er
ten,
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
ft41. 1913.
Maandag 17 ftovember.
28c Jaargang.
iljes.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
OY.
nsfrneid
GEZAG.
I
Irden
ig.
>EKEN.
cent.
koop
jstkapelle.
R
ht
jj Paard
cht
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie.
Suw-
rOES.
Je ge
le en
voor
hstieren
koekje
en gij
den heer
Ite leveren
[ten kantore
pelle, alwaar
ien zijn'
[schijven),
>or vracht-
jenveeren.
Hissingsehe
|en100 bos-
verschillende
|centper 100,
per 100, bij
.IE te Nieuw-
IN te Grijps-
Laurens.
ii a. s.
Kruiningen
IEDEREN WERKDAG DES AVOIDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25
UITGAVE DEI$ FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
Enkele nummers
0.65
van 15 regels 50,cent, iedere regel meer lOJcent.
Familieberichten van 110 regels f 1.iedere
regel meer 10 cent.
Gezag wordt geoefend in ons land, maar
ook in andere landen. Zóó dat het hoogste
gezag berust bij' den levenden God, de
Oppermajesteit. Zoo is het gewenscht on
der vorige geslachten, en zoo zlai ook
hel nageslacht het eens ervaren, dat allen
te zamen worden beheerscht door den
Heere, uit Wien, en door Wien en tot
Wien alle dingen zijln; die de Bron der
halve is van het. gezag.
En hoe zullen wij nu op staatkundig
terrein een gezag vestigen, dat over om*
bezit, ons huis, onze vrijheid, ons le
ven zelfs beslissen kan zonder aan te
nemen dat zulk een gezag uit God moet
zijn. Deden wij 'tniet, wij zouden immers
een Goddelijke macht naast die van God
moeten onderstellen, bijvoorbeeld da,n zou
de Staat die God moeten zijn. Maar dan
zoudt ge toch een van beiden in hun
Goddelijk recht miskennen. Niemand toch
kan twee lieeren dienen. En nu gaat
het niet aan uw recht van God Staat,
en straks uwe gezondheid als ge ziek
zijt van God den Heere te vragen. Dat
zou een dienen van twee heeren zijin,
indien het mogelijk ware; en derhalve
een verzaken van den Eeuwigen Heere.
In betrekkelijken zin wordt gezag ge
oefend op elk terrein. Het redelijk 'leven
is evenals het lichamelijke aan wetten
gebonden en aan invloeden onderworpen.
De dierenwereld kent gezag, ook de plan
tenwereld ondergaat gezag van klimaat
en bodem. Gezag is aanwezig en onmis
baar bij! elke handeling van menschen.
Politiek gezag is er ook. Niet als iets
aparts, maar als een schakel in den ke
ten, zoo straks getoond. Maar het ver
schilt met alle ander gezag, dat het niet
geoefend wordt krachtens natuurwetten
gelijk in de dieren- en plantenwereld, maar
rechtstreeks door den Heere is overge
dragen op den mensc-h.
Hieruit volgt, dat het politiek gezag
verplicht is zijne grenzen wel af te ha-
kenen, en te zorgen dat het niet trede
in het gezag der andere kringen, wel
ker bestaan het erkent en eerbiedigt.
Het blijft echter slechts een afgeleid,
een overgedragen gezaghet is niet
oorspronkelijk, en het is en blijft betrek
kelijk.
De wijize waarop God dat souverein
gezag overdraagt, kan velschillend zij'n.
hier komen in aanmerkingVerjaring na
gewelddadige verovering. Schikking en
overeenkomst. Opdracht door het Volk.
Vererving en versterf.
Geen dezer middelen ligt huiten Gods
bestel. Ook ten deze zegt dl'. Kuyper
in „Ons Program" gaat deze heer
schappij door de zonden der volken en
de misdaden der machthebbenden heen.
En dan mag en moet telkens bij overgan
gen de machthebber als drager der Sou-
vereiniteit worden aangezien zoodra hij,
door erkenning of vreeze, zijn invloed
ver genoeg kan doen reiken om wat hij
tot recht stempelt, rechtsverbindend te
doen zijn voor de consciëntie der natie.
