rijkswerkinrichting doorge
bracht. doch was later weer gelukkiger
geweest en iiad o.a. te Parijs oe11e be
trekking gehad van f200 per maand.
Thans was de man, die boekhouder van
zijn beroep is, weer aan lager wal geraakt.
Als verdacht van landlooperij werd hy
Woensdag voor den officier van Justitie
geleid.
Vlissingen. De heer A. Huson. die met
den heer M. Laernoes in herstemming
komt voor lid van de kamer van koop
handel, heeft de kiezers verzocht hunne
stem uit te brengen op laatstgenoemde.
Gistermorgen heeft op het Midden-
reduit een parade plaats gehad, waarbij
de luitenant-kolonel van Wieringhen Bors
ki het nieuwe vaandel aan het 14e reg.
inf. heeft voorgesteld
Benoemd tot leeraar bij de Ned.
Israël. Kerk de heer J. Cohen te Kampen.
Borssele. Gisteravond hield de Chr.
Nat. Werkmansbond hare jaarvergadering,
en genoodigden was wederom een feest
avond bereid. De vergadering werd met
gobed geopend. De notulen der vorige
vergadering werden voorgelezen en na
een kleine wijziging goedgekeurd. Vorder
werd door ds. Elenbaas voorgelezen Ps.
1, welke Psalm daarna door hem werd
uitgelegd. Daarna werd gezongen Gez. 2
vers 1. Daarna werden eerst de zaken
afgehandeldUit de rekening en verant
woording van den penningmeester bleek,
dat de inkomsten bedroegen f399,40, de
uitgaven f80.49, zoodat een batig saldo
overblijft van f318.91. Aan de beurt van
aftreden waren de voorz. A. Bakker en J.
Hoebeke, penn. De voorz. deelde mede,
dat hij voor een herbenoeming niet meer
in aanmerking wenschte te komen. Hoe de
leden ook trachtten den voorzitter over
te halen en hoe ze hemook duidelijk
maakten, dat hij hier do man was op de
rechte plaats, niets mocht baten, de voorz.
bleef bij zijn besluit. In zijn plaats werd
nu gekozen dhr. J. v. Sahben. De pei>
ningmeester werd wederom herkozen.
Deze nam zijne herbenoeming aan. Tot
bode weid wederom bpnoemd Hubrecbt
Corstanje. Tot leden 'van de commissie van
toezicht werden gekozen dhrn. J. C. Elen
baas, J. Blok Jz. en C. de Krjiger. Ge
noemde heeren lieten zich hunne benoe
ming welgevallen. Verder bracht mm den
avond gezellig door, tot eensklaps het
voorzittershamertje zich liet hooren. Allen
begrepen, dat de tijd van vertrekken was
aangekomen. De voorzitter liet op verzoek
nog zingen Gezang 9 't laatste vers, waar
na hij met dankzegging de vergadering
sloot. Met voldoening mogen bestuur en
leden op dezen feestavond terugzien.
Nisse. In de gisteren gehouden gemeen
teraadsvergadering besloot de raad naar
aanleiding van een schryVen van Gede
puteerde Staten zyn genomen besluit te
handhaven in zake pensioneering der ge
meente-ambtenaren. Besloten werd de ge
vraagde inlichtingen te verschaffen aan
de Mij. tot en exploitatie van gemeente
bedrijven betreffende gasvoorziening. Her
benoemd werd met alle stemmen als lid
van hét Burg. Armbestuur dhr. Jac. Eck-
hardt. Een af- en overschrijving op tie
begrooting 1913 werd goedgevonden.
Voorts werd nog besloten palen te plaat
sen aan den Ambachtsheerendijk. Daar
na sluiting.
Men meldt uit Zeeland aan de ,N.
R. Crt.":
Werd de palingvangst in de waterleidin
gen en kreken door de binnenvisschers
een ganschen zomer met bedroevend re
sultaat uitgeoefend, nu de donkere, storm
achtige avonden zijn gekomen, is in vele
vlsscherijen plotseling verandering geko
men; de visscheftj zeggen „de winterpa-
liiut loopt" tui in fuiken en wely's wor
den aanzienlijke hoeveelheden aangetrof
fen, zoodat enkelen in ééy nacht in de
vischtuigen tot 400 K.G. paling ophaal
den in het begin dezer week. De dunne
visch wordt verkocht ad 25 of 30 cenl
per halve K.G., terwijl de zware 50 a
00 cent per halve K.G. gelden. De zo-
mervangst geschiedt gemeenlijk met het
kruLsnet, maar het najaar laat. zoo'n
vangst zelden toe.
Kapelle. Woensdagavond trad voor de
vereeniging Vrouwenkiesrecht Its. d
Vries uit Bautang (Indië) op. Mevr. de
wed. D. J. v. d. Have leidde den spre
ker in, die zou spreken over Ti mor.
