No 273 1913 Donderdag 21 Augustus. 7e Jaargang legging en Erw N1EÜ WSBLAD VOOR ZEELAND eHRISTELIJK- HISTORISCH MEID s oor Huishoudster IBURG. gezin van Christai 'iddtlburg bestaat ig van onderwijs ha n onder letter a Burg B 16. 'boden wegens ver van bedrijf bij M. SMITS, Land. r Abtskerke. Ufl en Kalfvaars, bij A. ABRAHAMSE Westhoek. flerriepaard, D. WILLEMSE, St. Laurens. M. HOOGESTEGER Varkens r iepaar d, oud 9 jaar ek en Loop, of een riepaard, zwaar r, beide mak in alle KKER, Ter Hooge, IERINGS, 't Zand. ersknecht October rbeidersgezin nstbode, Dienstbode. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN 21 Augs. 1913. FEUILLETON. „ÉÉN UIT VELEN". Uit de Pers. Politiek fiasco. or leerlinge|| i ijs KOOP end Booglcabi- llende Kasten k o.o p. 3 VOGEL, N. en St. KOOP eden weder September enóodigd bij L. ROT- iiddelburg. hetzelfde adres een te koop Koudekerke (dorp), lov. a. s. an een zoon met m, woning beschik- BREURE, Landb., IOOF gebouwd) m West Souburg, op allen verhuuid voor )er week. ir brief motto „hul" eau van „De Zeeuw g- stond oed kan melken, bij K1 o e t i n g e- zich aan v. z bij eeD burger frauco onder letter >or Wilhelminadorp. 'raagd g- v- ark 133, Vlissingen. T, Langedelft, egens huwelilk Qpr it Nov. huis. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Pr(js per drie maanden franco p.p1.25 Enkele nummers0.05 UITGAVE DER FIRMA'S EN van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel meer 10 cent. De briefwisseling tusschen dr. Bos en mi. Tioelstra is gepubliceerd zonder voorkennis van H. M. de Koningin. Zoo lazen wij in De Tijd. Dit rmwrn (nieuwigheidje) verdient ernstige afkeuring. Toch doet het ons over enkele punten Immers nu zijn wij er tevens achter gekomen dat mr. Troelstra aan H. M. de Koningin heeft aangeraden een ge mengd „vrijzinnig-rechtsch" kabinet, als 't snelste middel ter oplossing van de kiesrechthervorming. Dat is ongeveer zooals in een hoofd artikel in de vrij liberale Nieuwe Courant aanbevolen: de beste oplossing der crisis is een voor de hand liggend com promis tusschen coalitie en concentratie. Uiterst rechts en uiterst links stemmen hierin overeen. Wel een reden om op te Weg met Marx „Of een ongeloovige socialist is of niet, wordt niet bepaald door zijn stand- punt ten opzichte der Marxistische theoriën." Deze stelling zagen wij dezer dagen verdedigd. En terecht. Prof. van dor Vlugt zal dus bedrogen uitkomen, wanneer hij zich van het om verwerpen dier theoriën alles voorstelt. Opdat niemand van het liberalisme verwachte, wat het niet geven kün, nl. een afdoende bestrijding van het socialisme. tan daarop niet genoeg de nadruk ge- egd. Daarom nemen wij thans over, wat iet scherpzinnige kamerlid Van Idsinga over dit punt in De Nederlander schrijft „De sociaal-dem. partij wordt niet door |»die theoriën gedragenmaar omgekeerd „de partij draagt de theoriën. Men „worat niet sociaal-democraat, omdat «men die theoriën aanhangt, maar om- igekeerd men hangt die theoriën aan, «omdat men sociaal-democraat is. „Die theoriën zijn dus als een bloem «die men kan afsnijden, zonder de plant «zelve te deren, of beter nog, ze zijn als «bet schuim dat op de baren zweeft, en iM men weg kan blazen, zonder één 12 DOOE A. C. V. D. M. Nadruk verboden.) Ook de familie van Balen begaf zich door het park kerkwaarts. Voorop lie pen meneer en Joop, die met haastige tnppelpasjes de wijde schreden van zijn ïader bijhield. Nu en dan keek hij eens even om naar zijn moeder die met Suze en Dina volgden, maar dan stapte hij weer verder, onderwijl hij zijn vader met lljn kinderlijk gesnap bezig hield. >A