Wie drager dezer souvereiniteit .is
doet niets ter zake. Het kan een per
soon zijn, een stamhuis, een instelling,
de staten, de kiezers*. Van deze laatste
zijn Zwitserland, onze oude republiek, en
enkele staten in de Vereenigde Staten
van Noord-Amei'ika voorbeelden.
Van die allen was, is het souverein
gezag', gelijk alle souverein gezag', uit
God, en nimmer uit den mensch, of uit
de wet, gelijk rondweg of omzwachteld
(implicite) de leer der volkssouverejniteit
luidt.
Bedenkingen tegen onze leer van de
souvereiniteit Gods zijh zeer gemakkelijk
te weerleggen, wanneer wij aan de vol
gende waarheden vasthouden: Het poli
tiek gezag is uit God. Go,d bezigt ter
overdraging van dit gezag, in den loop
der historie; zoowel de gerechtige lals
ongerechtige daden des menschen. De
ovei'draging geschiedt aan enkele perso
nen, stamhuizen, instellingen of aan de
natie zeiven.
Nooit kan bij deze leer worden vol
gehouden dat het volk, ook wanneer het
de kroon aan 'een vorst aanbiedt, nu ook
de bron van het gezag zou zijn. Im
mers wanneer een uitvoerder van een
uitersten wil u een uitkeering doet, geeft
hij u toch niet van zijn eigen geld; of
wanneer de vinder van uw portemon.na.ie
u deze teruggeeft, geeft hij u toch niet
zijn eigen portemonnaie terug.
En omdat nu de natie het gezag, dit
kleinood Gods, aan den vorst overbrengt,
schuilt dan bij haar de volmacht Van
het gezag
Immers neen. Wie het beweerde zou
van de oppermacht bij de gratie Gods
al heel weinig begrijpen.
Woord en daad.
Een zevental sociaal-democratische da
mes en heeren protesteeren en waarschu
wen in „Het Volk" tegen „prikkellectuur,
openlijk den draak steken met spraak
gebreken, het belachelijk maken van on
derwijzers en pólitie-agenten, het hoogst
oneerbiedige gedrag tegenover ouders en
dienstboden", enz.
Wanneer nu alle sociaal-democraten,
schrijivers en sprekers, redacteuren en Ka
merleden van dergelijke „vlegelachtighe
den" ook een klacht uit „Het Volk"!
zich gaan onthouden, welk een genot
zal het dan worden de Notenkrakers,
Leckie Downs, Kamerverslagen, Rechts
zaken, enz. te lezen.
Wij zullen voorloopig nog maar niet
op dat genot rekenen.
Ook de openbare behandeling in de
Tweede Kamer heeft den gouverneur-ge
neraal glansrijk in het gelijk gesteld.
De ergste „klagers" zijn het eerst jein
het meest zichtbaar in hun schulp ge
kropen.
Trouwens dit was te verwachten, na
de afdoende tegenspraak van vrijzinnige
Indische, bladen.
De Javabode schreef terstond na het
hekend worden van den uitslag der ver
kiezingen
„Tot dusver was van een al te kras
kerkelijk drijven lrier maar weinig te be
speuren, 'het meeste wat men ervan merkte
was. het geschrijf erover door menschen,
voor wie van rechts nooit iets goeds kan
komen. Maar afgezien daarvan zouden wij
waarlijk niet durven zeggen, oif het om
gaan van de Kamer voor Indië nu wel
een bijzonder geluk is. Ons dunkt, het is
zoowat lood om oud ijzer en van de
nieuwe meerderheid verwachten wij voor
Indië nu niet bepaald zoo heel veel." Ter
wijl, krasser nog, met het oog op de
toekomst, het Nieuws van den Dag voor
N. I. zich uitliet:
„Voor Indië is wel de belangrijkste
vraag: Wie zal nu "Minister van Koloniën
worden? Want daarvan hangt ook af, wie
als landvoogd deze gewesten zal bestu
ren. Als de heer Van Deventer op een
ongelukkig oogenblik minister mocht wor
den, zou de heer Van ldenburg zeer waar
schijnlijk aftreden. Wij zouden het' ten
hoogste betreurenswaard achten, wanneer
liet bestuur over Indië werd verdeeld,
hier en te 's Gravenhage, tusschen man
nen, die de opvattingen zijn toegedaan
van mr. Van Deventer. Dat zou wel eens
op een nationale ramp kunnen uitloopen."
