No V31 1913
Donderdag 3 Juli.
27e Jaargang
uw BI Ie
NIE1IWSBLAD
VOOR ZEELAND.
en Watergangen
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
«fleerde BeLftgiT
ÏHOUWING
sl en ten
fagenhuismennen,
12 Gemeti
pas,
kwame Zagers enj
n Schaver,
Sleepersknecht
ei
DeGemeentelijkeStembus.
DE ONVERGETELIJKE.
Uit de Pers.
Fietslak,
2 Juli 1913. tot
itv ngen overtreder»
net Hooigras,
Koe te koop,
TE KOOP
PE KOOF
en Schapen,
AGERS.
tweede Meid
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
terij De Zon/L^^
SR
o br. en fr. f i,60
a br. en fr. f 2,10
o br. en fr. f8,80
SN, An de 1st,
Hofleverrjjcier]
jrbesturen te Wis*.
Vrijdag 4 Juf H
eTFQI -
uis met Tuin
s bekende Winkelhui^!
enzSpanjaardstraat Ri
e gemakken voorzien enl
deinden geschikt. To h<T I
A VAN SORGE, Eore j
hddélourg. 1
emakken voorzien,
n achtertuintje, staande
uwen Ylissingschen wen
idelburg Prijs zeer bil
franco letter K bureau
Middelburg.
ï£Q,©£»
>SER Lz., Koudekerke.
'E KOOF
A. VAN VLAANDEREN,
rke 1
fuli 3e kalf, bij P.WISSE,
d d e 1 b u r g.
,BIJN te Biggekerke.
meen te Meliskerke. Te
j W LOUWS, Melis-
KOOF
500 goed als nieuw-1
ïgtouwen. Stellingdeelen.
mstaken, Mestputpalenj
Duimen, Ook nog een!
uwe Kruispannen.
en te bevragen Ver/erij
rsingsl bij de Noordstraat,
EMAN, Kam p er 1 and.
abriek van Houtbewerking
innen geplaatst worden
loon. Goede getuig^'jji
it. Brieven fr. onder»1
».jl Adv. Bur. Ik Y. ALTAi
am.
Tegen October
Handknecht
nii J. SIMONIE Sa.,
oudekerke,
Tar-tond
ïoog Joon, bij J, POORT
d d p 1 b u r g.
vplijk der tegenwoordig!
j A ed A. WIELEMAKtk'
Westhoek.
nd I- aan of met Octobe'j
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
Reeds heeft in enkele gemeenten de
stemming voor gemeenteraadsleden plaats
gehad en in de volgende dagen zullen
ze nog in talrijke gemeenten van ons
vaderland plaats vinden.
Het spreekt vanzelf, dat wij de ver
kiezing in elke gemeente, waar ons blad
wordt gelezen, niet in bijzonderheden
kunnen bespreken. Trouwens, zal dit
noodig zijn Wij mogen vrij aannemen,
dat onze kiezers te dezen opzichte geen
voorlichting van noode hebben, en ver
trouwen dan ook, dat zij bij de gemeente-
stembus zullen toonen hun plicht te ver-
Doordat wij in onzen strijd voor recht
en rechtsgelijkheid steeds of bij na steeds
op tegenstand stuiten, is in de gemeente
raden een klove gekomen, die rechts
en links scheidt.
Hoezeer wij die ook betreuren, het
is nu eenmaal niet anders. Wat er onzer
zijds ook aan gedaan is, hoe er ook tegen
geageerd is, het hielp altemaal niets.
Langzamerhand deed de politiek haar
intrede in de raadszalen.
Zoo zijn wij tegenover de vrijzinnige
gemeentepolitiek komen te staan.
Steunt dus de candidaten, die men
onzerzijds naar de gemeenteraden wil
afvaardigen.
In Middelburg noemen we de heeren
DE RIJCKE Sr., W. A.
VERTREGT, J. A.
beiden aftredende leden.
In Vlissingen de heeren
KLIJBERG, J. J.
MERCKENS, P.
TICHELMAN, H. J.
allen aftredende leden.
In Goes de heeren
BUIJSE, J.
DE HOOGH, J.
DE JONGE Jzu., J.
DE PAAUW, A. F. (aftr.)
VIENINGS, J. W.
De kiezers in de resp. districten wijken
hiervan in geen geval af.
