s ditüP
No 251 1913
Zaterdag 26 Juli.
27e Jaargang
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
MAAS, Kortgene
AFBRAAK.
ig 31 Juli 1913,
Opruiming
DE ONVERGETELIJKE.
Uit de Provincie.
J Wij vergeten Hem dagelijks; Hij [ver -
geet ons nimmer 1
4 Soli Deo Gloria 1
E KOOP
pannen*
Moppen enWaal-
artij Houtwaren,
OORNICK, Slooperij
iandrecht" te West-
k verkoopsn:
ïden Aardappels,
eden Suikerpeeën, en
den bruine Boonen en
eele Roodbol
talve gulden.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENT1ËN
uur
«g 27 Juli ïDm
dur; Dö- J. v.'d. Veen
nng van het H. \y
uurLeeskerk.
■orteering in allerhande
vmdt men bij onderge
van 20 25, 30, 35, 40
1 per el; 10/4 Qra'3
:ns van 35, 4*\ 45 fi
,r e*> ®'00Penkatoen in
/<*ortebonten vaJ
«n 50 ceat p,™,'
van een partij japo
spotprpzen, witte en Va
3S en Costumerokken in
teeriug in Dames- Pn
goederen.
Aanbevelend,
imachines.
5 adres voor Hand- en
mes is bij L. Maas
Handnaaimachines met
kast vanaf 22,50 en
ïaaimachines vanaf f40
■ratis onderricht. Acht
Logeeren,
lijk en vertrouwd.
Metropool.
GER DES HEILS,
dijk 49. Telefoon 3713,
van af f O 30—f l._
per nacht,
itage voor kDames.
(end Restaurant.
L.IJK KOSTHUIS.
Ier geschikt voor groott
en schoolkinderen, waar
eetzalen disponibel zijn.
E. C. VAN DISSEL, te
3 om 2 uren, te Kloe-
arberg van Th. Dagevos,
an de beeren L. Schip
nhaKKer en G. op 't
re, aan den Abbekinder-
stervaart en Gasjeshoek.
biljetten omschreven.
X
der resteerende
Overige Goede*
ren worden ver
Kocht met 10 1
Korting con'
tant.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p. f 1.25
Enkele nummers„0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
26 Juli 1913.
Dejjweigering der sociaal democraten
om zitting te.,[nemen in het, Linksche
Kabinet-Bos.heeft weer ;doen zien hoe
schromelijk jgroote verantwoording de
politieke pratebollen op zich laden,
welke bezoldigd of niet, de kiezers in
hunne vergaderingen en „meetings" ko
men voorlichten.
Deze heeren toch kunnen o, zoo veel
beloven, zeker als zij zijn dat zij althans
m verantwoordelijkheid voor de ver
vulling hunner beloften behoeven te
dragen.
Hier fisjjjeen euvel waaraan zoowel
rechte ais links] meer dan een verkie-
I zingsredenaar mank) gaat.
Is dan ten slotte,j dank zij de valsche
voorspiegelingen en; scheeve voorstellin
gen, de meerderheid in de Kamer ver
plaatst, dan volgt de ontnuchtering de
kiezers krijgen niet hetgeen hun beloofd
wasde staatsman, die ten gevolge van
eigen jokkentjes of van die van een
ander op het kussen kwam, ervaart dat
zijn kunnen beperkt was, de minister
dat de nieuwe dus gewonnen meerder
heid, optrad, trekt zich van de beloften
der meetingsprekers niemendal aanen
het eindgevolg isalgemeene ontstem
ming.
Het was daarom leep van de meerder
heid van het soc. dem. partijbestuur dat
het aan zijn gegadigden voor het mi
nisterschap verbood zitting te nemen in
een kabinet met vrijzinnigen.
Leep, doch oneerlijk.
Zijn besluit zet het zegel op de beris
pelijke taktiek der volkssprekers en
Tolksdebaters, welke niet zelf voor hunne
praatjes behoefden op te draaien, en er
daarom geen been in zagen, het misleide
volk met ledige zakken naar huis te
duren.
V
Naar het revisionisme.}
Het is goed, dat meii bij het bedanken
voor de aangeboden portefeuilles door de
SD.A.P. toch niet uit het oog verliest,
dat haar houding in deze crisis-dagen
desondanks blijft een beteekenende op
schuiving naar het revisionisme.