Met zulke herauten voor ldenburg
vooruit, moesten de klachten der Pfeyte's
en Van Deventer's wel verstommen, en
moest de minister Pleyte die klagers wel
met geruststellende woorden tegemoet ko
men.
Mexico.
Een New-Yorksch bankier is in in Mexi
co geweest en kwam daar vaak in aan
raking jnet den geweldigen dictator, pre
sident Huerta. We kullen zien, waarom
liet hem niet moeilijk viel enkele bij-
konderheden uit het leven van dezen bij-
konderen man te weten te komen.
De N. R. Ct. geeft bet verslag van een
interview met genoemden bankier. Huerta
schijnt een raar heerschap te zijn, met
weinig presidentsmanieren.
„Huerta is een dictator van de oude
school aldus de financier, een man van
groote bekwaamheid en met groot® snel
heid van beslissing. Mei 1.1. beraadslaagde
het congres over een nieuw leeningsent-
werp, welks goedkeuring Huerta wein.schte.
Het congres vond echter de leaning ^voor
waarden schrikbarend hoog.
Daarop ontbood Huerta enkele leiders
van het parlement.
„Ik heb dat geld noodig" verklaarde
hij heel eenvoudig'. „Zonder dat geld kan
ik de rooverbeinden die thans in actie
zijn, niet onderwerpen. Ik wil met n sa
menwerken; maar dit eene moet giji wel
begrijpen; ik ben een militair en als gij
niet doet wat ik van u verlang, pas dan
op!"
En later liet hij het geheel® Congres
in arrest stellen.
Huerta zoo vertelt hij verder
houdt veel van het restaurant- en café
leven. Men kan hem stpns een café zien
binnenstappen en aan 'de toonbank staan
de zijn glaasje zien ledigen. En zoo ge
woon is het dat Huerta 's middags fn
een of ander restaurant gaat eten, dat de
vastte bezoekers dan zelfs al niet aneier
opstaan. Is er geen tafeltje open, dan vin
den de bezoekers het niet ©ens poodig
plaats voor den president te maken.
Huerta houdt wel van een grap. Hij
ontving eens in zijn buitenverblijf te Po-
potlo een commissie die hem over za
ken kwam spreken. Na afloop' der werk
zaamheden leidde Huerta de gasten rond.
Men kwam ook in „de bibliotheek". Maar
in de boekenkasten waren geen boeken.
De planken stonden vol likeuren. „Deze
boeken strekken altijd tot de vreugde des
harten", merkte Huerta op tot zijln be
zoekers.
Een andermaal, nadat de president den
avond in een der restaurants had door
gebracht en hij in de beste stemming
verkeerde, kwam een zijner oudste vrien
den binnen. Huerta ging hem tegemoet,
klopte hem op den rug en zeide: „Wel
mijnheer de hoofdcommissaris van poli
tie, waarom ben je niet pp je bureau?"
De vriend keek den president aan zon
der er iets van te begrijpen. Maar deze
zeide enkel: „Morgen kan je 'het ambt
aanvaarden; ik meen het".
Albanië.
De bewoners van het Mirdita-gebied
hebben zich ook aangesloten bij de actie
tot afschaffing van de bloedwraak.
Een schrede dus op den weg, die naar
de beschaving voert. Een stap, die met
voldoening ontvangen wordt.
Deze heidensche gewoonte heeft reeds
ontzaglijk veel bloed en tranen doen
vloeien.
Alle twaalf Bajraks van genoemd ge
bied, alsmede de stammen van Kalmeti
en Alessio hebben een „bessa" gesloten
waardoor de bloedwraak wordt afgezwo
ren.
Er werd besloten eiken diefstal en el-
ken moord met de strengste straffen te
bestraffen. Wie met een ander een ge
schil heeft, moet zijn aanklacht bij het
stamhoofd indienen. Elke eigenmachtige
poging van zich recht te verschaffen is in
de toekomst verboden.
Hij, die bloedwraak uitoefent, zal met
verbranding van zijn huis en verbanning
uit het stamgebied gestraft worden.
H. M. de K on in gin.
H. M. begaf zich hedenmorgen met den
trein van 7.28 van Apeldoorn naar Den
Haag, alwaar H. M. te 9.56 's morgens aan
het station der S.S. aankwam. Per extra-
trein van 6.39 keerde H. M. naar Het
Loo terug.