Voorts blijve geen enkele kiezer op
den stemdag thuis, ook' al zijn de werk
zaamheden van dien aard, dat men moei
lijk van huis kan.
Ook nu kan het op één stem aan
komen
Plichtsbesef en anders niet zij op den
F der stemming spoorslag van al uw
handelen.
24
FEUILLETON.
el
Lj J MESU. Nieuw
land, Groenenburg-
'nrnaDe Jonge Verwest 0$
Vrij naar 1iet Duitsch van
D. Speckmann.
(Geautoriseerde vertaling. Nadruk verboden.)
-)o(-
Mijn man was dus rechter in een pro-
vinciestadje. Ik paste daar uitstekend
met mijn voorvaderlijke denkbeelden,
want de toonaangevende kring was maar
klein. Deze bestond uit niet meer dan
V'jt of zes families, en de dames, die
uaartoe behoorden, kwamen ongeveer
fflet mij overeen.
Dit deed mij sterk staan in den strijd
00r mijn overtuiging. Ik herinner mij
n°g) hoe mijn man toen niet al te vlei-
TL-k°u'er vrouwelijk geslacht sprak.
neb hem dat ten zeerste kwalijk ge-
omen, hoewel ik hem nu, nadat ik een
r mzicht heb verkregen, begrijpen
u verontschuldigen kan.
'n man Voelde eigenlijk meer voor
n bestuursambt. Om voor het staats
wet UU,r *n aanmerking te komen, was
of- l UB8<^1®n helaas te laat geworden,
Wschoon mijn familie goede connecties
Hij kon dus slechts
gemeentelijk bestuursbaantje in
g komen. Na verscheidene vei
voor een
aannler-
verscheidene vergeefsche
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel
meer 10 cent.
Ziet, hoe beschamend voorbeeld Sluis
ons gisteren gaf. Ieder voelde, dat het
zou spannen. Maanden lang is er van
beide zijden een flinke en doortastende
actie voorbereid.
En wat was het resultaat Kiezers, die
vroeger nooit aan de stembus gezien
waren, maakten zich- nu op, om hun
plicht te vervullen. Op 5, zegge vijf per
sonen na, zieken medegerekend, kwamen
al de kiezers op. 381 van de 386.
De nederlaag van de vrijzinnigen was
er het gevolg van. Sluis is „om".
Dit zij ons een prikkel, om eveneens
al het mogelijke voor onze candidaten
te doen. Men heeft niet alleen z'n krachten
te concentreeren bij de actie voor Kamer
en Staten. Ook de samenstelling van de
gemeenteraden vraagt ernstig onze aan
dacht.
Men bedenke dat wel.
Het mag den kiezers niet onverschillig
zijn, op welke wijze de bijzondere belan
gen van hen en van hunne plaatsgenoo-
ten worden behartigd. Zij daarom het
stemmenaantal op onze mannen overal
zoo groot mogelijk.
In stad en land.
Steunt ons bij de verdediging van onze
groote beginselen, die allen ten goede
moeten komen. S.
3 Juli 1913.
De invaliditeitswet zal voorloopig niet
worden uitgevoerd, of worden inge
trokken.
Zoo wil het mr. Troelstra, en dat be
loofden ook de vrijzinnigen.
Wat dat zeggen wil?
Dat de menschen die vóór hun ze
ventigste jaar op en af zijn, geen cent
rente krijgen.
Zij mogen weer wachten
En wachten, wie weet hoe lang.
Men zal nu aansturen op staatspen-
sioneering, en dat sluit invaliditeitsver
zekering uit.
En dat, naar wij uit den treure steeds
herhaald hebben, terwijl het grootste
aantal arbeiders belang heeft bij invalidi
teitsverzekering.
Mr. Tasman, een vrijzinnig democraat,
heeft nog kort geleden uit de Duitsche
verzekeringsstatistiek de cijfers aange
haald en in zijn Sociale Kroniek vast
gesteld, om dit te bewijzen.
Er liepen in 1912 in Duitschland bijna
een miljoen invaliditeitsrenten tegen nog
geen honderd duizend ouderdomsrenten.
Of de arbeiders ook gesnaard zijn met
den nieuwen gang van zaken
pogingen gelukte het hem eindelijk, in de
plaats, waarin wij thans nog werken, tot
burgemeester benoemd te worden uit een
groot aantal hoogstbekwame sollicitanten.