Vooreerst dient als zoodanig geboekt
het feit, dat van de 21 stemmen der
partij-conferentie niet minder [dan 8 zich
verklaarden vóór de aanvaarding der
portefeuilles. Dat is bijna de helft.
Dan in de tweede plaats, dat de con
ferentie bereid was, om een „burgerlijke"
Regeering zóó krachtig steun te bieden,
dat de sociaal-democratische Kamer
fractie zou stemmen vóór de oorlogsbe-
grooting, mits deze niet verhoogd werd.
Eindelijk is ook niet zonder beteekenis
aet feit, dat de partij-conferentie vrij
a'genmachtig optrad. Dat zij de porte
feuilles op eigen houtje terugwees, be-
'1 7iïi ILL ETON.
Vrl) naar het Duitsch van
D. Speckmann-
Geautoriseerde vertaling. Nadruk verboden.)
-M-
in den grond van de zaak was hij op
uen kansel precies dezelfde als er onder.
A'feen kreeg zijn geheele wezen wat
®8W uitdrukking. Wat anders als een
stille gloed verborgen in hem rustte,
aaide dan op in schoone vlammen. Zijn
Jourden waren maar eenvoudig, doch
e kracht van een ervaren strijder voor
e heilige zaak woedde er in. Hij wist
enerzijds van Gods wijsheid, liefde,
Machtigheid en rechtvaardigheid im
am Weer prediken, alsof ze hem
;ens. opnieuw waren geopenbaard,
Uerzijds kon hij zich nog over de
udige en dwaze menschheid verwon-
retb alsof hij de wereld voor het eerst
u de aangewezen persoon.
geloof zeker, dat die prediking
duidt minder, daar men wist, hierbij de
partij op zijn hand te hebben. Maar dat
men op eigen verantwoordelijkheid zoo
krassen steun aan een „burgerlijk" Kabi
net toezegde, is vrij sterk.
j^JDeze feiten leggen wij even vastvoor
den ontwikkelingsgang der Nederland-
sche sociaal-democratie zijn deze dingen
niet zonder belang. (Rotterdammer.)
In welke scholen neennt het leerlingenaan
tal het meest toeopenbare of bijzondere?
Wanneer men sommige bladen leest,
zou men zoo denken, dat het Neder-
landsche [volk zeer aan de Openbare
school is gehecht. Men zou verwachten,
dat de Openbare scholen hoe langer
hoe[ voller raken, als werkelijk ons volk
aan [die school is gehecht. Vergelijkt
men echter eventjes de cijfers, die hier
onder volgen, en die aanwijzen, hoeveel
leerlingen er op de duizend leerlingen
per jaar van af 1890 tot 1911 bijgeko
men zijn op de Openbare school en op
de Bijzondere school, dan blijkt het
tegendeel;
Aantal leerlingen, dat er op de dui
zend bijkwam
Sch.
op de Openb. School, op de Bij
n 1890
5
37
n 1891
3
25
n 1892
18
25
n 1893
15
20
n 1894
7
19
n 1895
14
21
n 1896
7
13
n 1897
15
16
n 1898
17
11
n 1899
9
20
n 1900
21
18
n 1901
51
65
n 1902
16
35
n 1903
5
27
n 1904
7
32
n 1905
2
38
n 1908 nog niet
1
38
n 1910 nog niet
1
35
In dit lijstje worden 'gemist de jaren
1906, 1907 en 1909. In 1906 vermeer
derde namelijk het leerlingen-aantal niet
op de Openb. school, maar verminderde,
zoo ook in de andere twee jaren. Op
de duizend leerlingen verminderde het
aantol in 1906 met 6, in 1907 met 2
en in 1909 met 1. Terwijl daarentegen
het leerlingen-aantal op de duizend
leerlingen der Bijzondere school steeg
met 45 in 1906, met 52 in 1907 en met
40 in 1909.
Ziet men deze cijfers, dan zou men
eerder tot de conclusie komen, dat ons
volk liever niet van de Openbare school
is gediend, maar de Bijzondere school
verkiest. Ouderblad.
velerlei vrucht heeft afgeworpen. In
Schönau heb ik menig Christen van zijn
geest ontmoet. Geen kleinzielige christer
nen met neerhangend hoofd of phari-
zeërs, maar oprechte Godskinderen...