Op zeer onderhoudende wijze schotst
Spr. de aankomst in Soerabaja. De boot
kan niet aan den wal komen, vandaar
dat een klein bootje noodig is. om u
nader te brengen, maar toch niet dicht
genoeg. Daarom komen twee mannen met
een stoel waar twee bamboestokken door
gestoken zijn, en dragen u aan wal. De
dames die» erg zenuwachtig zijn worden
gedragen op den rug van een Inboorling.
Menschen en toestanden worden ver
volgens geschetst. Behalve 5 pet. Moham
medanen en 25 pet. Christenen is alles
heiden.
De Timoreesche vrouw is erg1 leelijk,
pruimt gaarne, evenals de mannen.
De kleeding is zeer eenvoudig; onaange
name geuren w<u-pon de Timorez.ui van
zich. Spr. ontving soms 50 bezoekers, de
stank was dan onuitstaanbaar. Ze wus-
schen zich nooit; wijl de tutte gewoon
lijk 95 graden is, zijn zij zeer bruin van
kleur, doch daardoor nog zwarter. Kunst
licht ke.nt men niet. 's Morgens eel men
mais, 's middags mais, 's avonds ma is.
liet kostbaarste bezit is de koraal. Men
kan tegen een paar koralen wel een paard
inruilen ter waarde van f 500 a f 600.
De handel bestaat alleen in ruilen. 'tG 'ld
dat men nog bezit, bergt men in den
grond.
Iedere dessa heeft zijn eigen-god. Spr.
had soms wel een halve kamer vol van
goden die hem gebracht werden door hen
die tot het Christendom waren overgeko
men. Eén, de genadige god, was de wor
tel van een boom. Zelfs een glazen knik
ker uit een 1 imonadeflescbje was een god.
Spr. besprak verder de echtverbintenis
en de begrafenis. Bij huwelijken word ui
de vrouwen gekocht. Wanneer de bruid
schat niet betaald is moet later ook het
lijk boven aarde blijven, dat soms een half
jaar duurt.
Kennis en wetenschap zijn zeer gering.
Een vrouw die gedoopt moest worden en
daartoe onderwezen was geworden door
een Inlandschen prediker, kende Onze Va
der en noemde Jezus meneer de Koning.
Op de vraag naar tiaar ouderdom, ant
woordde ze 100 of 200 jaar.
Op Goeden Vrijdag is alles deftig en
stroef, do dienst in de kerk duurt dan
van 6—9 uur. El' wordt gesproken in
het Hollandsch en het Maleisch.
De Spr. eindigde met een opwekking tot
steun aan de Zending.
Ds. Schmidt dankte den geachlen spie
ker en sloot de vergadering.
Hansweert. Voor den dienst in "Neder-
landsch-Indië is bestemd om te worden
benoemd tot klerk bij den post-, telegraaf-
en telefoondienst de heer P. A. J. Els-
man. alhier.
Ellewoudsdijk. Woensdag vergaderde de
gemeenteraad onder voorzitterschap van
den heer burgemeester. Afwezig de hee
ren Janse van Roozendaalen Bruinooge. In
gekomen was bericht van den heer A.
Smallegange, dat hij zijn benoeming tot
lid van het burgerlijk armbestuur aan
neemt. Van gedeputeerde staten was be
richt ingekomen, dat bij de jongste door
hen bij den gemeente-ontvanger gehouden
kasopneming f336 te weinig in kas was.
De voorzitter legt uit, hoe dit zit. Het
staat in verband met 't tijdstip van onder
zoek en van uitbetaling, en komt in meer
dere geipeenten voor.
Van gedeputeerde staten een schrijven,
houdende bericht van de goedkeuring der
pensioenregeling en der gemeentebegro
ting. Voorts van den heer v. Niftrik, dat
de directeuren der gasfabrieken niet in
gaan op 't denkbeeld in zake 't gemeen
schappelijk betrekken van gas, zoodat de
betreffende voorstellen van de baan zijn.
Een aanbieding eener firma te Utrecht
werd voor kennisgeving aangenomen.
In verband met den verkoop van ge
meentegrond. deelen gedeputeerde staten
mede, dat in het koopcontract uitdruk
kelijk moet vermeld staan, dat de leve
ringskosten zijn voor rekening van den
kooper. De Piaad besluit tot aanvulling
in dezen zin.
Na toelichting door den Voorzitter be
sluit de raad tot wyziging van de begroo
ting 1913, in verband met teruggegeven
pensioenstorting voor den gemeente-veld
wachter ten bedrage van f350.
Een verzoek van de Handboogschutterij
„Zorgvlied" om het vaandel, van den
heer v. Hattum ontvangen, in het gemeen
tehuis te mogen bergen, wordt toegestaan.
In verband met de pensioenregeling
voor gemeente-ambtenaren wordt een wij
ziging gebracht in de gemeentebegrooting