In deze stad was mijn arbeidsveld
aanzienlijk uitgestrekter. Ik besloot nu
voortaan meer practisch te gaan werken,
en het niet bij beschouwingen endenk-
beelden te laten. Ik koos de philanthro
pic, die zich voor ons vrouwen zoo goed
eigent. Nu was er in onze stad reeds
een groot aantal vereenigingen op het
gebied van weldadigheid.
De eene kookte onder voorzitterschap
van de vrouw van den evangelist soep
voor de zieken, een ander verschafte
onder commando van een generaais-
weduwe eerzame vrouwen naaiwerk, een
derde naaide zelf voor heidenkinderen,
een vierde, onder bescherming van de
vrouw van den dokter, trok zich de zorg
voor arme kraamvrouwen aan, enz. Ik
voelde mij tot geen van deze vereeni
gingen ten algemeene nutte aangetrok
ken. Ik zal U eerlijk zeggen waarom
niet. De voorganger van mijn man was
vrijgezel. In de besturen van genoemde
vereenigingen was daarom geen plaats
gereserveerd voor de eerste oöicieele
dame der stad, en bij de positie, die mijn
man bekleedde en bij mijn drang naar
werkelijke bezigheid, wilde ik natuurlijk
De antirevolutionairen hebben het ge
daan Zij moeten het tegenwoordig kun
nen. De vrijzinnigen vervolgen hen
schaamteloos met verwijten, dat zij door
zich te onthouden de verkiezing van vijf
socialisten op hun geweten hebben. En
de socialisten beschuldigen hen weer, dat
zij door op de vrijzinnigen te stemmen
den val van twee socialisten en de verkie
zing van twee liberalen (te Groningen en
te Winschoten) hebben veroorzaakt.
Lees hier bijvoorbeeld de klacht van
Het Volk over Winschoten.
Hebben dus de vrijzinnigen meteen
dergelijke onwaardige propaganda hun
stemmencijfer weten op te voeren, even
als bij de herstemming voor de Prov.
St&ten hebben ook vele antirev. en chr.
hist, middenstanders nu dr. Bos trouw
gesteund. Zij hebben zich niet aan het
parool„onthoudt u van stemmen
gehouden, velen zeker uit vrees voor de
liberale kliëntèle. Te Midwolda heeft
zelfs de antirev. burgemeester (op dr.
Bos) gestemd. Ook de katholieken te
Winschoten steunden dr. Bos openlijk.
Daarentegen hebben hier en daar
slechts enkele christelijke arbeiders ge
stemd, en dan waarschijnlijk de mees
ten op Hermans. Echter in de kerke
lijke dorpen Oostwold, Midwolda,
Scheemda, Wagenborgen, Westerlee en
Nieuwolda zijn we in het geheel maar
80 stemmen omhoog gegaan, zoodat het
duidelijk is, dat we ons hooge stemmen
cijfer van 2537 bijna geheel met eigen
kracht hebben gehaald.
Gelijk men weet was daar Hermans, de
„Roode Duivel" candidaat. Tegenover dr.
Bos nogal geen moeilijke keuze. Er zijn
ook nog uitzonderingen op den regel
Liberale geestdrift.
Het kan zijn nut hebben, even vast te
leggen, wat in de Nieuwe Arnh. Crt. over
de samenwerking van liberalen en socia
listen te lezen staat.
Vooral nu de beide partijen reeds po
gingen schijnen te doen, om weer met
goed fatsoen van elkaar af te raken of
minstens elkander de wet te stellen, is
het artikel in bovengenoemd blad wel
de aandacht en het onthouden waard.
Ziehier een citaat
Ook wij hebben verliezen te betreu
ren mr. Rink. Thomson, mr. Limburg
hebben plaats moeten ruimen voor
onze sociaal-democratische stembus-
genooten.
Aan deze komt in de eerste plaats
5 niet gaarne oveial het vierde wiel aan
den wagen zijn.
„Je bedoelt het vijfde, Klara".
„Neen, het vierde".
„Neen, het vijfde".
„Maar beste man, wat wil je nu toch
Een wagen heeft toch maar vier wielen".
„Juist, en daarom is het vierde nog
noodig, en eerst het vijfde overbodig".
