No.-295 1913
Dinsdag 16 September.
27e Jaargang
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
VII
ING
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
IRG.
itober a. s.
gstveulen,
geboden
te Pachten
AND,
knecht,
itterzetters
rjongen
aankoaeDde
enstbode
TROONREDE.
„ÉÉN UIT VELEN".
Dammen.
ïor het Bestuur
lewoutsdijk c.a.
Jr op dat de ge
bouw moeten
lulppostkantoor.
O P
MATTHIJSSE,
DOP
Poters a f2.50
a f2,-
a f2,-
er zak.
Landbouwer,
J. NELISSE,
seven jaren
20 Centiaren
euren", liggende
elande.
rden ingeleverd
J. P. VERHAGE
wien inlichtin-
ober
ll
lalfde Vaars,
ERT, Bigge-
November
echt
nshuis, bij N. J.
St.Joosland.
ihulp gevraagd,
kerke.
3.J.DE JONGE-
ukkerij, Goes.
iUIJS, Varkens-
e wasch buitens-
DHOEK, St. Ja-
as Zondags) van
n Middelburg vno.
3. 8 uur. 'sMaan-
7,— uur.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
enz.
levfoutsdijk
3, Biggekerke.
d.
fOV.
EGRAAF*.
rd des IfaandagB)
,nt werpen voorm-
3 o t
IERIKZEE.
913.
iagelflks vm. 7,30
agelflks vm. (be-
dan 6,30) 7,30 en
diemit
B-ROTTERDAV.
918.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p1.25
Enkele nummers„0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
ff* De opgaaf van den spoordienst
komt In dit nommer voor op de gebrui
kelijke plaats.
Mijne Heer ml
Het verheugt Mij weder in uw midden
te zijn.
Onze betrekkingen met de andere
mogendheden waren in het afgeloopen
jaar weder van even vriendschappelij ken
aard als in het vorige.
De toestand van land- en tuinbouw
alsmede der veehouding bleef gunstig.
Het mond- en klauwzeer kan als gewe
ken worden beschouwd. Handel en nij
verheid ontwikkelden zich ook in het
afgeloopen jaar over het algemeen op
zeer bevredigende wijze. Het scheepvaart
verkeer nam opnieuw belangrijk toe. De
resultaten van het scheepvaartbedrijf
waren gunstig. De uitkomsten van de
verschillende takken van visscherij zijn
behoudens enkele uitzonderingen bevre
digend.
De West-Indische koloniën bleven van
rampen als waarvan in het vorig jaar
gewaagd werd gespaard. De voortdurende
vooruitgang van den algemeenen toestand
in Nederlandsch-Indië stemt tot groote
voldoening.
fL Met leedwezen moet vermeld worden,
dat de pest in verschillende gewesten op
Java, ondanks de krachtige pogingen
tot onderdrukking nog steeds slacht
offers eischt.
De gunstige berichten uit Atjeh wet
tigen de verwachting, dat in de naaste
toekomst het Militaire Bestuur aldaar
geheel door Burgerlijk Bestuur zal kun
nen worden vervangen.
Burgerlijke en militaire landsdienaren
vervullen hunne taak hier te lande en
in de Koloniën op lofwaardige wijze, en
naast de behandeling van reeds aan
hangige wetsvoorstellen zullen nieuwe
voorstellen tot wettelijke voorzieningen
uwe aandacht vragen.
Grondwetsherziening tot toekenning
van het kiesrecht behoudens vast te
stellen uitsluitingen van alle mannelijke
Nederlanders van een te bepalen leeftijd
en tot wegneming der grondwettelijke
belemmering tegen het toekennen van
27
FEUILLETON.
DOOK A. C. V. D. M.
(Nadruk verboden.)
„Kom Joop, naar bed", maande me
vrouw, „het is al over tienen morgen
kun je de sneeuw zien".
„Ja, moe", gehoorzaamde Joop, wierp
nog een laatsten verlangenden blik op
de donkere straat beneden, waar wit de
sneeuw neerdwarrelde en met de gedachte
aan de winterpret die morgen hem
wachtte, ging hij naar bed.
„Net wat voor Joop", zei mevrouw
tegen haar man, „wat zullen ze morgen
pret hebben".
