NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
i\o. 38. 1913.
>OP
isle ferriemls,
toornen,
iboomen
Donderdag 13 November.
28e Jaargang.
HISTORISCH
wielen
CHRISTELIJK-
:gers,
hts9
knecht,
■g.
Co.
RTJE
OP
fs), Zeeland.
te koop
Appel- en
ien,
te koop
Vaarzen,
Dagmeid
tknechf
indknecht
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. D HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Invaliditeitswet.
Curasao In gevaar?
Buitenland.
Staten-Generaal.
;ele
en 15 cent.
Middelburg.
t spiegeltop zoo
levragen HULP-
sferke (W.)
KIT keur uit drie
lz. Gapinge
ich ras, van 2 tot
ingeschreven -in
stamboekouders.
rachtig.
Brouwersboom-
Iteri in ie leveren
pber bij JACOB
Ide van L. Domi-
len vóór of op 21
|US te Werneldinge,
jekomen zijn.
C. DE KORTE,
PCHRIJVING
>schen en
>men,
lard van dhr. C.
in te leveren
IA. ZOETEWEIJ
pens inlichtingen
huwelijk van de
1 mevrouw VAN
Goes, een
te Zoutelande en
ien omgaan, bij
[waarvoor inlich-
Ij eerstgenoemde.
[DERGEM, Oost
iet December
ELISSE, Segeers-
lei gevraagd
Sf aankomend bij
ledipl. Hoefsmid
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
EN
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer lOjcent.
Familieberichten van 110 regels f 1.iedere
regel meer 10 cent.
Zou 'ttoch waar zijn dat het kabinet-
Cort de invaliditeitswet niet zal uitvoe
ren
Wij herhalen: de invaliditeitswet, een
door de Koningin geteekende en in het
Staatsblad afgekondigde wet zou minister
Treub weigeren uit te voeren.
Dat wij, wat de beginselen aangaat,
met dit ministerie slecht uit zijn, stelt
ons niet te leur. Dat was te Voorzien.
Maar dat het zoo revolutionaire plan
nen omdraagt om een wet niet uit te
voeren, en clat zoo maar, willekeurig,
zonder een andere wet die hiertoe mach
tigt, dit stelt wel te leur. i
En dat niet alleen om het revolutio
naire spel dat hiermee gedreven wordt.
Maar ook om de behoeften der vele in
validen, welke nu onbevredigd blijlven.
In 1905 lag daar een ontwerpt ouder-
doms- en invaliditeitsverzekering van dr.
Kuyper.
Het liberale kabinet-De Meester komt
en minister Veegens schakelt eenvoudig
de invaliditeitsverzekering uit.
Zijn opvolger minister Talma voegt ze
er weer in, ja maakt er de hoofdzaak
van en knoopt er de verplichte verzeke
ring aan vast.
Nu komt minister Treub nog wel
een tegenstander van Staatspensioneermg
en belooft niets anders 'dan
uitvoering van artikel 369 met uitbrei
ding tot alle ouden van dagen die het
noodig hebben.
En zoo dreigt de invaliditeitsverzeke
ring, ondanks de koninklijke bezegeling,
weer van de baan te raken.
Het ware gewensoht, dat mr. Tasman,
de priilcipieele vrijzinnig-democraat, die
nog niet is omgevallen naar den kant
van de Staatspensioneerders en de „po
litieke slimmelingen" van Treub, gelijk
Treub, nog eens met zijn cijfers uit de
Duitschc invaliditeitsverzekering kwam,
gelijk hij die dezen zomer heeft gepu
bliceerd in zijn „Sociale Kroniek".
In 1911, zoo schrijft hij, werden toe
gekend 118.158 invalidenrenten ten be
drage van 21.279.966 Mark (1910 114.755
met 20.303.948.80 Mark) 11789 tijdelijke
renten met 2.092.330.80 M., 1910 12287
met 2.159.327.40 Mark en 11585 ouder
domsrenten met 1.915.030.20 Mark (1910
11.625 met 1.910.135.40 Mark).
De verschuiving naar de invaliditeits-
rente gaat dus nog steeds door. De ge
middelde ouderdomsrente bedroeg in
1911 165.30 Mark, in 1910 164.31 Mark.
De gemiddelde invaliditeitsrente 180.09
Mark; in 1910: 176.93. Deze stijging wordt
mede veroorzaakt door het feit, dat de
hoogere loonklassen met hooger premies
en daardoor hooger rente regelmatig
beter bezet worden.