„O ja ik vraag excuus. Ik ver
giste mij, natuurlijk het vijfdeWaar
ben ik nu gebleven?"
„Je wou niet overal het vijfde wiel
aan den wagen zijn".
Juist. Neen, dat wou ik niet. Ik besloot
dus een nieuwe vereeniging op te richten.
Maar welke
Ik herinnerde mij nog, hoe heerlijk
de kerstfeestbedeelingen voor onze dienst
boden en voor de dagloonersgezinnen
steeds waren, en met welk een aange
naam gevoel men als dochter van den
heer des huizes tusschen de tafels door
kon drentelen, handjes drukkende en
gesprekken aanknoopende. Ik heb mij
toen zoo echt gevoeld als mensch onder
menschen.
Ik stichtte dus een „Vereeniging voor
kerstfeestbedeeling aan stille armen".
Met vurigen ijver gaf ik mij geheel
aan den arbeid. Ik liep mij moe met
het werven van leden, inzamelen van
de eer toe van den dag. Niet enkel
wijl ze het aantal hunner leden zagen
stijgen van 7 tot 18, maar ook en bo
venal om den bewonderenswaardigen
ijver, waarmede zij ook voor den tij-
delijken bondgenoot hebben gestreden.
Als een voorbeeld mag gewezen wor
den op Arnhem, waar, de stemmen
op den heer Hermans uitgebracht, alle
op den heer Eland zijn overgegaan. En
ditzelfde is het geval in de meeste
districten waar concentratie en coalitie
tegenover elkaar stonden.
Doch dit mag mede getuigd van de
vrijzinnigen, die eveneens hunne soc.-
dem. wapenbroeders trouw hebben
bijgestaan.
Als een schitterend voorbeeld wijzen
we op Enschede, waar de vrijzinnige
kiezers als één man op den s.-d. Al-
barda zijn overgegaan en dezen een
hooger stemmencijfer van 3481 hebben
bezorgd.
Zulke feiten en getuigenissen mogen
niet worden vergeten.
Er is een bloemlezing van aan te leg
gen, niet slechts voor onze dag- en week
bladen, maar ook voor onze propagan
disten.
Het kan hun te pas komen bij de
stembus en elders.
Overigens is het wel vermakelijk een
liberaal blad in geestdrift te zien over
den uitslag der verkiezingen en de sa
menwerking met de socialisten, terwijl
terzelder tijd móet worden getuigd „ook
wij hebben verliezen te betreuren", en
wel aan „onze sociaal-democratische
stembus-genooten".
Die „stembusgenooten" hadden geen
verliezen te betreuren aan de liberalen....
Centrum.
Weg met het Tarief!
Een der conclusiën, door De Standaard
getrokken uit de jongste gebeurtenissen
op hc-t gebied der verkiezingen is, dat
de verhooging van invoerrechten voor
goed uit de a. r. verkiezingsprograms
moet. Wij lezen
De stembus, die achter ons ligt, stelt
ons aanstonds voor de ernstige vraag,
of hoogere roeping aan de Antirevolu
tionaire partij nog langer veroorlooven
zal, de verhooging van het Tarief als
integreerend deel van haar stembus
program te handhaven.
Voorzoo veel ook hier een vraagstuk
geld, het doen van inkoopen, en het
opkoopen van ongeregeld goed tegen
billijken prijs. En ik had succes ook.
Dit alles nam echter door al die
bestuurs- en algemeene vergaderingen
en dergelijke meer zooveel tijd in beslag,
dat mijn man het wel eens te bar vond.
Menig onvriendelijk woord aan het adres
van onze vereeniging liet hij zich toen
ontvallen.
Nu begrijp ik dat beterwant elke
vrouwenbeweging en elk vrouwenbaantje
verandert niets aan het feit, dat de
vrouw en de moeder in de eerste plaats
in haar huis hij al de haren behoort te
zijn. Maar bij het ijveren voor mijn
vereeniging, die mij ongetwijfeld van
sommige voornaamste plichten aftrok,
wilde ik nergens van weten.
Men laat zich gewoonlijk niet gaarne
commandeeren.
Nadat de predikant de stille armen
opgezocht had en zich welwillend bereid
verklaard had de geestelijke leiding bij
het feest op zich te nemen, had onze
vereeniging op den vierden adventsdag
haar grooten dag.
