No. 298 1913
Vrijdag 19 September.
27e Jaargang
NIEUWSBLAD
VOOR ZEEAND
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
EERSTE BLAD.
H. R. STRUVE.
W. MELIS.
W. A. DE RIJCKE.
J. A. VERTREGT.
Bericht aan de abonné's
van ons blad.
„ÉÉN UIT VELEN".
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
De miljoenen»nota en de
vrywillige verzekering.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Zjj, die zich met 1 October a. s. op ons
blad abonneeren, ontvangen het tot aan
dien datum GRATIS.
MIDDELBURG.
De Zeeuw beveelt voor de stemming
voor twee ledeu der Provinciale Staten
met aandrang aan
Aftreding 1919
Aftreding 1916
En voor den Gemeenteraad
District I
District II
In de jongstgehonden aandeelhouders»
vergadering van DE ZEEUW is beslo
ten, met 1 October a. s. ons blad in
vergroot formaat, en, voor wat sommige
rubrieken aangaat, in kleinere letter
gedrukt, te doen verschijnen.
Reeds lang bestond hieraan behoefte.
De beperkte plaatsruimte was menig
maal een beletsel om de verschillende
verlangens onzer abonné's tot hun recht
te doen komen.
Door dezen maatregel zal het dan nu
mogelijk zijn dat in verschillende ru
brieken, meer dan tot nu toe mogelijk
was, aan de wenschen van het lezend
publiek beantwoord wordt.
Meer dan te voren zal ons blad, dank
zjj deze uitbreiding, voor het gansche
29
FEUILLETON.
DOOR A. C. V. D. M.
(Nadruk verboden.)
Nadat Dina haar dienst bij mevrouw
Van Balen had verlaten, had ze zich,
aangelokt door hoog loon, verhuurd in
een drukk# winkelzaak waar de vrouw
des huizes den heelen dag achter de
toonbank stond en de zorg voor haar
buishouding bijna geheel aan haar beide
dienstboden moest overlaten. Zonder
toezicht op haar werk en op haar leven
kon Dina hier dus doen wat zij wilde
en leidde met de andere dienstbode een
leven waarin ze aan haar ijdele begeer-
teii in vele opzichten kon voldoen. Door
haar nieuwe kameraad leerde ze een
diamantwerker kennen die door haar
uiterlijk bekoord, haar ten huwelijk
yroeg. En daar Dina evenals vele meis
jes, den hoogen ernst van het huwelijk
öiet in 't minst besefte, maar het voor
haar alleen was een einde van haar
dienstboden-bestaan en het begin van
een leven waarin zij zelve juffrouw"
was en niet meer onder het bevel van
een mevrouw stond, had zij spoedig
toestemmend geantwoord. Dat haar
aanstaande echtgenoot een man was
zonder liefde tot God en Zijn woord, en
geheel in het wereld-leven opging, be
kommerde haar niet, haar geweten was
?ok omtrent die dingen al geruimen tijd
'Q slaap gewiegd. Hij verdiende een
Il>im stuk brood en als zij getrouwd
was zou ze zich een betrekkelijke weelde
kunnen veroorlooven.
Een had ze hem gevraagd of hij een
keer mee ging naar de kerk, maar spot
gezin het blad kunnen zjjn, waarin men
niet tevergeefs zjjn in- en voorlichting
zoekt Het staatkundige gedeelte zal
beter verzorgd worden; de buitenland-
scke overzichten zullen geregelder wor
den opgenomen; de rubriek nieuwstij
dingen wordt uitgebreid; en aan de
gebeurtenissen van den dag zal meer
de aandacht gewijd worden.
In verband met deze uitbreiding van
ons blad wordt de abonnementsprijs met
vijf en twintig cents per kwartaal ver
hoogd. De abonnementsprijs van ons blad
wordt derhalve na 1 October fl.50 per
kwartaal.
De uitgevers van ons blad vertrouwen
dat onze abonné's tér wille van boven
genoemde verbeteringen zich deze be
trekkelijk kleine verhooging van den
abonnementsprijs zullen willen getroos
ten.
En de redactie zal zich beijveren om
de meerdere plaatsruimte, waarover zij
te beschikken krijgt, dienstbaar te
maken aan het belang en het genoegen
der lezers en lezeressen, zoo oud als
jong.
De miljoenennota eergisteren door den
minister van financiën ingediend, is
politiek van groote beteekenis. Finan
cieel ook wel doch dit mag ons koud
laten. De minister zei dat de raming der
Rijksmiddelen in 1914 een tekort van
ruim 12 miljoen aanwijst. Dit is geen
cijfer om van te schrikken. De vorige
minister van financiën was ook nogal
zwaarmoedig uitgevallen. Die begon in
1908 ook met de profetie van een reu-
zentekort. Doch in 't eind viel het tel
kens met die tekorten nogal mee.
