No. 224 1913
Woensdag 25 Juni.
27e Jaargang
inschrij^iig
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
eHRISTELIJK-
HISTORISCH
11
Hooigras,
rrieveulen,
fcooa»
te koop,
ende Knecht
ikkersknecht,
en een Haliwas,
Idersknecht
Dienstbode,
Huishoudster
De herstemmingen.
DE ONVERGETELIJKE.
Binnenland.
[.OOjp
terrle veulen
lengstveulen,
lOQP
InvibiDKh Oryel
aankomend
[t of Leerling.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
ddeiburg.
IE KAM,
erke,;
»e Wagens aan
verkiezing be.
Zoutelande.
|d, gelegen bij den
g te zamen groot
[tien Aren vijftig
lin te leveren vóór
18 bij L. CORRÉ
Domburg,
bekomen zijn,
bij'
Hooigras,
irs, rekening 27
IERSE Lz.,
[rke, Westhoek.
t e 1 a n d e.
IRUOP
18 reg, 2 kniezw.
O, Boekh. D'HUIJ,
'ieveulen,
einkenszand.
[er 1000, bij
)OLE Souburg.
lOctober
WILLEMS E,
St. Laurens.
[Augustus of eerder
le getuigschriften.
"T WESTEINDE,
iachinale Bakkerij,
's-Heerenhoek.
gevraagd
ENDE, Hansween.
I October
>KSraOSV
fOLE, Zuidbeeksc.he
1 k e.
gevraagd
inwoni g, tot Nov.
Y. br lett S. Hulp
lessen Nieuwkerk.
[stond
MA AS te Kortgene.
tus a s. gevraagd
-e ter van Koude-
Jkend met k'ken en
o-igte van alle werk
en ir B. K, Hulp-
October
3IMONSE Az
Koudekerke
;elijk gesticht voor
rederust" te Bei gen
nog enkele
van beslist chiiste
om in de verpleging
id.
en aan den
HEE R- DIRECT EUR
Goes.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ,1.—, iedere regel
meer 10 cent.
BERICHT.
Z(j, die zich thans op ons blad abon-
neereu, ontvangen de tot 1 Juli a. s.
-1-"nummers gratis.
Prov. Staten.
(Herstemming 27 Juni.)
De Zeeuw" beveelt ten dringendste
aan de navolgende candidaten
Middelburg,
ff, A. DE RIJCKE.
H. R. STRUVE.
L. J. VAN VOORTHUIJSEN, aftr.
Goes.
M. NOORDIJKE, aftr.
Hulst.
Mr. P. DIELEMAN, aftr.
C. YSEBAERT.
Ylissingen.
(Herstemming 30 Juni.)
C. BOONE.
Mr. P. DIELEMAN.
P, MERCKENS.
NOTA BENE.
In het alhier verschijnende Volksblad
komt een advertentie voor ter aanbeve
ling yan de candidatuur Elenbaas voor
de Prov. Staten. Deze advertentie zou,
volgens het bijschrift, door de redactie
van de Zeeuw geweigerd zijn, „daar ze
meende, dat bovenstaande 'annonce af
brak wat bedoelde redactie tracht op
te houwen." Aldus zouden we de wei
gering gemotiveerd hebben.
Deze mededeeling is echter onjuj^ten
komt ook niet van onze' Redactie. De
weigering berust op een indertijd ge
nomen besluit, om geen aanbevelingen
van tegencandidaten meer op te nemen.
Derhalve kwam ook de advertentie ten
behoeve van de candidatuur Elenbaas
niet voor plaatsing in aanmerking.
Ieder voelt, dat wij onmogelijk zoo
een onzinnige motiveering zouden heb
ben kunnen geven.
Plaatsgebrek noopt ons het heel kort
te maken met de aanbevelingen voor de
Provinciale Staten.
Wij moeten volstaan met de simpele
opwekking aan kiezers in dé districten
Middelburg, Goes en Hulst om trouw
°P te komen, en te .stemmen oj3 al onze
candidaten.