Het was in een afgehuurde danszaal.
De tafels waren hoefijzervormig opge
steld en rijkelijk bedekt met eet- .en
drinkwaren, kleedingstukken, speelgoed,
peperkoeken en tractaatjes. Een groote
van beginsel aan de orde komt, mag
uiteraard nimmer een voetbreed worden
toegegeven. Het dogma van den Vrij
handel staat voor ons op den Index, en
gaat er nimmer af. Dit dogma is met
de instelling door God van het nationale
leven bij ongelijke nationale verhoudin
gen in ongelijken strijd.
Doch hieruit, zonder meer, volgt nog
geenszins beslissing voor de vraag, of
het ons geoorloofd is aan gedeeltelijke
Tariefsverhooging onze politieke actie te
binden.
Fiscaal is de Tariefsverhooging, toen
ze voor 't eerst aan de orde kwam, ten
onzent bedoeld. Juist dit echter stelt
ons met nadruk voor de vraag, of, waar
's Rijks inkomsten sinds ettelijke jaren
met veel meer stegen dan voor de Ver
zekeringswetten noodig zal zijn, het fis
cale argument nog genoegzaam dwingend
kracht voor ons bezit.
In 1901, toen de Troonrede voer het
eerst Tariefsverhooging aankondigde,
bedroeg de normale inkomst van het
Rijk f 136.594.000, en voor dit jaar is ze
geraamd op f 186.641.000. Alzoo een
accres van vijftig millioen. Genoeg en
te over voor dekking.
Toch vergeten we daarom niet, dat
zich bij het fiscale argument allengs ook
het argument heeft gevoegd, om onze
nijverheid tot hoogeren bloei te brengen,
de vraag naar arbeiders te doen toene
men, en hierdoor de loonen te doen
stijgen. Voor zoover nu deze zijde van
het vraagstuk zich opdringt, blijven ook
wij toestemmend antwoorden, toestem
mend zonder voorbehoud.
Hieruit echter volgt nog in het minst
niet, dat 't ons geoorloofd is, onder alle
omstandigheden in deze richting te
blijven sturen.
Ongetwijfeld ligt 't ook op onzen weg
onze nijverheid te bevorderen, en het
loon van den arbeider te doen stijgen
altoos echter blijft dit een landsbelang
van stoffelijken aard. Staat nu hier
naast onze roeping, om in de eerste plaats
het geestelijk belang van ons volk voor
te staan, en toonde de uitkomst van
deze stembns, dat we, door op de Tarief-
quaestie eenzij: iigen nadruk te leggen,
schade, ernstige schade zelfs, aan de
geestelijke belangen van 't volk berok
kenen, dan zou het voortgaan op den
nu betreden weg ons vanzelf verboden
zijn.
Wat het zwaarste is, moet, naar den
steeds en allerwegen geldenden regel,
ook voor ons het zwaarste wegen.
Nu de nij verheid op uitgebreide schaal
kerstboom zou dat alles feestelijk ver
lichten.
Ik stond aan de deur, evenals de
moeder thuis, en begroette, als voor
zitster, de binnenkomende vrouwen en
kinderen wat dezen betreft waren de
uitnoodigingen beperkt met een hand
druk. Ik had het beste voornemen, om
er hartelijkheid in te leggen, maar ik
betwijfel, of dat wel steeds gelukt is.
Want van kindsbeen af had ik niets op
met vochtig koude handen. Telkens was
ik bang er zoo een te grijpen, en het
gebeurde dan ook niet weinig.
De andere bestuursdames leidden de
menschen naar hun plaats aan de ledige
tafels, want vóór de uitdeeling zou na
tuurlijk een stichtelijk woord gesproken
worden.
Eindelijk brak dit oogenblik aan.
De oude geestelijke, een zeer decora
tieve verschijning, vertelde dan de be
kende geschiedenis van Bethlehem. Op
eenvoudige en innemende wijze wist hij
al den rijkdom van deze oude, maar
voor ons immer nieuwe geschiedenis,
te schilderen. Hoe Gods Zoon op aarde
kwam, om zondaren zalig te maken.
Hoe Hij tot ons gekomen is in allen
eenvoud en nederigheid, als een hulp
behoevend kindeke.
(Wordt vervolgd).