Lest heugt best. Voor 1913 werd door
minister Kolkman geraamd een tekort
van ruim 8 miljoen. En wat is de uit
komst nu Dat op het oogenblik al een
hooger bedrag meer in de schatkist is
gevloeid dan in de gelijknamige acht
maanden saam van 1912en dat, niet-
tend had hij de schouders opgehaald en
plagend gezegdZoo'n mooi meisjo be
hoefde zoo vroom niet te zijn, en spoe
dig had hij haar geheel meegesleept tot
de vermaken der wereld, ook die den
Zondag ontheiligen.
Kort daarna waren zij getrouwd en
Dina vond in haar mooie nieuwe woning
alles wat voor geluk noodig was.
Ze was nu geen dienstbode meer en
kon de ruime verdiensten van haar man
aan haar pronkzucht en ijdelheid vol
doen. Zoo gingen eenige maanden on
gestoord voorbij, hij was trotsch op zijn
knappe vrouw en zij wiegde zioh be-
haag'lijk in den schoot der weelde.
Vrouw Blok, die eerst wel eenig be
zwaar had gemaakt tegen Dina's huwe
lijk met een volslagen ongeloovige, had,
toen Dina haar alles zoo mooi voor
spiegelde, spoedig gezwegen. Dina moest
zelf maar weten wat zij deed; later kon
alles nog terecht komen, dat zag men
meer en zij genoot mede in den welstand
van haar kind. Alleen toen Dina's
eerste kind werd geboren had ze er sterk
op aangedrongen dat Dina het kind
liet doopen. Én Dina stemde toe. Ze
was toch geen heiden, vond ze. Haar
man was er onverschillig onder, het
was hem 't zelfde wat zijn vrouw met
het kind deed, als die zwartrokken maar
niet in zijn huis kwamen, en toen eenige
weken later een der Gereformeerde pre
dikanten Dina wilde bezoeken, had hij
j. dezen de deur gewezen.
Nog ging tusschen de..beide echtge-
nooten alles goed, tof Dina ontdekte dat
haar man een treurige gewoonte had die
steeds erger dreigde te worden. Hij
maakte misbruik van sterken drank,
i Maar in plaats dat Dina hem met zacht- i
tegenstaande de vele suppletoire aan
vragen, dat wil zeggen de vele aanvra
gen om nog meer uitgaaf dan geraamd
wasde dienst toch zal sluiten zon
der tekort. Zelfs gaf 1912 eeu overschot
Daarom behoeft dan ook die zwarte
profetie van twaalf miljoen niemand af
te schrikken. Ook al geeft de nota te
verstaan dat er het volgend jaar ont
zaglijk veel van de schatkist zal gevor
derd worden in verband met de sociale
wetten.
Nu, ook dit schijnt niet erg; want
onder dit liberale kabinet zal de belas-
tingschroef nog wel een weinigje aan
gedraaid worden, ook al zijn de tariefwet
en de tabaksbelasting" van de baan.
De buitenlander kan lachen.
Doch, gelijk wij zeiden, aan de mil
joenennota zit ook een staatkundige
verrassing vast.
Er is altijd zoo geroepen om staats-
pensioneering, zonder verplichte bijpas
sing door de belanghebbenden. Talma's
verplichte verzekering werd finaal afge
wezen.
Alleen de oud-liberaal voelde voor
vrijwillige verzekering veel.
Maar bij de verkiezingen was het van
alle kanten één roep, ook van vrij libe
rale zijdealleen Staatspensioneering
zonder premiebetalingDe Invaliditeits
verzekering zal niet alleen worden „ver
eenvoudigd", zooals reeds in de Troon
rede werd aangekondigd, maar ook een
regeling zal worden getroffen, „waar
door de Invaliditeitsrenten, rekening
houdende met den leeftijd, zich tot een
noodzakelijk minimum, dat verband
houdt met de ouderdomsrente, zullen
bepalen".
In de Nota leest men ondermeer het
volgende
„Hetgeen boven dit minimum noodig
zal zijn, moet volgens de plannen der
regeering, door vrijwillige verzekering
worden gevonden. Met voorstellen tot
aanmoediging daarvan, meent zij intus-
schen te moeten wachten, totdat de voor
genomen herziening der Invaliditeitswet
zal zijn totstandgekomen. Door die her
ziening van de Invaliditeitswet en de ver
heid van dit heilloos kwaad af trachtte
te helpen, kwamen harde verwijten van
haar lippen. En dit was olie in het
vuur. Haar booze woorden maakten
hem verbitterd en menige twist ver
bitterde hun beider leven. En als de
liefde uit één venster wijkt komen haat
en nijd door alle andere deuren en ven
sters binnen.