Op al onze candidaten
Dat wil dus zeggenniet op een der
liberalen; ook niet op een der liberalen
17
FEUILLETON.
Vrij naar het Duitsch van
D. Speckmann.
(Geautoriseerde vertaling. Nadruk verboden.!
-)°(~
Eenigen stuurden ook kransen.
Op een stillen zomeravond begaf ik
miJ naar den doodenakker en legde ze
neer op moeder Brigitta's graf.
Een paar weken later verliet ik de
stad. Op weg naar het station, kwam
«onze oude woning nog voorbij.
De gordijnen waren gesloten
Aan de overzijde verhief zich het statige
niversiteitsgebouw en groette mij, over
a^c®e^°udjge burgerhuisjes heen, ten
Wat ik op dat oogenblik voor het
even medenam, was niet alleen de op
e c°Heges verzamelde wetenschap.
Mevrouw Klara bleef afwachten alsof
nog iets zou komen. Toen de vertel
er weeg, wilde zij applaudiseeren. Maar
e dokter was haar voor. „Mevrouw, doe
tm u 16t' Past hier, dunkt mij, niet
vot 'ii geloof, dat het voor ons als
rtellers het aangenaamste is, als de
omdat hij zoo'n goed kerkganger of
werkgever of menschenvriend is. Want
dan zouden de Staten „om" gaan. En
dit nu moet voorkomen worden.)
Denkt er aan de liberale menschen
vriend of kerkganger zal met al zijne
vriendschap en vroomheid in de Staten
vergadering straks ons antirevolutionair
Eerste Kamerlid uitwerpen en de ge
deputeerden Dieleman, Gerlach en
Fruijtier ontzetten uit hun betrekking.
Denkt er om, dat de heele linksche
familie, van vrij liberaal tot socialist,
tegen ons samenspant, zoodat het op
één stem zal aankomen.
Daarom in Middelburg gestemd op
alle driedat is op DE RIJCKE, STRU
VE en YAN VOORTHUIJSENin Hulst
op alk twee, dat is op DIELEMAN en
YSEBAERTen in Goes op NOOR
DIJKE.
Zoo blijjt de meerderheid in de Staten
rechts en blijft ook de meerderheid der
Eerste Kamer verzekerd.
25 Juni 1913.
Te laat.
Gisteren en heden ontvingen wij bla
den en geschriften waarin vooraanstaande
mannen in de Hervormde kerk zich ver
klaren voor de candidaten der Coalitie.
Zoo onder anderen ds. v. Hoogenhuijze
en ds. Wagenaar in een manifest aan de
Protestantsche Kiezersprof. v. Veen in
De Nederlanderdr. J. R. Slotemaker de
Bruine in de bladen, enz. enz.
Was men dadelijk na de eerste stem
ming gekomen, dan had het allicht ge
holpen. Had men voor de stemming ge
daan wat men nu bij de herstemming
plicht achtte, dan was de uitslag wel
anders geweest,
De ontevredenen hebben de draagwijdte
van hun woorden niet overzien. Zij heb
ben niet geweten dat het socialisme zoo
vooruit gegaan was.
Het mag ter verontschuldiging aange
voerd worden. Doch zij kunnen de ge
volgen van hun roekeloosheid niet weg
nemen.
Rood aan 't roer, wordt er mede de
vrucht van.
Er heerscht geen eenstemmigheid tus-
de stembureaux omtrent de bevoegdheid
van kiesvereenigingen om hun candida
ten aan te bevelen tot zelfs binnen de
wanden van 't gemeentehuis.
Te Kruiningen waren een paar vrij
zinnige heeren zoo „vrijmoedig" om in
het stemlokaal te komen staan en den
kiezers biljetten in de handen te stoppen
toehoorders zich van lof zoowel als van
kritiek onthoudenen ook vragen, die
zij zouden willen stellen, achterwege te
laten.
Laten wij onze vertellingen in de avond
stilte zacht laten vervloeien.