Na twee jaar deed ik examen op het
gymnasium in mijn geboortestad. Op
verzoek van den ouden dominé had men
door al m'n vroegere zonden een streep
gehaald. Ik werd aanstonds aangenomen
en heb met glans de school doorloopen.
Mijn leeraren konden niet beter voor mij
zijn. Toch waren zij dezelfden gebleven
doch ik was veranderd. Ook tusschen
mijn vader en mij bestond een warme
verhouding. Tot zijn dood toe is dat
zoo gebleven.
Nu, op de Universiteit ben ik in handen
gevallen van een drietal flinke kerels.
Ze zitten daar voor mij.
Later heeft mijn vrouw mij opgepast.
We zijn weliswaar nog niet als het oudé
uilenpaar, doch dat kan nog komen.
Trouwens, elk vogeltje zingt zooals het
gebekt is.
Ziezoo, mevrouw, mijn garen is op en
Uit het VolkVoor het Volk.
Middelburg. Gisteravond werd de alge
meene vergadering gehouden van de ver-
eeniging „Uit het VolkVoor het Volk,
onder voorzitterschap van den heer L.
K. van der Harst J.Jz. Allereerst had de
uitloting plaats van twee aandeelen in
het renteloos voorschot der vereeniging
uitgeloot werden de nummers 19 en 24.
Tot bestuursleden, in plaats van de perio
diek aftredende en niet herkiesbare hee
ren J. J. N. van Baarle en Ph. J. Callen-
fels werden [gekozen de heeren G. Mes
en H. de Blouw, met wie respectievelijk
waren aanbevolen de heeren J. C. F.
Luisen en W. de Graaf. De rekening en
verantwoording van den penningmeester,
de heer J. Delzenne, aanwijzend in ont
vang en uitgaaf f 4686.61 met een goed
slot van f 1053,28' werden goedgekeurd.
Hierna bracht de heer J. W. Schuur
man het jaarverslag uit, waaraan wij
het volgende ontleenen
Een jaar is weder verstreken en wat
dit jaar ons bracht dient weder te worden
vastgelegd in een verslag dat, te zamen
met de 47 voorgaande, een doorloopende
geschiedenis vormt van al hetgeen de
Vereeniging in dien tijd^beleefde.
f£In Maart 1912 werd aangevangen met
de voorbereiding voor de uitvoering van
de Feestreien die wij ons voorstelden op
Koninginnejaardag te geven.
Als gewoonlijk volgt thans hieronder
•en korte opsomming van het feest dat
wij ter gelegenheid van den jaardag van
H. M. de Koningin organiseerdenen
waarvan wij zelf verslag gaven.
De Floraliatentoonstelling was daarna
aan de beurt. Op Woensdag 11 en Don
derdag 12 September vond zij plaats,
Zooals reeds in het vorige jaarverslag
werd gemeld waren hiervoor 1887 plan
ten aangevraagd waarvan op de tentoon
stelling 1673 werden ingeleverd tegen
1520 het vorige jaar een vermeerdering
dus aan inzendingen van 223 planten
terwijl over het algemeen de qualiteit
van het ingezondene zeer te prijzen viel.
Ook dit jaar voridt men de heeren van
Straaten, Witte en Jongepier bereid [als
juryleden op te treden. Het behoeft
nauwelijks betoog dat zij hunne moeilijke
taak weer op zeer lofwaardige wijze ver
vulden.
In Februari 1913 stelde het bestuur
weer de gelegenheid open om planten
aan te vragen voor de tentoonstelling in
September a.s. te houden. Bij die gek gen
heid werden 1752 planten aangevraagd.
Overgaande tot het geven van een
overzicht van de financiën der Vereeni
ging vermeldt het verslag met dank
baarheid het feit dat wijlen de heer D.
Jeras bij testament een som van vijf
honderd gulden vermaakte aan de Volks
mijn kous is klaar.