En verder
Van de 118.159 nieuwe invaliditeits-
renten waren er 15034 van '70-ajrigen en
ouder, d.i. 12.7 pCt. van 65- tot 69-jarigen
22355, d.i. 18.9 pCt. van 60 tot 64 22644,
d.i. 19.2 p.Ct. Beneden 70 jaar waren dus
invalide 87.4 pCt., beneden 65 jaar 68.4
p'Ct. en zelfs beneden 60 jaar nog 49.2
pCt., d.i. bijna de helft.
In 1912 werden toegekend: 124825 inva
lidenrenten, 11570 tijdelijke renten en 1211
ouderdomsrenten.
Ingevolge de nieuwe bepalingen kwa
men hierbij thans voor het eerst 3811
weduwen- en weduwnaarsrente, 110 tij
delijke weduwenrente en 13962 weezen-
renten.
Er liepen in 1912 965.624 invalidenren
ten, 15905 tijdelijke renten cn 90071
ouderdomsrenten.
Het zou met deze betrouwbare bereke
ning voor zich van zijn geestverwant en
medestrijder tegen de politieke slimme
lingen en den humbug van de Staats
pensioneerders, een onverantwoordelijke
daad zijn van den minister van land
bouw, indien hij de wet zij 't al door
een nieuwe wet! op dat punt 'ging
ontkrachten en de invaliden, welke ons
land in grooteren getale telt dan ouden
van dagen, uitschakelde uit de rij der
genen, jvelke de wet-Talma blijvend zou
hebben geholpen.
'tls gelijk trouwens door do Recht-
sche bladen voorspeld was, eer 't te
laat was, hier weer de werkman die
't loodje legt.
Het voornemen bestaat bij onze regee
ring om het oorlogsschip op Curasao,
het eenige, dat daar ligt om de rust
naar binnen en naar buiten te verzeke
ren, Venezuela in toom te houden, en
klaar te staan, wanneer Suriname zijn
hulp noodig mocht hebben, terug te roe
pen, en niet meer te vervangen.
Dit schijnt ons een roekeloos spelen
met ons koloniaal bezit toe.
Moet dan Curasao, tengevolge van slap
heid en krenterigheid in het moederland
een tweede Formosa jvorden?
Moet dan, gelijk in 1663 het fort Zee-
landia en het straks genoemde eiland,
ook Curacao, tengevolge van de vrijzin
nige kruidenierspolitiek, voor ons ver
loren gegaan?
Het ware niet te wenschen.
Want het zou nog erger zijn dan ver-
koopen.
Doch gelijk toen de Chinees op For
mosa, zoo loert nu de Venezuelaan op
Curacao, en de Japannees op Java; moe
ten wij dan, bij dit dreigend gevaar, deze
bezittingen gaan ontblooten?
Het is op 't oogenblik behandeling der
Indische Begrooting. Misschien vraagt en
krijgt de Kamer heden of morgen wel
licht.
Men zie ons Persoverzicht.
Beieren.
'tls feest in Munchenl
De plechtige troonsbestijging van ko
ning Lodewijk III is gisteren met een
feestelijke godsdienstoefening in alle ker
ken begonnen. De koning en de koningin
reden in het galarijtuig naar de kerk.
Na de godsdienstoefening werden zij op
het M.ariaplein door den opperburgemees
ter begroet en toegesproken. De koning
dankte hartelijk voor de begroeting, waar
na de stoet onder het gejuich der be
volking den tocht naar het paleis voort
zette.
Te half drie begon in de grootc troon
zaal de huldiging van den koning door
het land. Nadat de koning en de ko
ningin op "den troon hadden plaats ge
nomen, hield de,president der Eerste Ka
mer een lange redevoering, waarin hij,
volgens 'tverslag in de „N. R. Crt." o.m.
zeide
„Rotsvast is onze overtuiging dat onder
de regeering van een nieuwen koning de
monarchie tot nieuwen luister zal komen,
de betrekkingen van Beieren tot den kei
zer en het rijk inniger zullen worden,
de geestelijke en zedelijke krachten en de
stoffelijke welvaart des lands zullen wor
den bevorderd, en dat U. M. er in zal
slagen de godsdienstige gezindheid en den
vrede in Beieren te beschermen". Spr.
eindigde met een Hoch 1 voor den koning.