Socialistische ministers.
Mr. Troelstra zal in Februari eene voor
dracht houden voor de Deltsiche Studen
ten vereeniging „Vrije Studie", over het
onderwerp „Socialistische Ministers".
Pensioenen.
Bij Kon. besluit van 20 October zijn
de volgende pensioenen verleend: aan A.
S. Talma, minister van landbouw, nijver
heid en handel, f 4000 en aan J. H. de
Waal Malefijt, minister van koloniën,
f4000.
Liever T u r k s c h dan P a a p s c h.
Onlangs had ons socialistisch Eerste'
Kamerlid een vraaggesprek met een re
dacteur van het persbureau Vaz Dias.
De heer Van Kol gaf bij die gelegenheid
als zijn overtuiging ten beste „dat de
Indische hadjis recht en plicht hadden,
om proselieten te maken"..-?.,..!
Nu zijn wij van menschen, die met
het positieve Christendom hebben afge
rekend, al veel gewend. Zij spreken met
ontzag van Boedhisme en zijn vol ver
eering voor Chineesche afgodismen. Hoe
wel in hun mond alle godsdiensten ge
lijkwaardig beeten, toonen velen hunner
een kwalijk verholen of niet verholen voor
liefde voor den Islam, een voorkeur die
natuurlijk onmogelijk voor de lèèr van
Mahomed kan wezen, maar hoogstens
voor een enkele harer praktijken. Want
hoe kan een beschaafd Europeaan, iemand
die toch in, zooal niet mèt het Chris
tendom is opgevoed, iets gevoelen voor
de leei'ingen en beweringen van een fi
guur als Mahomed, welke figuur tot de
onmogelijkste legenden behoort, en
voor zoover ze tot de geschiedenis be
hoort al weinig proper is.
Toch worden aan de half-barbaarsche
en alleen door-kunstmatig-fanatisme-ge-
loovende hadjis „het recht en de plicht"
toegekend, om aanhangers te winuen voor
hun dweperijen, terwijl de christelijke mis
sies een gevaar heeten voor den vrede
en het behoud der kolonies, en eigen
lijk dus recht noch plicht hebben om
met de prediking van het Christendom
door te gaan.
Waaruit het gevaarlijke der Christen-
zendelingen zou blijken, is nog nooit aan
getoond. Nooit werd althans één bepaald
bewijs geleverd dat het missiewerk een
gevaar voor koloniebehoud zou kunnen
zijn. Gesteld, al zou ook een enkel maal
ontactvol door zendelingen zijn opgetre
den, dan zal Ifoch een of ander over
dreven ijver-betoon voor den godsdienst
van Christus wel heel wat ongevaarlijker
zijn voor den landsvrede, dan de stel
selmatige ophitsing der fanatieke hadjis
tegen den Christenhond, den Europeaan,;
den mdi'ingeling, den Giaoui'.
De vrijzinnigheid meent er dan ook
geen zier van met haar onrust over het
zendingswerk. Zij is alleen ongerust, dat
met de prediking van het Christendom
ook 3e Christelijke geest in onze kolo
niën wat meer zal binnendringen en dan
is het uit met de vrijzinnigheid. Ook
hier toont links zich weer anti-christe
lijk. (Maasbode.)
Eischen voorgeoefendh^id.
De examen-commissie uit een onzer.
Noordelijke garnizoenen heeft na afloop
van het examen, dat dezer dagen is ge
houden, aan den Minister van Oorlog ge
rapporteerd, dat verscheidene adspirantanl
gymnastisch voldoende ontwikkeld waren
om in aanmerking te komen voor een.
kortere indeeling van 6i/2 maand, doch
niet konden voldoen aan de bij fie
wet te hoog gestelde eischen.
Wellicht, zegt de „Av.p.", dat nu bin
nenkort deze eischen zullen worden her
zien.
Volgens „Het Volk" is het bericht
omtrent een verkiezingsgebed Zondag voor
acht dagen in een „godsdienstige samen
komst" van sociaal-democraten voor Oude-
geest van a tot z onwaar.
Vrijz.-Dèm. Bond.
In de Zaterdag gehouden algemeene
vergadering van dezen Bond is de vol
gende motie van het hoofdbestuur met
op één na ailgemeene stemmen aange
nomen.