„Och, vrouwtje, het is hier in Amster
dam te gauw opgeruimd, buiten is dat
zoo heel anders, daar blijft de sneeuw
dikwijls dagen liggen, de echte sneeuw
pret kennen stadsjongens niet."
„Ja, dat is waar", stemde mevrouw
toe, „ik herinner me nog goed hoe wij
als kinderen een sneeuwpop maakten en
die met sneeuwballen bombardeerden.
Zooiets zie ik hier nooit".
„Nee, vrouw, wat wij in een groote
stad van den winter zien is meestal niets
dan ellende. Ja, ellende herhaalde me
ieer, terwijl hij in stil nadenken voor
zich staarde, aisof het leed der armen
dat hij dezen avond weder had gezien
in een der gezinnen waar hij als ouder
ling een bezoek bracht, tot in zijn eigen
vriendelijke woning hem nog vervolgde.
kiesrecht aan vrouwen zal onverwijld
worden voorbereid.
Ik stel mij voor aan eene Staatscom
missie het onderzoek op te dragen in
hoever eene algemeen bevredigende re
geling mogelijk is ter zake van de sub-
sidiëering van het Bijzonder Onderwijs
en de voorwaarden, welke daaraan ver
bonden moeten worden.
Indiening van een wetsontwerp tot het
kosteloos verleenen van ouderdomsrente
aan behoeftige zeventigjarigen, die ge
durende een te bepalen termijn geen
ondersteuning genoten van een instelling
van weldadigheid kan in den loop van
deze zitting worden tegemoet gezien.
Wetsontwerpen tot vereenvoudiging
van de invaliditeitswet en de radenwet,
alsmede tot het toekennen van een recht
ook op geneeskundige hulp aan de ver
zekerden krachtens de Ziektewet worden
voorbereid.
De toestand van's lands geldmiddelen
eischt dringend voorziening. Ook bij zuinig
beheer is de stijging welke bij voort
during in de opbrengst der belastingen
valt waar te nemen, niet voldoende om
in de behoeften der schatkist te voorzien.
Onafhankelijk van de in uitzicht ge
stelde sociale maatregelen eischen eenige
in vorige zittingen aangenomen wetten
reeds nieuwe middelen. Uwe medewer
king zal allereerst'worden gevraagd tot
vaststelling van een algemeene inkom
stenbelasting en tot wijziging en ver
hooging der successiebelasting.
Het ligt in het voornemen de spoedige
indiening van een ontwerp tot algeheele
herziening van het wetboek van Straf
vordering te bevorderen.
Ten behoeve van de verdediging van
Nederlandsch-Indië zal de aanbouw wor
den voorgesteld van een slagschip ten
laste van de Indische geldmiddelen.
De reorganisatie der. levende strijd
krachten, die na de invoering der nieuwe
Militiewet en in aansluiting aan die wet
werd ter hand genomen, zal eerlang
worden voltooid. Met de voorziening
in de behoefte betreffende de uitrus
ting en de verpleging van het leger
zal worden voortgegaan. Eene herziening
van de bestaande wettelijke regeling ten
aanzien van het verlofskader is in voor
bereiding. Op de noodzakelijkheid om
eene uitbreiding van dat kader ook in
hoogere officiersrangen in de toekomst
te verzekeren, blijft daarbij de aandacht
gevestigd.
Ik acht den tijd gekomen om de af
sluiting en droogmaking van de Zuider
zee te ondernemen. Verbetering van den
waterstaatkundigen toestand der omlig
gende provinciën, uitbreiding van grond-
gebied en blijvende vermeerdering van
arbeidsgelegenheid zullen daarvan het
gevolg zijn. Een wetsontwerp tot uitvoe
ring van die afsluiting en gedeeltelijke
droogmaking zal U worden aangeboden.
Met uwe medewerking hoopt de re-
f geering de laatste overblijfselen van de
vordering van heerendiensten op Java
en Madoera weg te nemen.