De koning antwoordde
„De hartelijke en vertrouwelijke gezind
heid, die mijl tot nog toe in ruime mate
is betoond, sterkt mijl in "het vertrouwen,
dat de liefde van mijn volk mijn hande
lingen zal besturen, en dat het zich met
mij aan de gemeenschappelijke zorg voor
de welvaart van Beieren zal wijden".
Onder fanfares verlieten daarop; de ko
ning en de koningin de zaal.
Er is dus meer uiterlijk vertoon, dan
waarop men aanvankelijk durfde rekenen.
Tweede Kamer.
Ook het tweede gedeelte van Dr. Scheu-
rer's rede over Indië was belangwekkend.
Het eischte de onverdeelde belangstel
ling van geheel de Kamer.
We zouden wel alle redevoeringen in
extenso willen afdrukken. Ook die van de
kinderlijk tegensputterende tegenpartij,
doch de plaatsruimte verbiedt het. Vol
staan we dus met de bloote vermelding
van de kern uit 's heeren Scheurer's be
toog.
Thans eischt de vrijzinnigheid wederom
het gouvernementsOnderwijs als staats
school.
Op meewarigten toon moet het wel ge
zegd zijn.
En dan verontwaardigd:
Welnu, wij kennen in ons land de
vruchten van het neutraal, d.i. van gods
dienstloos onderwij's, en wij zouden lm
dië beklagen als. het aan dit onderwijs
werd overgeleverd.
Wil daarom de onderwijspolitiek van
minister Fock volgen en van de vorige
regeering de hulp van het particulier
initiatief dankbaar aanvaarden. De minis
ter bewandelde den wag, vóór hem ge
volgd door ministers van rechts en
links.
O, zoo!
Dr. Scheurer betoogde verder, dat de
Sarekat Islam in geen enkele relatie met
de revolutionaire Indische Partij staat, en
clat. m de laatste een beginsel naar vo
ren treedt, dat niet mag worclen geduld,
evenmin weggedoezeld, doch clat in zijn
volle werking moet worden geduld.
En wat de algemeeno actie van dezen
zomer aangaat' 'tis al vele malen er
kend en bewezen uit niets is gebleken,
dat de vorige regeering een hieillooz©
politiek heeft gevolgd, clie Indië ten val
zou 'brengen.
Tenslotte sprak de heer Scheurer nog
een kras en overtuigend woord aan het
adres van den heer van Deventer, ter
weerlegging van diens wonderlijke idee-
en op zendingsgebied. De heer van De
venter beschouwde njj. de zending in
Atjeh als een nationale ramp.
Men zou dus Mohammedaansche lan
den op religieus gebied ongemoeid moe
ten laten, omdat wij staan tegenover een
wereldgodsdienst. Spr. kon natuurlijk
moeilijk in het Parlement de beteekeuisi
van het Christendom tegenover het Mo-
hemmedanisme gaan schetsen, ofschoon
dit wel eens 'nuttig zou zijin, doch hij be
twiste krachtig de stelling, clat de zending
alleen geoorloofd zou zijn in animisti
sche streken. Immers, als men cle zending
verbiedt op te treden onder do Mohamme
danen, dan ontzegt men de kerk van,
Christus het recht, om, gehoorzaam aan
het woord van zijn Heer en Koning, het
Evangelie te prediken aan alle volken.
Doch wij' zullen ons dit recht nooit la
ten ontnemen, al was de rechterzijde ook
teruggebracht tot één lid in deze Kamer.
Hier 2iet men bewust de antithese naar
voren komen. In de gansche actie, die
gevoerd is, zag men den strijd tegen Chris
tus. De Kerk van Christus hier op aar
de laat zich geen recht ontnemen. Daar
om herhaalde spr. zijn vraag, hoe de
houding van den minister zal zijn tegen
over de zending ip de animistische ©n in
cle Mohammedaansche streken.
Op een zeer lakonieke wijlze liiet onze
afgevaardigde Scheurer clen minister voe
len cle groote beteekenisi ten opzichte van
zijn zwenking niet betrekking tot de In
dische politiek.
Ja waarlijk, dat is een wending van
links naar rechts; en niets- minder dan
clat.
Spr. heeft dat openlijk gezegd. Aan het
slot van zijn meesterlijk betoog gekomen,
dankte hij den minister, die de koers
niet heeft veranderd, en ond-er groote hi
lariteit liet hij er op- volgen: Het is ge
worden 'in p-laate van een minister -van,
links een minister van rechts.
En onder nog grooter hilariteit: De
minister heeft zich losgemaakt van de
verkiezingsactie.