Langzamerhand werd het nu een treu
rig leven tusschen Dina en haar man.
Zij verweet hem telkens zijn drankzucht
en hij haar ijdele pronkzucht, en waar aan
deze zondige begeerten steeds werd toe
gegeven, moest armoede en gebrek vol
gen. Bij zijn overmatig gebruik van drank
werden zijn zinnen bfeneveld en z'n denken
verdoft en zijn wil verslapt. Hij kwam
meer in aanraking met mannen die het
zelfde pad volgden als hij en ontevreden
heid over maatschappelijke toestanden,
waar hij vroeger, levend vroolijk onbe
zorgd, nooit aan had gedacht, kwam in
hem op. Spoedig sloot hij zich aan bij
een troep stakers, die meer loon eischend
en minder arbeidsuren, het werk neer
legden en hunne dagen in de kroegen
en op straat doorbrachten. Dit was voor
het gezin het vervolg van de ellende.
Hun woning moesten ze spoedig verla
ten, van de fraaie meubelen werd telkens
een stuk verkocht om voor honger be
waard te blijven en eindelijk was Dina
met haar kind gekomen in de armoedige
kamer waar mevrouw van Balen haar
vond.
Met gemengde gevoelens had deze het
verhaal van Dina aangehoord. Veront
waardiging over Dina's moedwillig ver
laten van den weg dien ze zoo goed
kende, en diep medelijden met de ellende
waarin ze door eigen schuld was ge
mindering der administratiekosten, als
mede door de kosten der verleende ouder
domsrenten jaarlijks op de begrooting
te brengen, vertrouwt men, dat de rijks
bijdrage van art. 20 der Invaliditeitswet
tot omstreeks de helft zal kunnen worden
verminderd. Volgens deze zeer voorloo-
ramingen zal voor ouderdoms-, invalidi
teitsrenten en administratiekosten ver
moedelijk ongeveer 14 millioen gulden
noodig zijn".
Wat zegt nu dit deel der Nota en wat
ligt er in boven aangehaalde regelen op
gesloten
Er zal meer op ouderdom dan op inva
liditeit gelet worden. De uitkeeringen bij
invaliditeit zullen niet zoo ruim als eerst
plan was genomen worden. Het wordt
een minimum dat verband houdt met de
ouderdomsrente. Er zal aangestuurd wor
den op vrijwillige verzekering, een stelsel
door geen der partijen ooit voor uitvoer
baar gehoudenalleen door mr. Tydeman
(en prof. Fabius) verdedigd.
Enfin, ziet de minister er kans toe de
massa werklieden tot vrijwillige verze
kering te bewegen, het zal een mooie
overwinning zijn, maar de geestver
wanten zullen er van staan te kijken.
Hoofdzaak echter is nu dat de inva
liden nu minder zullen krijgen dan de
wet-Talma bij uitvoering door minister
Talma, hun zou hebben geschonken!
Dat overigens de minister de tien op
centen op de vermogens- en bedrijfsbe
lasting weer in uitzicht stelt, zal niemand
verwonderen, die er zich ook onder het
rechtsche kabinet aan gewoon wist. Maar
dat hij dreigt beslag te zullen leggen tot
het bekende „meerdere" der opbrengst
van den verhoogden accijns op het ge
distilleerd, zal meerderen verwonderen.
Immers bepaald was dat hetgeen die
verhoogde accijns meer zou opbrengen
dan 25 miljoen, bestemd zou zijn voor
een fonds ter uitvoering der sociale wet
ten niet dat dit dadelijk zou in gebruik
gesteld zou worden.
Afwachten blijft overigens de bood
schap. En onthouden blijft tevens de
boodschap dat de buitenlander die dezen
zomer de strijdkas der Nederlandsche
komen.
Met zachte woorden trachtte ze nu
Dina te wijzen op hetgeen ze had mis
dreven, dringend vroeg ze haar terug te
keeren van den weg dien ze thans be
wandelde. Misschien was het nog niet
te laat om weder de liefde van haar
man te winnen en al kon zij hem dan
niet op den weg leiden die ons Gods
Woord aanwijst, dan toch moest ze alle
pogingen aanwenden om hem ook ter-
wille van hun kind voor het maatschap
pelijk bederf te behoeden. Lang sprak
ze met Dina en poogde bij deze weer
het verlangen naar een nieuw leven op
te wekken en eindelijk knielde ze neder
op den vuil grijzen grond en bad voor
Dina en haar gezin. Toen ging ze heen,
nadat ze Dina beloofde spoedig terug te
komen om haar te helpen.
„Och man" zei ze, toen ze alles aan
hem verteld had, „wat toch een verschil,
Maartje of Dina, Maartje was toch ook
dienstbode en - welk een gelukkig leven
heeft die nu."