De onvergetelijken mogen hier stil in
ons midden komen, vriendelijk een uurtje
vertoeven en weer even rustig, als ze
gekomen zijn, daarheen vertrekken, waai
de dankbare herinnering hen wonen
laat
„Beste Herman, wilt ge morgenmiddag
voortgaan
De kleine Professor hief zich op uit
het zomergras en de weegbreebloempjes
en knikte toestemmend.
„Wat 'n onmensch Waar stuurt hij
ons toch naar toeIk houd het niet
lang meer uit."
Een steunende stem kwam uit een
dennenboschje. Daar stond de puffende
burgervader. Hij nam z'n jas van den
rechterarm op den linker en veegde zich
het zweet van het voorhoofd.
„Nog maar twee minuten en we zijn
er, dikzak", riep de professor, die voor
dezen dag de aanvoering op zich geno
men had en dapper vooruitliep, hem
vroolijk toe.
met aanwijzing hoe zij stemmen moesten,
natuurlijk vrijzinnig.
Te Goes daarentegen werd zelfs binnen
het gebouw geen dergelijk propagandist
toegelaten. Hij mocht bij de onderste'
trede van het bordes plaats nemen.
Onzes inziens ligt de waarheid hier in
't midden.
Artikel 82 der Kieswet zegt„Gedu
rende den tijd dat het stembureau zit
ting houdt, zijn de kiezers bevoegd in
het stemlokaal te vertoeven, voorzoover
de orde daardoor niet wordt verstoord
en de voortgang der stemming niet wordt
belemmerd.
Het uitreiken van nagemaakte stem
biljetten in het stemlokaal kan geacht
worden de orde te verstoren en den
voortgang der stemming te belemmeren,
vooral wanneer uit alle partijen een der
gelijke propagandist die functie uitoefend.
Dergelijke heeren behooren derhalve
hui ten het stemlokaal te blijven.
Of zij evenwel niet in de gang of
desnoods op de stoep kunnen toegelaten
worden, wenschen wij te vragen.
Dit is echter geen zaak van de stem
bureaux, maar van de politie.
Sociaal-democraten en godsdienst.
De sociaal-democraten trachten je
altijd wijs te maken dat zij niet tegen
den godsdienst zijn; dat je zooveel gods
dienst mag hebben als je wil. Vooral de
christelijke arbeiders worden in verkie
zingsdagen liefelijk gelokt, en de indruk
wordt jdan gevestigd dat het socialisme
o, zoo poeslief is en dat de chr. arbeiders
eigenlijk tot de S.D.A.P. over moesten
komen.
Maar die menschen lezen Het Volk
niet; anders zouden zij zich nimmer
laten lijmen.
Herhaaldelijk toch wordt in dat blad
met .God en Godsdienst gespot, of met
het domme boerenvolk dat nog gods
dienstig is de draak gestoken. Zoo komt
in Het Volk in de vieze rubriek „Van
alles wat" thans weer een mededeeling
voor van „een afgedwaalde". Hij her
innert aan de branden die in 1890 de
Bildtsche dorpen teisterden, en gaat dan
voort
Nu had ik de eer te wonen in een
der dorpen rondom 't Bildt, waar zoo
wat alle inwoners zwaar orthodox
waren.En die natuurlijk met „be-
vinge en angste" al deze dingen in het
naburige Sodom en Gomorra doorston
den. En voor de zooveelste maal van
het Bijbelwoord werden „overtuigd",
dat „deez" aarde in vuur zal vergaan"
Nog 'n honderd stappen en de „boomen
hielden plotseling op", en keek men
langs een tamelijk steile helling op de
Werle, die zich anders willekeurig door
de groene weiden slingert, doch hier
snel langs den duinachtigen zoom stroomt
om verderop met een scherpen bocht
weer het midden van het kleine groene
dal te nemen.
Hier en daar stonden langs de helling
nog enkele verminkte pijnboomen. Ver
derop strekte zich een schrale grasvlakte
uit, met dor gras en bloeienden tijm.
