NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Zaterdag 4 October.
28e Jaargang*.
No. 4. 1913.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
EERSTE BLAD.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P. DHUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENT1ËN
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Gelijk onzen Abonné's en Ad
verteerders reeds een- en ander
maal is medegedeeld, wordt ons
blad sedert 1 October jl. op een
andere drukkerij gedrukt en wel
bij de Firma OOSTERBAAN
LE COINTRE te Goes.
De vroegere drukkerij, firma
Wed. S. J. de Jonge-Verwest
(voor welke drukkerij als gemacli-
tig'de optreedt de heer O. Oranje
Lz., vroeger Administrateur van
ons blad, docli op de op 27 Sep
tember jl. gehouden vergadering
van aandeelhouders met alge-
meene stemmen ontslagen), doet
nu sedert 1 October ook een
blad verschijnen en wel onder
het misleidende hoofd „De (oude)
ZEEUW". De ontslagen
Administrateur, die wederrechte
lijk gebruik maakt van de adres
sen onzer abonné's en van de
advertentie-opdrachten voor ons
blad bestemd, tracht nu den
indruk te wekken, dat zijn blad
zonde zijn de voortzetting van
het sedert 27 jaren bestaan heb
bende blad „De Zeeuw".
Onze Abonné's en Adverteer
ders gelieven dus op bun lioede
te zijn, te meer waar de ontslagen
Administrateur zijn
practijken tracht te bemantelen
onder den schijn van godsvrucht.
Meer zullen we, althans op dit
oogenblik en op deze plaats,
hierover niet zeggen. Alleen sta
hier nog de mededeeling, dat van
bedreiging van „bestaan der we
duwe met 4 kinderen', door het
Bestuur van „De Zeeuw" geen
sprake is. De Firma de Jonge
Verwest toch is tot driemaal toe
in de gelegenheid gesteld het
drukken van „De Zeeuw" te be
houden, onder dezelfde voorwaar
den, waarop dit thans geschiedt.
Niettegenstaande de herhaalde
waarschuwingen, zoowel van de
zijde van het Bestuur als van
vrienden, heeft de Firma de wed.
de Jonge Verwest, geadviseerd
door haar raadsman den heer O.
Oranje, van de geboden gelegen
heid geen gebruik gemaakt.
Gaarne verklaren we ons be
reid tot bet geven van nadere
inlichtingen.
Het blijve „DE ZEEUW".
Buitenland.
Binnenland.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. 1.25
Enkele nummers0.05.
UITGAVE DER FIRMA'S
OOSTERBAAN LE COINTRE, te Goes
en*
van 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.iedere
regel meer 10 cent.
Het Bestuur
Me. C. LUCASSE, Voorz.
W. A. DE RIJCKE, Secret.
P. J. DE KRUIJTER.
J. DE JONGE Jz. Penningm.
J. A. VERTREGT.
De Redactie:
J. BUIJSE.
B. C. SLIGGERS.
Commissie van Redactie:
Ds. L. BOUMA.
J. DE HOOGH.
De „Breskensche Crt.", een blad dat
zich voor neutraal houdt, schrijft naar
aanleiding van de jongste Statensteim-
ming welke voor rechts zoo- mooi uit
viel, onder meer:
„De „Middelb. Courant" rekent vrij
nauwkeurig uit, dat. die nederlaag .voor.
de vrijzinnigen niet is toe te schrijven
aan 'een opschuiven naar rechts, maar
enkel het gevolg is van linksche thuis
blijvers, van hen dus, die wel hadden
kunnen komen.
„Het moet eigenlijk' nog verwonde
ring baren, dat de vrijzinnigen algemeen
stemrecht op hun programma hebben
staan als zij de meeste onverschillig
heid in eigen boezem moeten zoeken.
„Maar waarom aan het recht dat
men reeds bezit en voorts wil schen-
jkjen aan anderen, piet een effectieve
plicht verbonden in plaats van er
maai' op te vertrouwen, dat ieder 't zich
een moreele plicht acht om van het
kiesrecht gebruik te maken".
Derhalve dit blad pleit voor stem-
pl icht, en laakt de onoprechtheid van
het vrijzinnige coincentratieprogram op
het punt van algemeen stemrecht. Het
klinkt dan ook wel wat zot: algemeen
stemrecht vorderen en voor zichzelf ma
ling te hebben aan 't stemrecht. En nog
maller 'is de bedekte wenk: geef ons
algemeen stemrecht, maar doe er dan
stemplicht oftewel stem dwang!
bijanders komen wij niet.
Laat ons afwachten of de vrijzinnigheid-
zulk' een in de wet vast te leggen dwang
maatregel zal aandurven.