Als een ongelukkig, onbeholpen pen
dant van de gedocumenteerde meesterlijke-
redevoeringen van rechts kregen we eerst
een speech van den vrijzinnig-democraat
van Deventer. Zonder zich iets aan de
sprekerstalenten van dezen bekwamen af
gevaardigde te kort te doen, missen we
daarin diezelfde kracht der overtuiging,
waarmede onze mannen voor cle Indi
sche belangen opkwamen.
Feitelijk kan de vrijzinnigheid zich niet
zoo warm ervoor maken. Onzerzijds: let.
men immers op meer nooden en behoef
ten. Eerst kregen we dan oen zoetsap
pig excuusje te hooren. Maar heeren, al
dus de heer van Deventer, in eenigszilis
andere bewoordingen, wat hebt ge nu
toch onzen minister aangevallenHeusch,
van den zomer is het beleid van den Cr.G.
niet zoo afgekamd, als u, recliterzijde,
het doet voorkomen. We verschillen wel
van meening, maar we waardeeren toch
'smans karakter. Ik ook; ik heb dio
waardcering immers wel eens geuit! En
toch gaan we niet in alles met elkander
mee. Wat de zendingsscholen betreft, zou
ik willen zien, clat ter, wille van de
continuïteit niet aan cle subsidie getornd
werd. Ik wil ook gaan in de richting
van facultatief s-tellen van het godsdienst
onderwijs en ik zie zelfs kans voor een
modus vivendi tusschen linker- en rech
terzijde.
Om tenslotte met het oude liedje It©
eindigen: Wij vinden het zeer aardig van
u, rechterzijde, dat uw zendelingen
in animistische streken arbeiden, doch laat
hun toch vooral niet in Mohammedaan
sche kringen werk-en, want dat believen
wij v1 r ij zinnigen ongewensfchte
kerstening te noemen.
Een volgend oogenblik trachtte do heer
van Deventer de lachers op zijn. zijde
te- krijgen met opmerkingen als deze:
„Men verweet aan do linkerzijde geld
van cle Chineezen te hebben aanvaard,
maar zijn dit clan ook niet u w broeders?"
„Mogen cle Christenen van Ambon en
de Minahassa geen geld ófferen voor de
herkiezing van dr. Scheurer?"
Lest best, kon van deze rede getuigd
worden.
Toen de s.d.a.p.-man Hugenholtz; zich
in het debat mengde hot ging over
het bekende intern-earingsbesluit wist
de heer- van Deventer, die de billijkheid
ervan verdedigde, telkens heel handig de
slagen af te weren.
We spraken hierboven van dc wonder
lijke ideeën van dhr. Van Deventer op
Zendingsgebied. Dat er van de werkelijk
goede gedachten van vroeger niet veel
is overgebleven, moge blijken uit een ver
gelijking van hetgeen hij nu uitkraamde
met datgene, wat hij voor enkele jaren
in zijh werk o-ver Java en Madoera 'schreef.
Na zeer veel waardeering voor de zen
ding getoond te hebben en cle superioriteit
der Christelijke bes-cha-ving te hebben ge
huldigd, schrijft hij daar:
„In hoeverre de staat dan tekort schoot
in het bevorderen van het beschavings
werk door de geleidelijke uitbreiding van
het Christendom te verzekeren?
Alleen in zooverre, als te lang aan
hen, die cle kerstening tot levenstaak had
den gekozen, van overheidswege de be
langstelling en de steun onthouden wer
den, waarop hun arbeid, ook van politiek-
economisch standpunt, recht had".
Ziet, deze taal hadden wijl ook nu wil
len hooren!
De brochure van Tjipto „Als ik een
Nederlander was" besprekende, kwam de
heer Van Deventer geheel in ons vaar
water. In die brochure werd een even
hatelijke als onjuiste voorstelling gege
ven van de verhouding van Nederland
en Indië, „Zonder hoovaardiging, aldus
dhr. Van Deventer, mogen wij zeggen,
dat wij beter voor de inlanders zijn 'ge
weest dan een inlandsch bestuur ooit had
kunnen zijn".
Dat is ook zoo.
Een treffend staaltje, dat dit bevestigt,
lazen we dezer dagen in de herinnerin
gen van een rechterlijk ambtenaar.
In een van die schetsen verhaalt de
schrijtver van een kennismaking bij een
civiel geding met een dessa (dorps) hoofd
later zag hij dezen terug, toen deze zijn
kleinzoon kwam brengen naar de Euro-
peesche school.