De regeering oordeelt het hare roeping
ook in de koloniën de volkswelvaart te
verheffen en aan te kweeken. Het besef
van saamhoorigheid van moederland en
koloniën en van al de bewoners dezer
gebiedsdeelen. Zij zal haar doel nastreven
door bevordering der volksopvoeding,
zich aanpassende aan de behoefte der
verschillende groepen waaruit de be
volking in Nederlandsch Indië bestaat
en opwekkende tot verdraagzaamheid op
het gebied van den godsdienst en on
derlinge waardeering der rassen.
Moge Gods zegen op uw veel omvat-
tenden arbeid rusten!
Ik verklaar de gewone zitting der
Staten Generaal te zijn geopend.
Hare Majesteit, de Prins en H. M. de
Koningin-Moeder verlaten met gevolg
te half 2 de Ridderzaalen hun wordt
op de gebruikelijke wijze door tien leden
der Tweede en vijf leden der Eerste
Kamer uitgeleide gedaan.
De sociaal-democraten waren afwezig.
Te 4 uur vergaderde de Tweede Kamer
onder voorzitterschap van den heer Lief-
tinck, oudste lid in jaren.
De geloofsbrieven der nieuw gekozen
leden worden onderzocht en in orde be
vonden. Alle leden worden toegelaten
en beëedigd.
De Troonrede van heden ademde een
optimistischen geest op bijna alle pun
ten. Gevolg van de betrekkelijke wel
vaart die over het geheel, zoo voor Ne
derland als voor onze Oost, kon vastge
steld worden, en van de afwending en
uitblijving van rampen, gelijk die, welke
„Maar", begon mevrouw na eenige
oogenblikken, ze wist wel dat als haar
echtgenoot z66 in het vuur staarde en
zwijgend zijn thee uitdronk, er wat voor
gevallen was dat indruk op hem gemaakt
had en niet gaarne dadelijk met vragen
werd lastig gevallen, „onze Joop heeft
Dina, onze vroegere meid gezien".
„Z66 vroeg meneer, zich lang
zaam uit zijn gedachten loslatend, „en
waar heeft-ie haar gezien?"
„Bij de Leidschestraat, ze droeg een
kind op den arm en zag er, volgens Joop,
slordig uitwaar zou ze toch wonen, ik
wou dat ik het wist, misschien gaat het
haar niet goed".
„Ja, vrouwtje, het is moeilijk ieder te
vinden en te helpen,dat dacht ik vanavond
nog, ech wat is er toch veel ellende",
en er klonk deernis in zijn stem, ter
wijl hij voortging ik ben vanavond bij
een gezin geweest, dat ook in treurige
omstandigheden verkeert en waar ook
dringend hulp noodig is".
„In welk gezin bedoel je mau? vroeg
mevrouw belangstellend.
„De menschen wonen in de
straat, de man is metselaar en is voor
eenige dagen van den steiger gevallen
zijn vrouw is sukkelend en de kinderen
zijn nog te jong om te kunnen helpen
de zorgen te verlichten. Het schenen
fatsoenlijke menschen, alles zag er net
en zindelijk uit, men kon zien dat, de
menschen betere dagen gekend hadden.
De vrouw wilde probeeren om te was-
schen voor dienstboden, maar de stakkert
kan nauwelijks haar eigen boeltje schoon
houden. Hoe zullen we daarin helpen?
Er wordt al zooveel gevraagd".
„Kan ze goed naaien", zei mevrouw,
na eenige oogenblikken, misschien kan
ik haar aan wat verstelwerk helpen, dan
kon ze toch nog iets verdienen".
„Ja maar weet je wat, ga er zelfs
eens heen, jij kunt eens met die vrouw
praten en dan oordeelen wat ze zou
kunnen".
„Goed", antwoordde zijn vrouw, zich
dadelijk bereid voelende, „ik zal morgen
wel gaan, hoe eerder men zulke dingen
doet hoe beter".
Den volgenden dag verliet mevrouw
Yan Balen haar woning en spoedde zich
door de vuil glibberige straten, waar de
sneeuw-blankheid reeds was verdwenen,
ten deele door de stadsreinigers was op
geruimd, en verder door de menschen-
voeten, karren en wagens was vertrapt
tot een groezelige modderige massa.