Albanië.
De Albaneesche troon is nog steeds
vacant.
Thans wordt als een candidaat daarvoor
de Vorst van Wied genoemd.
De bladen geven de verschillende be
richten uit Weenen, waarin de Vorst van
Wied als candidaat voor den Albanee-
schen troon wordt genoemd, zonder com
mentaar weer. In welingelichte kringen
meent men echter, dat deze candidatuur,
die blijkbaar door Oostenrijk-Hongarije
wordt gewenscht, niet veel stemmen op
zich vereenigen zal. Wat den eisch van
Essad Pasja betreft om Durazzo tot hoofd
stad van Albanië te maken, gelooft men
dat dit in Italië op sterken tegenstand zal
stuiten. Men geeft er zich goed rekening
van, dat, hoezeer ook Oostenrijk en Italië
zich over de Albaneesche quaestie zullen
moeten verstaan en over 't algemeen een
tegenstrijdigheid van belangen is, ooral
wat betreft de benoeming van den vorst
van Albanië en het overbrengen van de
hoofdstad van Valona naar Durazzo.
De anarchistische beweging maakt in-
tusschen een geleidelijke oplossing van de
kwestie zeer moeilijk. Vandaar ook de
groote wanordelijkheden aan de grens.
Sedert eergisteren is bij Pitsjkopeja het
gevecht hervat. Het gevecht bij Prizrend
is geëindigd in het voordeel van de Ser
i L
viërs. De Arnauten moeten in volkomen
wanorde in de richting van de Orin zijn
teruggedreven. Zij hebben getracht zich
opnieuw te verzamelen bij het Zerir-front.
Mogelijk zal de tusschenkomst der mo
gendheden nog ingeroepen moeten wor
den.
De Albaneesche Troon. Naar
het „Deutsche Volksbiatt" verneemt, zal
prins von Wied, de candidaat voor den
Albaneeschen Troon, omstreeks half Oc
tober een bezoek brengen aan graaf
Berchtold. Daarna zou hij door keizer
Frans Jozef in audiëntie ontvangen wor
den. Dit bezoek zal een geprononceerd
politiek karakter dragen. Het blad is van
meening, dat de kwestie van de bezetting
van den Albaneeschen troon aldus haar
oplossing nadert.
Oostenrijk.
Pasitsj in Weenen. De Servische
minister-president is Donderdagavond te
AVeenen aangekomen. Over het doel van
zijn bezoek en zijn besprekingen met graaf
Berchtold verklaarde de Servische gezant
Jewanowitsj aan een journalist, dat zij
voornamelijk de handelsbetrekkingen tus
schen beide staten golden. Arerder moet
Servië tegen het nieuw» Albaneesche rijk
een goede en sterke grens hebben. Deze
wordt,- zoo zekle Jeweuowitsj, door de
grenseommissie vastgesteld, zoodat Ser-
dat Servië ook hier Oostenrijk's steun
noodig heeft.
Rusland.
V e s c h r i k k e 1 ij k e spoorweg-
r a in p. De Russische bladen brengen
vreeselijke bijzonderheden ove-r den spoor
wegramp bij Toyoka op de AVladikavkas-
lijn, ontstaan door derailleering. Het aan
tal slachtoffers bedraagt 150 gewonden
en 40 dooden. De meeste lijken zijn
verschrikkelijk verminkt, zoodat zij niet
meer te herkennen zijn. Aran drie fami
lies, ieder uit 4 leden bestaande, is nie
mand overgeblevèn. Tengevolge van de
ontzettende tooneelen, die zich bij de ramp
afspeelden, zijn vijf personen krankzin
nig geworden.
Het ongeluk is te wijten aan slechte
dwarsliggers.
Canada.
Te Toronto is de bekende Katholieke
voorman van West-Canada, Eug. O'Keefe,
overleden. O'Keefe, die Ier van geboorte
was, slichtte verschillende Katholieke in
stellingen, o.a. stelde hij het episcopaat
in staat Toronto, een seminarie voor
Engelsch-sprekende priesters op te rich
ten.
Engeland.
Alweer cl e tunnelkwestie?
Pardon, we staan pas aan het begin
van de overwegingen over deze interna
tionale verbinding, die voor de beide
groote mogendheden, Engeland en Frank
rijk van het grootste gewicht is, en die
straks in de geschiedenis van beide natie's
met gulden letteren zullen geboekstaafd
worden.
Het spreekt, dat we onzen lezers om
trent deze aangelegenheid nu en dan een
en ander zullen mededeelen.