Hij moet gaan studeeren, zeide hjj,
later naar de opleidingsschool voor Inland-
sche ambtenaren. Zijn vader heeft geen
dessahoofd kunnen worclen, maar nu zal
hij het verder brengenhij zal met
tertijd zeker pnderdisitriotshoofd worden.
Maar studeeren kost geld
Dat weet ik wel. Maar twintig a vijf
en twintig gulden per maand kan ik wel
betalen; ik ben een oud man en heb
niets meer noodig.
Deze inlander had dus nog al aardig
wat overgelegd. Ten koste van wie?
0orlogsb6grooting 1914.
V o o r 1 o o p i g Verslag.
Do ontworpen jaarweddenregeling voor
de verschillende categorieën van militai
ren, die onder den naam van „non-com
battanten" worden samengevat, was in
't algemeen met instemming begroet.
Met betrekking tot de verstrekking 'van
Weeding en toekenning ,yan een toelage
voor eerste uitrusting werden verschillen
de vragen gesteld, o,.a. of het-, Juist is, dat
slechts weinige onderofficieren zich voor-
het ontvangen van gratis kleeding van
ordinair laken hebben aangemeld. Som
mige leden bestreden de toelage voor eer
ste uitrusting als een verkapte traktemjents-
verhooging.
Verscheidene leden verklaarden mlet be
langstelling uit te zien naar de maatrege-
gelen, welke de minister zal nemen ten,
einde bet kader-vraagstuk, zoowel wet be
treft de officieren als het lager kader,
tot een oplossing te brengen.
Enkele leden wenschten in het bijzon
der te worden ingelicht of ook naar do
meening van dezen minister de leeftijd
waarop een onderofficier in het' algemeen
den dienst behoort te verlaten op on
geveer 35 jaar is te stellen.
Verder wenschte men vrij algemeen t©
worden ingelicht omtrent, de opgedane er-
Varing met de werking der Müitiewet:
Ook werd gevraagd hoeveel miliciens
gebruik hebben gemaakt van de gelegen
heid tot nummerverwisseling voor den
dienst bij "het blijvend gedeelte! en in
lichtingen werden verzocht omtrent cle uit
komsten. van cle examens ter verkrijging
van een diploma van voorgeoefendheid.
Tevens wenschte men 's, ministers stand
punt te leeren kennen ten aanzien van hét
bestaande program van eischen.
Eenige leden brachten de minder doel
matige wijze ter sprake, waarop de in
deeling der militie h.i. pleegt ta geschie
den. Gevraagd weid of de min. voorne
mens is zooveel doenlijk te streven naar
localiseering der militie, om op die wijze
eeu vlotte mobilisatie te waarborgen.
Eenige leden oordeelden dat cle orga
nisatie der landweer veel te wenschen
overlaat. Eenige meenden, dat een deugde
lijke toestand 'zou kunnen worden ver
kregen en tevens op- de organisatie belang
rijk zou kunnen worden bezuinigd door
meer gebruik te maken van officieren; van
lageren rang en onderofficieren.
Wederom werd de noodzakelijkheid van
een wettelijke regeling der rechtspositie
van cle onderofficieren betoogd. Met be
trekking tot cle dienstaangelegenheden
achtten eenige leden het niet overbodig
erop aan te dringen dat in het leger
toch ernstig worde gestreefd naar een
economisch gebruik van den tijd.
Door sommige leden werd geklaagd dat
in het leger nog al te dikwijls door de
chefs tot hun ondergeschikten ruwe taal
wordt gebezigd en misbruik wordt ge
bezigd en misbruik wordt gemaakt van
Gods naam.
Onder meer werd nog' gevraagd of hét
bericht juist is, dat dit jaar bij de di
visie marechaussee in 'Noordbrabant een
zelfmoordenaar piet militaire eerbewijizen
is begraven? Indien het bericht waal-
blijkt, wenschte men daarover 's minis
ters meening te vernemen.
Aangedrongen werd voorts door enkele
leden o.a. op verlof voor de onderoffi
cieren om buiten dienst burgerkleeding
te dragen en op vrijheid om voor
zoover dat éenigszins mogelijk is -bui
ten de kazerne te wonen.
Verscheidene leden spraken hunne vol
doening uit over de wijze waarop in den
herfst van dit jaar de groote manoeuvres
hebben plaats: gehad. Men meende; dat te
dezer zake een woord van hulde toekwam
aan den afgetreden minister Colijn.