kijk-es" en hij wees op een der Bloemperken, „de meester heeft ons ver sla dat waren anjers „Nee, Joop, dat heb je niet goedvev- 8ta® 't zijn asters". „0 ja asters, nou weet ik het en die "■nar zijn dalia's, en hij strekte z'n armpje naar de fluweelen bloemkronen die J*0? op de ranke stengels wiegelden, oen viel zijn oog op de zwanen die met ®hge beweging ronddreven in de vijvers. vol gratie hun slanke halzen °ënn, even met hun rood-gele snavels l^net water nipten en ze dan weer op- »Pa, wat vindt u mooier, witte of zwanen„ik witte hoor" voegde 1 nr,met besliste zekerheid aan toe. „Uch, beste jongen, ik vind heide erg °oi, maar zwarte zijn zeldzamer, „aldzaam is dat er niet veel zijn, ■alwaar Pa". ijJuist, dat heb je goed begrepen, zei nf"" glimlachend, hij was er trotsch „atoom te veranderen in de golven of „in hare beweging." Zoo is het. Lang vóór de Marxistische theoriën bekend waren, werden er al socialisten gevonden. Die socialisten hebben zich op die theo riën geworpen, omdat zij daarin voordeel zagen. Blijken zij zich vergist te hebben, dan werpen zij ze weer weg. Troelstra o. a. is er reeds mede bezig. Maar ze blijven socialist. Onder dit opschrift bevatte De Neder lander dezer dagen een artikel, waarin aangf toond wordt, dat de vrijzinnige concentratie het meest volslagen politieke fiasco is, als waarschijnlijk nooit voor dezen een politieke combinatie is ge weest. Het al dan niet tot stand komen van een Ministerie-Cort van der Linden, „extra-parlementair" naar zijnen oor sprong, en naar de mannen waaruit het zal zijn samengesteld, is van geen betee- kenis voor den naam, dien de Vrijzinnige Concentratie, ineengetimmerd in den jare 1912, in de parlementaire historie des lands hebben zal. Opgetreden onder pretext van te zijn „eene politieke noodzakelijkheid" het woord is van den heer Tydeman, en door dezen gebezigd in de Kamerzitting van 14 December 1.1. is zij in haar uitkomst het meest volslagen ■politieke fiasco, als waarschijnlijk nooit voor dezen eene politieke combinatie is geweest. Een „politieke noodzakelijkheid" heette zij, slechts verwondering barend in de oogen van hen, die van meening schenen, dat het in ons land niet beter kon gaan, dan het ging, en aldus geboren uit de diepgevoelde behoefte om het in ons land „beter" te doen gaan, is zij niet alleen onmachtig gebleken daartoe ook maar één daad te verrichten, maar is zij er alleen in geslaagd de zaken in ons landin het geheel niet „te doen gaan". op dat zijn zoontje alles zoo opmerkte. „En, Pa, vervolgde het kind weer, wiens onrustig zieltje al weer aan wat anders dacht, wat zijn dat al die draden op de hoornen en struiken, kijk ziet u weer één net op ,m'n gezicht, en griezelend veegde Joop haastig met z'n hand over zijn gezicht waar herfst draden op kriebelden. „Dat noemt men herfstdraden, vertelde z'n vader, die voor eenige dagen een interessant hoofdstuk in het tijdschrift „Buiten" had gelezen over „Spinnen als luchtschippers", en hij trad met zijn zoontje dichter op de nog bloeiende strui ken toe, waar herfstdraden als zilveren nevel op schitterden. ..Die draden worden 's nachts gemaakt door tallooze kleine spinnen, zij kruipen over de hoornen en planten en spinnen daar over al die dunne dradenook kunnen ze zich door die draden laten vallen van de eene plant op de andere, of kruipen tegen zoo'n draad aan naar hoogere plaatsen. Als je grooter bent zal je onderwijzer je dat allemaal wel leeren op school Maar kijk eens vent, moe heeft ons al ingehaald, kom we moeten aanstappen, anders komen we te laat in de kerk. Weet je wat, vanmiddag gaan we met ons