„Ja, vrouw, de menschen willen het
zelden erkennen, dat ze zoo dikwijls door
eigen schuld in ellende komen. Niet
vergeefs zegt de psalmdichter „wie God
verlaat heeft smart op smart te vreezen."
Door verschillende omstandigheden
was mevrouw Van Balen verhinderd
spoedig haar tweede bezoek aan Dina
te brengen. Eerst vier weken later had
ze gelegenheid om denzelfden tocht te
maken.
Nadat ze het gezin van den metselaar
had bezocht en dezen in veel beteren
toestand had aangetroffen, betrad ze het
portaal van de 2de verdieping. De deur
van de kamer waar zij Dina had aan
getroffen stond open. Zij trad binnen en
vrijzinnigen hulp stijven ter afwering
van „het Tarief" in de handen wrijven
zal wanneer hij straks leert van die leuke
Hollanders, die hem vrijstellen en tege
lijk hun eigen belastingen verhoogen....
Voor hen die gaarne de groote getal
len nog eens nader bekijken zij nog uit
de Miljoenemnota het volgende meege
deeld
De uitgaven voor het dienstjaar 1914
zijn geraamd op f253,345,818.34, waar
onder blijkens de hierna volgende speci
ficatie begrepen zijn aan buitengewone
uitgaven f20,953,600.blijft voor ge
wone f232,392,218.34.
Vergeleken bij het totaal van de der
tien hoofdstukken, gelijk die aanvanke
lijk voor 1913 werden vastgesteld, wijst
het totaal thans aangevraagd bedrag een
vermeerdering aan van f 21,848,988.02
voor den geheelen dienst en van
f 14,027,390,52 vóór den gewonen dienst,
hetgeen een gevolg is van een hoogere
raming van:
Hoofdstuk Geheele dienst Gewone dienst
II f 24,861.— f 24,861.—
Hl - 69,036.80 - 69,036.80
IV - 464,258.25 - 464,258.25
V - 2,420,665,57 - 2,420,665.87
VI - 696,439.68 - 696,439.68
VIL4 - 565,683.— - 565,683.—
VIIB - 8,581,770.17 - 567,772.67
VIII - 1,885,193.— - 1,885,193.—
IX - 2,511,268.75 - 2,648,268,75
X - 4,708,287.50 - 4,763,687.50
waar tegenover slaat een lagere raming
van
Hoofdstuk Geheele dienst Gewone dienst
I f 60,000.— f 60,000.—
XI - 18.476.— - 18.476.—
De Middelen worden geraamd op
f228,415,617, terwijl die voor 1913 aan
vankelijk (d.w.z. zonder de later gevo
teerde opcenten op de vermogens- en
bedrijfsbelastingen 1913/14) werden ge
raamd op f209,936,019.50, zijnde meer
voor 1914 f 18,479,597.50, waarbij echter
terstond is op te merken, dat onder dit
accres begrepen is f 7,081.500 wegens door
'sRijks Munt afgeleverde munten;trekt
blikte verbaasd rond, het vertrek was
ledig. Zij keerde zich om en keek rond
of ze ook iemand zag die haar inlich
tingen kon geven, toen een vrouw, die
al eenige oogenblikken de vreemde dame
nieuwsgierig had aangegaapt, vroeg
„mot u juffrouw Donker nebbe Die is
net gisteren verhuisd, most u der
spreken
„Is ze weg vroeg mevrouw, de vraag
van de vrouw onbeantwoord latend.
„Ja, ze benne verhuisd, nou, 't ruimde
op, alle dagen ruzie, hij dronken en zij
lui, 't was me een
„Weet u waar ze heengegaan zijn?
zei mevrouw Van Balen, den woorden
stroom der vrouw afbrekend.
„Ze het mij niks gezeid, ze is er stie
kem uitgeknepen", zei de vrouw, spot
tend de schouders ophalend.
Mevrouw vioeg niet verder, doch voor
ze verder ging wierp ze een laatsten blik
in het kaal-leege vertrek. In een der
hoeken lag een bijeengeveegd hoopje stof,
een vuil groen gescheurd papier stak er
uit, waarop nog zilveren letters blonken.
Onwillekeurig stak ze de punt van haar
paraplu er naar uit en schoof't naar zich
toe. Met ontroerd gelaat las ze de woor
den van Dina's tekst„Zoekt eerst het
koninkrijk Gods en Zijne gerechtigheid,
en al deze dingen zullen u toeworpen
worden".
„Arme Dina", zei ze halfluid. Zoo na
bij het Koninkrijk te zijn en toch zijn
rijkdom en schatten te versmaden door
de dingen die je voerden naar de ellende.
EINDE.