Daarachter weer enkel wit duinzand,
totdat nog verder enkele jonge elzen en
het wuivende riet door de nabijheid van
water voedsel vonden.
Men vleide zich in het gras neer.
Alleen de leider niethij daalde langs
de helling naar het riviertje af en ging
daar vlak langs den oever in het warme
zand zitten.
Langen tijd rusten de vrienden uit van
de vermoeiende wandeling en genoten
zij de frissche koelte van het water en
het verrukkelijk uitzicht over rivier en
weiden.
Vervolgens werd een half uurtje naar
Ludwig Richter geluisterd. Men had
besloten bij de nieuwe liefde den ouden
vriend nog niet los te laten.
en men „in 't laatst der dagen" rare
dingen zal zienTotdat werkelijk
de groote dag of liever.nacht kwam.
Nadat pas weer de puinhoopen eener
Bildtsche boerderij hadden opgehouden
te rooken, gebeurde het verschrikkelij
ke. Want wist de Voorzienigheid
voorheen altijd nog des nachts het
groote hemeloog te sluiten voor al de
gruwelen hier beneden bedreven,
ook dit zou niet meer gebeuren.In-
plaats van den zwarten nacht, waarin
weer allerlei afspraken en inblazingen
met den Satan plaats konden vinden,
bleef op zekeren avond het licht over
de duisternis heerschen.Dat wij toen
tertijd eenige keeren waarvan dit de
eerste was van het buitengewoon
schouwspel, het Noorderlicht, zouden
genieten, dit kwam bij mijn brave en
zwaar-christelijke dorpsgenooten niet
op
Neen, nu zou het gebeuren.
Men ging zich voorbereiden tot den
dood.
Huilend, jankend en biddend zie ik
ze nog samenstroomen voor en op de
brug, van have, goede en elkander af
scheid nemende hier beneden.Want
nu was het Goddelijk geduld uitgeput,
en zou de goede het met den booze
ontgelden.
In wanhoop werden verder afgewacht
de dingen die komen zouden, terwijl
enkelen nog vertwijfelende blikken naar
de dorpsklok sloegen.
In dien trant gaat het voort. Profa-
neerend, kleineerend de fijnen, en spot
tend met de groote „men" die zoolang
er nog een goede op aarde is, de slech
ten niet zal verdelgen.
Och, zij zijn zoo humaan, zoo gods-
dienstlievend, zoo heelemaal te vertrou
wen wanneer zij zoo vriendelijk op u
afkomen, die sociaal-democraten.
Hwi Christus.
Voor velen is het socialisme geworden
een religie.
Een godsdienst, die de Christelijke
j religie naar de kroon steekt en voor
j zichzelf opeischt de glorierijke plaats,
door deze eeuwenlang ingenomen.
Weet ge nog, wat niet lang geleden
De Nieuwe Tijd het sociaal-democratisch
orgaan voor Twente schreef:
„Op op voor Algemeen Kiesrecht
Ópopvoor den volgenden rooden
Dinsdag.
Elk. dubbeltje daarvoor opgespaard, is
belegd op de spaarbank Arbeidsmacht.
Die bank is wonder secuur. Zij kan
Na eenigen tijd riep mevrouw Elisa
beth naar beneden „Herman, wij wach
ten op je
De geroepene stond op, schudde de
kleeren uit en kwam met langzamen
zwaren stap door het zand gewaad. Zijn
blik scheen wel droomerighij had een
bloempje, dat hij zeker aan het water
had, geplukt in de hand.
Van morgen maakte ik alleen een
wandeling.
Mijn vrouw wilde liever thuisblijven,
en ik had er, om de waarheid te zeggen,
niets tegen. Wij gunnen elkander steeds
gaarne een eenzaam uurtje. Men kan
j er, 'om zoo te zeggen, niet buiten al,
i heeft men elkaar ook nog zoo lief.
Ik had ook mijn camera thuis gelaten.