Ik heb er honger en dorst van. 't Is
te hopen dat moeder Siens van avond
wat hartigs geeft, en niet weer zoo'n
meelpapje I
De vrouw van den dominé liet het
er niet bij zitten, dat zij telkens genoemd
was, en zeide
„Waarom hebt u in uw geschiedenis
er mij telkens bij gehaald
„Ach, neem mij niet kwalijk mevrouw
In de eerste plaats ben ik gewoon nu
en dan eens naar den thermometer te
zien. En in de tweede plaats ben ik door
mijn beroep en mijn huwelijk eraan ge
woon geraakt een tegenstander te hebben.
Ik wilde nu mijn vrouw er buiten hou
den, en waar het uw ambtszuster gold,
in haar ware gedaante doorgrondde.
Even later zat men aan den welvoor-
zienen disch bij vrouw Siems.
„Ik begrijp dezen man niet," zei me
vrouw Elisabeth, toen zij met haar man
alleen was.
„Hij behoort tot die bijzondere men-
zangschool en een zelfde som aan den
Kinderspeeltuin.
Een uittreksel uit de rekening volgt
hieronder waarbij echter in het oog te
houden is dat van het goed slot van den
Kinderspeeltuin en de Volkszangschool
beiden het uit het hierboven gemelde
legaat verkregen kapitaal van f 500 is af
te trekken, waarvan alleen de rente is
gebruiken zoodat beide een kwaad slot
vertoonen, terwijl dan ook het goed slot
der rekening wordt gereduceerd tot
f 53,28'.
Ten slotte volgen hier de mededeelin-
gen omtrent de onder beheer onzer Ver
eeniging staande inrichtingen en wel in
de eerste plaats het verslag der Volks
zangschool. De cursus begon met 42
jongens, 136 meisjes, dus totaal 178.
Thans worden de lessen gevolgd door
35 jongens, 120 meisjes totaal 155.
Hierbij komen nog een 35-tal nieuwe
leerlingen, gekozen uit de kinderen, die
zich bij de aangifte hebben aangemeld.
Deze leerlingen zijn verdeeld over 4
klassen en een koorklasse, en ontvangen
ieder één uur onderwijs per week.
Het schoolverzuim bleef stationnair.
f [Ook dit jaar gaf de openbare les, die
op 9 Mei 1913 werd gegeven, het bewijs,
dnt het onderwijs voldoende vrucht had
opgeleverd.
Het onderwijs bleef opgedragen aan
den onderwijzer W. K. Kuiler, die op
den 13 April zijn 25jarige ambtsvervul
ling herdacht.
De „Kinderspeeltuin" onzer vereeni
ging werd van 21 Mei tot en met 14
September 1912 bezocht door totaal 7454
kinderen der lagere scholen.
De tuin werd tweemaal verhuurd aan
kinderen buiten de gemeente.
Wat betreft de veranderingen in het
bestuur voorgevallen kan het volgende
worden medegedeeld.
Aan het begin van het verslagjaar was
door verschillende omstandigheden nog
niet voorzien in de vacature ontstaan
door het overlijden van den heer C. A.
Goethals, terwijl verder periodiek aftra
den de heeren W. H. Hasselbach en G.
J. Krijger.
In de algemeene vergadering van 24
Juli 1912 werden ter vervulling dezer
vacatures benoemd tot bei tuursleden de
heeren A. L. J. Goethals, mr. M. C. van
der Minne en R. Borggreve. De twee eerst-
genoemden meenden voor deze benoeming
te moeten bedanken. In de algemeene ver
gadering van 7 October 1912 werden toen
benoemd de heeren C. J. Stomps en
P. de Bruijne, die hunne benoeming
aannamen.
Hoewel het in het algemeen geen ge
woonte is om in het jaarverslag der
Vereeniging een afzonderlijk woord te
wijden aan dp periodiek aftredende le
den gelooft de secretaris dat het hem
schen," antwoordde deze, „die men
eigenlijk omgekeerde huichelaars zou
kunnen noemen. Ze houden ervan hun
goud te verkoperen, opdat men het niet
voor verguld koper zou aanzien."
De dokter zou de rij sluiten. Helaas,
een ernstige kranke riep hem onmiddel
lijk naar de stad.
Het gold een zeer ernstig geval. Spoe
diger, dan hij gedacht had, werd een eind
gemaakt aan het zorgelooze vacantie-
leven. Doch zijn plicht gebood het.
Gesterkt en getroost nam hij afscheid
van het gewaardeerde gezelschap, dat
deze weken tot onvergetelijke oogenblik-
ken wist te bereiden.