A'oor het oogenblik het volgende, dat
we aan het „Hbl." ontleenen:
De directeur van de „Compagnie des
cEemins de fer du Nord", de ingenieur
Sartiaux, heeft een studie geschreven over
het tunnelvraagstuk, dat tengevolge van
de goede verstandhouding tusschen Frank
rijk en Engeland, steeds actueeler wordt.
Allereerst geeft hij een historisch over
zicht van de kwestie sinds 1870, toen de
eerste diplomatieke besprekingen werden
gehouden.
Uit een technisch oogpunt stuit de tun
nelbouw volgens den schrijver op geen
onoverkomelijke bezwaren; de verbinding
zou in tien jaar tijds kunnen zijn aange
bracht. Sartiaux berekent de kosten op
180 millioen.
Ter bestrijding van mogelijke Engelsche
militaire bezwaren wijst hij o. a. erop,
dat het eilandenrijk toch reeds tengevolge
van den vooruitgang der luchtvaart groote
gevaren in een eventueelen oorlog dreigen.
De heer Sartiaux voorspelt als -gevolg
van de onderzeesche verbinding een ge
weldige toeneming tusschen beide landen
van het reizigers- en handelsverkeer.
China.
Het- Chineesche parlement beeft geslo
ten, dat de president der republiek voor
5 jaar zal gekozen worden en dat hij bij
zijn aftreden dadelijk herkiesbaar zal zijn.
Zweden.
Koning Ciustaaf van Zweden is weer
aan het sukkelen met zijn gezondheid.
Z. M. lijdt sinds eenige dagen weder aan
zijn oude maagkwaal. Op raad van zijn
geneesheeren moet hij eenigen tijd het bed
houden, ten einde zich beter aan een
behandeling te kunnen onderwerpen.
Volgens het laatste bulletin geeft zijn
toestand geen aanleiding tot bezorgdheid.
Intusschen gaat toch niet alles z'n ge
wonen gang op het paleis. De Kroonprins
zou de bruiloft van prins Arthur, den
zoon van den hertog van Connaught te
Londen bijwonen, doch dit plan heeft hij
moeten opgeven, daal' beril het regentschap
is opgedragen. De kroonprinses gaat der
halve alleen.
Ofschoon de toestand niet onbevredi
gend genoemd wordt, wijst dit er toch
op, flat Koning Gustaaf thans vrij ernstig
ziek is. Immers hij kent nog niet zoo
zeer de-gebreken des ouderdoms.
De Koningin, die nog op haar zomer
verblijf Oeland verkeerde, is ijlings naar
Drottningholm vertrokken, waar de ko
ning gedurende zijn ziekte verpleegd zal
worden.
Arbeidersbeweging.
Het was wel te voorzien, dat er ook
nog een andere lezing zou komen om
trent het ontslag van den secretaris van
een Duitschen Christelijken Textielarbei-
clersbond, waaromtrent „Het Volk" aller
lei „.onthullingen" deed. Het bestuur van
dien bond schrijft (volgens „De Nederl.)
aan de Keulsche „Volksztg.":
„Bij een sociaal-democratische uitge
versmaatschappij is tegen het bestuur van
de Christelijke Textielvereeniging een
klein geschrift verschenen, dat een berg
van lastertaal bevat. Men heeft te doen
met een daad van wraak van een ontsla
gen vereenigingsbeambte (Röhling), die
zich o. a. aanzienlijke gelden van de ver-
eeniging wederrechtelijk heeft toegeëigend
en verbruikt. De inhoud der brochure is
ten deele geheel gelogen, voor de rest
op demagogische wijze verwrongen en ver
draaid. De door Röhling aangevoerde be
schuldigingen zijn door het centraalbe-
stuur reeds gunstig onderzocht en als
geheel ongegrond bevonden".
Generaal de Meester.
De luit.-generaal AV. A. T. de Meester,
commandant van het veldleger, heeft aan
gevraagd om met 1 November op pensioen
gesteld te worden, wegens langdurigen
dienst. Tot zijn opvolger in het commando
over het veldleger is bestemd de generaal-
majoor G. A. Buhlman, thans commandant
der 4e divisie te Amersfoort.
C h r.-s oc. Congres.
In September 1914 zal te Bazel een int.
christelijk-congres worden gehouden, waar
behandeld o.a. zullen worden de vragen:
waarom wij als christenen een hervor
ming van de maatschappelijke orde
eischen; onze houding tegenover de socia
listische partijchristendom en wereld
vrede; de kerk als verdedigster van de
onderdrukte volkeren; de kerk en de blan
ke slavinnenhandel.
ATerk'ante stuiver.
De Rijksmunt is dezer dagen begonnen
met den aanmaak van den nieuwen vier
kanten stuiver met ronde hoeken. 'Over
eenigen tijd zal deze nieuwe munt in
circulatie worden gebracht. (U. D.)