Alleen in het Vondelpark schitterde
ze nog in ongerepte schoonheid op hoo
rnen en struiken. Hé, hoe mooi, dacht
mevrouw van Balen, toen ze het park
doorging en onder de ruig witte hoornen
liep in stil genot keek ze om zich heen,
en zag hoe de struiken zich bogen onder
de donsen vracht waarvan telkens door
het af en aan vliegen van grijze musschen
wit gevlok afstuivelde.
Toch jammer, dat er in de stad zoo
weinig van het winterschoon gezien wordt
maar, kom, ik moet aanstappen en haar
tred verhaastend, had ze spoedig het
het vorige jaar in ons land en in de
Bezittingen mensch en vee hadden ge
teisterd.
Dat de West-Indische koloniën van
rampen werden gespaard is een mede-
deeling die wel het taalgevoel onaange
naam aandoet, doch het hart der natie
verheugt.
Alleen de mededeeling omtrent de pest
op Java brengt een wanklank in den
hooggestemden zang.
Overige mededeelingen geheel of schier
geheel, gelijkluidend aan die in vorige
Troonreden gaan wij voorbij en consta-
teeren met blijdschap dat niet alleen de
burgerlijke maar ook de militaire lands
dienaren zoo goed hun plicht verstaan.
Maar is het optimisme der Troonrede
hier niet al te eenzijdig en derhalve
onjuist?
Zijn waarlijk de verhoudingen op de
vloot van dien aard, dat er over te
roemen valt? Is met de verwijdering
van de revolutionaire elementen van
onze wachtschepen de toestand nu op
eenmaal rooskleurig geworden?
Minister Colijn zou eene dergelijke
onjuistheid Hare Majesteit niet in den
mond gelegd hebben.
Wij spraken daar van „op bijna alle
punten". Dat ligt aan de zwakke stee,
de quaestie der financiën. Eerlijk erkent
de Troonrede, dat de toestand der geld
middelen dringend voorziening eischt, zoo
zelfs, dat stijging der inkomsten en zui
nig beheer daarin geen verbetering ook
maar beloven kan. En dan komen nog
de sociale middelen er bijZiedaar het
achteraankomend hinkend paard, dat
wij met belangstelling zijn toeren zullen
zien verrichten.
Een dezer zal een nieuwe aderlating
zijn, niet voor den buitenlander, bijvoor
beeld door herziening van het „Tarief",
maar voor den Nederlandschen burger
door invoering eener inkomstenbelasting,
die vooral weer den middenstand zal
drukkenzoodat ondanks de voorgeno
men successie verhooging, toch weer
maar voor een deel voldaan wordt aan
de beloftehalen waar 't zit.
Gelukkigals troostprijs krijgt men
algemeen stemrecht en onverwijlde zorg
voor het kiesrecht der vrouw
Beteekent dit dat de Grondwetsher
ziening vooraan op het program komt
te staan Dat ware nog zoo dom niet
park verlaten, ging eenige straten door
en stond eindelijk stil voor de woning
van het metselaarsgezin. Zij beklom de
de uitgesleten trappen, zich angstvallig
vasthoudend aan het vette touw dat als
trapleuning dienst deed. Toen ze op het
derde portaal kwam, klopte ze aan een
deur, en op het hooren eener stem, die
„binnen" riep, betrad ze het vetrek, dat
er ordelijk en zindelijk uitzag.
„Dag, vrouwtje" groette ze minzaam
en gaf de bleeke vrouw die uit haar
stoel opstond, de hand. „Ik ben mevrouw
Van Balen maakte ze bekend, terwijl ze
plaats nam op een stoel dien de vrouw
aanschoof. „Mijn man is hier gisteren
geweest en nu kwam ik eens hooren of
ik u helpen kan".
„Hoe gaat het met den zieke?"
„Wel wat beter, mevrouw", antwoord
de de vrouw, schuchter naar de vreemde
dame opziende, zij was niet gewoon da
mesbezoek te ontvangen.
„Kom, dat is gelukkig, en dat zijn
uw kindertjes", en mevrouw Van Balen
wendde zich tot de kleinen, die verle
gen in een hoek van de kamer neer
hurkten, maar nu toch schoorvoetend
nader kwamen.
„De twee oudsten gaan op school",
vertelde de vrouw.