De anderen brachten nog een dag in
de vrije natuur door, elkander voorbe
reidende tot het uur van scheiding.
Merkwaardig! in plaats van weemoe
dige gedachten, wekte de naderende
scheidingsure blijmoedigheid en dank
baarheid. In stede van verslapping en
lusteloosheid, hadden deze vacantiedagen
sterking en bemoediging geschonken.
in dit geval wel zal worden vergund
met een enkel woord in herinnering te
brengen de groote diensten door den heer
Hasselbach in zijn kwaliteit van be
stuurslid aan de Vereeniging bewezen.
Steeds, waar dit noodig was, stond hij
met raad en daad ter zijde en er be
hoeft alleen maar te worden herinnerd
aan den in 1898 gehouden Historischen
Optocht om zijne vele verdiensten in
het licht te stellen.
De voorzitter bracht hierna een woord
van dank aan de beide afgetreden be
stuursleden voor hetgeen, de heeren van
Baarle en Callenfels voor hetgeen zij in
het belang der vereeniging hebben ge
daan.
HDaar geen der aanwezige leden voor
stellen wenschte te doen, deelde de heer
Van der Harst nog mede, dat het be
stuur van plan is in het komende ver-
eenigingsjaar wederom een Floralia-ten-
toonstelling en een uitvoering der Volks
zangschool te organiseeren, maar dat het
tevens hoopt in staat te zijn op 31 Aug.
een concert, een fakkeloptocht en een
vuurwerk te organiseeren.
Ofschoon dit programma ditmaal zeer
sober is, hoopt het bestuur voor de toe
komst steeds dien dag tot een nationalen
feestdag te kunnen maken, maar het
meent dat de vereeniging een groote ver
plichting heeft tegenover haar onderaf-
deelingen der kinderspeeltuin en de
Volkszangschool, en dat ook Floralia,
welke instelling de huiselijkheid helpt
bevorderen, in eere moet worden ge
houden. Ook is het vooruittreden van
eene nieuwe vereeniging, die feesten or
ganiseert, eene aanleiding om zich hoofd
zakelijk tot genoemde instellingen te
bepalen.
Middelburg. In de vergadering van den
Raad dezer gemeente op Woensdag 30
Juli, des namiddags te 2 uur komen aan
de orde: 1. Onderzoek der geloofsbrie
ven 2. Notulen 3. Stukken 4. Benoe
ming onderwijzer 7e leerjaar5. Ontslag
Jansen-Verplanke, onderwijzer school K
6. Pensi«neering den Boer, arbeider Gas
fabriek 7. Rekening van de Godshui
zen 19128. Aangaan tijdelijke geldlee-
ning ten behoeve Gem. E. Bedrijf9.
Wijziging Gemeente-begrooting 1913
1013. Aanleg gasleiding Pluimstraat,
Bastion, Segeerssingel en weg en] Seis-
singel14 en 15. Idem waterleiding
Seissingel en Noord-Bolwerk16. Ver
koop gemeentegrond aan Balkengat
17. Uitgifte van grond in erfpacht18.
Verzoek Genootschap ter bevordering
van Melkkunde, om proef met gemeen
telijke Melkcentrale19. Slachthuiskwes
tie 20 Wijziging verordening op-heffing
van schoolgeld21. Uitbreiding prise
deau Duinwaterleiding22. Wijziging
verordening op™ toezicht eet- en drink
waren enl.23. Wijziging art. 83 en 84
Welgemoed dacht men weer aan de
vervulling van de dagelijksche plichten;
en 's levens zorgen en beslommeringen
hoe licht ziet men er angstig tegenop
na weken van uitspanning en genot
vermochten geen sombere gedachten te
wekken.
't Was niet alleen lichamelijke ster
king, die blijde harten getooverd had
't was bovenal het geestelijk voedsel
geweest, hetwelk in die harten datgene
wist te werken, wat voor de komende
dagen tot zoo groote troost zou zijn.
De vacantieweken waren zoo in dub
belen zin vruchtbaar geworden.
Gode zij dank.
Ja, dank aan den Heere, den Onver»
getelijke, Die, van menschen vergeten
zijnde, toch in Zijn groote genade en
j goedertierenheid aan 's menschen hart
wil blijven aankloppen.
i
Einde,