De stem zwijgt.
Het Utrechtsche sociaal-democratische
weekblad „De Stem des Volks" zal niet
meer verschijnen.
De toestand van dr. Vermeulen blijft
zeer zorgwekkend.
i i t i
Anti-koningsgezinde land-
verdedigers.
Naar aanleiding van een bericht in „de
Tijd" over de onafhankelijkheidsfeesten te
Den Helder, deelt een lezer aan dat blad
mede, dat het in de drukste straat van
Den Helder zich bevindende gebouw van
den Matrozenbond, geen enkel teeken van
instemming met het feest vertoonde. Ja,
zelfs de versiering, die heel de straat
in één lijn voortging, was, tot groote erge-
nis der feestvierenden, voor het gebouw
der Kon. Ned. Marinematrozen niet aan
gebracht.
De droogmaking der Z u id e rz e.
Eenige dagen geleden berichtte „de
Tijd" een en ander omtrent de kosten,
reeds gemaakt voor de voorloopige werk
zaamheden ter zake der drooglegging der
AVieringermeer, welk plan van Minister
Regout nu weer plaats moet makeu voor
het fameuze groote plan der indijking en
drooglegging der Zuiderzee. „Het Vader
land" op onderzoek uitgegaan zijnde,
bracht op het bericht twee correcties aan.
Niet te Alkmaar, maar te Hoorn was het
ingenieursbureau werkzaam en de weg
geworpen kosten bedragen niet dertigdui
zend, maar slechts twaalfduizend gulden.
De Haagsche correspondent van „de
Tijd" schrijft nu het volgende:
De eerste correctie is inderdaad juist,
de opgave van Alkmaar berustte op een
geheugenfout onzentwege. Over de kosten
echter nog eenige meerdere details. De
stukken nazoekende, vonden wij als kosten
van het z.g. vooronderzoek in 1912 onder
volgnommer 10 der Staatsbegrooting 1912
hoofdst. AVaterstaat £9000, bij welken post
nog moet gevoegd worden f 1200 uit an
dere posten overgebracht. Voor 1913 (uit
volgno. 11) f 2000 plus f 600 overschrij
ving, te zamen f 12800. Daarbij komen
echter nog f5000 voor rekening van de
Provincie Noord-Holland.
In bovengenoemde bedragen zijn echter
niet begrepen de salarissen der twee in
genieurs 2e klasse en van een opzichter
2e klasse. Berekent men dezer salarissen
maar voor de helft zij zullen wel
andere werkzaamheden ook nog verrich
ten dan komt er voor twee jaren nog
een uitgave van. 2 X 2 X (Va van f 3200
2 X (Va van f1800) f8200 bij.
Alles te zamen dus f26000, wat niet
heel ver van onze voorloopige eenigs-
zins ruwe schatting is. Hoe dit echter zij,
een feit is, dat het optreden van minister
Lely al dadelijk heel wat geld kost, waar
over bij de begrooting nog wel een woord
je zal gesproken worden.
Het Leidsche zweetkamertje.
Het blijkt nu, dat het vernielen van
de muurteekeningen in het Leidsche zweet
kamertje niet het gevolg is geweest van
eigenmachtig optreden van een reinbeids-
begeerig stucadoor. De opzichter der
rijksgebouwen heeft die wandaad op zijn
geweten: zonder daartoe aangezocht te
zijn, ja, zelfs tegen waarschuwing den
professoren in, heeft hij h'et zweetkamertje
met al zijn oude namen laten schoonwit-
ten, omdat het te vuil was naar zijn
zindelijken smaak.
Men hoopt nu in Leiden, dat bij de
behandeling der begrooting van Binnen-
landsche Zaken deze vriend van den. wit
kwast de onvriendelijke woorden te hoo-
ren zal krijgen, welke hij verdient.
I ('sH. Ct.)
Na.ar aanleiding van de oprichting
eener R.-K. Geitenfokvereeniging maakt
een toonaangevend vrijzinnig blad
„Het Vaderland" de volgende oneer
biedige opmerking
„Onze Lieve Heer heeft ons land nu
eenmaal tot een gemengd land gemaakt,
en het kan Zijn wil niet zijn, dat we
ons in alles afscheiden van onze eigen
ras- en landgenooten, onze broeders".
Douwes Dekker is eergisteren in
Den Haag aangekomen met zijn kameraad
Tjipto Soewardie en hunne echtgenooten.
De nieuwe Londensche ge
zant jhr. mr. de Marees van Swinderen
gaat in de tweede helft dezer maand
naar zijn post.