„Ik kwam eens hooren wat ik voor u
doen kan", vervolgde mevrouw, nadat
ze zich eenige oogenblikken met de kin
deren bezig hield en hun handjes met
chocolade had gevuld.
„Heel vriendelijk mevrouw, ik heb er
wanneer tegelijk andere nuttige zaken
konden tot stand komen. Maar of het
gaan zal met die ongelukkige financieele
paragraaf als vooruitgeworpen schaduw
voorop
Ook in zake de quaestie der subsidi-
eering van 't bijzonder onderwijs bevre
digt de Troonrede niet. Wij hadden op
niets gerekendderhalve valt de toezeg
ging der instelling eener commissie van
onderzoek te dier zake nog wel eenigs-
zins mee. Men rekene er echter op het
zal nu weer wel lang duren.
De in uitzicht gestelde uitbreiding van
art. 369 der invaliditeitswetpensioen
pensioen aan alle 70-jarigen, is een reflex
op het herstemmingsprogram der socia
listen en van alle liberalen op één na,
en tegelijk een triomfje voor Treub, die
dit lievelingsdenkbeeld nu dadelijk gaat
uitwerken; een ontkrachting tevens der
wet-Talma, waarop nog wel enkele zullen
volgen.
Al hetgeen dit kabinet op stoffelijk
gebied de natie toezegt, kan over 't geheel
door allen met tevredenheid worden aan
genomen. Het program is zoo rijk dat
wij veronderstellen mogen dat dit kabinet
zelfs voor langer dan vier jaren zich aan
het werk gezet voelt. Ook in dit opzicht
verloochent het zijn optimisme niet.
De zinsnede over de godsdienstige
verdraagzaamheid is een veelzeggende.
Zij getuigt dat de nieuwe minister van
koloniën zich nog niet heeft losgemaakt
van de praatjes als zou in Indië van
regeeringswege de godsdienstige verdraag
zaamheid worden belaagd, en is tevens
een waarschuwing aan de Zendingdenk
er om, dat er nu een liberaal bewind is
is opgetredeneen liberaal en derhalve
een verdraagzaam bewind I Laat ik
liberale regeering dus geen klachten
van je hooren.
Uit de praktijk der Zending evenwel
valt te bewijzen dat de Zending zich
deze waarschuwing niet behoeft aan te
trekken. Niet zij, maar een deel der
Nederlandsch Indische liberale pers is
onverdraagzaam
Daar zal men straks in de Kamers
wel iets meer van vernemen.
Overigens doet het aan 't slot dezer
Troonrede het Christenhart goed dat de
regeering Gods zegen inroept als nood
zakelijke factor voor welslagen van haren
arbeid. Het ministerie bewijst daarmee
al over gedacht wat ik zelf zou kunnen,
maar ik ben zoo zwak, misschien zou
ik wat kunnen naaien.
„Och, mevrouw, ik wou toch zoo graag
zelf wat verdienen, het valt zoo hard
om de hand op te houden", en 'tarme
vrouwtje wischte zich de tranen uit de
oogen.
„Kom, kom, zoo moet u er nou niet
over denken, we zijn in de wereld om
elkander te helpen, en u kunt immers
best wat sterker worden, en dan komt
alles terecht", troostte mevrouw. „Ik
denk, dat het beste is, dat we u ook
eens wat melk en eieren laten gebruiken
en dan zal ik moeite doen om u ver
stelwerk te geven. En als uw man beter
wordt, zal er ook nog wel een postje
voor hem openvallen", sprak ze opbeu
rend en wendde zich toen tot den man
die uit zijn slaap ontwaakt was en naar'
het gesprek luisterde.
„Ik hoop het, mevrouw", antwoordde
hij op haar laatste woorden, „ik zeg ook
al tegen mijn vrouw, we moeten den
moed niet verliezen, en bovenal op den
Heere blijven vertrouwen al is onze weg
moeilijk".
„Zeker, dat is het beste wat we kun
nen", antwoordde mevrouw, verrast door
den opgeruimden toon van den zieke,
„op God blijven vertrouwen en met
onze hand doen wat wij kunnen, niet
waar
(Wordt vervolgd.)
t