tweetjes een groote wande ling maken in het park, hoe vin je dat?" „Lekker, Pa, nou," en Joop maakte een luchtsprongetje en stapte toen vlug naast zijn vader naar de kerk waar zijn moeder met Suze en Dina reeds wachtte. Bij de kerkdeuren gekomen vermaande meneer nog eens, „stil zitten hoor Joop" groette zijn vrouw en begaf zich naar de consistoriekamer waar hij als ouderling i Eindelijk was zij er dan, het wange drocht. En met allerlei middelen, oor bare en onoorbare, heeft men weten te bereiken, dat om de woorden van den heer Roodhuyzen te gebruiken „het coalitiegebouw is gevallen." En als dat is gebeurd, zoo voegde Roodhuyzen er bij, zullen wij vrijzinnigen dan alleen afbrekers of zullen wij ook opbouwers zijn? De Nederlander bespreekt nu het antwoord op deze vraag, dat reeds van onvastheid en onzekerheid getuigde. „Het ligt voor de hand, aldus luidde het, dat de drie vrijzinnige partijen de grens kunnen vinden van een zeker gebied waarop zij het eens zijn, zullen zij kunnen maken een Con centratie-program, dat natuurlijk geen Regeeringsprogram is, maar slechts de grondslag kan zijn waarop een Regee- rings-program zou kunnen worden ge vestigd De Nederlander legt nu de liberale politiek bloot, zooals die op wankelende grondslagen berustte. Dat zulk een program, zou kunnen worden gemaakt, behoefde geen beves tiging. Het papier is geduldig, vooral dat waarop men staatkundige program- mata schrijft. Maar hoe zou het gaan wanneer men aan de uitvoering toekwam, of, laat ons zeggen aan de formuleering van het op den Concentratie-brief te bouwen Regeerings-program Dr. Bos is er in geslaagd, in zijne briefwisseling met den heer Troelstra, een in soberen stijl gehouden programma van Regeeringsbeleid te formuleeren. Indien iemand daartoe aangewezen mocht worden geacht, dan wel dr. Bos. Doch het merkwaardige van de situatie was, dat dit programma werd voorgelegd aan de sociaal-democraten, nadat men den grootsten nadruk in het Begrootingsdebat was verzekerd, dat men aan eensamen- werking met de sociaal-democraten als Regeeringspartij niet dacht zelfs. De zaak staat zoo, aldus de heer Rood huyzen bluffend, „dat vroeg of laat de vrijzinnigen weer aan de Regeering ge roepen worden. Andere combinaties zijn er op dit oogen blik niet. De sociaal democraten staan er bij als mannen van de onbegrensde critiek, die genoeg ge- voor de godsdienstoefening hoorde. Het ruime kerkgebouw was reeds ge vuld, toen het viertal binnentrad en zich door een der zijpaden naar zijn plaats begaf. Eerst schoof Suze in de bank, daarna mevrouw, toen .Joop en naast hem in 't hoekje Dina. Joop zette zijn matrozenpetje af, legde zijn psalmboekje voor zich en keek nieuwsgierig in 't rond, telkens Dina aanstootende, wanneer hij een kennis ontdekte. „Kijk Dina" fluis terde hij en zijn bol-rond gezichtje boog hij tegen de witte mouw van haar zomer- blouse die in fleurige frischheid haar vormen omsloot, „da's nou die domme jongen van school", en Joop wees op een mager, bleek jongetje dat aan de hand eener dame de bank passeerde, enne daaren hij strekte zijn armen even over de bank in de richting der stoelen, „dat is de juffrouw van school, zie je'er, met die hoed vol bloemen." „St. Joop, st.", vermaande mevrouw en trok hem dichter naar zich toe en zij legde haar vinger op zijn mond. Even zat hij stil, bengelde met z'n stevige beentjes onder de bank en keek weer naar de binnenkomenden, die stom melend en schuifelend hun plaatsen innamen tot opeens de heerlijke belofte van zijn vader hem te binnen kwam. Dadelijk wendde hij zich tot zijn moeder, drukte zijn handjes op