„De algemeene vergadering van den V.-
D. Bond, gehouden te Haarlem op 15
en 16 November 1913;
«w i
overwegende, dat het noodzakelijk is,;
met het oog op het verwezenlijken van
het concentratie-program, waarop de drie
vrijzinnige partijen gezamenlijk den jomg-
sten verkiezingsstrijd hebben gestreden
'met name van de punten, handelende,
over algemeen kiesrecht, vrouwenkies-i
recht, evenredige vertegenwoordiging,
-ouderdomsverzorging en onderwijs het
onderling .overleg tusschen die partijen!,
in het algemeen en de samenwerking bij
eventueele verkiezingen voor de Tweede
Kamer en de Provinciale Staten in lief;
bijzonder, in de naaste toekomst, bij het
voortduren jyan de bestaande politieke con
stellatie te bestendigen;
met dien verstande, dat daarbij elk der
partijen haar eigen zelfstandigheid, ook!
wat organisatie en propaganda betreft,
volkomen behoudt;
machtigt het hoofdbestuur tot instand
houding van het Centraal-Comité der vrij
zinnigen mede te werken;
daarin een delegatie te benoemen;
en aldus, met inachtneming van zijin
verantwoordelijkheid en verplichtingen te
genover de partij', met vertegenwoordi
gers der andere vrijzinnige partijen gere-.
geld overleg te plegen en zoodanige maat
regelen te nemen als geraden en noodig
zullen blijken".
Tot leden van hét hoofdbestuur werden
gekozen mevr. N. Mansfeldt, dr. D. Bos,
prof. dr. Ph. Kohnstaanm en R. de Boer,
in plaats van mevr. W. van Itallie en
de heeren De Greeff, Tasman en KI. de-
Vries, die niet herkiesbaar waren.
Middelburg. Naar de „N. Zondagsb.'1
verneemt zal Woensdag 10 Dec. in dep.
namiddag het jongenspavilloen van Kin-
derzorg plechtig geopend worden door mr.
H. J. Dijckmeester, Commissaris der Ko(-
niugin in Zeelalnd. Ds. de Ligt zal als
voorzitter de samenkomst leiden. O.a. zal
een Zangkoor uit de verpleegden zich
laten hoeren.
Blijkens een in dit nummer voor
komende annonce zijn bij de firma Bel
derok en van Roo de feestetalages ge
reed. Een fraai gelegenheidsalbumpje, dat
een ieder, die er om vraagt, gratis aange
boden jvordt, laat zien, wat die firma!
biedt, op het gebied van ineubil.eering)
'tls alles artistiek en degelijk.
Gisterenmorgen deed de landbouwer
F., wonende onder de gemeente S.t. Lau
rens, doch vlak bij de stad, aangifte, dat
in den nacht tusschen Zaterdag en Zondag
een paar kalkoenen bij hem verdwenen
waren. Des middags kwam de man echter
mededeelen, dat hij twee der dieren terug
bad gevonden. Deze waren klaarblijkelijk
door een hond dood gebeten, zoodat men
hier met een viervoetigen dief te doen
scheen te hebben.
Vlissingen. Gisteren was het den gehoe-
te.ii dag druk op de reede alhier. Zoem
veel uitgaande stoomboolen ankerden al
daar, daar hef .te stormachtig was om
zee te kiezen. Ook kwamen ©enige sche
pen uit zee terug ter roede, teneinde be
ter weer af te wachten. De Boulevard'
trok heel den dag zeer veel bekijks; van
Yiissingers en andere personen, daar-het
bemannen der schepen bij stormweer iets
is wat pien niet eiken dag. ziet,
Woensdagavond a.s. wordt hier
verwacht de Plangaran of Prins van Soe-
rakarta. De Prins zal zijn intrek nemen
in het hotel „Zeeland". Het voornamen
bestaat den daarop volgenden dag een
bezoek te brengen a,an de werf der Kon.
Maatsch. „De Schelde". De Prins zal
waarschijnlijk vergezeld zijn van den heer
J. Voute, luitenant ter zee le klasse, die
den Prins op zijn reis door ons land
vergezelt.
Benoemd tot brievenbesteller al
hier J Meert, thans Imlpbe steller, en wel
met ingang van 16 dezer.
Goes18131913. Heden herden
ken wij een merkwaardigen dag, een dag,
die met gulden letteren in Neerlands histp-