Er zijn dagen, die er uitzien, alsof ze
ons iets bijzonder schoons en liefs zullen
schenken. Men mag dan geen bijzondere
plannen hebben. Het parool isstil
wachten, zich gereed houden, tehuis zijn,
als men zacht aanklopt.
Zoo keerde ik ook tot de stilte in, om
de heerlijke gemeenschap met mijn God
te maken.
Een mensch heeft noodig nu en dan
eens losgemaakt te worden van de dage
lij ksche beslommeringen des levens, die
niet springen en geeft een zeer hooge
rente.
Ons Algemeen Kiesrecht, dat is thans de
ware Christus. Het is de Verlosser. En de
eenigedie thans het menschdom verlossen
kan kan. Daarom aan ons A. K. alle
krachten gewijd."
Geen geblaf van Christen-honden I
Weet ge wat Frank van .der Goes, een
der sociaal-democratische voormannen,
schreef
„Dr. Kuyper heeft onze staatkundige
partij buiten de zedelijke gemeenschap
hier op aarde geplaatst; zoo hopen wij
ook later bij dit isolement te mogen
volhardenen een hemel vol klerikale
schotschrijvers en demagogen (die ook
daar waarschijnlijk een hoog woord
zullen voeren) heeft voor ons, wij be
kennen het, weinig begeerlijks. Welke
onze tekortkomingen mogen geweest zijn
en hoe zwaar ze ons zullen worden aan
gerekend, wij vragen het als een genade
zoo wij het niet mogen eischen als een recht,
door geen geblaf van kristenhonden gestoord
te worden in omen laatsten slaap."
Dit en het vorige worden door De
Rotterdammer in herinnering gebracht
ter kensohetsing van den geest uit den
afgrond die de sociaal-democraten bezielt.
V
Statenverkiezing Noord-Holland. De
stand is nü aldus geworden39 vrijz.,
16 soc. dem. en 22 van rechts.
Een inzender in de Nederlander
vestigt er de aandacht op, dat indien
men bij ons evenals dit in Engeland
het geval is de gewoonte had, hem
voor gekozen te verklaren, die de meeste
stemmen behaalt, de Kamer na de stem
ming van 17 dezer aldus zou zijn samen
gesteld
Anti-Rey24
C.-H. 'Unie13*)
R.-Kath26
Unie Lib.14
Vrije Lib4
Vrijz. Dem6
S. D. A. P13
of Coalitie63 (61)
Concentratie24
S. D. A. P13
Genoemde inzender meent, dat uit een
oogpunt van rechtvaardigheid veel voor
deze wijze van verkiezing is te zeggen
De heeren Schimmelpenninck en
Bichon meegerekend.
hem zoozeer in beslag kunnen nemen.
Het aardsche leven stelt dikwerf zoo
hooge eischen althans zoo heet het
dat om de behoeften der ziel niet ge
dacht wordt.
Daarom kan het zoo'n verkwikking
zijn van de buitenwereld afgezonderd,
tot zichzelven ingekeerd te worden. Welk
een onuitsprekelijk voorrecht is het dan
de zegenende hand des Heeren nabij te
weten.
Ik heb behoefte een en ander eens in
ons midden neer te leggen en ik twijfel
er niet aan, of gij zult ook die zalige
oogenblikken kennen.
Doch ter zake ik ging dus alleen het
bosch in. Niet om iets te zoeken, maar
S om mij te laten vinden,
j Tenslotte vond ik dit heerlijke plekje.
Lang heb ik daar beneden in het witte
oeverzand gelegen.
Plotseling kwam mij de heele omge
ving merkwaardig bekend en wonderlijk
vertrouwd voor. Eerst dacht ik, dat ik
hier beslist al eens geweest moest zijn,
maar dat is toch uitgesloten.
Zoo iets heb ik meer ondervonden. En
dan komen immers allerlei vragen in
mij op.
Waakte ik of droomde ik?
Wordt vervolgd.)