haar arm en fluisterde: „Moe, hoor-es, heel effies maar, vanmiddag ga ik met Pa alléén wandelen en Suze mag niet mee", en tegelijkertijd wierp hij een triomfante lijken blik op Suze, die in haar boekje bladerde. „Goed vent" maar nou niet meer zien hebben van hun partij-genooten in het buitenland, die zich tot het aan vaarden van een Regeerings-portefeuille lieten vinden, om te weten hoe men dat recht van onbegrensde critiek kwijt raaktEerst als de sociaal-democratie in Nederland het standpunt zal hebben bereikt, dat zij aandurft hetzij op zich zelf, hetzij gecoaliseerd, een Ministers- portefeuille te aanvaarden, kan er met deze partij in parlementairen zin vol komen gerekend worden. Maar dat dit niet zal gebeuren is natuurlijk a plus b zeker, want een sociaal-democraat die Minister wordt, kan geen sociaal-demo craat blijven. Dat is zoo eenvoudig als logisch, dat hebben wij in het buiten land ook gezien." En niettegenstaande dit woord van een der parlementaire leiders der Liberale Unie, de grootste en belangrijkste groep in de Concentratie, niettegenstaande de heer Drucker volkomen het woord van den heer Schaper beaamd hadEr is een Coalitie, er is een Concentratie, en verder zijn wij er, waarmede alle geestelijke saamhoorigheid en weder zijdsche verplichting voor de uitvoering van het Concentratieprogram afgesneden scheen, was de eerste daad der Con centratie na de stembusde in allen vorm gedane poging om van de sociaal democraten te vorderen dat zij van hun recht van onbegrensde critiek" afstand zouden doen, en daarmee zouden op houden sociaal-democraten te zijn. In de wijze waarop de verkiezingsstrijd door de sociaal-democraten was gevoerd, kon daarvoor nauwelijks eenige reden te vinden zijn. Weliswaar had de rede van den heer Troelstra, op het Paaschcongres gehouden, iets van een liefdes-verklaring aan de Concentratie, maar in den stem busstrijd sloeg men naar twee zijden, het woord van den heer Schaper volkomen beamend. Alleen het herstemmings-ad- vies van de S. D. A. P. tengevolge waar van zelfs de vrije-liberalen zich in den steun der roode broeders mochten ver heugen, een steun die dan ook met pas sende erkentelijkheid werd aanvaard, kon de in den uitslag diep teleurgestelde, op zichzelf onmachtig gebleken concentratie doen hopen, dat er toch met de sociaal- praten, „kijk daar is de voorlezer al, zoek gauw het versje op". „Ik zal 't voor u doen, Moe", en Joop schoof het zware kerkboek naar zich toe en zocht op Psalm 138 1, toen bladerde hij in zijn boekje en luisterde naar het orgel dat preludiëerde in zacht vloeiende tonen die aanzwollen tot for- sche accoorden en de gemeente bege leidde wier jubel zich uitte in den lof zang van David ,,'k Zal met mijn gansche hart Uw eer." Onderwijl de woorden van dezen schoonen psalm het kerkgebouw door- ruischten, beklom de grijze prediker den kansel en straks klonken de woorden van den door hem gekozen tekst uit z'n mond „Zoekt eerst het Koninkrijk Gods en Zijne gerechtigheid en al deze dingen zullen u toegeworpen worden". Matth. 7 33. In forsche trekken schetste hij de be- teekenis van het koninkrijk Gods en Zijne gerechtigheid ten opzichte van alle andere dingen, toonde daarna zijn hoorders aan de noodzakelijkheid van dat zoeken vóór alle andere streven en vestigde ten slotte de aandacht op den gezegenden invloed, welke door dat zoe ken op ons persoonlijk leven, huisgezin en het groote maatschappelijk leven uitgaat. Met gespannen aandacht had de ge meente het bezielende woord van den prediker gevolgd. Ook Dina wier geest onder het luisteren naar de verkondiging van Gods Woord gewoonlijk zoo spoedig afdwaalde, had dezen morgen met meer inspanning dan anders de rede gevolgd. De laatste weken democraten samen misschien wel een kansje bleef om het fiasco van de Con centratie-politiek te bedekken. Men kan zich den wrevel van de heeren over de mislukking hunner goede voorne mens lichtelijk indenken. En ofschoon zij, meer dan eenmaal, zoo in de Kamer als in meetings en in de pers, verklaard hebben „wanneer ,de bestaande meerderheid min derheid wordt, zonder dat aan ons vrijzin nigen de meerderheid wordt gegeven, rust niet de verplichting op ons om de Regee ring te aanvaarden", trachten zij thans de herinnering aan deze woorden uit te wis- schen door de pogingen om aan een schijnbaar „extra-parlementair" bewind, de uitvoering hunner speciale partij-be langen op te dragen. Waarbij, zal hen dit gelukken, de zelf standigheid der Concentratie reeds zoo herhaaldelijk en zoo krachtig geknauwd, eindelijk geheel aan de sociaal democra ten zal moeten worden opgeofferd. Want met de weigering der portefeuil les hebben dezen voor zich het recht der onbegrensde critiek opnieuw verzekerd, en men kan er bij voorbaat zeker van wezen, dat zij er behoorlijk en desnoods onbehoorlijk gebruik van zullen maken. Bij conflicten, waarin de Overheid haar taak als handhaafster der orde en als be schermster van de vrijheid zal hebben te vervullen, zal zij de sociaal democraten tegenover zich vinden. Bij ieder voorstel, dat bedoelt de veilig heid en de onafhankelijkheid van ons land te waarborgen, staan de sociaal democraten tegenover elk „burgerlijk" Kabinet. Er is, heeft echter dr. Bos in een verkie zingsrede te Rotterdam gezegd, geen ver antwoordelijk staatsman, die de leiding zou willen aanvaarden, als hij dansen moet naar de pijpen van de sociaal demo craten Is het ook begrijpelijk, dat de oplossing der crisis minder gemakkelijk blijkt, dan zij aanvankelijk wel scheen Voeg daar nu nog bij, dat mr. Van Gijn, een der financieele specialiteiten, die ernstig in aanmerking schenen te komen om de schatkistbelangen in een nieuw Kabinet te behartigen, onlangs, in eene waren voor haar oppervlakkig karakter vol emoties geweest.De herhaalde ontmoe tingen met Karei Versluis waren niet zon der invloed op haar. Zijn, in haar oogen heer-achtig voor komen en manieren hadden haar ijdel heid gestreeld en haar verblind voorde onbeduidendheid die uit heel zijn wezen sprak. Zijn toekomst plannen, waarover Karei tegen haar dikwijls pochend sprak in zijn trotsch bewustzijn van alles zelf te kunnen, had zij schier onbewust met haar volgend leven saamgeweven. Langzamerhand was in haar de hoop volle gedachte opgekomen aan een huwe lijk met den jongen Versluis, en hoewel zij er met niemand over zou .lurven spre ken en het altijd ver-wierp als haar vrien dinnen plagend op haar omgang met Karei toespelingen maakten, was ze toch door vele schijnbaar onbeduidend losheen geworpen gezegden of handelingen van Karei steeds meer en meer met die ge dachte vervuld geworden. Wel kwam ook soms de vrees op, dat Karei haar alleen als een knappe meid voor een korten tijd zocht en dat al de vriendelijke en vleiende woordjes van hem bedrog waren en dit maakte haar dan wreveligdan kon ze den ganschen dag mokken en op de vrien delijke vragen van mevrouw korte bitse antwoorden geven, ja, dan kon ze zelfs de kinderen afsnauwen. Maar als ze 's avonds dan Karei weer toevallig ontmoette, ver dween weder die sombere vrees en ge loofde ze weer in alles wat ze zelf zoo gaarne wenschte. (Wordt verv >lgdj

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1913 | | pagina 1